yakup akkuş - Istanbul University (original) (raw)

Papers by yakup akkuş

Labour History, 2023

The "power relations" in the Ottoman Empire were gradually governmentalised and centralised throu... more The "power relations" in the Ottoman Empire were gradually governmentalised and centralised through modernist reforms in the long nineteenth century. As part of this process, the practice of intramural and extramural carceral labour became an important element in the Ottoman penal system in the late empire. Despite the state's emphasis on the rehabilitative effect of prison labour in legal regulations, particularly regarding intramural carceral labour, the expansion of the practice into extramural activities reveals that providing economic benefits was another driving force in the Ottoman case. In this line, extramural labour was used as a complement to free labour rather than a substitute for it. However, the adverse reactions of prisoners to carceral labour were just as important as the regulations, disciplinary practices, and the administrative and financial limits of the state in determining the success of the practice. By focusing on the resistance strategies of prisoners, including escapes, writing petitions, collective walkouts, slowdowns, strikes, and pilferage, this paper aims to amplify their voices. This prisoner-centred view enables us to take a Foucauldian perspective in the context of power relations and resistance to such practices and to illustrate how prisoners, as "indocile bodies," weakened the governmentality and domination of the state through many forms of "indocile resistance."

Osmanlı İstanbulu VII, 2021

Çalışma ve Toplum, 2017

In this article, we examine compulsory labour on road construction in the world and in the Ottoma... more In this article, we examine compulsory labour on road
construction in the world and in the Ottoman Empire with a specific
emphasis on the implementation of Amele-i Mükellefe in the Ottoman
Empire in a comparative way. The compulsory labour had been
implemented in Egypt, Mesopotamia, Roman Empire and China
during ancient ages. It was also a widespread phenomenon in Aztec
and Inca societies and Europe since the Middle Ages. There can be
seen some similar practices in the European colonies in Asia,
America and Africa. It also had been implemented in North America
in modern times. The case of Amele-i Mükellefe in Ottoman Empire,
the compulsory working of civilians on the road construction, started
in 1862 and ended in 1952 in modern Turkey. This paper spesifically
focuses on the Ottoman Period. Because, the Amele-i Mükellefe was
mainly institutionalized in this period, and inadequacy in detailed and
comparative analyzes in the Ottoman labour and fiscal history
literature.
The article deals with the changes that occured over time, the major
problems like corruption, and the legal arrangements that had been
made to improve the implementation. In addition, the
implementations in the world are compared with the Amele-i
Mükellefe by taking into consideration criteria such as aim, rationale,
development, implementation units and results. The most important
source of legitimation of compulsory labour was the benefit principle
for Ottoman central administration. The same principle applies for
some European states, which are contemporary of the Ottoman
Empire. Furthermore, the effect of the welfare differences between
the eastern and western provinces of the Ottoman Empire on the
implementation of Amele-i Mükellefe is discussed. In this context, it
is revealed that Ottomans, contrary to the European states, did not
consider income distribution in compulsory labour. However,
European states continued their compulsory labor practices in their
colonies until the middle of the 20th century, without regard to
income distribution.
In addition to physical working, commutation money under the name
of “tarik bedeli” (rate of commutation) had been offered as an
alternative within the scope of the Amele-i Mükellefe implementation
in some periods. In this study, the Amele-i Mükellefe implementation
is not considered under the scope of taxation. It has been examined
within the scope of compulsory public service considering the main
goal of the central government and other criteria. In this article, it is argued that replacement of physical working with the commutation money gave the implementation a tax character.

Keywords: Amele-i Mükellefe, Compulsory Labour, Forced Labour,
Ottoman, European Labour History, Rate of Commutation, Corvée

