Hilâl Çakmak | Istanbul University (original) (raw)
Uploads
Papers by Hilâl Çakmak
DÜNDEN BUGÜNE BAĞCILAR’IN 30. YILI, 2023
Bağcılar, 2021 yılı verilerine göre 744.351 kişilik nüfusuyla İstanbul ilinin üçüncü büyük ilçesi... more Bağcılar, 2021 yılı verilerine göre 744.351 kişilik nüfusuyla İstanbul ilinin üçüncü büyük ilçesidir (TÜİK, Aralık 2021). İlçede toplam 135.257 adet öğrenci bulunmaktadır, bunların 8.806’sı Suriyeli öğrencilerdir (Bağcılar İlçe MEM, 19 Eylül 2022). Ortaokul düzeyinde ise 44.106 öğrenci bulunmakta, bunların 3.866’sını ise Suriyeli öğrenciler oluşturmaktadır (Bağcılar İlçe MEM, 19 Eylül 2022). Bu kapsamda araştırma sahasını oluşturan Bağcılar ilçesi, İstanbul’un eğitimdeki Suriyeli öğrenciler ile Türk öğrencilerin uyumunun değerlendirilebileceği uygun çalışma sahalarından birini oluşturmaktadır.
“Şehre Uyum Sürecinde Eğitimin Rolü: Bağcılar’da Göçmenlerin Eğitime Erişimi ve Akran Zorbalığı” başlıklı bu bildiride ise araştırma kapsamında elde edilen saha bulgularına yer verilmektedir. Buna göre Bağcılar’da bulunan ortaokul yaş grubundaki akran zorbalığı meselesi; gruplaşma eğilimi, çatışma unsurları ve kavga potansiyeli, Suriyeli öğrencilerin okullardaki sosyal içerilme ve dışlanma düzeyleri, öğrenciler arasındaki kültürel alışverişin mevcudiyeti, Suriyeli ve Türk aileler arasındaki sosyal uyum ve ev sahibi toplumun Suriyeli göçüne ilişkin temel algıları bağlamında ele alınmaktadır. Ayrıca Suriyeli öğrencilerin eğitime erişimleri, devamlılıkları ve okuldaki başarı düzeyleri de bu kapsamda ikincil araştırma konusunu oluşturmaktadır.
ISBN: 978-605-9478-34-2
Türkiye'nin Yeni Göçmenleri Suriyeliler, 2022
GİRİŞ Göçe dair yapılan akademik araştırmalar uzun süredir mevcut olsa da Suriyeli kitle-sel göç... more GİRİŞ
Göçe dair yapılan akademik araştırmalar uzun süredir mevcut olsa da Suriyeli kitle-sel göçüyle beraber oluşan ihtiyaç doğrultusunda bu konu daha fazla görünürlük kazanmış ve son zamanların en popüler araştırma alanlarından birini Suriye'den yapılan zorunlu göçler oluşturmuştur. Uluslararası örgütlerin ve devletlerin de desteğiyle; göçmenlerin gündelik hayattaki problemleri, karşılaştıkları zorluklar ve bu zorluklara getirilen çözüm önerilerine dair yapılan saha çalışmaları hızla artmıştır. Ayrıca Suriyeli1 göçmenler konusu yerli ve yabancı STK'lar ile akademisyenler tarafından da yoğun rağbet gören bir sahaya dönüşmüştür. Ancak bununla birlikte yapılan akademik çalışmaların kapsamının darlığı, birbirini tekrar eden konular içermesi, hep aynı sorun alanlarına odaklanılıp dezavantajlı grupların çoğunlukla çalışma alanları dışında bırakılması ve uygulama alanlarından uzak kalışı ise Suriyeli göçmenler konusunda yapılan çalışmaların sınırlılığını oluşturmaktadır.
Suriyelilerle birlikte geçirilen on yılı aşkın sürede bazı görünür sorunlar hala devam etmektedir. Bu durum geçen süreçte Türkiye olarak sorun alanlarını aşmaya yönelik ne tür akademik çalışmalar yapıldığı, esasen zaten göçün başlangıcından beri görünmeyen, sesleri duyulmayan dezavantajlı gruplara yönelik ne tür akademik bir birikime sahip olunduğu sorularını akıllara getirmektedir. Bu çalışmanın amacı da tam olarak; birlikte geçirilen süre zarfında Türkiye'ye yerleşmiş olan Suriyelilerin içinde bulundukları durumu mevcut demografik verilerle açıklayabilmek ve özellik-le üzerinde daha hassas bir şekilde çalışılması gerekli görülen dezavantajlı Suriyeli gruplara ilişkin yapılmış olan akademik çalışmaların bir haritasını çıkarabilmektir. Bu amaçla Suriyeli dezavantajlı olarak adlandırılabilecek “çocuk, kadın, engelli ve yaşlı” gruplar hakkında bu zamana kadar yapılmış çalışmalar incelenerek ortaya konulan çalışmalar bir bütün halinde okuyucuya sunulmaktadır.
Bu çalışmada öncelikle Türkiye'deki Suriyelilerin sahip olduğu demografik yapı güncel verilerle ortaya konulmuştur. Akabinde ise dezavantajlı kategorisinde ele alınan ve Türkiye'de yaşayan Suriyeli çocuk, kadın, engelli ve yaşlılara dair yerli ve yabancı literatür taranarak akademik yazınında Şimdiye kadar yapılan çalışmalar incelenmiş ve bu çalışmaların hangi konularda yoğunlaştığına dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Bu anlamda hangi alanlarda eksikliklerin olduğu ve hangi konularda daha fazla çalışılmaya ihtiyaç duyulduğu tespit edilerek Türkiye'deki göç literatürüne bir miktar yön verebilmek amaçlanmış ve dezavantajlı gruplar eksenindeki mevcut durum bu çalışma ile ortaya konulmak istenmiştir.
Konuya ilişkin literatür taraması yapılırken dergilerde yayımlanan Türkçe ve İngilizce makaleler, yazılan tezler, düzenlenen sempozyum ve konferansların raporları da taramaya dahil edilerek çalışmanın kapsamı olabildiğince geniş tutulmaya ve mevcut kaynakların tümüne ulaşılmaya çalışılmıştır. Ancak yoğun bir kaynak taraması yapılmasına rağmen özellikle dezavantajlı Suriyeli gruplara ilişkin beklenilen sayıda çalışmaya ulaşılamamıştır. Bu durum alanın daha fazla çalışılmayan ne denli ihtiyaç duyduğunu göstermiş; yapılan çalışmaların ise Suriyelileri bir bütün olarak genel bir kategori altında ele almaktan vazgeçilerek farklı grupları da odağa alan, daha daraltılmış, özelleştirilmiş alanlara yönelik çalışılması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.
Middle East Journal of Refugee Studies
Following the independence of countries from the USSR at the beginning of the 1990s, intense immi... more Following the independence of countries from the USSR at the beginning of the 1990s, intense immigrations from these countries beyond their borders were experienced for reasons such as the extreme poverty, declining wages, and political instability that emerged there. In these migrations, which are known as post-Soviet migrations, Turkey became an important target country for immigrants due to reasons like its demand for an actual work force, flexible visa applications, and geographical proximity. This study addresses the positions of female migrants originally from the former Soviet Union who work in Istanbul' s textile sector in Kumkapı. The scope of the research aims to examine these female migrants' issues, such as the processes in choosing migration, the economic and social reasons for immigrating, work conditions, the support they provide to the family economy, evaluating the types of free time and locales, their inclination to go back, plans for the future, and their relationships with Kumkapı, which is an important center on labor market participation. In-depth interviews have been performed with six female immigrants in this qualitative study realized in Kumkapı. The participants generally see demand in the labor market for reasons such as their provision of low-labor force in particular, they are educated and relatively qualified, many work illegally, and they reduce many employer expenses. The migrant women, who can be evaluated as the faded unseen faces of the city and the economy, are observed to work regularly or irregularly in not only the textile sector but also in home, maintenance, and office services, as well as to not work in jobs that are inimical to their social capital; the greatest sources of motivation in the migration processes is observed to be intermediaries.
