Justyna Kamińska | Jagiellonian University (original) (raw)
Uploads
Papers by Justyna Kamińska
Rocznik Krakowski, 2022
Tekst stanowi omówienie zespołu trzynastowiecznych ceramicznych płytek posadzkowych pochodzących ... more Tekst stanowi omówienie zespołu trzynastowiecznych ceramicznych płytek posadzkowych pochodzących z kościoła i klasztoru Dominikanów w Krakowie. Scharakteryzowano w nim stan zachowania ok. 400 składających się na zespół elementów, technologię ich produkcji oraz rodzaje zdobiących je dekoracji. Podjęto próbę określenia genezy technik reliefu i inkrustacji wykorzystywanych przez twórców płytek (wskazując na tradycję lokalną), jak również możliwych źródeł motywów dekoracyjnych (zwracając uwagę zwłaszcza na sztukę cysterską oraz bestiariusze). Artykuł kończy krótka interpretacja występujących na płytkach motywów roślinnych i figuralnych, które autorka łączy m.in. z działalnością kaznodziejską zakonu.
A SET OF MEDIEVAL FLOOR TILES FROM THE DOMINICAN CHURCH AND MONASTERY IN KRAKÓW. A TENTATIVE DESCRIPTION
The set of 13th century ceramic floor tiles found on the premises of the Dominican Church and Monastery in Kraków includes more than 400 pieces. They are mainly square tiles with side lengths of about 13–13.5 cm, mostly preserved in fragments, covered with relief decoration,
inlaid, or blank. The text discusses the history of their discovery and the state of research, and then analyses the production technology and the types of decorative motifs used, comparing the tiles with analogous ones from other areas of Poland, Central Europe and Western Europe.
Consequently, a hypothesis was put forward about the local origin of both the relief technology and inlay used in the production of the Kraków tiles, contrary to the findings of researchers who suggested the possibility of their import from France, Flanders, Italy or other countries. An attempt was also made to interpret the floral and figural decorative motifs found on the tiles, with the one theory linking them to the Dominican preaching. The article provides a starting point for in-depth iconographic analyses of 13th century flooring and for further research into the architectural decoration of medieval mendicant monasteries.
Zeszyty Sandomierskie, 2021
W artykule zarysowano średniowieczną historię budowy dwóch sandomierskich konwentów dominikańskic... more W artykule zarysowano średniowieczną historię budowy dwóch sandomierskich konwentów dominikańskich - pw. św. Jakuba i pw. św. Marii Magdaleny oraz ukazano wybrane aspekty ich funkcjonowania w kontekście rozwijającego się miasta. Zwrócono uwagę na fakt, że w pierwszych dziesięcioleciach swojej obecności w Sandomierzu
Dominikanie cieszyli się wsparciem lokalnych elit — członków rodu książęcego oraz biskupów. Kościół św. Jakuba był już w XIII wieku miejscem dwóch znaczących kultów — św. Jacka Odrowąża i Męczenników Sandomierskich. Z kolei w nowej lokalizacji wewnątrz murów miejskich (kościół św. Marii Magdaleny) zakonnicy musieli zmierzyć się z nieufnością ze strony mieszczan, którzy bojąc się utracić na ich rzecz cenne grunty miejskie, nakłonili księcia Leszka Czarnego, aby bezwzględnie zakazał Dominikanom nabywania nowych nieruchomości na terenie miasta. Wydaje się, że różnice w sytuacji politycznej i kontekście topograficznym obu założeń znalazły bezpośrednie odzwierciedlenie w wybranych dla nich rozwiązaniach architektonicznych.
