Magdalena Banaszkiewicz | Jagiellonian University (original) (raw)
Uploads
Papers by Magdalena Banaszkiewicz
Politeja, Dec 3, 2023
Decoloniality and the Nuclear Heritage of Chornobyl In the early spring of 2022, images from the ... more Decoloniality and the Nuclear Heritage of Chornobyl In the early spring of 2022, images from the Chornobyl Exclusion Zone circulated around the world, awakening a dormant fear of the nuclear threat in Western societies. The reality of the unpredictability of the consequences of military action in the Zone unveiled new perspectives for interpreting the Chornobyl legacy in the context of causality-from the strategies of physical protection to deconstruction of existing narrations. The article aims to conceptualise the dissonances of the Chornobyl nuclear heritage in the optics of the postcolonial perspective. The discussion begins with a presentation of the main assumptions of critical heritage studies as a framework for a presentation of Chornobyl as a cultural nuclear heritage. The analysis of a case study offers an insight into the process of revisiting heritage in relation to changing socio-political conditions. It also contributes to the wider discussion on decoloniality of the post-soviet world.
Edward Elgar Publishing eBooks, 2020
Artykuł prezentuje problem interpretacji dziedzictwa Czarnobylskiej Strefy Wykluczenia przez loka... more Artykuł prezentuje problem interpretacji dziedzictwa Czarnobylskiej Strefy Wykluczenia przez lokalnych przewodników. Tekst jest rezultatem projektu badawczego, którego celem była odpowiedź na pytanie, czy przewodnicy czarnobylscy korzystają z własnej biografii przy tworzeniu narracji dla turystów oraz w jaki sposób włączanie osobistych informacji przekłada się na styl oprowadzania po CSW, a w konsekwencji – prezentowania kłopotliwego dziedzictwa turystom. Przyjęto tezę, że uwzględnianie elementów biograficznych stanowi jedną ze strategii charakterystycznych dla interpretacji dziedzictwa. Zgodnie z koncepcja Tildena, interpretacja powinna być oparta na faktach, ale niuansować znaczenia, co w rezultacie prowokuje do myślenia i (auto)refleksji. Założono, że włączenie perspektywy biograficznej sprawia, że zwiedzający odczuwają inne emocje, przede wszystkim większą empatię, co przekłada się na lepsze zrozumienie złożoności problematyki czarnobylskiej.The article presents the problem of i...
Tourism and Heritage in the Chornobyl Exclusion Zone (CEZ) uses an ethnographic lens to explore t... more Tourism and Heritage in the Chornobyl Exclusion Zone (CEZ) uses an ethnographic lens to explore the dissonances associated with the commodification of Chornobyl's heritage. The book considers the role of the guides as experience brokers, focusing on the synergy between tourists and guides in the performance of heritage interpretation. Banaszkiewicz proposes to perceive tour guides as important actors in the bottom-up construction of heritage discourse contributing to more inclusive and participatory approach to heritage management. Demonstrating that the CEZ has been going through a dynamic transformation into a mass tourism attraction, the book offers a critical reflection on heritagisation as a meaning-making process in which the resources of the past are interpreted, negotiated, and recognised as a valuable legacy. Applying the concepts of dissonant heritage to describe the heterogeneous character of the CEZ, the book broadens the interpretative scope of dark tourism which takes on a new dimension in the context of the war in Ukraine. Tourism and Heritage in the Chornobyl Exclusion Zone argues that postdisaster sites such as Chornobyl can teach us a great deal about the importance of preserving cultural and natural heritage for future generations. The book will be of interest to academics and students who are engaged in the study of heritage, tourism, memory, disasters and Eastern Europe. Magdalena Banaszkiewicz, PhD, a cultural anthropologist, affiliated in the Institute of Intercultural Studies, Jagiellonian University in Cracow. Her field of research include heritage and tourism studies, in particular her interests focus on dissonant heritage, touristification process, and sustainability in the Central and Eastern Europe region. Tourism and Heritage in the Chornobyl Exclusion Zone Heritage, Tourism, and Community is an innovative book series that seeks to address these three interconnected areas from multidisciplinary and interdisciplinary perspectives. Titles in the series examine heritage and tourism, and their relationships to local community, economic development, regional ecology, heritage conservation and preservation, and related indigenous, regional, and national political and cultural issues. The following list includes only the most-recent titles to publish within the series.