Dünyada ve Osmanlı İmparatorluğu’nda yollarda zorunlu
çalıştırmayı ele alan bu makalede, spesifik olarak Osmanlı’daki Amele-i
Mükellefe uygulaması karşılaştırmalı bir bakışla analiz edilmiştir.
Yollarda zorunlu çalıştırma, eski çağlarda Mısır, Mezopotamya, Roma
ve Çin’de, sonrasında Aztek ve İnka toplumlarında, Ortaçağdan
itibaren Avrupa devletleriyle bu devletlerin Asya, Amerika ve
Afrika’daki sömürgelerinde ve modern dönemde Kuzey Amerika’da
uygulanmıştır. Uygulamanın Osmanlı’daki biçimi olan ve sivil halkın
yollarda zorunlu olarak çalıştırılması anlamına gelen Amele-i
Mükellefe uygulaması ise 1862 yılında başlamış ve 1952 yılında son
bulmuştur. Araştırma kapsamında daha çok Osmanlı dönemindeki
uygulamalara odaklanılmıştır. Bunun sebebi Amele-i Mükellefe
uygulamasının esas olarak bu dönemde kurumsallaşmış olması ve
Osmanlı çalışma ve maliye tarihi yazınlarında ayrıntılı ve
karşılaştırmalı analizlerin yetersiz olmasıdır.
Makalede Amele-i Mükellefe uygulamasının zamanla geçirdiği
değişiklikler, konu olduğu büyük yolsuzluklar ve uygulamayı
iyileştirmek için yapılan yasal düzenlemeler etraflıca irdelenmiştir.
Bunun yanında dünyadaki uygulamalar ile Amele-i Mükellefe
uygulaması; amaç, gerekçe, işleyiş, gelişim ile uygulama birimleri ve
sonuçları gibi kriterler dikkate alınarak karşılaştırılmıştır. Osmanlı
merkez idaresi için halkın yollarda zorunlu çalıştırılmasının en önemli
meşruiyet kaynağını yararlanma ilkesi oluşturmuştur. Aynı ilkenin
Osmanlı’nın çağdaşı olan bazı Avrupa devletlerinde de göz önüne
alındığı tespit edilmiştir. Ayrıca, Osmanlı İmparatorluğu’nun doğu ve
batı vilayetleri arasındaki refah farklılığının Amele-i Mükellefe
uygulamasına etkisi tartışılmış ve uygulamanın Avrupa devletlerinin
aksine gelir dağılımını dikkate almayan özellikleri ortaya konmuştur.
Diğer yandan Avrupalı devletlerin sömürgelerinde zorunlu çalıştırmauygulamalarını gelir dağılımını dikkate almadan 20. yüzyılın ortalarına
kadar sürdürdüğü görülmektedir.
Amele-i Mükellefe uygulaması kapsamında, halka bedenen çalışma
yanında, bazı dönemlerde yapılan düzenlemelerle, “tarik (yol) bedeli”
adı altında, belirli miktarda para ödeyebilme alternatifi de
sunulmuştur. Bu çalışmada Amele-i Mükellefe uygulaması
vergilendirme kapsamında değil; merkezi idarenin esas amacı ve diğer
kriterler göz önüne alınarak zorunlu kamu hizmeti kapsamında ele
alınmıştır. Makalede, 1910 yılında alınan kararla bedenen çalışma
şartının kaldırılıp sadece tarik bedelinin tahsil edilmeye başlanmasının
bu uygulamaya vergi hüviyeti kazandırdığı öne sürülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Amele-i Mükellefe, Zorunlu Çalıştırma,
Osmanlı, Avrupa Emek Tarihi, Tarik Bedeli, Angarya

Vergi Sorunları Dergisi, 2019

ÖZET Bu çalışma İstanbul özelinde Osmanlı döneminde yaşanan vergi sorunlarına odaklanmıştır. 16. ... more ÖZET Bu çalışma İstanbul özelinde Osmanlı döneminde yaşanan vergi sorunlarına odaklanmıştır. 16. ve 19. yüzyıllar arasını kapsayan bu araştır-manın temel kaynaklarını İstanbul mahkeme ka-yıtları (kadı sicilleri) oluşturmaktadır. Mahkeme kayıtlarında, Osmanlı İstanbul'unda günümüzdeki-ne benzer çifte vergileme, aşırı vergileme, vergi kaçakçılığı, vergiden kaçınma ve vergi ihtilafları gibi temel sorunlar üzerine çok sayıda dava tespit edilmiştir. Bunun yanında, günümüzde gözlen-me ihtimali çok düşük olan birçok vergi sorunu İstanbul mahkeme kayıtlarına yansımıştır. Bun-lar içerisinde, yasal olmayan vergi tarhı yanında, vergi toplayıcıları arasında ve mükelleflerin kendi aralarında yaşadıkları çekişmeler kayda değerdir. Tahsildarlar, kadılar ve diğer kamu görevlileri çoğu zaman birbirlerinin görev ve yetki alanına müda-hale ederek vergi tahsilatından elde ettikleri payı büyütmeye çalışmışlardır. Mükellefler arasındaki çekişmelerin ise büyük bir kısmını, mükellef sayı-sını çok tutmaya çalışan ahalinin, vergiden muaf olanları kendi vergi borçlarına ortak etme çabaları oluşturmaktadır. Önemli miktarda gelir kaybına sebep olan vergi muafiyet alanının geniş tutulma-sı da bu çekişmeleri ve yasal olmayan vergi tarhını körüklemiştir. Osmanlı döneminde vergi tahsilatı konusunda; örgütlenme, temsil mekanizması ve genel hukuk kuralları gibi kurumlardan ziyade mültezimler vb. bireylerin öne çıkması yukarıda-ki erken modern döneme özgü vergi sorunlarının yaşanmasına sebep olmuştur.