Uluslararası Ekonomi, Toplum ve Kültür Sempozyum Bildirileri Tam Metin Kitabı, 2019
Bu bildiride, yapılan saha araştırması ve literatür taraması üzerinden konfeksiyonlarda çalışan T... more Bu bildiride, yapılan saha araştırması ve literatür taraması üzerinden konfeksiyonlarda çalışan Türk ve Suriyeli çalışanların iş yerlerindeki durumlarının ortaya konması, Türk kadınların özellikle Suriyelilerin sektöre dâhil olmasından sonra iş yerlerinde olumlu veya olumsuz rol değişimi yaşayıp yaşamadıklarının, işlerini kaybetme korkusu taşıyıp taşımadıklarının, Suriyeli kadın işçileri kendilerine rakip görüp görmediklerinin sorgulanması amaçlanmaktadır. Ayrıca bu kadınların Suriyeli iş arkadaşları ile ne derece ilişki kurdukları, onlarla ne kadar kaynaştıkları, onları ne kadar arkadaş grupları içine aldıkları sorgulanarak; bu davranış biçimleri üzerinden onların iş yerlerindeki varlıklarını ne derece kabullendikleri irdelenmektedir.
Bu bağlamda araştırmanın örnekleminde yer alan konfeksiyon atölyelerinde çalışan kadın işçilerle derinlemesine mülakatlar yapılmıştır. Katılımcılar, hem kendilerinin hem de Suriyeli iş arkadaşlarının emek piyasasındaki mevcut durumlarını ücret, sigorta, çalışma koşulları ve iş arkadaşlıkları gibi açılardan kıyaslamışlardır. Bildiride de bu kıyaslamalar üzerinden çıkarımlar yapılıp yorumlanacaktır.
Anahtar Kelimeler: Konfeksiyon, Suriyeli işçiler, Kadın işçiler, Tekstil sektöründe istihdam, Emek piyasasında yabancı istihdamı.
Göç ve Kültürel Etkileşim: Uluslararası “Osmanlı Devleti’nde ve Türkiye Cumhuriyeti’nde Göç ve Kültürel Etkileşim” Sempozyumu Bildiri Kitabı, 2019
2011 yılından itibaren Türkiye’ye kitlesel olarak göç eden Suriyelilerin başlangıçta kalıcı o... more 2011 yılından itibaren Türkiye’ye kitlesel olarak göç eden Suriyelilerin başlangıçta kalıcı olacakları düşünülmediğinden, çocukların eğitimlerine yönelik politika geliştirilmesi de gecikmiştir. Her ne kadar 2012 yılından itibaren birtakım yasal düzenlemeler yapılmış olsa da, ancak 2014 yılı sonunda Suriyeli çocuklar sistematik olarak Türk eğitim sistemine entegre edilmeye başlanmıştır. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün resmi istatistiklerine bakıldığında 2016 yılında Türkiye’de bulunan temel eğitim çağındaki Suriyeli çocukların sayısı 1.028.882’dir. Bunların 411.046’sı ilkokul, 308.862’si ortaokul ve 308.974’ü ise lise çağındadır. Bu çocukların Mart 2017 itibariyle (166.482’si devlet okullarında, 293.039’u GEM’lerde olmak üzere 459.521’i) sadece yüzde 45’i eğitim sistemine dâhil edilebilmiştir. 0-4 yaş arasında bulunan ve önümüzdeki yıllarda eğitim almaya başlaması beklenen çağ nüfusu ise 321.460’tır. Bu sayı Suriyelilerin eğitiminde kısa, orta ve uzun vadeli planların yapılmasının aciliyetini göstermektedir.
Entegrasyon sürecinin başarısı için hem göç eden hem de ev sahibi toplum ve kurumların üstlenmesi gereken sorumluluklar bulunmaktadır. Uyum ve kültürel entegrasyon uzun bir süreç olup eğitim, bu sürecin olmazsa olmaz bir parçasını oluşturmaktadır. Esasen eğitim, süreç içerisinde entegrasyonun “aracı kurum”larından biri olma işlevini sürdürmekte ve bu anlamda okullar göçmen ve/veya mülteci çocukların kendilerini geleceğe taşıyabilmeleri, varış ülkesindeki toplumla bağ kurabilmeleri için bir köprü görevi görmektedir.
Bu makalede mevcut literatür taranarak, kamu, STK ve özel kuruluşlar tarafından hazırlanan raporlar ve yayınlar üzerinden, 2011 yılından itibaren Türkiye’nin Suriyelilere yönelik eğitim politikaları incelenecek ve bu politikalarının kültürel etkileşim ve uyum açısından önemi ele alınacaktır. Bu bağlamda var olan eğitim politikalarının entegrasyon sürecine katkıları sorgulanacak, Geçici Eğitim Merkezleri (GEM) ve devlet okullarındaki müfredat üzerinden uygulamada karşılaşılan sorunların neler olduğu ve bu sorunlara ne tür çözüm önerileri getirilebileceği tartışılacaktır.
MIDDLE EAST JOURNAL OF REFUGEE STUDIES, 2018
Following the independence of countries from the USSR at the beginning of the 1990s, intense immi... more Following the independence of countries from the USSR at the beginning of the 1990s, intense immigrations from these countries beyond their borders were experienced for reasons such as the extreme poverty, declining wages, and political instability that emerged there. In these migrations, which are known as post-Soviet migrations, Turkey became an important target country for immigrants due to reasons like its demand for an actual work force, flexible visa applications, and geographical proximity. This study addresses the positions of female migrants originally from the former Soviet Union who work in Istanbul' s textile sector in Kumkapı. The scope of the research aims to examine these female migrants' issues, such as the processes in choosing migration, the economic and social reasons for immigrating, work conditions, the support they provide to the family economy, evaluating the types of free time and locales, their inclination to go back, plans for the future, and their relationships with Kumkapı, which is an important center on labor market participation. In-depth interviews have been performed with six female immigrants in this qualitative study realized in Kumkapı. The participants generally see demand in the labor market for reasons such as their provision of cheap labor force in particular, they are educated and relatively qualified, many work illegally, and they reduce many employer expenses. The migrant women, who can be evaluated as the faded unseen faces of the city and the economy, are observed to work regularly or irregularly in not only the textile sector but also in home, maintenance, and office services, as well as to not work in jobs that are inimical to their social capital; the greatest sources of motivation in the migration processes is observed to be intermediaries.