Tourism and Heritage in the Chornobyl Exclusion Zone
Turystyka Kulturowa, Mar 31, 2021
A Research Agenda for Heritage Tourism, 2020
Celem artykulu jest omowienie koncepcji trudnego dziedzictwa (difficult/dissonant heritage) na tl... more Celem artykulu jest omowienie koncepcji trudnego dziedzictwa (difficult/dissonant heritage) na tle rozwoju studiow nad turystyką i dziedzictwem w ostatnich dekadach. Punktem odniesienia dla naszych rozwazan bedzie analiza najwazniejszych koncepcji oraz dokumentow, ktorych zapisy wyznaczają światowe standardy definiowania pojecia „dziedzictwo kulturowe”. Jak dotąd termin „trudne dziedzictwo” nie doczekal sie polskiej definicji, mimo, ze – jak mozna twierdzic na podstawie zachodniej literatury przedmiotu – badania zjawiska dysonansu związanego z dziedzictwem kulturowym cieszą sie ugruntowaną pozycją. Oprocz wyjaśnienia i porownania dotychczas stosowanych pojec oraz krytycznej analizy sposobow ich wykorzystywania zamierzamy przedstawic wlasną definicje trudnego dziedzictwa oraz wskazac przejawy dysonansu związanego z dziedzictwem na przykladzie obozu Auschwitz, ktory od lat funkcjonuje nie tylko jako kontrowersyjna atrakcja turystyczna, ale takze, co dla nas istotne, wazne pole badawcz...
Bliscy nieznajomi. Turystyka i przezwyciężanie podporządkowania w postkolonialnych Indiach" autor... more Bliscy nieznajomi. Turystyka i przezwyciężanie podporządkowania w postkolonialnych Indiach" autorstwa Natalii Bloch zasługuje na numer jeden rankingu polskich publikacji naukowych w 2018 roku poświęconych turystyce. To zdawałoby się zbyt mocne stwierdzenie jak na początek recenzji naukowej, ale trudno powstrzymać się od pochwał, gdy recenzowane dzieło reprezentuje tak wysoki poziom. Tytuł książki został dobrany nieprzypadkowo i odwołuje się do najstarszego nurtu badań antropologii turystyki, czyli refleksji nad relacją miejscowy-turysta (host-guest). Bliscy nieznajomi, choć są określeniem oksymoronicznym, ujawniają najgłębszy paradoks podróżowania-ci, którzy wydają się radykalnie różni od nas, nierzadko stają się nam najbliżsi. Bloch sytuuje swoją opowieść w Indiach, gdzie przez kilka ostatnich lat spędziła wiele miesięcy prowadząc badania terenowe w ramach grantu otrzymanego z Narodowego Centrum Nauki w konkursie OPUS (DEC-2011/03/B/HS2/03488) 1. Standardowe wyobrażenie o Indiach sprowadza się zwykle do curry, sari i filmów Bollywood. O wyobraźni turystycznej, która konstytuują te odniesienia, Bloch zresztą też pisze a jej erudycja potrafi zawstydzić. Swobodnie odwołuje się do klasyków antropologii turystyki, klasyków antropologii w ogóle, jak i niszowych autorów najróżniejszej proweniencji dyscyplinarnej, których pojedyncze teksty rozbłyskują na firmamencie fachowej literatury na tak krótko, że ich obecność jest niezauważalna dla większości potencjalnych czytelników. Tekst Bloch jest z gatunku "gęstych"-nie czyta się go łatwo, bo ilość informacji nasyca każde zdanie do granic wytrzymałości, a jednak sprawia przyjemność, jeśli, mimo trudności, brnie się dalej w sieć znaczeń, utkanych nie z przypadkowych fraz, lecz precyzyjnych przemyśleń. Konstrukcja książki realizuje zasadę "od ogółu do szczegółu". W rozdziale pierwszym Autorka wprowadza czytelników w problematykę swojego projektu badawczego, kreśląc