ABSTRACT This study focuses on the tax problems experienced in Ottoman Istanbul. Main sources of this research are court records of Istanbul, for the period of 16th and 19th centuries. In these records, lots of cases detected concerning double taxation, over-taxation, tax evasion, tax avoidance , and tax disputes. However, there are a lot of cases on tax problems in the court records that couldn't be seen nowadays. Among them, unlawful tax assessment, contests between tax collectors and contests between taxpayers are remarkable. In Ottoman times, tax collectors, judges , and other officials interfered with each other and tried to increase their own portion from tax collection. Contests between taxpayers were in general comprised of efforts to associate tax-exempt people for tax obligation. In addition tax exemptions, caused a decline in revenue, rushed up these contests and unlawful tax assessment. In the Ottoman period, prominence of individuals (tax-farmers) in taxation rather than institutions (political representation and general rules of law) caused to be seen these tax problems of early modern times.

İnsan&İnsan, Bilim Kültür Sanat ve Düşünce Dergisi, 2019

Öz: Tüzel kişilik kavramı ve kurumu özü itibariyle Batı Avrupa Hukuku’na aittir. İslam ve Osmanlı... more Öz: Tüzel kişilik kavramı ve kurumu özü itibariyle Batı Avrupa Hukuku’na aittir. İslam ve
Osmanlı vakıflarının tüzel kişiliği ise literatürde yeterince irdelenmiş değildir. Bu çalışmada,
vakıfların vakfiyelerine göre yönetilmesi, mütevellileri yoluyla kendi gelir-giderlerini idare
etmesi, davalı ve davacı olabilmesi, malvarlığına sahip olması, borçlu ve alacaklı olabilmesi
gibi kriterler dikkate alınarak; genel anlamda Osmanlı vakıflarının, İslam Hukuku’na göre,
tüzel kişiliğe sahip olduğu kabul edilmiştir. Ancak Osmanlı vakıflarının tüzel kişilikleri,
devletin sıkı denetimi veya doğrudan yönetime müdahalesi sebebiyle, fiiliyatta Avrupa’daki
muadillerine nazaran zayıf kalmaktadır. Bunların yanında, vakıfların tüzel kişilikleri
tartışılırken vakıf türlerinin göz önüne alınması gerekir. Bilhassa bu konuya yoğunlaşan
çalışmada, sultan vakıfları ile büyük çaplı vakıfların de facto tüzel kişiliklerinin, küçük çaplı
vakıflar ile aile vakıflarının tüzel kişiliklerine kıyasla daha zayıf olduğu sonucuna varılmıştır.
Mülhak vakıfların tüzel kişiliğinin olduğu; mütevellileri olmayan ve doğrudan Evkaf Nezareti
tarafından yönetilen mazbut vakıfların ise tüzel kişiliklerinin olmadığı öne sürülmüştür. Ayrıca
çalışmada, vakıfların tüzel kişiliği ile iktisadi gelişme arasındaki teorik ilişkiye değinilmiştir.