MIDDLE EAST JOURNAL OF REFUGEE STUDIES, 2018
Öz 1990'ların başında SSCB'ye bağlı ülkelerin bağımsızlıklarını kazanmasının ardından ülkelerinde... more Öz 1990'ların başında SSCB'ye bağlı ülkelerin bağımsızlıklarını kazanmasının ardından ülkelerinde ortaya çı-kan aşırı yoksulluk, ücret düşüşleri ve siyasi istikrarsızlık gibi nedenlerle bu ülkelerden, ülke sınırlarının dışına yoğun göçler yaşanmıştır. Post-Sovyet göçleri olarak adlandırılan bu göçlerde Türkiye, mevcut iş gücü talebi, uyguladığı esnek vize uygulamaları, coğrafi yakınlığı gibi nedenlerle göçmenler için önemli bir hedef ülke konumuna gelmiştir. Bu çalışmada İstanbul Kumkapı'da tekstil sektöründe çalışan eski Sovyet ülke kökenli kadın göçmenlerin emek piyasasındaki konumları ele alınmaktadır. Araştırma kapsamında bu göçmen kadınların; göçe karar süreçleri, göç etmelerinin ekonomik ve sosyal nedenleri, çalışma koşulları, aile ekonomilerine sağladıkları destek, boş zaman ve mekân değerlendirme biçimleri, geri dönüş eğilimleri, ileriye dönük planları ve emek piyasasına katılımda önemli bir merkez olan Kumkapı semtiyle ilişkileri gibi konuların irdelenmesi hedeflenmiştir. Kumkapı'da gerçekleştirilen nitel çalışmada 6 kadın göçmenle derin-lemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Genellikle katılımcılar, özellikle ucuz iş gücü sağlamaları, görece nitelikli ve eğitimli olmaları, birçoğu kaçak çalışan olmaları ve işverenin birçok masrafını azaltması gibi nedenlerle emek piyasasında talep görmektedir. Düzenli veya düzensiz olarak yalnızca tekstil sektöründe değil; ev, bakım ve ofis hizmetlerinde de çalışan; kentin ve ekonominin silik, görünmeyen yüzleri olarak değerlendirilebilecek göçmen kadınların esasen sosyal sermayelerine çok da ters düşen işler yapmadıkları, göç süreçlerinde en büyük motivasyon kaynaklarının ise aracıları olduğu gözlemlenmiştir. Anahtar Kelimeler Türkiye'ye kadın emek göçü • Göçün kadınsılaşması • Kumkapı • Düzensiz göç • Göçmen kadın profili
Öz 1990'ların başında SSCB'ye bağlı ülkelerin bağımsızlıklarını kazanmasının ardından ülkelerinde... more Öz 1990'ların başında SSCB'ye bağlı ülkelerin bağımsızlıklarını kazanmasının ardından ülkelerinde ortaya çı-kan aşırı yoksulluk, ücret düşüşleri ve siyasi istikrarsızlık gibi nedenlerle bu ülkelerden, ülke sınırlarının dışına yoğun göçler yaşanmıştır. Post-Sovyet göçleri olarak adlandırılan bu göçlerde Türkiye, mevcut iş gücü talebi, uyguladığı esnek vize uygulamaları, coğrafi yakınlığı gibi nedenlerle göçmenler için önemli bir hedef ülke konumuna gelmiştir. Bu çalışmada İstanbul Kumkapı'da tekstil sektöründe çalışan eski Sovyet ülke kökenli kadın göçmenlerin emek piyasasındaki konumları ele alınmaktadır. Araştırma kapsamında bu göçmen kadınların; göçe karar süreçleri, göç etmelerinin ekonomik ve sosyal nedenleri, çalışma koşulları, aile ekonomilerine sağladıkları destek, boş zaman ve mekân değerlendirme biçimleri, geri dönüş eğilimleri, ileriye dönük planları ve emek piyasasına katılımda önemli bir merkez olan Kumkapı semtiyle ilişkileri gibi konuların irdelenmesi hedeflenmiştir. Kumkapı'da gerçekleştirilen nitel çalışmada 6 kadın göçmenle derin-lemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Genellikle katılımcılar, özellikle ucuz iş gücü sağlamaları, görece nitelikli ve eğitimli olmaları, birçoğu kaçak çalışan olmaları ve işverenin birçok masrafını azaltması gibi nedenlerle emek piyasasında talep görmektedir. Düzenli veya düzensiz olarak yalnızca tekstil sektöründe değil; ev, bakım ve ofis hizmetlerinde de çalışan; kentin ve ekonominin silik, görünmeyen yüzleri olarak değerlendirilebilecek göçmen kadınların esasen sosyal sermayelerine çok da ters düşen işler yapmadıkları, göç süreçlerinde en büyük motivasyon kaynaklarının ise aracıları olduğu gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler Türkiye'ye kadın emek göçü • Göçün kadınsılaşması • Kumkapı • Düzensiz göç • Göçmen kadın profili
![Research paper thumbnail of ÜNİVERSİTEDE GÖNÜLLÜ OLMAK [Nitel Araştırma Bulguları].pdf](https://attachments.academia-assets.com/54381460/thumbnails/1.jpg)
](Üniversite öğrencilerinin gönüllülüğe ilişkin algı, eğilim ve deneyimlerini İstanbul Üniversitesi... more Üniversite öğrencilerinin gönüllülüğe ilişkin algı, eğilim ve deneyimlerini İstanbul Üniversitesi örneklemi üzerinden inceleyen araştırmanın nitel araştırma bulgularını içermektedir.
Thesis Chapters by Hilâl Çakmak
Master Thesis, 2021
Bu çalışmanın ana konusu, okuldaki kültürel uyum süreçlerindeki algının temel kaynakları olan Tür... more Bu çalışmanın ana konusu, okuldaki kültürel uyum süreçlerindeki algının temel kaynakları olan Türk öğretmen ve velilerin, Türk ve Suriyeli öğrenciler arasında kurulan ilişki üzerindeki etkilerinin incelenmesidir. Bu bağlamda etnografik olarak desenlenen nitel araştırma yöntemi ile araştırma mekânı olan İstanbul Beykoz’daki bir ilkokulda 1. ve 4. sınıf aralığında bulunan, Suriyeli öğrencilerle aynı sınıfta öğrenim gören 10 Türk öğrenci, onların velileri (anneleri) ve sınıf öğretmenleri ile 3 ayrı yarı yapılandırılmış soru formu kullanılarak derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir.
Sahanın araştırma mekânı olan ilkokul üzerinden okuldaki kültürel uyum sürecindeki algıya etki eden temel belirleyiciler ortaya çıkarılmaya çalışılmış, okuldaki kültürel uyum hikâyeleri gözlenmiştir. Araştırma kapsamında öğrenciler arasındaki ilişkinin olumlu veya olumsuz yön kazanmasında ve Suriyeli öğrencilere yönelik belirli kalıp yargıların oluşmasında en önemli role, sınıf öğretmenlerinin sahip oldukları tespit
edilmiştir. Ayrıca sınıf öğretmenlerinin velileri ile kurdukları sıkı ilişki ve velilerin de öğretmenle kurduğu güven ilişkisi nedeniyle, zaman zaman Türk velilerin de Suriyeli öğrencilere yönelik algılar üzerinde etkili oldukları görülmüştür.
Çalışma kapsamında öncelikle temel göçmen uyumu tartışmaları, kökeninde yatan teorilerle birlikte ele alınmış, ardından bazı göçmen eğitim teorilerine, yaklaşımlarına ve politika düzeyinde kendisine yer bulmuş uygulamalara değinilerek göçmenler için çok kültürlü bir eğitim yapısının imkânı sorgulanmıştır. Ayrıca yapılan saha araştırmasının konusu, amacı, kapsamı, sınırlılıkları, yöntemi ve bulguları anlatılarak okul içindeki kültürel uyuma etki eden mevcut algının kaynakları ile bu etkinin yönü incelenmiştir.
Anahtar Sözcükler: Göç, Göçmen, Uyum, Okuldaki Kültürel Uyum, Eğitim,
Göçmen Eğitimi, Çok Kültürlü Eğitim, Suriyeli Çocuk, Suriyeli Çocukların Uyum Süreçleri.
