Muharrem Şahiner | Kilis 7 Aralik University www.kilis.edu.tr (original) (raw)
Papers by Muharrem Şahiner
Sosyal Bilimler Dergisi, Jun 27, 2014
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Insan dogal olarak mutlu olmayi arzulamakta ve bu yuzden haz veren seylerin pesinden gitmektedir.... more Insan dogal olarak mutlu olmayi arzulamakta ve bu yuzden haz veren seylerin pesinden gitmektedir. Ibn Sinâ, hazzi “mulâim (uygun) olmasi bakimindan mulâim olanin idrakidir” diye tanimlamakta ve akil icin hazzi, âhengi ve kendi yapisina uygun olani akletmesi seklinde tarif etmektedir. Aklin faaliyet alani olarak da varliga butuncul bir sekilde bakabilmeyi tayin eden Ibn Sinâ, bu sekilde insanin Tanri ve ondan sudur eden diger varliklari, aralarindaki hiyerarsik yapiyi, varlikta Tanri’nin inâyet ve hayrinin tezahurunu kavramsal boyutta akilda temsil edilmis olarak elde edecektir demektedir. Bu sayede bedene dair gecici lezzetlerden vazgecerek, ebedi ve degismez hakikatler ile butunlesecek ve Ibn Sinâ’nin tabiriyle akli bir âlem haline gelecektir. Nihâyetinde insan, ebedi saadete ulasmak icin salt ruhsal varliklara benzemeye calisacaktir. Onlarla butunlesme isteginin ve ozleminin olusmasi icin bunun farkinda olmasi gereken insan, soz konusu bilinci ancak varlik hakkindaki tefekkurle el...
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bu calismamizda Islam filozoflarindan Kindi, Fârâbi ile Ihvân-i Safâ toplulugunun, felsefe ogreni... more Bu calismamizda Islam filozoflarindan Kindi, Fârâbi ile Ihvân-i Safâ toplulugunun, felsefe ogreniminden once ogrenilmesi gereken ilimler hakkindaki goruslerini ele aldik. Bunun icin oncelikle soz konusu filozoflarin felsefe tanimlari ve bu ilmi ogrenmedeki amaclari uzerinde durduk. Kindi, felsefe ogreniminden once bilinmesi gereken ilimleri matematik, sonra mantik, sonra da fizik olarak belirlemektedir. Fârâbi ise once ahlaken yetkin olmayi sart kosmakta ardindan da geometrik ispat sekillerinin ve mantigin ogrenilmesini gerekli gormektedir. Fârâbi ile cagdas olan Ihvân-i Safâ, felsefeden (metafizikten) once bilinmesi gereken ilimleri sirasiyla matematik, geometri, muzik, astroloji, mantik ve fizige denk gelen doga bilimi olarak belirlemektedir. Meseleyi gunumuz acisindan degerlendirebilmek icin son bolumde Turkiye’de felsefe bolumlerinin mufredatini genel bir bakis acisiyla inceledik. Mufredat derslerini felsefe tarihi, felsefenin ilgilendigi konu ve alanlari iceren spesifik dersler...