Abstract: The concept and institution of juristic personality is inherently owned by Western European Law. The juristic personality of the Islamic and Ottoman waqfs is not adequately examined in the literature. In this study, according to the Islamic Law, it is accepted that Ottoman waqfs have a juristic personality in general, taking into account the criteria such
as managing waqfs according to their waqfiyyas, managing them with their own revenue-expenses, being a defendant-plaintiff and a debtor-creditor, and possessing assets. However, the juristic personality of the Ottoman waqfs is, in fact, weaker than the similar ones in Europe,
due to strict control or direct intervention of the state in the waqf administration. Besides these, while the juristic personality of the waqfs are discussed, it is necessary to consider the types of the waqfs. For instance, de facto juristic personality of the sultanic waqfs and large waqfs are weaker than the juristic personality of small waqfs and family waqfs. In addition, “mülhak waqfs” have a juristic personality, but “mazbut waqfs” not. Because, none of “mazbut waqfs” have own organ, and are administrated by Ministry of Awqaf. The study also addresses the theoretical relationship between the juristic personality of waqfs and economic development.

İstanbul İktisat Dergisi / İstanbul Journal of Economics, 2018

EXTENDED ABSTRACT The aim of this article is to analyze the Ottoman Empire’s fiscal policies and... more EXTENDED ABSTRACT
The aim of this article is to analyze the Ottoman Empire’s fiscal policies and
performance in the context of institutional change experienced during the
modern era. In this study, which covers the period from the second half of the 18th
century to the beginning of the 20th century, it should be noted that numerous
Ottoman fiscal crises followed the wars, and reforms followed the fiscal crises. The
wars at the end of the 17th century and in the third quarter of the 18th century
both dragged the economy into crisis. To overcome this, the government
established financial policies and institutions such as “malikâne,” “esham,” and
“multiple treasury system”. The wars were one of the basic causes of institutional
change in Ottoman finance. Various other institutional constraints, such as the
timar system, also caused the wars to become costly for the Ottoman Empire. The
Ottoman administration, which was not able to match Europe’s weapons
technology and military system in the 17th and 18th centuries, then questioned its
own systems and administrative-financial structures. Besides that, revenue policies
such as confiscations, war-time taxes, and coin debasements turned into
institutions that prevented stability and development in the financial sector.
However, during the same period, European states moved away from such financial policies, increased their central revenues, and prepared to enter the Age
of Industry. Another institutional constraint was that the central authority did not
grant autonomy to provincial administrations until 1913. Because of this
institutional constraint, provincial and central finance were articulated. As a result,
mutual bi-directional deterioration occurred during the financial crisis periods:
problems in provincial finance that constituted the infrastructure of central
finance were directly reflected in the central administration. Also, provinces were
unable to meet the fiscal requests of the central administration. Within this vicious
cycle, the central administration was unable to provide financial assistance to the
provinces and failed to fulfill public services. In other words, the central
administration forced the provinces to be dependent on it in an administrative
and financial sense. But due to their inability to establish an efficient fiscal
organization in the provinces, the central administration in turn remained
dependent on provincial fiscal agents and administrations in terms of revenue-expenditure implementations.
Along with legal regulations and reforms, organizations and institutions such as
the central army, central bureaucracy, centralized financial system, modern
banking, paper money, and foreign borrowing were established. However,
despite all administrative and fiscal reforms, the desired institutional change was
not achieved. Because the Ottoman state did not have a central bureaucratic
structure like European states, it could not experience success with its tax policies.
The central government was not able to personalize taxes because it failed to
create an effective monitoring and sanctioning mechanism. During the 19th
century, the tax burden fell on the shoulders of the agriculturists. Large wealth
holders, domestic and foreign merchants, and other non-agricultural sectors did
not fulfill their tax obligations, placing the Ottoman Empire at the bottom of the
European states in terms of per capita tax revenue. Socio-economic expenditures
such as education, health, public works, and transportation took a back seat to
other public expenditures such as military and administrative costs for the entire
era. Domestic and foreign debt payments, which occupied a significant portion of
state budgets, took a toll on Ottoman public finances. The ongoing budget
deficits during this period dictated the low level of financial performance by the Ottoman government. In addition, fiscal policies throughout the period led to the
accumulation of wealth by a small fraction of citizens, which distorted income
distribution. During the last years of the Empire, the central and local administrations could not find a way to recover financially due to the Balkan Wars (1912–1913), World War I (1914–1918), and the Independence War (1919–1922). As a result, the administrators of the Republican period inherited a worn out public finance system.