![Research paper thumbnail of Kościół podominikański w Poznaniu - uwagi na temat pierwotnego układu przestrzennego i dekoracji architektonicznej [PL / ENG]](https://attachments.academia-assets.com/68682659/thumbnails/1.jpg)
](Modus. Prace z historii sztuki, 2020
Post-Dominican Church in Poznań, originally named after Saint Dominic, and since 1920 under the c... more Post-Dominican Church in Poznań, originally named after Saint Dominic, and since 1920 under the care of the Jesuits and dedicated to the Sacred Heart of Jesus and Our Lady of Consolation, is the oldest brick building located on the left bank of the Warta River, and at the same time it is counted among the first seats of the Dominican Order in Poland. The conducted analysis allowed for the formulation of several hypotheses regarding the construction process and the original appearance of the temple. Firstly, it seems certain that the church was erected starting from the presbytery part with the span intended for the rood screen, and in the next phase, perhaps after a short break, the nave was built. This contradicts the popular opinion that the nave of the church, due to its more "archaic" forms, was to be older than the chancel. In addition, the participation in the construction of at least two workshops was indicated – the first of them, responsible for the erection of the chancel and stone architectural details, would also be active in the construction of the Poznań cathedral and would have close ties with the cathedral workshop operating in Wrocław. The builders from this workshop could also take part in the construction of the nave body, as evidenced by the characteristic shape of its windows. The creators of both portals and the ceramic frieze with the heraldic lily motif came from a different circle, associated with the Dominican Order. In the article, attention is also paid to the irregular course of the northern wall of the nave, widening the interior available to the faithful, which meant a departure from the symmetry of the entire complex, and created the possibility of introducing supports of the truss or a wooden ceiling inside. The resulting church, due to its size, the use of previously unknown materials in these areas, and new spatial and decorative solutions should be interpreted in terms of innovation and momentum rather than poverty and modesty, traditionally associated with the Mendicant orders.
Kościół podominikański w Poznaniu, pierwotnie pod wezwaniem św. Dominika, a od 1920 roku będący pod opieką jezuitów i noszący wezwanie Najświętszego Serca Jezusowego oraz Matki Boskiej Pocieszenia jest najstarszą murowaną budowlą położonej na lewym brzegu rzeki Warty części Poznania, a jednocześnie należy do pierwszych siedzib zakonu dominikanów na terenie Polski. Przeprowadzona analiza pozwoliła na postawienie kilku hipotez dotyczących procesu budowy oraz pierwotnego wyglądu świątyni. Po pierwsze, wydaje się pewne, że kościół wzniesiono począwszy od części prezbiterialnej wraz z przęsłem przeznaczonym na lektorium, a w kolejnej fazie, być może po niewielkiej przerwie, wybudowany został korpus nawowy. Przeczy to popularnym do tej pory opiniom, jakoby korpus nawowy kościoła, ze względu na swoje bardziej “archaiczne” formy, miał być starszy od prezbiterium. Ponadto wskazano na udział budowie przynajmniej dwóch warsztatów - pierwszy z nich, odpowiedzialny za wzniesienie prezbiterium oraz wykonanie kamiennych detali architektonicznych, miałby być czynny także przy wznoszeniu poznańskiej katedry oraz mieć bliskie związki z warsztatem katedralnym pracującym we Wrocławiu. Strycharze z tego warsztatu mogli brać udział również budowie korpusu nawowego, na co wskazuje charakterystyczny wykrój jego okien. Z innego kręgu, wiązanego z zakonem dominikańskim, wywodzili się twórcy obu portali oraz ceramicznego fryzu z motywem lilii heraldycznej. Zwrócono także uwagę na uskok w ścianie północnej korpusu, poszerzający wnętrze dostępne dla wiernych, co oznaczało odejście od symetrii całego założenia, a także stworzyło możliwość wprowadzenia do wnętrza podpór wspierających więźbę lub drewniany strop. Powstała świątynia, ze względu na swoje rozmiary, zastosowanie nieznanego na tych terenach wcześniej budulca oraz nowych rozwiązań przestrzennych i dekoracyjnych powinna być odczytywana raczej w kategoriach innowacyjności i rozmachu niż ubóstwa i skromności, tradycyjnie kojarzonych z zakonami mendykanckimi.