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Kilis 7 December University Journal of Theology, 2020
The subject of universals, which has never fallen from the agenda as an important problem of epis... more The subject of universals, which has never fallen from the agenda as an important problem of epistemology in the history of philosophy, questions the possibility of a unchanging knowledge of the universe that is in unchanging motion and change. Victor Cousin puts forward his thoughts by carrying out this discussion through the existence and position of universal and necessary principles. In the first part of our study, we focused on the existence of universal and necessary principles and their importance in both the regulation of thoughts and the scientific method by investigating their position in the mind. Knowledge of unchanging principles is necessary to get rid of incoherent masses of information and to build our knowledge of the universe on unchanging truths. Cousin says that when the mind starts to think about any phenomenon, it does so in the context of the principles of why, time, space and purpose. Thus, we confirm the existence of a number of principles such as causality in the mind. While investigating the source of these principles, Cousin opposes Hume's definition of causality as a habit acquired from the phenomena we constantly observe, although he sees causality as a principle independent of the fact, and states that objective entities or empirical method can never be the reason for us to acquire universal and necessary principles. Because in order for experiments and observations to be meaningful, we must first accept a cause-effect relationship that the information reaching our minds is due to the senses. In addition to causality, the principles of time and space are other principles that have the characteristic of necessity. Cousin said that the source of universal and necessary principles cannot be the object, nor the mind itself. For example, the mind can neither form nor change a mathematical axiom as it wishes. Cousin, analyzing the establishment of the necessary principles in thought, describes the elements that make up the abstract existence of human beings as voluntary activity, reason and sensation. Voluntary activity means freedom in the human being, sensation refers to the images of the external world, and mind refers to the place where the necessary principles are located. Thanks to consciousness, we observe and become aware of the processes that take place in our inner world as mind, sensation and voluntary activity. Stating that all activities observed by consciousness correspond to reality, Cousin states that thought is an action that he tries to make sense by breaking them into pieces. Cousin uses an introspection method that he calls mental psychology, not a hypothetical or experimental method, while investigating the necessary principles. We devoted the second title of our study to researching the simple forms of universal and necessary principles. In reaching the knowledge of the necessary principles, we can follow a path from the concrete to the abstract, starting from objective entities, for example, the sum of two apples and two other apples is four, or we can follow an abstract path where we see the impossibility of this when we try to deny that the sum of two and two is four. However, simple forms of necessary principles must be found before they can be combined with thought. Cousin argues that before thought, but simultaneously with thought, the mind senses the simple form of the necessary principle and realizes its intellectual operations through this intuition. Reality reached through intuition turns into a necessary principle that can be rationalized only after being considered. Rationalization can take place in the form of abstracting these principles from objective entities. Observing a single phenomenon is sufficient for principles such as time, space and causality. Cousin objects to the argument of Maine de Biran that the word "cause" in the principle that every phenomenon requires a reason comes before the principle that decides as an idea, by saying that the idea or concepts occur after the knowledge of the principle, on the contrary, any principle does not derive from the idea. Kant, on the other hand, evaluates the necessary principles as a product of pure reason and defines them as synthetic apriori knowledge independent of experiment. Cousin argues that this approach subjectivates the necessary principles and objects by saying that if the necessary principles are only going to serve to organize sensations, having these principles in the mind does not mean any real value because this reality belongs only to us. This understanding places the discourse of "principles are in the mind because they are real" against Kant's understanding of "principles are real because they are in the mind". The third part of our study discuss Cousin's research on the position of universal and necessary principles.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Kilis 7 December University Journal of Theology, 2019