ÖZ Bu makalenin amacı, 18. yüzyılın ikinci yarısından başlayıp imparatorluğun son yıllarına kadar uzanan dönem kapsamında, Osmanlı idaresinin maliye politikalarını ve malî performansını analiz etmektir. Makalede öncelikle, Osmanlı maliyesindeki kurumsal değişimin temel unsurlarından biri olan savaşları, malî krizlerin; krizleri de reformların takip ettiğine dikkat çekilmiştir. Çalışmanın çıkarımlarına göre; savaşların Osmanlı İmparatorluğu için hayli maliyetli ve malî performansın da düşük olmasının arkasında timar sistemi yer almıştır. Buna ek olarak müsadereler, olağanüstü savaş vergileri, tağşiş vb. gelir politikaları da malî alandaki gelişimi ve istikrarı engelleyen kurumlara dönüşmüştür. Öne sürülen diğer bir kurumsal kısıt, merkezî idarenin 20. yüzyılın başlarına kadar idarî-malî özerklik hakkı tanımadığı vilayetleri kendisine bağımlı kılmasıdır. Aynı zamanda kendisi de taşradaki malî ajanlarına ve mültezimlere bağımlı olan merkezî idare, etkin bir denetim ve yaptırım mekanizması oluşturamadığından vergi politikalarında istediği başarıyı elde edememiş ve vergiyi kişiselleştirememiştir. Kamu harcamaları, tüm dönem için çoğunlukla askerî ve idarî harcamalardan oluştuğundan; eğitim, sağlık, bayındırlık ve ulaştırma gibi sosyoekonomik harcama alanları geri planda kalmıştır. Devlet bütçeleri içerisinde önemli bir ağırlığa sahip olan iç ve dış borç ödemeleri, Osmanlı kamu maliyesini büyük çapta yıpratmıştır. İnceleme döneminde sürekli biçimde yaşanan bütçe açıkları, malî performansın düşüklüğünü resmetmektedir. Ayrıca dönem boyunca tercih edilen maliye politikaları, servetin küçük bir kesim elinde birikmesine yol açarak gelir dağılımını bozmuştur.

In this article, the financial structures and performances of Adrianople and Salonica, two of the... more In this article, the financial structures and performances of
Adrianople and Salonica, two of the most important provinces of the
Ottoman Empire are analyzed comparatively for the period of 1864-1913.
In the study, the reflections of the transformation, which took place since
Tanzimat (Reorganization) in the fiscal and administrative area, on
Adrianople and Salonica were discussed. According to the results of the
research, the fiscal-administrative reforms and tax laws, which were the
continuation of Tanzimat policies, had not found a response even in these
two prominent provinces under the control of central government. The
financial structure in general in Adrianople and Salonica provinces did
not show a healthy and sustainable appearance in the period of 1864-
1913. In both provinces, during this period, the most tax-payers were
agriculturists. The issue of taxation could not be transferred from
agricultural production to personal wealth and income, so the tax could
not be personalized. In addition, it emphasized the legal, administrative
and financial dependency between the central and provincial finance, and
it was suggested that the lack of legal entity of provincial administrations
until 1913 caused serious problems in the central and provincial
finances. As a result, financial performances of Adrianople and Salonica
have had low and unstable trends due to complicated and intertwined
problems such as absence of legal entity, technical insufficiency,
inadequacy of tax collection staff, corruption, security problems, wars,
drought, famine and economic crisis. During the period, both provinces
experienced real increases in public spending. However, there was not
enough revenue to finance the increased public spending.