Books by Hilâl Çakmak
Türkiye'nin Yeni Göçmenleri Suriyeliler , 2022
Göç ve göçmenlik bu toprakların mayasında var. Göçmenler bu ülkenin asli unsurlarıdır. Osmanlı De... more Göç ve göçmenlik bu toprakların mayasında var. Göçmenler bu ülkenin asli unsurlarıdır. Osmanlı Devleti'nin Kafkaslar ve Balkanlarda toprak kaybetmeye başlamasıyla milyonlarca Türk ve Müslüman Anadolu topraklarına göç etmek zorunda kalmıştır. 18. yüzyılın ikinci yarısından sonra başlayan ve yaklaşık 250 yıldır süren göçler, Türk toplumunun bugünkü sosyolojik yapısını oluşturmuş, göçmenler, muhacirler, mübadiller Türkiye'nin önemli bir gücü ve bütünleyici bir parçası olmuştur. Etnik ve kültürel olarak Türk olan bu göçmenler, artık “eski tip” göçmenler olarak, 1990‟lardan sonra hızlanan düzensiz göçlerle oluşan göçmen gruplarını ise “yeni tip” göçmenler olarak adlandırabilir. 2011 yılından itibaren Suriyelilerin kitlesel olarak gelmeye başlaması ve 10 yılı aşkın süredir Türkiye'de bulunmaları, geri dönüş ümitlerinin iyice azalmış olması, Suriyelilerin “yeni göçmenler” olarak toplumsal yapıdaki yerini almaya başlamasına neden olmuştur. “Biz” kapsamında değerlendirilen, etnik veya kültürel olarak Türk olan eski göçmenlerden farklı olarak, yeni göçmenler “öteki” biçiminde kodlanmakta, Türk toplumu ile kaynaşmalarının daha zor olacağı düşünülmektedir.
Sınır ve bölge ülkelerindeki istikrarsızlık, iç çatışmalar ve savaşlar, her yıl yüzbinlerce göçmenin Türkiye'ye sığınmasına neden olmaktadır. Sınırlarda alınan bütün önlemlere rağmen, düzensiz göçmenler farklı rota ve yöntemlerle gelmeye devam etmektedir. 2022 sonu itibariyle Türkiye, 3,7 milyonu geçici koruma altındaki Suriyeliler olmak üzere, dünyada en fazla mülteci ve benzer statüde insana ev sahipliği yapan ülke durumundadır. Osmanlı Devleti'nden aldığı mirasla, Topkapı Sarayı'nın giriş kapısı üzerindeki kitabede yazdığı gibi "Yâ Valiyete Külli Mazlûm" / “Bütün Mazlumların Sığınağı” olmaya devam etmektedir.
Suriyeliler 2011 yılında bu yana Türkiye'nin en önemli gündem maddelerinden biri olmaya devam etmektedir. Bu çalışma, daha önceliklerden farklı olarak, Suriyelileri Türkiye'nin “yeni göçmenler”i olarak konumlandırmakta ve uyum, hukuk, eğitim, ekonomi, dezavantajlı gruplar, medya, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, sağlık, büyük veri gibi 10 farklı tema etrafında, geçen 10 yıllık birlikte yaşamanın bir muhasebesini yapmayı hedeflemektedir.
Kitapta ilk olarak göç süreçlerinin en önemli gündemi olan uyum konusu tartışılmaktadır. Yusuf Adıgüzel ve Betül Ok Şehitoğlu Uyum Sürecinin Neresindeyiz? başlığı altında, önce uyum kavramı etrafındaki tartışmaları ayrıntılı biçimde ele almakta, ardından farklı aktörlerin uyum konusunda neler yaptığını ve uyumun önündeki engelleri ortaya koymaya çalışmaktadır.
Esra Yılmaz Eren, Türkiye'nin Göç Yönetimi ve Yeni Hukuki Düzenlemeler başlığı altında Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve geçici koruma statüsü olmak üzere, ulusal ve uluslararası yasal düzenleme ve mevzuatlar kapsamında Suriyelilere sunulan hizmetleri ve yasal çerçevesini ele almaktadır.
Hilâl Çakmak, Türkiye'deki Suriyelilerin Demografik Yapısı ve Dezavantajlı Gruplar başlığını taşıyan çalışmada, öncelikle Suriyelilerin demografik yapısını ortaya koymakta, daha sonra ise dezavantajlı bireyler olarak çocuk, kadın, engelli ve yaşlılara dair ulusal ve uluslararası literatürü tarayarak akademik çalışmaları özetlemiş ve sahada yürütülen faaliyetlere dikkat çekmiştir.
Zeynep Özde Ateş Ok, Türkiye'deki Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin Eğitimi başlıklı çalışmasında, Suriyelilere yönelik eğitim politikalarını çok disiplinli bir perspektiften tartışmaya açarak, sorunları ve ihtiyaçları ortaya koymayı, yeni çalışma alanları için öneriler geliştirmeyi ve böylece uzun vadeli ve kapsayıcı bir eğitim politikasının inşasına katkı sağlamayı amaçlamıştır.
Irmak Şarkir, Suriyelilerin İstihdamı ve Ekonomik Etkileri Üzerine başlığını taşıyan bölümde, Suriyelilerin emek piyasasına katılımları ile ilgili demografik ve ekonomik istatistikleri değerlendirmiş, istihdama erişimleriyle ilgili yasal düzenlemeleri incelemiştir.
Nursen Tekgöz, Türkiye'nin Göç Yönetişiminde Belediyeler ve Sivil Toplum Kuruluşları başlıklı çalışmasında, göç yönetişiminin iki temel aktörü olan yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarının göçmenlere yönelik faaliyetlerini incelemiş, geniş bir literatür taraması sonrasında alanda çalışma yapacak araştırmacılara zihin açıcı önerilerde bulunmuştur.
Hasan Yurdakul, Türk Medyasında Suriyeli Göçmenler ve İlgili Medya Literatürü Üzerinden Bir Yorum başlığı altında, literatüre dayalı nitel bir çalışma yöntemiyle, göç, göçmen ve medya arasındaki ilişkiyi teorik olarak ele almış, daha sonra spesifik olarak göçmenlik kimliğini oluşturan medya süreci damga ve çerçeveleme yaklaşımları üzerinden tartışılmıştır. Suriyeliler ve medya arasındaki ilişkiye odaklanan bu çalışma, makale, tez, rapor gibi akademik çalışmaları gözden geçirerek, göçmenlerin medyadaki temsiline ilişkin bir değerlendirme ve tartışma gerçekleştirmiştir.
Hilal Barın, Suriyelilerin Covid-19 Sürecinde Türkiye'de Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri başlığını taşıyan makalesinde, pandeminin, gıda, barınma, istihdam, sağlık ve eğitim gibi, Suriyelilerin temel hizmetlere erişimi üzerindeki etkilerini analiz etmeyi amaçlamış, bu sorunların aşılmasında kamu kurumaları ve STK'ların çözüm yöntemlerini tahlil etmiştir.
Ahmet Özdinç, Etiyolojide Mülteciliği Aramak: Mülteci Sağlığına Etik Bir Bakış başlığını taşıyan bölümde, göçün birey ve toplum üzerindeki fiziksel ve psikolojik etkilerini ortaya koyarak, herkes için sağlık hakkını tartışmakta, göçmenlerin sağlık hizmetlerine erişimleri önündeki engelleri ortaya koymakta ve çözüm önerileri sunmaktadır.
Şükrü Atsızelti'nin kaleme aldığı Göçmenler ve Büyük Veri başlığını taşıyan son bölümde, veri İnovasyon Envanteri'nin önemine dikkat çekilerek, nüfus sayımı gibi bilinen veri kaynakları ile birlikte göçmenlerin hayatlarını kuşatan diğer veri kaynakları ele alınmıştır. Çalışmada, hangi devlet kurumunun hangi bağlamlarda göçmen verisi topladığı aktarılmış, alanda farklı kurumların koordineli olmayan biçimlerde veri toplamasından kaynaklanan mükerrer kayıtların sağlıklı istatistik oluşturulmasını zorlaştırdığına dikkat çekilmektedir.
Nihayetinde bu kitap, 11 araştırmacı ve akademisyeninin, 2011 yılından bu yana birlikte yaşadığımız Türkiye'nin yeni göçmenleri Suriyeliler ile ilgili neler yapıldığını, literatür taraması ve saha uygulamalarını dikkate alarak, 10 farklı alanda gözden geçirmiş ve genç araştırmacıların zihinlerinde yeni soru işaretleri oluşturmayı amaçlamıştır.