According to Islamic philosophers, who deal with the existence and nature of God, man can only re... more According to Islamic philosophers, who deal with the existence and nature of God, man can only reach information on metaphysical realm through the mind. For this reason, Nafs has always been considered as more precious than the body. Philosophers like al-Kindī, al-Fārābī, Ihkwān al-Safa’ (Ihvan-ı Safa), Ibn Sīnā (Avicenna) constantly emphasized the path to be followed by the individual, and the importance of this path for the maturation of Nafs. Because this maturity that is obtained in the world determines the situation of the person in the Hereafter. For this reason, one of the most frequently discussed subjects is the condition of the Nafs in the Hereafter. In this study, we will try to determine the approach of Ihwān-i Safa to the most controversial issue of eschatology, whether the resurrection is a bodily or spiritual by considering the ideas of Ihkwān al-Safa’ on the afterlife. Our basic claim is that, although Ihkwān al-Safa’ did not state it clearly, they accept that the life after death would be spiritual. We will try to make this claim by interpreting the discursive knowledge as a part of the epistemology of Ihkwān al-Safa’ and their interpretations of the verses.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Sosyal Bilimler Dergisi, 2017
Askin bir varliga imanin mâhiyeti felsefenin onemli tartisma konularindan biri olmustur. Konunun ... more Askin bir varliga imanin mâhiyeti felsefenin onemli tartisma konularindan biri olmustur. Konunun ele alinisi ise felsefe-teoloji iliskisi baglaminda yurutulen tartismalara referansla yurutulmustur. Imanin mi yoksa aklin mi veya her ikisinin birden mi hakikati temsil ettigi sorusu asirlar boyunca felsefenin temel sorunu olarak tartisilmistir. Tanri’yi nasil bilebiliriz probleminden hareketle iman, Tanri’ya yaklasmanin bir araci olarak gorulmustur. Ozellikle Hristiyan teolojisinde kozmosun degersizligi ve ote-dunya ozlemi bireyi bu dunyaya ve kendine yabanci kilmistir. Filozofumuz Kierkegaard ise bu donguyu tersine cevirme niyetindedir. Ona gore iman aklin kavrayabilecegi bir hakikat degil tam tersine bir paradokstur. Ancak kisi bu paradoksa tum evrensel yasalarin uzerinde bir hakikate sahip olarak ulasabilir. Kierkegaard bireyden hayatin karmasasi icerisinde kaybolmadan kendisinin farkina varmasini istemektedir. Descartes’in soyut ben bilincinden ve Hegel’in degersiz birey algisindan uzak, somut olarak kendisini var eden insanin ancak imani bulabilecegini savunmaktadir. Mutlak olanin karsisina mutlak varligimizla cikmaliyiz diyen Kierkegaard, varolus alanlari olan estetik, etik ve dinsel alanlar icerisinde en kiymetlisinin dinsel varolus alani oldugunu vurgulamaktadir. Bireysel varolusun Tanri’dan kopmak degil ona goturen bir yol olarak gorulmesi ve kisinin birey olarak sorumluluklarini sahiplenmesinin vurgulanmasi acisindan Kierkegaard bugun de onemini koruyan bir filozof olmaktadir.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
ilahiyat tetkikleri dergisi, 2021
The existence and characteristics of God have been of the most important discussion topics in the... more The existence and characteristics of God have been of the most important discussion topics in the history of philosophy, and philosophical discourses about the existence of the Holy have reached a wide range of discourses in a dialectical line. The arguments for the existence of God also require a holistic perspective in the context of his relationship with the universe and the possibility of man to know God. The first criticism that Simon makes to the evidence in question is that they are already conceivable by very few people who do not need God to be proven to them. Secondly, the contradictions that will arise from explaining subjects such as God's attributes and creation with some analogies and the anthropomorphic understanding of God are the compulsions that contribute to the atheist thought. Nevertheless, Simon speaks of two conclusions of the God proofs: The unity of the existence of God and the ultimate point of all evidence is the concept of eternity. As a result, Simon criticizes his philosophical attitude of explaining everything by emphasizing the limits of the human mind and tries to show that knowing what we cannot comprehend is a kind of philosophical knowledge.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Zorunlu nedenselliği reddeden ve her defasında Tanrı‟nın neden ile sonuç arasındaki bağı yarattığ... more Zorunlu nedenselliği reddeden ve her defasında Tanrı‟nın neden ile sonuç
arasındaki bağı yarattığını ifade eden okazyonalizm görüşü, Malebranche ve
Gazzâlî‟nin felsefelerinin bir parçasını oluşturmaktadır. Biz çalışmamızın birinci
bölümünde Gazzâlî‟nin Tehâfüt el-Felâsife kitabının on yedinci meselesinde ele
aldığı nedensellik eleştirisini inceleyeceğiz. İkinci bölümde ise Malebranche‟ın
okazyonalizmini genel hatlarıyla ele alacağız. Son bölümde de aralarındaki
benzerlik ve farklara temas ederek okazyonalizm açısından değerlendireceğiz.