Biuletyn Historii Sztuki, 2020
The paper is a voice in the discussion on the founders of the Dominican monastic complex in Sando... more The paper is a voice in the discussion on the founders of the Dominican monastic complex in Sandomierz. As a consequence of dating its 13th-century construction phases, the hypothesis popular in literature on the subject has been refuted, namely the claim that the alleged founder of the monastery Bishop Iwo Odrowąż brought a construction workshop responsible for raising the walls and executing a rich ceramic decoration. The involvement in the founding of the first stage of works has been attributed to Duchess Adelaide, daughter of Casimir the Just, buried in the Church of St James "in medio ecclesiae", and venerated by the Sandomierz Dominicans as the
"fundatrix istius conventus". Furthermore, attention has been drawn to the fact that the date of the Duchess's death provided in her tomb inscription has been to-date erroneously identified as 1211, while it
should be read as 1240. It has also been suggested that the construction stage connected with the ceramic decoration of the nave body and the Monastery's eastern wing should be associated with Bishop Prandota, while the raising of the belfry with Duke Leszek the Black.
Artykuł jest głosem w dyskusji dotyczącej fundatorów dominikańskiego zespołu klasztornego w Sandomierzu. W konsekwencji korekty datowania XIII-wiecznych faz budowy odrzucono popularną w literaturze przedmiotu hipotezę, jakoby fundator klasztoru, biskup Iwo Odrowąż, sprowadzić miał z Lombardii warsztat budowlany odpowiedzialny za wzniesienie murów oraz wykonanie bogatych dekoracji ceramicznych. Jako fundatorkę związaną z pierwszym etapem prac wskazano księżniczkę Adelajdę, córkę Kazimierza Sprawiedliwego, pochowaną w kościele św. Jakuba "in medio ecclesiae" i czczoną przez sandomierskich dominikanów jako "fundatrix istius conventus". W tekście zwrócono uwagę, że data śmierci księżniczki podana w inskrypcji na jej nagrobku była dotychczas odczytywana błędnie jako rok 1211, podczas gdy odczytywać ją należy jako rok 1240. Ponadto wskazano, że z fazą budowy, w której powstały ceramiczne dekoracje korpusu nawowego i wschodniego skrzydła klasztoru wiązać można biskupa Prandotę, a z budową dzwonnicy księcia Leszka Czarnego.
Niepodległość i nowoczesność : studia z historii sztuki, 2019
The article is a detailed description of St. James Dominican church in Sandomierz renovation proc... more The article is a detailed description of St. James Dominican church in Sandomierz renovation process carried out in years 1907−1909. The study analyses archival materials that had not been used in research so far. It shows that the church renovation process was more heterogeneous and characterized by internal conflicts than it had been suggested by the literature on the subject. The project was one of the first looked after by the Warsaw Society for the Protection of Monuments of the Past and the first to involve cooperation with the Society for the Protection of Polish Monuments of Art and Culture in Cracow. The article advances a thesis that discussions between representatives of both environments during the renovation influenced establishing modern Polish conservation doctrine. The key figure here is architect Jarosław Wojciechowski, the manager of the work carried out at the Sandomierz church, who, in the years that occurred directly after its completion, took part in conferences on the theory and the practice of monument protection and published works on this issue. On Wojciechowski's initiative and under his direction, a draft decree on the protection of monuments was created, oficially published in 1918, which set the direction for the development of conservation theory in independent Poland.
W artykule szczegółowo omówiony został przebieg renowacji dominikańskiego kościoła św. Jakuba w Sandomierzu przeprowadzonej w latach 1907-1909. Pozwoliło to wykazać, że proces ten był bardziej heterogeniczny i nacechowany wewnętrznymi konfliktami niż to wskazywała dotychczasowa literatura przedmiotu. Omawiany projekt był jednym z pierwszych, nad którym pieczę objęło warszawskie Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości i pierwszym, przy którym nawiązało ono współpracę z krakowskim Towarzystwem Opieki nad Polskimi Zabytkami Sztuki i Kultury. W tekście postawiono tezę, że dyskusje między przedstawicielami obu środowisk toczące się podczas prac przełożyły się na wykrystalizowanie się nowoczesnej polskiej doktryny konserwatorskiej. Kluczowa jest tutaj postać architekta Jarosława Wojciechowskiego, kierownika prac prowadzonych przy sandomierskim kościele, który w latach bezpośrednio po ich zakończeniu brał udział w konferencjach poświęconych teorii i praktyce ochrony zabytków oraz opublikował prace poświęcone temu zagadnieniu. Z inicjatywy Wojciechowskiego i pod jego kierunkiem powstał również projekt dekretu o ochronie zabytków, ogłoszonego w 1918 roku, który wyznaczył kierunek rozwoju teorii konserwacji w niepodległej Polsce.