DÜNDEN BUGÜNE BAĞCILAR’IN 30. YILI, 2023
Bağcılar, 2021 yılı verilerine göre 744.351 kişilik nüfusuyla İstanbul ilinin üçüncü büyük ilçesi... more Bağcılar, 2021 yılı verilerine göre 744.351 kişilik nüfusuyla İstanbul ilinin üçüncü büyük ilçesidir (TÜİK, Aralık 2021). İlçede toplam 135.257 adet öğrenci bulunmaktadır, bunların 8.806’sı Suriyeli öğrencilerdir (Bağcılar İlçe MEM, 19 Eylül 2022). Ortaokul düzeyinde ise 44.106 öğrenci bulunmakta, bunların 3.866’sını ise Suriyeli öğrenciler oluşturmaktadır (Bağcılar İlçe MEM, 19 Eylül 2022). Bu kapsamda araştırma sahasını oluşturan Bağcılar ilçesi, İstanbul’un eğitimdeki Suriyeli öğrenciler ile Türk öğrencilerin uyumunun değerlendirilebileceği uygun çalışma sahalarından birini oluşturmaktadır.
“Şehre Uyum Sürecinde Eğitimin Rolü: Bağcılar’da Göçmenlerin Eğitime Erişimi ve Akran Zorbalığı” başlıklı bu bildiride ise araştırma kapsamında elde edilen saha bulgularına yer verilmektedir. Buna göre Bağcılar’da bulunan ortaokul yaş grubundaki akran zorbalığı meselesi; gruplaşma eğilimi, çatışma unsurları ve kavga potansiyeli, Suriyeli öğrencilerin okullardaki sosyal içerilme ve dışlanma düzeyleri, öğrenciler arasındaki kültürel alışverişin mevcudiyeti, Suriyeli ve Türk aileler arasındaki sosyal uyum ve ev sahibi toplumun Suriyeli göçüne ilişkin temel algıları bağlamında ele alınmaktadır. Ayrıca Suriyeli öğrencilerin eğitime erişimleri, devamlılıkları ve okuldaki başarı düzeyleri de bu kapsamda ikincil araştırma konusunu oluşturmaktadır.
ISBN: 978-605-9478-34-2
Türkiye'nin Yeni Göçmenleri Suriyeliler, 2022
GİRİŞ Göçe dair yapılan akademik araştırmalar uzun süredir mevcut olsa da Suriyeli kitle-sel göç... more GİRİŞ
Göçe dair yapılan akademik araştırmalar uzun süredir mevcut olsa da Suriyeli kitle-sel göçüyle beraber oluşan ihtiyaç doğrultusunda bu konu daha fazla görünürlük kazanmış ve son zamanların en popüler araştırma alanlarından birini Suriye'den yapılan zorunlu göçler oluşturmuştur. Uluslararası örgütlerin ve devletlerin de desteğiyle; göçmenlerin gündelik hayattaki problemleri, karşılaştıkları zorluklar ve bu zorluklara getirilen çözüm önerilerine dair yapılan saha çalışmaları hızla artmıştır. Ayrıca Suriyeli1 göçmenler konusu yerli ve yabancı STK'lar ile akademisyenler tarafından da yoğun rağbet gören bir sahaya dönüşmüştür. Ancak bununla birlikte yapılan akademik çalışmaların kapsamının darlığı, birbirini tekrar eden konular içermesi, hep aynı sorun alanlarına odaklanılıp dezavantajlı grupların çoğunlukla çalışma alanları dışında bırakılması ve uygulama alanlarından uzak kalışı ise Suriyeli göçmenler konusunda yapılan çalışmaların sınırlılığını oluşturmaktadır.
Suriyelilerle birlikte geçirilen on yılı aşkın sürede bazı görünür sorunlar hala devam etmektedir. Bu durum geçen süreçte Türkiye olarak sorun alanlarını aşmaya yönelik ne tür akademik çalışmalar yapıldığı, esasen zaten göçün başlangıcından beri görünmeyen, sesleri duyulmayan dezavantajlı gruplara yönelik ne tür akademik bir birikime sahip olunduğu sorularını akıllara getirmektedir. Bu çalışmanın amacı da tam olarak; birlikte geçirilen süre zarfında Türkiye'ye yerleşmiş olan Suriyelilerin içinde bulundukları durumu mevcut demografik verilerle açıklayabilmek ve özellik-le üzerinde daha hassas bir şekilde çalışılması gerekli görülen dezavantajlı Suriyeli gruplara ilişkin yapılmış olan akademik çalışmaların bir haritasını çıkarabilmektir. Bu amaçla Suriyeli dezavantajlı olarak adlandırılabilecek “çocuk, kadın, engelli ve yaşlı” gruplar hakkında bu zamana kadar yapılmış çalışmalar incelenerek ortaya konulan çalışmalar bir bütün halinde okuyucuya sunulmaktadır.
Bu çalışmada öncelikle Türkiye'deki Suriyelilerin sahip olduğu demografik yapı güncel verilerle ortaya konulmuştur. Akabinde ise dezavantajlı kategorisinde ele alınan ve Türkiye'de yaşayan Suriyeli çocuk, kadın, engelli ve yaşlılara dair yerli ve yabancı literatür taranarak akademik yazınında Şimdiye kadar yapılan çalışmalar incelenmiş ve bu çalışmaların hangi konularda yoğunlaştığına dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Bu anlamda hangi alanlarda eksikliklerin olduğu ve hangi konularda daha fazla çalışılmaya ihtiyaç duyulduğu tespit edilerek Türkiye'deki göç literatürüne bir miktar yön verebilmek amaçlanmış ve dezavantajlı gruplar eksenindeki mevcut durum bu çalışma ile ortaya konulmak istenmiştir.
Konuya ilişkin literatür taraması yapılırken dergilerde yayımlanan Türkçe ve İngilizce makaleler, yazılan tezler, düzenlenen sempozyum ve konferansların raporları da taramaya dahil edilerek çalışmanın kapsamı olabildiğince geniş tutulmaya ve mevcut kaynakların tümüne ulaşılmaya çalışılmıştır. Ancak yoğun bir kaynak taraması yapılmasına rağmen özellikle dezavantajlı Suriyeli gruplara ilişkin beklenilen sayıda çalışmaya ulaşılamamıştır. Bu durum alanın daha fazla çalışılmayan ne denli ihtiyaç duyduğunu göstermiş; yapılan çalışmaların ise Suriyelileri bir bütün olarak genel bir kategori altında ele almaktan vazgeçilerek farklı grupları da odağa alan, daha daraltılmış, özelleştirilmiş alanlara yönelik çalışılması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.
Middle East Journal of Refugee Studies
Following the independence of countries from the USSR at the beginning of the 1990s, intense immi... more Following the independence of countries from the USSR at the beginning of the 1990s, intense immigrations from these countries beyond their borders were experienced for reasons such as the extreme poverty, declining wages, and political instability that emerged there. In these migrations, which are known as post-Soviet migrations, Turkey became an important target country for immigrants due to reasons like its demand for an actual work force, flexible visa applications, and geographical proximity. This study addresses the positions of female migrants originally from the former Soviet Union who work in Istanbul' s textile sector in Kumkapı. The scope of the research aims to examine these female migrants' issues, such as the processes in choosing migration, the economic and social reasons for immigrating, work conditions, the support they provide to the family economy, evaluating the types of free time and locales, their inclination to go back, plans for the future, and their relationships with Kumkapı, which is an important center on labor market participation. In-depth interviews have been performed with six female immigrants in this qualitative study realized in Kumkapı. The participants generally see demand in the labor market for reasons such as their provision of low-labor force in particular, they are educated and relatively qualified, many work illegally, and they reduce many employer expenses. The migrant women, who can be evaluated as the faded unseen faces of the city and the economy, are observed to work regularly or irregularly in not only the textile sector but also in home, maintenance, and office services, as well as to not work in jobs that are inimical to their social capital; the greatest sources of motivation in the migration processes is observed to be intermediaries.