Öz Bu makalenin amacı, tevzi' defterlerinin Osmanlı mali sistemi içerisindeki rolünü ve önemini t... more Öz Bu makalenin amacı, tevzi' defterlerinin Osmanlı mali sistemi içerisindeki rolünü ve önemini tartışmaya açmaktır. 17. yüzyılın sonlarından Tanzimat'ın başlarına kadar düzenlenen tevzi' defterleri, taşrada mükelleflerin katılacağı yerel harcamaların ve birtakım vergilerin yer aldığı listelerdir. Makale özellikle tevzi' defterleri ile vergi-i mahsûsa arasındaki ilişkilere odaklanmıştır. Çalışmada vergi-i mahsûsanın tarh yöntemi, yapısal içeriği, tahsilâtında baz alınan mükellefleri ve tahsilât dönemleri dikkate alınarak, Tanzimat'la birlikte tevzi' defterlerinden vergi-i mahsûsaya doğru bir geçiş süreci yaşandığı tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada, tevzi' defterleri ile temettuat defterleri, taşra gelir-gider cet-velleri ve vilayet bütçeleri arasında önemli mali ilişkiler olduğu gösterilmiştir. Buna ilaveten, yapısal içerik, hazırlanma gerekçesi ve mali sistemdeki konum gibi kriterler dikkate alınarak, tevzi' defterleri ile bu uygulamalar arasında bir geçiş ilişkisi olma-dığı çıkarımında bulunulmuştur.
Abstract
A NEGLECTED DISCUSSION in the LITERATURE of OTTOMAN PUBLIC FINANCE: A TRANSITION from " TEVZİ' DEFTERLERİ " to " VERGİ-İ MAHSÛSA " This paper aims to initiate a discussion on importance and role of the " tevzi' defterleri " (apportionment registers) in the Ottoman Fiscal System. " Tevzi' defterleri " were lists of local public expenditures and taxes which apportioned to taxpayers in the provinces from the end of the 17th century to the beginning of the Tanzimat. The paper specifically focuses on the relationships between the " tevzi' defterleri " and " vergi-i mahsusa " (apportioned tax of Tanzimat Period) in a fiscal way. Considering the 'method of imposition', structural content, period of collection, and taxpayers of the vergi-i mahsûsa, the paper shows that there is a process of transition from the " tevzi' defterleri " to the " vergi-i mahsusa ". The paper also reveals that there are an important fiscal relationships between " tevzi' defterleri " and temettuat (cadastral) records, provincial revenue-expenditure sheets, and provincial (vilayet) budgets. In addition, considering the criteria such as the structural content, the goal of preparation, and the role in the fiscal system, the study indicates that there is no transitional relationship between the " tevzi' defterleri " and these fiscal practises.

ODTÜ Gelişme Dergisi / METU Studies in Development, Selim İlkin ve İlhan Tekeli'ye Armağan, 2013

Bu makale, Osmanlı kamu maliyesi ve kent tarihi literatüründe, devlet ve vilayet bütçeleri verisi... more Bu makale, Osmanlı kamu maliyesi ve kent tarihi literatüründe, devlet ve vilayet bütçeleri verisi kullanılırken göz ardı edilen teorik ve teknik sorunlara odaklanmıştır. Çalışmanın çıkarımlarına göre, devlet bütçelerinin bileşim ve bütçe tekniği açısından önemli değişimler geçirmesi ve diğer teknik sorunlar/kısıtlar dönemler arası karşılaştırma yapmayı güçleştirmektedir. Bunun yanı sıra, 19. yüzyıl vilayet bütçeleri, devlet bütçelerinin tamamlayıcı bir unsuru konumundadır.

de, Os man lı va kıf ku ru mu nun tıp bi lim le ri nin ge li şi min de ki ro lü araş tı rıl mış t... more de, Os man lı va kıf ku ru mu nun tıp bi lim le ri nin ge li şi min de ki ro lü araş tı rıl mış tır. Ön ce lik le Os man lı İmpa ra tor lu ğu'n da va kıf ku rum la rı olan has ta ne ler ve tıp med re se le ri hak kında bil gi ve ril miş ve Av ru pa' da ki ben zer ku rum lar la kar şı laş tı rıl mış tır. İkin ci ola rak, Os man lı va kıfla rı nın tıp bi lim le ri ne kat kı ve et ki le ri ma li, ida ri ve mi ma ri açı lar dan de ğer len di ril miş tir. Os man lı' nın Kla sik Dö ne mi (15. ve 16. yy) ve son ra sın da, has ta ne le rin ve tıp med re se le ri nin tıp bilim le ri ne yap tık la rı be şe ri ser ma ye kat kı la rı ise her bir tıp ana bi lim da lı için ay rı ay rı in ce len miştir. Ça lış ma da ula şı lan en önem li so nuç, Os man lı İmpa ra tor lu ğu'n da va kıf ku ru mu nun sü rek li li ği nin ve is tik rar lı ya pı sı nın tıb bi bi lim le rin ge li şi min de ha ya ti öne me sa hip ol du ğu dur. Bu çı ka rım ay nı za man da, Os man lı va kıf ku ru mu nun çö zül me sü re ci ne gir di ği XIX. yüz yıl da, bu du ru ma pa ra lel ola rak tıp mer kez le ri nin de ya pı sın da ve hiz met le rin de mey da na ge len ge ri le me ler tes pit edi le rek des tek len miş tir. Bu bul gu la rın ya nın da, yi ne Os man lı ar şiv bel ge le ri ne da ya na rak 'has ta ha ne' ifade si nin yay gın bil gi nin ak si ne ilk ola rak Va kıf Gu re ba Has ta ne si için kul la nıl ma dı ğı; bu ifa de nin Tan zi mat' tan ön ce de (ilk ola rak M. 1796'da) çe şit li tıp mer kez le ri için kul la nıl dı ğı tes pit edil miştir. Ay rı ca, Os man lı va kıf me de ni ye tin de tıp med re se le ri nin as lın da has ta ne le rin bir par ça sı ol duğu ve ruh sal has ta lık la rın te da vi sin de di ni un sur la rın da yer al dı ğı so nu cu na ula şıl mış tır.