Rocznik Krakowski, 2022
Tekst stanowi omówienie zespołu trzynastowiecznych ceramicznych płytek posadzkowych pochodzących ... more Tekst stanowi omówienie zespołu trzynastowiecznych ceramicznych płytek posadzkowych pochodzących z kościoła i klasztoru Dominikanów w Krakowie. Scharakteryzowano w nim stan zachowania ok. 400 składających się na zespół elementów, technologię ich produkcji oraz rodzaje zdobiących je dekoracji. Podjęto próbę określenia genezy technik reliefu i inkrustacji wykorzystywanych przez twórców płytek (wskazując na tradycję lokalną), jak również możliwych źródeł motywów dekoracyjnych (zwracając uwagę zwłaszcza na sztukę cysterską oraz bestiariusze). Artykuł kończy krótka interpretacja występujących na płytkach motywów roślinnych i figuralnych, które autorka łączy m.in. z działalnością kaznodziejską zakonu.
A SET OF MEDIEVAL FLOOR TILES FROM THE DOMINICAN CHURCH AND MONASTERY IN KRAKÓW. A TENTATIVE DESCRIPTION
The set of 13th century ceramic floor tiles found on the premises of the Dominican Church and Monastery in Kraków includes more than 400 pieces. They are mainly square tiles with side lengths of about 13–13.5 cm, mostly preserved in fragments, covered with relief decoration,
inlaid, or blank. The text discusses the history of their discovery and the state of research, and then analyses the production technology and the types of decorative motifs used, comparing the tiles with analogous ones from other areas of Poland, Central Europe and Western Europe.
Consequently, a hypothesis was put forward about the local origin of both the relief technology and inlay used in the production of the Kraków tiles, contrary to the findings of researchers who suggested the possibility of their import from France, Flanders, Italy or other countries. An attempt was also made to interpret the floral and figural decorative motifs found on the tiles, with the one theory linking them to the Dominican preaching. The article provides a starting point for in-depth iconographic analyses of 13th century flooring and for further research into the architectural decoration of medieval mendicant monasteries.
Zeszyty Sandomierskie, 2021
W artykule zarysowano średniowieczną historię budowy dwóch sandomierskich konwentów dominikańskic... more W artykule zarysowano średniowieczną historię budowy dwóch sandomierskich konwentów dominikańskich - pw. św. Jakuba i pw. św. Marii Magdaleny oraz ukazano wybrane aspekty ich funkcjonowania w kontekście rozwijającego się miasta. Zwrócono uwagę na fakt, że w pierwszych dziesięcioleciach swojej obecności w Sandomierzu
Dominikanie cieszyli się wsparciem lokalnych elit — członków rodu książęcego oraz biskupów. Kościół św. Jakuba był już w XIII wieku miejscem dwóch znaczących kultów — św. Jacka Odrowąża i Męczenników Sandomierskich. Z kolei w nowej lokalizacji wewnątrz murów miejskich (kościół św. Marii Magdaleny) zakonnicy musieli zmierzyć się z nieufnością ze strony mieszczan, którzy bojąc się utracić na ich rzecz cenne grunty miejskie, nakłonili księcia Leszka Czarnego, aby bezwzględnie zakazał Dominikanom nabywania nowych nieruchomości na terenie miasta. Wydaje się, że różnice w sytuacji politycznej i kontekście topograficznym obu założeń znalazły bezpośrednie odzwierciedlenie w wybranych dla nich rozwiązaniach architektonicznych.