Pytanie 78 W ostatnich latach coraz popularniejszymi określeniami jest „turystyka zrownowazona” o... more Pytanie 78 W ostatnich latach coraz popularniejszymi określeniami jest „turystyka zrownowazona” oraz „turystyka odpowiedzialna”. Ich fundament stanowi Globalny Kodeks Etyki w Turystyce, przyjety przez UN WTO na przelomie XX i XXI wieku. Choc o turystyce zrownowazonej/odpowiedzialnej sporo sie mowi i pisze, wdrazanie mechanizmow mających minimalizowac szkodliwośc masowej turystyki jest czesto jedynie chwytliwym zabiegiem marketingowym. Jak ma sie Globalny Kodeks Etyki w Turystyce do „patologii” wspolczesnej turystyki kulturowej? Na ile ma realne przelozenie na dzialalnośc w branzy turystycznej? Czy są Panstwo w stanie podac przyklady „dobrych praktyk” lub wskazac obszary, ktore wymagalyby precyzyjniejszej aplikacji zalozen Kodeksu? Czy problematyka podejmowana przez Kodeks jest uwzgledniania w programach edukacyjnych w zakresie nauk o turystyce? Czy w ogole warto tworzyc tego rodzaju wytyczne, a moze lepiej proponowac analogicznie zbiory zasad, ale na poziomie lokalnym?
Politeja, Dec 3, 2023
Decoloniality and the Nuclear Heritage of Chornobyl In the early spring of 2022, images from the ... more Decoloniality and the Nuclear Heritage of Chornobyl In the early spring of 2022, images from the Chornobyl Exclusion Zone circulated around the world, awakening a dormant fear of the nuclear threat in Western societies. The reality of the unpredictability of the consequences of military action in the Zone unveiled new perspectives for interpreting the Chornobyl legacy in the context of causality-from the strategies of physical protection to deconstruction of existing narrations. The article aims to conceptualise the dissonances of the Chornobyl nuclear heritage in the optics of the postcolonial perspective. The discussion begins with a presentation of the main assumptions of critical heritage studies as a framework for a presentation of Chornobyl as a cultural nuclear heritage. The analysis of a case study offers an insight into the process of revisiting heritage in relation to changing socio-political conditions. It also contributes to the wider discussion on decoloniality of the post-soviet world.
Edward Elgar Publishing eBooks, 2020
Artykuł prezentuje problem interpretacji dziedzictwa Czarnobylskiej Strefy Wykluczenia przez loka... more Artykuł prezentuje problem interpretacji dziedzictwa Czarnobylskiej Strefy Wykluczenia przez lokalnych przewodników. Tekst jest rezultatem projektu badawczego, którego celem była odpowiedź na pytanie, czy przewodnicy czarnobylscy korzystają z własnej biografii przy tworzeniu narracji dla turystów oraz w jaki sposób włączanie osobistych informacji przekłada się na styl oprowadzania po CSW, a w konsekwencji – prezentowania kłopotliwego dziedzictwa turystom. Przyjęto tezę, że uwzględnianie elementów biograficznych stanowi jedną ze strategii charakterystycznych dla interpretacji dziedzictwa. Zgodnie z koncepcja Tildena, interpretacja powinna być oparta na faktach, ale niuansować znaczenia, co w rezultacie prowokuje do myślenia i (auto)refleksji. Założono, że włączenie perspektywy biograficznej sprawia, że zwiedzający odczuwają inne emocje, przede wszystkim większą empatię, co przekłada się na lepsze zrozumienie złożoności problematyki czarnobylskiej.The article presents the problem of i...