Uluslararası Ekonomi, Toplum ve Kültür Sempozyum Bildirileri Tam Metin Kitabı, 2019
Bu bildiride, yapılan saha araştırması ve literatür taraması üzerinden konfeksiyonlarda çalışan T... more Bu bildiride, yapılan saha araştırması ve literatür taraması üzerinden konfeksiyonlarda çalışan Türk ve Suriyeli çalışanların iş yerlerindeki durumlarının ortaya konması, Türk kadınların özellikle Suriyelilerin sektöre dâhil olmasından sonra iş yerlerinde olumlu veya olumsuz rol değişimi yaşayıp yaşamadıklarının, işlerini kaybetme korkusu taşıyıp taşımadıklarının, Suriyeli kadın işçileri kendilerine rakip görüp görmediklerinin sorgulanması amaçlanmaktadır. Ayrıca bu kadınların Suriyeli iş arkadaşları ile ne derece ilişki kurdukları, onlarla ne kadar kaynaştıkları, onları ne kadar arkadaş grupları içine aldıkları sorgulanarak; bu davranış biçimleri üzerinden onların iş yerlerindeki varlıklarını ne derece kabullendikleri irdelenmektedir.
Bu bağlamda araştırmanın örnekleminde yer alan konfeksiyon atölyelerinde çalışan kadın işçilerle derinlemesine mülakatlar yapılmıştır. Katılımcılar, hem kendilerinin hem de Suriyeli iş arkadaşlarının emek piyasasındaki mevcut durumlarını ücret, sigorta, çalışma koşulları ve iş arkadaşlıkları gibi açılardan kıyaslamışlardır. Bildiride de bu kıyaslamalar üzerinden çıkarımlar yapılıp yorumlanacaktır.
Anahtar Kelimeler: Konfeksiyon, Suriyeli işçiler, Kadın işçiler, Tekstil sektöründe istihdam, Emek piyasasında yabancı istihdamı.
Göç ve Kültürel Etkileşim: Uluslararası “Osmanlı Devleti’nde ve Türkiye Cumhuriyeti’nde Göç ve Kültürel Etkileşim” Sempozyumu Bildiri Kitabı, 2019
2011 yılından itibaren Türkiye’ye kitlesel olarak göç eden Suriyelilerin başlangıçta kalıcı o... more 2011 yılından itibaren Türkiye’ye kitlesel olarak göç eden Suriyelilerin başlangıçta kalıcı olacakları düşünülmediğinden, çocukların eğitimlerine yönelik politika geliştirilmesi de gecikmiştir. Her ne kadar 2012 yılından itibaren birtakım yasal düzenlemeler yapılmış olsa da, ancak 2014 yılı sonunda Suriyeli çocuklar sistematik olarak Türk eğitim sistemine entegre edilmeye başlanmıştır. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün resmi istatistiklerine bakıldığında 2016 yılında Türkiye’de bulunan temel eğitim çağındaki Suriyeli çocukların sayısı 1.028.882’dir. Bunların 411.046’sı ilkokul, 308.862’si ortaokul ve 308.974’ü ise lise çağındadır. Bu çocukların Mart 2017 itibariyle (166.482’si devlet okullarında, 293.039’u GEM’lerde olmak üzere 459.521’i) sadece yüzde 45’i eğitim sistemine dâhil edilebilmiştir. 0-4 yaş arasında bulunan ve önümüzdeki yıllarda eğitim almaya başlaması beklenen çağ nüfusu ise 321.460’tır. Bu sayı Suriyelilerin eğitiminde kısa, orta ve uzun vadeli planların yapılmasının aciliyetini göstermektedir.
Entegrasyon sürecinin başarısı için hem göç eden hem de ev sahibi toplum ve kurumların üstlenmesi gereken sorumluluklar bulunmaktadır. Uyum ve kültürel entegrasyon uzun bir süreç olup eğitim, bu sürecin olmazsa olmaz bir parçasını oluşturmaktadır. Esasen eğitim, süreç içerisinde entegrasyonun “aracı kurum”larından biri olma işlevini sürdürmekte ve bu anlamda okullar göçmen ve/veya mülteci çocukların kendilerini geleceğe taşıyabilmeleri, varış ülkesindeki toplumla bağ kurabilmeleri için bir köprü görevi görmektedir.
Bu makalede mevcut literatür taranarak, kamu, STK ve özel kuruluşlar tarafından hazırlanan raporlar ve yayınlar üzerinden, 2011 yılından itibaren Türkiye’nin Suriyelilere yönelik eğitim politikaları incelenecek ve bu politikalarının kültürel etkileşim ve uyum açısından önemi ele alınacaktır. Bu bağlamda var olan eğitim politikalarının entegrasyon sürecine katkıları sorgulanacak, Geçici Eğitim Merkezleri (GEM) ve devlet okullarındaki müfredat üzerinden uygulamada karşılaşılan sorunların neler olduğu ve bu sorunlara ne tür çözüm önerileri getirilebileceği tartışılacaktır.
MIDDLE EAST JOURNAL OF REFUGEE STUDIES, 2018
Following the independence of countries from the USSR at the beginning of the 1990s, intense immi... more Following the independence of countries from the USSR at the beginning of the 1990s, intense immigrations from these countries beyond their borders were experienced for reasons such as the extreme poverty, declining wages, and political instability that emerged there. In these migrations, which are known as post-Soviet migrations, Turkey became an important target country for immigrants due to reasons like its demand for an actual work force, flexible visa applications, and geographical proximity. This study addresses the positions of female migrants originally from the former Soviet Union who work in Istanbul' s textile sector in Kumkapı. The scope of the research aims to examine these female migrants' issues, such as the processes in choosing migration, the economic and social reasons for immigrating, work conditions, the support they provide to the family economy, evaluating the types of free time and locales, their inclination to go back, plans for the future, and their relationships with Kumkapı, which is an important center on labor market participation. In-depth interviews have been performed with six female immigrants in this qualitative study realized in Kumkapı. The participants generally see demand in the labor market for reasons such as their provision of cheap labor force in particular, they are educated and relatively qualified, many work illegally, and they reduce many employer expenses. The migrant women, who can be evaluated as the faded unseen faces of the city and the economy, are observed to work regularly or irregularly in not only the textile sector but also in home, maintenance, and office services, as well as to not work in jobs that are inimical to their social capital; the greatest sources of motivation in the migration processes is observed to be intermediaries.