Modus. Prace z historii sztuki, 2020
Post-Dominican Church in Poznań, originally named after Saint Dominic, and since 1920 under the c... more Post-Dominican Church in Poznań, originally named after Saint Dominic, and since 1920 under the care of the Jesuits and dedicated to the Sacred Heart of Jesus and Our Lady of Consolation, is the oldest brick building located on the left bank of the Warta River, and at the same time it is counted among the first seats of the Dominican Order in Poland. The conducted analysis allowed for the formulation of several hypotheses regarding the construction process and the original appearance of the temple. Firstly, it seems certain that the church was erected starting from the presbytery part with the span intended for the rood screen, and in the next phase, perhaps after a short break, the nave was built. This contradicts the popular opinion that the nave of the church, due to its more "archaic" forms, was to be older than the chancel. In addition, the participation in the construction of at least two workshops was indicated – the first of them, responsible for the erection of the chancel and stone architectural details, would also be active in the construction of the Poznań cathedral and would have close ties with the cathedral workshop operating in Wrocław. The builders from this workshop could also take part in the construction of the nave body, as evidenced by the characteristic shape of its windows. The creators of both portals and the ceramic frieze with the heraldic lily motif came from a different circle, associated with the Dominican Order. In the article, attention is also paid to the irregular course of the northern wall of the nave, widening the interior available to the faithful, which meant a departure from the symmetry of the entire complex, and created the possibility of introducing supports of the truss or a wooden ceiling inside. The resulting church, due to its size, the use of previously unknown materials in these areas, and new spatial and decorative solutions should be interpreted in terms of innovation and momentum rather than poverty and modesty, traditionally associated with the Mendicant orders.
Kościół podominikański w Poznaniu, pierwotnie pod wezwaniem św. Dominika, a od 1920 roku będący pod opieką jezuitów i noszący wezwanie Najświętszego Serca Jezusowego oraz Matki Boskiej Pocieszenia jest najstarszą murowaną budowlą położonej na lewym brzegu rzeki Warty części Poznania, a jednocześnie należy do pierwszych siedzib zakonu dominikanów na terenie Polski. Przeprowadzona analiza pozwoliła na postawienie kilku hipotez dotyczących procesu budowy oraz pierwotnego wyglądu świątyni. Po pierwsze, wydaje się pewne, że kościół wzniesiono począwszy od części prezbiterialnej wraz z przęsłem przeznaczonym na lektorium, a w kolejnej fazie, być może po niewielkiej przerwie, wybudowany został korpus nawowy. Przeczy to popularnym do tej pory opiniom, jakoby korpus nawowy kościoła, ze względu na swoje bardziej “archaiczne” formy, miał być starszy od prezbiterium. Ponadto wskazano na udział budowie przynajmniej dwóch warsztatów - pierwszy z nich, odpowiedzialny za wzniesienie prezbiterium oraz wykonanie kamiennych detali architektonicznych, miałby być czynny także przy wznoszeniu poznańskiej katedry oraz mieć bliskie związki z warsztatem katedralnym pracującym we Wrocławiu. Strycharze z tego warsztatu mogli brać udział również budowie korpusu nawowego, na co wskazuje charakterystyczny wykrój jego okien. Z innego kręgu, wiązanego z zakonem dominikańskim, wywodzili się twórcy obu portali oraz ceramicznego fryzu z motywem lilii heraldycznej. Zwrócono także uwagę na uskok w ścianie północnej korpusu, poszerzający wnętrze dostępne dla wiernych, co oznaczało odejście od symetrii całego założenia, a także stworzyło możliwość wprowadzenia do wnętrza podpór wspierających więźbę lub drewniany strop. Powstała świątynia, ze względu na swoje rozmiary, zastosowanie nieznanego na tych terenach wcześniej budulca oraz nowych rozwiązań przestrzennych i dekoracyjnych powinna być odczytywana raczej w kategoriach innowacyjności i rozmachu niż ubóstwa i skromności, tradycyjnie kojarzonych z zakonami mendykanckimi.
Biuletyn Historii Sztuki, 2020
The paper is a voice in the discussion on the founders of the Dominican monastic complex in Sando... more The paper is a voice in the discussion on the founders of the Dominican monastic complex in Sandomierz. As a consequence of dating its 13th-century construction phases, the hypothesis popular in literature on the subject has been refuted, namely the claim that the alleged founder of the monastery Bishop Iwo Odrowąż brought a construction workshop responsible for raising the walls and executing a rich ceramic decoration. The involvement in the founding of the first stage of works has been attributed to Duchess Adelaide, daughter of Casimir the Just, buried in the Church of St James "in medio ecclesiae", and venerated by the Sandomierz Dominicans as the
"fundatrix istius conventus". Furthermore, attention has been drawn to the fact that the date of the Duchess's death provided in her tomb inscription has been to-date erroneously identified as 1211, while it
should be read as 1240. It has also been suggested that the construction stage connected with the ceramic decoration of the nave body and the Monastery's eastern wing should be associated with Bishop Prandota, while the raising of the belfry with Duke Leszek the Black.