Tourism and Heritage in the Chornobyl Exclusion Zone (CEZ) uses an ethnographic lens to explore t... more Tourism and Heritage in the Chornobyl Exclusion Zone (CEZ) uses an ethnographic lens to explore the dissonances associated with the commodification of Chornobyl's heritage. The book considers the role of the guides as experience brokers, focusing on the synergy between tourists and guides in the performance of heritage interpretation. Banaszkiewicz proposes to perceive tour guides as important actors in the bottom-up construction of heritage discourse contributing to more inclusive and participatory approach to heritage management. Demonstrating that the CEZ has been going through a dynamic transformation into a mass tourism attraction, the book offers a critical reflection on heritagisation as a meaning-making process in which the resources of the past are interpreted, negotiated, and recognised as a valuable legacy. Applying the concepts of dissonant heritage to describe the heterogeneous character of the CEZ, the book broadens the interpretative scope of dark tourism which takes on a new dimension in the context of the war in Ukraine. Tourism and Heritage in the Chornobyl Exclusion Zone argues that postdisaster sites such as Chornobyl can teach us a great deal about the importance of preserving cultural and natural heritage for future generations. The book will be of interest to academics and students who are engaged in the study of heritage, tourism, memory, disasters and Eastern Europe. Magdalena Banaszkiewicz, PhD, a cultural anthropologist, affiliated in the Institute of Intercultural Studies, Jagiellonian University in Cracow. Her field of research include heritage and tourism studies, in particular her interests focus on dissonant heritage, touristification process, and sustainability in the Central and Eastern Europe region. Tourism and Heritage in the Chornobyl Exclusion Zone Heritage, Tourism, and Community is an innovative book series that seeks to address these three interconnected areas from multidisciplinary and interdisciplinary perspectives. Titles in the series examine heritage and tourism, and their relationships to local community, economic development, regional ecology, heritage conservation and preservation, and related indigenous, regional, and national political and cultural issues. The following list includes only the most-recent titles to publish within the series.
Tourism and Heritage in the Chornobyl Exclusion Zone
Turystyka Kulturowa, Mar 31, 2021
A Research Agenda for Heritage Tourism, 2020
Celem artykulu jest omowienie koncepcji trudnego dziedzictwa (difficult/dissonant heritage) na tl... more Celem artykulu jest omowienie koncepcji trudnego dziedzictwa (difficult/dissonant heritage) na tle rozwoju studiow nad turystyką i dziedzictwem w ostatnich dekadach. Punktem odniesienia dla naszych rozwazan bedzie analiza najwazniejszych koncepcji oraz dokumentow, ktorych zapisy wyznaczają światowe standardy definiowania pojecia „dziedzictwo kulturowe”. Jak dotąd termin „trudne dziedzictwo” nie doczekal sie polskiej definicji, mimo, ze – jak mozna twierdzic na podstawie zachodniej literatury przedmiotu – badania zjawiska dysonansu związanego z dziedzictwem kulturowym cieszą sie ugruntowaną pozycją. Oprocz wyjaśnienia i porownania dotychczas stosowanych pojec oraz krytycznej analizy sposobow ich wykorzystywania zamierzamy przedstawic wlasną definicje trudnego dziedzictwa oraz wskazac przejawy dysonansu związanego z dziedzictwem na przykladzie obozu Auschwitz, ktory od lat funkcjonuje nie tylko jako kontrowersyjna atrakcja turystyczna, ale takze, co dla nas istotne, wazne pole badawcz...