MIDDLE EAST JOURNAL OF REFUGEE STUDIES, 2018
Öz 1990'ların başında SSCB'ye bağlı ülkelerin bağımsızlıklarını kazanmasının ardından ülkelerinde... more Öz 1990'ların başında SSCB'ye bağlı ülkelerin bağımsızlıklarını kazanmasının ardından ülkelerinde ortaya çı-kan aşırı yoksulluk, ücret düşüşleri ve siyasi istikrarsızlık gibi nedenlerle bu ülkelerden, ülke sınırlarının dışına yoğun göçler yaşanmıştır. Post-Sovyet göçleri olarak adlandırılan bu göçlerde Türkiye, mevcut iş gücü talebi, uyguladığı esnek vize uygulamaları, coğrafi yakınlığı gibi nedenlerle göçmenler için önemli bir hedef ülke konumuna gelmiştir. Bu çalışmada İstanbul Kumkapı'da tekstil sektöründe çalışan eski Sovyet ülke kökenli kadın göçmenlerin emek piyasasındaki konumları ele alınmaktadır. Araştırma kapsamında bu göçmen kadınların; göçe karar süreçleri, göç etmelerinin ekonomik ve sosyal nedenleri, çalışma koşulları, aile ekonomilerine sağladıkları destek, boş zaman ve mekân değerlendirme biçimleri, geri dönüş eğilimleri, ileriye dönük planları ve emek piyasasına katılımda önemli bir merkez olan Kumkapı semtiyle ilişkileri gibi konuların irdelenmesi hedeflenmiştir. Kumkapı'da gerçekleştirilen nitel çalışmada 6 kadın göçmenle derin-lemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Genellikle katılımcılar, özellikle ucuz iş gücü sağlamaları, görece nitelikli ve eğitimli olmaları, birçoğu kaçak çalışan olmaları ve işverenin birçok masrafını azaltması gibi nedenlerle emek piyasasında talep görmektedir. Düzenli veya düzensiz olarak yalnızca tekstil sektöründe değil; ev, bakım ve ofis hizmetlerinde de çalışan; kentin ve ekonominin silik, görünmeyen yüzleri olarak değerlendirilebilecek göçmen kadınların esasen sosyal sermayelerine çok da ters düşen işler yapmadıkları, göç süreçlerinde en büyük motivasyon kaynaklarının ise aracıları olduğu gözlemlenmiştir. Anahtar Kelimeler Türkiye'ye kadın emek göçü • Göçün kadınsılaşması • Kumkapı • Düzensiz göç • Göçmen kadın profili
Öz 1990'ların başında SSCB'ye bağlı ülkelerin bağımsızlıklarını kazanmasının ardından ülkelerinde... more Öz 1990'ların başında SSCB'ye bağlı ülkelerin bağımsızlıklarını kazanmasının ardından ülkelerinde ortaya çı-kan aşırı yoksulluk, ücret düşüşleri ve siyasi istikrarsızlık gibi nedenlerle bu ülkelerden, ülke sınırlarının dışına yoğun göçler yaşanmıştır. Post-Sovyet göçleri olarak adlandırılan bu göçlerde Türkiye, mevcut iş gücü talebi, uyguladığı esnek vize uygulamaları, coğrafi yakınlığı gibi nedenlerle göçmenler için önemli bir hedef ülke konumuna gelmiştir. Bu çalışmada İstanbul Kumkapı'da tekstil sektöründe çalışan eski Sovyet ülke kökenli kadın göçmenlerin emek piyasasındaki konumları ele alınmaktadır. Araştırma kapsamında bu göçmen kadınların; göçe karar süreçleri, göç etmelerinin ekonomik ve sosyal nedenleri, çalışma koşulları, aile ekonomilerine sağladıkları destek, boş zaman ve mekân değerlendirme biçimleri, geri dönüş eğilimleri, ileriye dönük planları ve emek piyasasına katılımda önemli bir merkez olan Kumkapı semtiyle ilişkileri gibi konuların irdelenmesi hedeflenmiştir. Kumkapı'da gerçekleştirilen nitel çalışmada 6 kadın göçmenle derin-lemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Genellikle katılımcılar, özellikle ucuz iş gücü sağlamaları, görece nitelikli ve eğitimli olmaları, birçoğu kaçak çalışan olmaları ve işverenin birçok masrafını azaltması gibi nedenlerle emek piyasasında talep görmektedir. Düzenli veya düzensiz olarak yalnızca tekstil sektöründe değil; ev, bakım ve ofis hizmetlerinde de çalışan; kentin ve ekonominin silik, görünmeyen yüzleri olarak değerlendirilebilecek göçmen kadınların esasen sosyal sermayelerine çok da ters düşen işler yapmadıkları, göç süreçlerinde en büyük motivasyon kaynaklarının ise aracıları olduğu gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler Türkiye'ye kadın emek göçü • Göçün kadınsılaşması • Kumkapı • Düzensiz göç • Göçmen kadın profili
Üniversite öğrencilerinin gönüllülüğe ilişkin algı, eğilim ve deneyimlerini İstanbul Üniversitesi... more Üniversite öğrencilerinin gönüllülüğe ilişkin algı, eğilim ve deneyimlerini İstanbul Üniversitesi örneklemi üzerinden inceleyen araştırmanın nitel araştırma bulgularını içermektedir.
Master Thesis, 2021
Bu çalışmanın ana konusu, okuldaki kültürel uyum süreçlerindeki algının temel kaynakları olan Tür... more Bu çalışmanın ana konusu, okuldaki kültürel uyum süreçlerindeki algının temel kaynakları olan Türk öğretmen ve velilerin, Türk ve Suriyeli öğrenciler arasında kurulan ilişki üzerindeki etkilerinin incelenmesidir. Bu bağlamda etnografik olarak desenlenen nitel araştırma yöntemi ile araştırma mekânı olan İstanbul Beykoz’daki bir ilkokulda 1. ve 4. sınıf aralığında bulunan, Suriyeli öğrencilerle aynı sınıfta öğrenim gören 10 Türk öğrenci, onların velileri (anneleri) ve sınıf öğretmenleri ile 3 ayrı yarı yapılandırılmış soru formu kullanılarak derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir.
Sahanın araştırma mekânı olan ilkokul üzerinden okuldaki kültürel uyum sürecindeki algıya etki eden temel belirleyiciler ortaya çıkarılmaya çalışılmış, okuldaki kültürel uyum hikâyeleri gözlenmiştir. Araştırma kapsamında öğrenciler arasındaki ilişkinin olumlu veya olumsuz yön kazanmasında ve Suriyeli öğrencilere yönelik belirli kalıp yargıların oluşmasında en önemli role, sınıf öğretmenlerinin sahip oldukları tespit
edilmiştir. Ayrıca sınıf öğretmenlerinin velileri ile kurdukları sıkı ilişki ve velilerin de öğretmenle kurduğu güven ilişkisi nedeniyle, zaman zaman Türk velilerin de Suriyeli öğrencilere yönelik algılar üzerinde etkili oldukları görülmüştür.
Çalışma kapsamında öncelikle temel göçmen uyumu tartışmaları, kökeninde yatan teorilerle birlikte ele alınmış, ardından bazı göçmen eğitim teorilerine, yaklaşımlarına ve politika düzeyinde kendisine yer bulmuş uygulamalara değinilerek göçmenler için çok kültürlü bir eğitim yapısının imkânı sorgulanmıştır. Ayrıca yapılan saha araştırmasının konusu, amacı, kapsamı, sınırlılıkları, yöntemi ve bulguları anlatılarak okul içindeki kültürel uyuma etki eden mevcut algının kaynakları ile bu etkinin yönü incelenmiştir.
Anahtar Sözcükler: Göç, Göçmen, Uyum, Okuldaki Kültürel Uyum, Eğitim,
Göçmen Eğitimi, Çok Kültürlü Eğitim, Suriyeli Çocuk, Suriyeli Çocukların Uyum Süreçleri.