Artykuł jest głosem w dyskusji dotyczącej fundatorów dominikańskiego zespołu klasztornego w Sandomierzu. W konsekwencji korekty datowania XIII-wiecznych faz budowy odrzucono popularną w literaturze przedmiotu hipotezę, jakoby fundator klasztoru, biskup Iwo Odrowąż, sprowadzić miał z Lombardii warsztat budowlany odpowiedzialny za wzniesienie murów oraz wykonanie bogatych dekoracji ceramicznych. Jako fundatorkę związaną z pierwszym etapem prac wskazano księżniczkę Adelajdę, córkę Kazimierza Sprawiedliwego, pochowaną w kościele św. Jakuba "in medio ecclesiae" i czczoną przez sandomierskich dominikanów jako "fundatrix istius conventus". W tekście zwrócono uwagę, że data śmierci księżniczki podana w inskrypcji na jej nagrobku była dotychczas odczytywana błędnie jako rok 1211, podczas gdy odczytywać ją należy jako rok 1240. Ponadto wskazano, że z fazą budowy, w której powstały ceramiczne dekoracje korpusu nawowego i wschodniego skrzydła klasztoru wiązać można biskupa Prandotę, a z budową dzwonnicy księcia Leszka Czarnego.
Niepodległość i nowoczesność : studia z historii sztuki, 2019
The article is a detailed description of St. James Dominican church in Sandomierz renovation proc... more The article is a detailed description of St. James Dominican church in Sandomierz renovation process carried out in years 1907−1909. The study analyses archival materials that had not been used in research so far. It shows that the church renovation process was more heterogeneous and characterized by internal conflicts than it had been suggested by the literature on the subject. The project was one of the first looked after by the Warsaw Society for the Protection of Monuments of the Past and the first to involve cooperation with the Society for the Protection of Polish Monuments of Art and Culture in Cracow. The article advances a thesis that discussions between representatives of both environments during the renovation influenced establishing modern Polish conservation doctrine. The key figure here is architect Jarosław Wojciechowski, the manager of the work carried out at the Sandomierz church, who, in the years that occurred directly after its completion, took part in conferences on the theory and the practice of monument protection and published works on this issue. On Wojciechowski's initiative and under his direction, a draft decree on the protection of monuments was created, oficially published in 1918, which set the direction for the development of conservation theory in independent Poland.
W artykule szczegółowo omówiony został przebieg renowacji dominikańskiego kościoła św. Jakuba w Sandomierzu przeprowadzonej w latach 1907-1909. Pozwoliło to wykazać, że proces ten był bardziej heterogeniczny i nacechowany wewnętrznymi konfliktami niż to wskazywała dotychczasowa literatura przedmiotu. Omawiany projekt był jednym z pierwszych, nad którym pieczę objęło warszawskie Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości i pierwszym, przy którym nawiązało ono współpracę z krakowskim Towarzystwem Opieki nad Polskimi Zabytkami Sztuki i Kultury. W tekście postawiono tezę, że dyskusje między przedstawicielami obu środowisk toczące się podczas prac przełożyły się na wykrystalizowanie się nowoczesnej polskiej doktryny konserwatorskiej. Kluczowa jest tutaj postać architekta Jarosława Wojciechowskiego, kierownika prac prowadzonych przy sandomierskim kościele, który w latach bezpośrednio po ich zakończeniu brał udział w konferencjach poświęconych teorii i praktyce ochrony zabytków oraz opublikował prace poświęcone temu zagadnieniu. Z inicjatywy Wojciechowskiego i pod jego kierunkiem powstał również projekt dekretu o ochronie zabytków, ogłoszonego w 1918 roku, który wyznaczył kierunek rozwoju teorii konserwacji w niepodległej Polsce.