Bliscy nieznajomi. Turystyka i przezwyciężanie podporządkowania w postkolonialnych Indiach" autor... more Bliscy nieznajomi. Turystyka i przezwyciężanie podporządkowania w postkolonialnych Indiach" autorstwa Natalii Bloch zasługuje na numer jeden rankingu polskich publikacji naukowych w 2018 roku poświęconych turystyce. To zdawałoby się zbyt mocne stwierdzenie jak na początek recenzji naukowej, ale trudno powstrzymać się od pochwał, gdy recenzowane dzieło reprezentuje tak wysoki poziom. Tytuł książki został dobrany nieprzypadkowo i odwołuje się do najstarszego nurtu badań antropologii turystyki, czyli refleksji nad relacją miejscowy-turysta (host-guest). Bliscy nieznajomi, choć są określeniem oksymoronicznym, ujawniają najgłębszy paradoks podróżowania-ci, którzy wydają się radykalnie różni od nas, nierzadko stają się nam najbliżsi. Bloch sytuuje swoją opowieść w Indiach, gdzie przez kilka ostatnich lat spędziła wiele miesięcy prowadząc badania terenowe w ramach grantu otrzymanego z Narodowego Centrum Nauki w konkursie OPUS (DEC-2011/03/B/HS2/03488) 1. Standardowe wyobrażenie o Indiach sprowadza się zwykle do curry, sari i filmów Bollywood. O wyobraźni turystycznej, która konstytuują te odniesienia, Bloch zresztą też pisze a jej erudycja potrafi zawstydzić. Swobodnie odwołuje się do klasyków antropologii turystyki, klasyków antropologii w ogóle, jak i niszowych autorów najróżniejszej proweniencji dyscyplinarnej, których pojedyncze teksty rozbłyskują na firmamencie fachowej literatury na tak krótko, że ich obecność jest niezauważalna dla większości potencjalnych czytelników. Tekst Bloch jest z gatunku "gęstych"-nie czyta się go łatwo, bo ilość informacji nasyca każde zdanie do granic wytrzymałości, a jednak sprawia przyjemność, jeśli, mimo trudności, brnie się dalej w sieć znaczeń, utkanych nie z przypadkowych fraz, lecz precyzyjnych przemyśleń. Konstrukcja książki realizuje zasadę "od ogółu do szczegółu". W rozdziale pierwszym Autorka wprowadza czytelników w problematykę swojego projektu badawczego, kreśląc
Pytanie 78 W ostatnich latach coraz popularniejszymi określeniami jest „turystyka zrownowazona” o... more Pytanie 78 W ostatnich latach coraz popularniejszymi określeniami jest „turystyka zrownowazona” oraz „turystyka odpowiedzialna”. Ich fundament stanowi Globalny Kodeks Etyki w Turystyce, przyjety przez UN WTO na przelomie XX i XXI wieku. Choc o turystyce zrownowazonej/odpowiedzialnej sporo sie mowi i pisze, wdrazanie mechanizmow mających minimalizowac szkodliwośc masowej turystyki jest czesto jedynie chwytliwym zabiegiem marketingowym. Jak ma sie Globalny Kodeks Etyki w Turystyce do „patologii” wspolczesnej turystyki kulturowej? Na ile ma realne przelozenie na dzialalnośc w branzy turystycznej? Czy są Panstwo w stanie podac przyklady „dobrych praktyk” lub wskazac obszary, ktore wymagalyby precyzyjniejszej aplikacji zalozen Kodeksu? Czy problematyka podejmowana przez Kodeks jest uwzgledniania w programach edukacyjnych w zakresie nauk o turystyce? Czy w ogole warto tworzyc tego rodzaju wytyczne, a moze lepiej proponowac analogicznie zbiory zasad, ale na poziomie lokalnym?
A monograph, a result of the international conference "Anthropology of tourism - heritage and per... more A monograph, a result of the international conference "Anthropology of tourism - heritage and perspectives" organized in Krakow (Poland) in 2015, is a volume presenting different aspects of antrhopology of tourism and history of tourism studies in Poland.