Sosyoloji Konferansları (Journal of Economy Culture and Society). 40 (2010): 33-69

Book Chapters by yakup akkuş

VakıfBank Tarihi (1954-2019), 2020

Özet Bu makalede 1970-2007 dönemi için, Türkiye’de işlenen mala karşı suçların sosyoekonomik unsu... more Özet
Bu makalede 1970-2007 dönemi için, Türkiye’de işlenen mala karşı suçların sosyoekonomik unsurlardan etkilenme biçimi belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla oluşturulan ekonometrik modelde, ekonomik değişkenler olarak enflasyon oranı, işsizlik oranı ve reel kişi başına gelir; sosyal değişken olarak da orta öğretim okullaşma oranları kullanılmıştır. Suç modelinin tahmininde Türkiye üzerine yapılan önceki çalışmalardan farklı olarak ilk defa Sınır Testi Yaklaşımı uygulanmıştır. Tahmin sonuçlarına göre, sosyoekonomik faktörlerle mala karşı suçlar arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilmiştir. Kısa ve uzun dönemli tahminler birbiriyle uyumludur. Buna göre Türkiye’de işlenen mala karşı suçlar; enflasyon, işsizlik ve okullaşma oranlarından pozitif yönlü, reel kişi başına gelirden negatif yönlü etkilenmektedir. Kısa ve uzun dönemde mala karşı suçları etkileyen en önemli unsurun reel kişi başına gelir olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla mala karşı suçların özellikle reel kişi başına gelirdeki (ekonomik gelişmedeki) artışlar yoluyla azaltılabileceği sonucuna varılmıştır.

Abstract
In this article, the effects of the socio-economic factors on the property crimes in Turkey between 1970 and 2007 are analyzed. The econometric model employed for the analysis utilizes inflation rate, unemployment rate and real per capita income as economic variables and the schooling ratio of secondary education as a social variable. The crime model is estimated for Turkey by using Bounds Testing Approach unlike the preceding studies for the first time. The results designate a long term relation (cointegration) between socio-economic factors and property crimes. Short term and long term estimates are in line with each other. It is also found that property crimes in Turkey are affected positively by inflation, unemployment and schooling ratio of secondary education and negatively affected by real per capita income. The most important factor that effects the property crimes is found out as real per capita income in short term as well as long term. Hence, it is concluded that the policies implemented to increase the real per capita income (economic growth) are expected to decrease the property crimes.

1 Kurum kavramı, toplumların öteden beri uygulaya geldikleri resmî (formel) ve resmî olmayan (inf... more 1 Kurum kavramı, toplumların öteden beri uygulaya geldikleri resmî (formel) ve resmî olmayan (informel) davranış kalıpları, normlar ve/veya kurallar biçiminde tanımlanabilir. Kurumlar birçok kısıtlamalar getirmekle birlikte, belirsizliği azaltıp toplumların gelişimine ön ayak olabilir. Kurumlar organizasyonların (kuruluşların) ortaya çıkışında ve gelişiminde etkilidir. Organizasyonlar da zaman içerisinde kurumsal değişimin temel unsurlarından biri haline gelebilir. Kısaca, North'un ifadesiyle; kurumlar oyunun kuralları; organizasyonlar da oyuncular/aktörler olarak ifade edilebilir. Ayrıntı için bkz. Douglass C. North, Kurumlar, Kurumsal Değişim ve Ekonomik Performans, çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul 2010, s. 9-13 vd.