Türkiye'nin Yeni Göçmenleri Suriyeliler , 2022
Göç ve göçmenlik bu toprakların mayasında var. Göçmenler bu ülkenin asli unsurlarıdır. Osmanlı De... more Göç ve göçmenlik bu toprakların mayasında var. Göçmenler bu ülkenin asli unsurlarıdır. Osmanlı Devleti'nin Kafkaslar ve Balkanlarda toprak kaybetmeye başlamasıyla milyonlarca Türk ve Müslüman Anadolu topraklarına göç etmek zorunda kalmıştır. 18. yüzyılın ikinci yarısından sonra başlayan ve yaklaşık 250 yıldır süren göçler, Türk toplumunun bugünkü sosyolojik yapısını oluşturmuş, göçmenler, muhacirler, mübadiller Türkiye'nin önemli bir gücü ve bütünleyici bir parçası olmuştur. Etnik ve kültürel olarak Türk olan bu göçmenler, artık “eski tip” göçmenler olarak, 1990‟lardan sonra hızlanan düzensiz göçlerle oluşan göçmen gruplarını ise “yeni tip” göçmenler olarak adlandırabilir. 2011 yılından itibaren Suriyelilerin kitlesel olarak gelmeye başlaması ve 10 yılı aşkın süredir Türkiye'de bulunmaları, geri dönüş ümitlerinin iyice azalmış olması, Suriyelilerin “yeni göçmenler” olarak toplumsal yapıdaki yerini almaya başlamasına neden olmuştur. “Biz” kapsamında değerlendirilen, etnik veya kültürel olarak Türk olan eski göçmenlerden farklı olarak, yeni göçmenler “öteki” biçiminde kodlanmakta, Türk toplumu ile kaynaşmalarının daha zor olacağı düşünülmektedir.
Sınır ve bölge ülkelerindeki istikrarsızlık, iç çatışmalar ve savaşlar, her yıl yüzbinlerce göçmenin Türkiye'ye sığınmasına neden olmaktadır. Sınırlarda alınan bütün önlemlere rağmen, düzensiz göçmenler farklı rota ve yöntemlerle gelmeye devam etmektedir. 2022 sonu itibariyle Türkiye, 3,7 milyonu geçici koruma altındaki Suriyeliler olmak üzere, dünyada en fazla mülteci ve benzer statüde insana ev sahipliği yapan ülke durumundadır. Osmanlı Devleti'nden aldığı mirasla, Topkapı Sarayı'nın giriş kapısı üzerindeki kitabede yazdığı gibi "Yâ Valiyete Külli Mazlûm" / “Bütün Mazlumların Sığınağı” olmaya devam etmektedir.
Suriyeliler 2011 yılında bu yana Türkiye'nin en önemli gündem maddelerinden biri olmaya devam etmektedir. Bu çalışma, daha önceliklerden farklı olarak, Suriyelileri Türkiye'nin “yeni göçmenler”i olarak konumlandırmakta ve uyum, hukuk, eğitim, ekonomi, dezavantajlı gruplar, medya, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, sağlık, büyük veri gibi 10 farklı tema etrafında, geçen 10 yıllık birlikte yaşamanın bir muhasebesini yapmayı hedeflemektedir.
Kitapta ilk olarak göç süreçlerinin en önemli gündemi olan uyum konusu tartışılmaktadır. Yusuf Adıgüzel ve Betül Ok Şehitoğlu Uyum Sürecinin Neresindeyiz? başlığı altında, önce uyum kavramı etrafındaki tartışmaları ayrıntılı biçimde ele almakta, ardından farklı aktörlerin uyum konusunda neler yaptığını ve uyumun önündeki engelleri ortaya koymaya çalışmaktadır.
Esra Yılmaz Eren, Türkiye'nin Göç Yönetimi ve Yeni Hukuki Düzenlemeler başlığı altında Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve geçici koruma statüsü olmak üzere, ulusal ve uluslararası yasal düzenleme ve mevzuatlar kapsamında Suriyelilere sunulan hizmetleri ve yasal çerçevesini ele almaktadır.
Hilâl Çakmak, Türkiye'deki Suriyelilerin Demografik Yapısı ve Dezavantajlı Gruplar başlığını taşıyan çalışmada, öncelikle Suriyelilerin demografik yapısını ortaya koymakta, daha sonra ise dezavantajlı bireyler olarak çocuk, kadın, engelli ve yaşlılara dair ulusal ve uluslararası literatürü tarayarak akademik çalışmaları özetlemiş ve sahada yürütülen faaliyetlere dikkat çekmiştir.
Zeynep Özde Ateş Ok, Türkiye'deki Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin Eğitimi başlıklı çalışmasında, Suriyelilere yönelik eğitim politikalarını çok disiplinli bir perspektiften tartışmaya açarak, sorunları ve ihtiyaçları ortaya koymayı, yeni çalışma alanları için öneriler geliştirmeyi ve böylece uzun vadeli ve kapsayıcı bir eğitim politikasının inşasına katkı sağlamayı amaçlamıştır.
Irmak Şarkir, Suriyelilerin İstihdamı ve Ekonomik Etkileri Üzerine başlığını taşıyan bölümde, Suriyelilerin emek piyasasına katılımları ile ilgili demografik ve ekonomik istatistikleri değerlendirmiş, istihdama erişimleriyle ilgili yasal düzenlemeleri incelemiştir.
Nursen Tekgöz, Türkiye'nin Göç Yönetişiminde Belediyeler ve Sivil Toplum Kuruluşları başlıklı çalışmasında, göç yönetişiminin iki temel aktörü olan yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarının göçmenlere yönelik faaliyetlerini incelemiş, geniş bir literatür taraması sonrasında alanda çalışma yapacak araştırmacılara zihin açıcı önerilerde bulunmuştur.
Hasan Yurdakul, Türk Medyasında Suriyeli Göçmenler ve İlgili Medya Literatürü Üzerinden Bir Yorum başlığı altında, literatüre dayalı nitel bir çalışma yöntemiyle, göç, göçmen ve medya arasındaki ilişkiyi teorik olarak ele almış, daha sonra spesifik olarak göçmenlik kimliğini oluşturan medya süreci damga ve çerçeveleme yaklaşımları üzerinden tartışılmıştır. Suriyeliler ve medya arasındaki ilişkiye odaklanan bu çalışma, makale, tez, rapor gibi akademik çalışmaları gözden geçirerek, göçmenlerin medyadaki temsiline ilişkin bir değerlendirme ve tartışma gerçekleştirmiştir.
Hilal Barın, Suriyelilerin Covid-19 Sürecinde Türkiye'de Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri başlığını taşıyan makalesinde, pandeminin, gıda, barınma, istihdam, sağlık ve eğitim gibi, Suriyelilerin temel hizmetlere erişimi üzerindeki etkilerini analiz etmeyi amaçlamış, bu sorunların aşılmasında kamu kurumaları ve STK'ların çözüm yöntemlerini tahlil etmiştir.
Ahmet Özdinç, Etiyolojide Mülteciliği Aramak: Mülteci Sağlığına Etik Bir Bakış başlığını taşıyan bölümde, göçün birey ve toplum üzerindeki fiziksel ve psikolojik etkilerini ortaya koyarak, herkes için sağlık hakkını tartışmakta, göçmenlerin sağlık hizmetlerine erişimleri önündeki engelleri ortaya koymakta ve çözüm önerileri sunmaktadır.
Şükrü Atsızelti'nin kaleme aldığı Göçmenler ve Büyük Veri başlığını taşıyan son bölümde, veri İnovasyon Envanteri'nin önemine dikkat çekilerek, nüfus sayımı gibi bilinen veri kaynakları ile birlikte göçmenlerin hayatlarını kuşatan diğer veri kaynakları ele alınmıştır. Çalışmada, hangi devlet kurumunun hangi bağlamlarda göçmen verisi topladığı aktarılmış, alanda farklı kurumların koordineli olmayan biçimlerde veri toplamasından kaynaklanan mükerrer kayıtların sağlıklı istatistik oluşturulmasını zorlaştırdığına dikkat çekilmektedir.
Nihayetinde bu kitap, 11 araştırmacı ve akademisyeninin, 2011 yılından bu yana birlikte yaşadığımız Türkiye'nin yeni göçmenleri Suriyeliler ile ilgili neler yapıldığını, literatür taraması ve saha uygulamalarını dikkate alarak, 10 farklı alanda gözden geçirmiş ve genç araştırmacıların zihinlerinde yeni soru işaretleri oluşturmayı amaçlamıştır.