Monografia zawiera artykuły przygotowane na VI Forum Pilotażu i Przewodnictwa w Szczecinie. Forum... more Monografia zawiera artykuły przygotowane na VI Forum Pilotażu i Przewodnictwa
w Szczecinie. Forum zgromadziło ponad 100 przewodników, pilotów, przedstawicieli świata
nauki, administracji samorządowej i organizatorów turystyki. Wiodącą tematyką Forum
była wielokulturowość w pracy przewodników i pilotów osoby te często pracują na „styku
kultur”. Pod takim hasłem odbywały się obrady całego Forum. Pełnienie funkcji pośrednika
kulturowego wymaga różnorodnych kompetencji u pilotów i przewodników. W czasie
obrad analizowano różne drogi podniesienia kompetencji kulturowych, od modyfikacji
programów szkolenia po swoistą „inkulturację” kadr turystycznych. Problematyce tej poświęcona
jest pierwsza część monografii.
Otwiera ją Anna Dłużewska artykułem Turystyka w obszarach odmiennych kulturowo
– rola pilotów wycieczek w ograniczaniu dysfunkcji społeczno-kulturowych i przyrodniczych.
Zwrócono w nim uwagę na specyfikę pracy pilota w regionach odmiennych kulturowo
(islam, buddyzm, hinduizm) i konieczne działania z jego strony dla minimalizacji zagrożeń
dla turystów ze strony lokalnych społeczności oraz przyrody odwiedzanych krajów. O kompetencjach
międzykulturowych w pracy pilotów i przewodników pisze Magdalena Banaszkiewicz,
tematyka ta została omówiona również przez Zygmunta Kruczka w odniesieniu
do pilotowania dynamicznie rozwijających się egzotycznych podróży Polaków. Zwrócono
uwagę na niezbędne cechy osobowości pilotów oraz drogi ich inkulturacji. Powstawanie
wsi tematycznej i specyfikę przewodnictwa po nich przedstawił Janusz Hochleitner, postulując
ustanowienie odrębnego rodzaju przewodnictwa. Rolę przewodników w interpretacji
wielokulturowości przedstawił Piotr Gryszel na przykładzie Dolnego Śląska, a żydowski
Kazimierz opisany został jako arena działania przewodników na styku kultur przez Monikę
Prylińską i Tomasza Klimka. Tę część monografii zamykają odpowiedzi ekspertów Gnieźnieńskiego
Forum Turystyki Kulturowej na pytanie dotyczące kompetencji kulturowych
pilotów wycieczek.
Druga część monografii dotyczy metodyki pracy przewodników i pilotów wycieczek.
Uwagę zwraca nowatorski sposób tworzenia sylabusów miejsc godnych uwagi turysty kulturowego
zawarty w artykule Armina Mikosa von Rohrscheidta. Na przykładzie Poznania
pokazał on sylabus jako nową metodę atrakcyjnej prezentacji miasta, z uwzględnieniem
specyfiki odbiorców i wariantów zwiedzania. Ryszard Nowak pisze o metodyce i technice
obsługi imprez narciarskich przez pilotów. W zamykającym tę część monografii artykule Piotr Szymanowski i Paweł Szpindor przedstawili analizę zmian w przepisach prawnych
dotyczących pilotażu i przewodnictwa, wskazując na realne i przewidywane skutki
ich wprowadzania.
Ostatnia część monografii zawiera artykuły związane z regionem zachodniopomorskim.
Tutaj bowiem, w stolicy regionu, odbyło się VI Forum Pilotażu i Przewodnictwa. Ryszard
Kotla pisze o różnych narodowościach w dziejach Pomorza. Zwraca uwagę na fakt, że ten
region to miejsce nie tylko ścierania się wpływów słowiańskich i germańskich, ale zaznaczyli
tu trwale swój udział również Duńczycy, Szwedzi, Żydzi, a po II wojnie światowej
Ukraińcy i Łemkowie. Rolę Muzeum Narodowego w Szczecinie w zakresie upowszechniania
dziedzictwa kulturowego oraz edukacji omawia kustosz tego muzeum – Krystyna
Milewska. Zbigniew Zbroja prezentuje w swoim wystąpieniu współczesne oblicze regionu,
ilustrując je działaniami transgranicznego klastra turystycznego, jaki tworzy szlak wodny
z Berlina przez Szczecin do Bałtyku.