Bu kitabın, basım, yayım ve sa ş hakları Atatürk Üniversitesi'ne ai r. Bireysel öğrenme yaklaşımı... more Bu kitabın, basım, yayım ve sa ş hakları Atatürk Üniversitesi'ne ai r. Bireysel öğrenme yaklaşımıyla hazırlanan bu kitabın bütün hakları saklıdır. Atatürk Üniversitesi'nin izni alınmaksızın kitabın tamamı veya bir kısmı mekanik, elektronik, fotokopi, manye k kayıt veya başka şekillerde çoğal lamaz, basılamaz ve dağı lamaz.

Books by yakup akkuş

Conference Presentations by yakup akkuş

The instrumentalization of family waqfs to circumvent the Islamic succession law has been a debat... more The instrumentalization of family waqfs to circumvent the Islamic succession law has been a debated issue for centuries. These waqfs have played a major role in many practices, for example, sometimes in favor or against the involvement of women in inheritance. While this role has been emphasized in the literature, the different reasons for the disruption of the law for or against women have not been adequately examined. The founders may have established family waqfs to circumvent the succession law from different aspects due to the different socioeconomic characteristics of the society in which they live. This paper examines how family waqfs established in different Ottoman cities (Istanbul, Edirne, Bursa etc.) led to different practices in the intergenerational transfer of property from the perspective of political economy. By using primary sources such as waqf deeds, shari’a court records and probate inventories, this paper probes how socio-economic factors affect the succession practices of societies with a comparative analysis. In some cities, family waqfs have served to facilitate the more equitable involvement of women in inheritance, while in others they have created a depriving barrier against women. By studying the relation between family waqfs and inheritance strategies may allow us to approach family structures from a historical and comparative perspective, giving us a better understanding of ever-changing social dynamics.

Michel Foucault’nun vurguladığı üzere, iktidar mekanizmaları tahakkümcü bir güçten değil; iktidar... more Michel Foucault’nun vurguladığı üzere, iktidar mekanizmaları tahakkümcü bir güçten değil; iktidarla eşanlı biçimde var olan direnişle birlikte, iktidar/güç ilişkileri alanından yola çıkılarak çözümlenmelidir. Bu tebliğ, Foucaultcu bir bakışla, Osmanlı toplumu ve devleti arasındaki “iktidar ilişkileri”nin bağımlılık ve etkileşim düzeylerini konu edinmektedir. Bu amaçla, öncelikle Osmanlı tarihyazımının merkeziyetçi ve devletçi analiz yöntemleri/yaklaşımı tartışmaya açılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nda, merkez-taşra arasındaki zamana ve mekâna yayılan güç çekişmeleri, toplumsal direnişler, ve uluslararası dinamikler; devlet-toplum ilişkilerini, devletin uzlaşmacı tavrını ve idari tercihlerini önemli düzeyde belirlemiştir. Çalışmanın eleştirel bakışı yanında literatüre sunmayı amaçladığı özgün katkısı, iktidar ilişkileri ve Osmanlı idaresinin yönetimselliği üzerine yeni bir teorik okuma/ kavramsallaştırma önerisidir. Revizyonist Osmanlı tarihyazımı devlet-toplum ilişkilerini ve yönetim pratiklerini açıklamak için sıklıkla esneklik ve pragmatizm kavramlarına başvurmaktadır. Ancak bu kavramlar, Osmanlı’nın “esnek” erken modern dönemini yücelten ve fakat “rijit” merkeziyetçi modern dönemini açıklayamayan; sabit, tarih dışı ve aynı zamanda “süreklilik”e vurgu yapan araçlara dönüşmüştür. Bu bağlamda, “süreksizlik/değişim”e vurgu yapan tebliğde, yerel ve uluslararası dinamikler eşliğinde zaman-mekân unsurları dikkate alınarak “Osmanlı esnekliği” tarihselleştirilmeye çalışılmış; esneklik ve pragmatizm kavramları “gönüllü” ve “gönülsüz” ayrımına tâbi tutulmuştur. Bu yöntem sayesinde teorik ve pratik anlamda kullanılabilir araçlara dönüşen esneklik-pragmatizm kavramlarının, Osmanlı 19. yüzyılının merkeziyetçi reformlarını ve adem-i merkezi oluşumlarını birlikte açıklayabileceği öne sürülmektedir.