Gazzâlî, Aristo felsefesinin İslam düşüncesine aktarılması ile başlayan meşşâi
felsefenin savunduğu Tanrı‟nın yaratmasında ve nedensellikte zorunluluk fikirlerini
eleştirmiş ve aklen bu zorunluluğun gösterilemeyeceğini ifade etmiştir. Böylece
Tanrı‟nın yaratmasını zorunluluk kavramından arındırarak irâde kavramıyla
yorumlamıştır. Gazzâlî, meşşâî filozoflara yönelttiği eleştiriler ile felsefeye değil
filozofların bazı görüşlerine karşı çıkmıştır. Malebranche ise Descartes‟ın nefs ve
beden ayrımından hareket ederek bu iki farklı tözün etkileşimini sorgulamıştır. Bu
sorgulama onu, nedensel determinizmi inkar ederek Tanrı‟nın her defasında
nedenleri okazyon olarak kullanmak suretiyle sonuçları meydana getirdiği fikrine
ulaştırmıştır. Tanrı, değişmez okazyonel kanunları belirleyen ve sürekli yaratan
irâdedir. Biz bu çalışma ile Gazzâlî ve Malebranche‟ın nedensellik eleştirilerini
karşılaştırarak Gazzâlî‟nin okazyonalist görüşlerinin daha iyi anlaşılmasına katkı
sağlamayı hedefliyoruz.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
İnsan doğal olarak mutlu olmayı arzulamakta ve bu yüzden haz veren şeylerin peşinden gitmektedir.... more İnsan doğal olarak mutlu olmayı arzulamakta ve bu yüzden haz veren şeylerin peşinden
gitmektedir. İbn Sînâ, hazzı “mülâim (uygun) olması bakımından mülâim olanın
idrakidir” diye tanımlamakta ve akıl için hazzı, âhengi ve kendi yapısına uygun olanı
akletmesi şeklinde tarif etmektedir. Aklın faaliyet alanı olarak da varlığa bütüncül bir
şekilde bakabilmeyi tayin eden İbn Sînâ, bu şekilde insanın Tanrı ve ondan sudur eden
diğer varlıkları, aralarındaki hiyerarşik yapıyı, varlıkta Tanrı’nın inâyet ve hayrının tezahürünü
kavramsal boyutta akılda temsil edilmiş olarak elde edecektir demektedir.
Bu sayede bedene dair geçici lezzetlerden vazgeçerek, ebedî ve değişmez hakikatler ile
bütünleşecek ve İbn Sînâ’nın tabiriyle aklî bir âlem haline gelecektir. Nihâyetinde insan,
ebedî saadete ulaşmak için salt ruhsal varlıklara benzemeye çalışacaktır. Onlarla bütünleşme
isteğinin ve özleminin oluşması için bunun farkında olması gereken insan, söz
konusu bilinci ancak varlık hakkındaki tefekkürle elde edebilecektir.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Conference Presentations by Muharrem Şahiner
Özet İbn Sînâ Plotinus’un etkisiyle benimsediği taşma teorisi bağlamında varlığı mâhiyeti itibari... more Özet
İbn Sînâ Plotinus’un etkisiyle benimsediği taşma teorisi bağlamında varlığı mâhiyeti itibariyle zorunlu ve mümkün olmak üzere ikiye ayırdıktan sonra bu ikisi arasındaki etkileşimi ele almaktadır. Zorunlu varlık olarak Tanrı’nın kendisi dışında kalan mümkün varlıklara etkide bulunmasını çözümleyebilmek için İbn Sînâ, Tanrı’nın yaratması ile diğer sıfatlarının nasıl anlaşılması gerektiği üzerinde durmaktadır. Taşma teorisinin beraberinde getirdiği Tanrı’nın yaratmasında doğasından kaynaklanan zorunluluk fikri gibi İslam’ın temel öğretileriyle ilk etapta bir çatışma olduğu görünümü arz eden bu yaklaşımın İbn Sînâ’da “inâyet” kavramına başvurularak aşılmaya çalışıldığı görülmektedir. İbn Sînâ inâyeti Tanrı’nın varlığı iyilik düzeni içerisinde akletmesi olarak özetlemektedir. Felsefî literatürün dışına çıkılarak seçilmiş olan inâyet kavramının ifade ettiği anlam, İbn Sînâ’nın Helenistik dönemden devralmış olduğu mirası kendi kültürü ve inançları doğrultusunda nasıl dönüştürdüğünü ve insanlığın ortak mirası olan felsefenin İslam coğrafyasında gelişmesinde ve yaygınlaşmasında sağladığı katkıyı görmemiz açısından önem arz etmektedir.
Abstract
Avicenna (İbn Sînâ) examined the existence as the compulsory and possible one in the context of the emanation theory, which he adopted with the influence of Plotinus, and then investigated the interaction between these two concepts. Avicenna emphasizes how the creation and the other attributes of God should be understood in order to analyze the intervention of God to the possible creatures other than Himself, who is the compulsory one. It is observed that this approach which, at first sight, seems that there is a controversy with the basic principles of Islam like the obligation idea stemming from the nature of the creation of God, which is brought by the emanation theory, is overcome with the term “blessing” in Avicenna. Avicenna summarizes the term “blessing” as the thinking of existence by God in a goodness design. The meaning which is expressed by the concept “blessing”, which is selected by moving out of the philosophical literature, is important in that is makes us see how Avicenna converted the heritage inherited from the Hellenistic period in the light of his own culture and beliefs. It also makes us understand the contribution of philosophy, which is the common heritage of humanity, to developed and become widespread in Islamic geographical areas.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Sosyal Bilimler Dergisi, Jun 27, 2014
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Insan dogal olarak mutlu olmayi arzulamakta ve bu yuzden haz veren seylerin pesinden gitmektedir.... more Insan dogal olarak mutlu olmayi arzulamakta ve bu yuzden haz veren seylerin pesinden gitmektedir. Ibn Sinâ, hazzi “mulâim (uygun) olmasi bakimindan mulâim olanin idrakidir” diye tanimlamakta ve akil icin hazzi, âhengi ve kendi yapisina uygun olani akletmesi seklinde tarif etmektedir. Aklin faaliyet alani olarak da varliga butuncul bir sekilde bakabilmeyi tayin eden Ibn Sinâ, bu sekilde insanin Tanri ve ondan sudur eden diger varliklari, aralarindaki hiyerarsik yapiyi, varlikta Tanri’nin inâyet ve hayrinin tezahurunu kavramsal boyutta akilda temsil edilmis olarak elde edecektir demektedir. Bu sayede bedene dair gecici lezzetlerden vazgecerek, ebedi ve degismez hakikatler ile butunlesecek ve Ibn Sinâ’nin tabiriyle akli bir âlem haline gelecektir. Nihâyetinde insan, ebedi saadete ulasmak icin salt ruhsal varliklara benzemeye calisacaktir. Onlarla butunlesme isteginin ve ozleminin olusmasi icin bunun farkinda olmasi gereken insan, soz konusu bilinci ancak varlik hakkindaki tefekkurle el...
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bu calismamizda Islam filozoflarindan Kindi, Fârâbi ile Ihvân-i Safâ toplulugunun, felsefe ogreni... more Bu calismamizda Islam filozoflarindan Kindi, Fârâbi ile Ihvân-i Safâ toplulugunun, felsefe ogreniminden once ogrenilmesi gereken ilimler hakkindaki goruslerini ele aldik. Bunun icin oncelikle soz konusu filozoflarin felsefe tanimlari ve bu ilmi ogrenmedeki amaclari uzerinde durduk. Kindi, felsefe ogreniminden once bilinmesi gereken ilimleri matematik, sonra mantik, sonra da fizik olarak belirlemektedir. Fârâbi ise once ahlaken yetkin olmayi sart kosmakta ardindan da geometrik ispat sekillerinin ve mantigin ogrenilmesini gerekli gormektedir. Fârâbi ile cagdas olan Ihvân-i Safâ, felsefeden (metafizikten) once bilinmesi gereken ilimleri sirasiyla matematik, geometri, muzik, astroloji, mantik ve fizige denk gelen doga bilimi olarak belirlemektedir. Meseleyi gunumuz acisindan degerlendirebilmek icin son bolumde Turkiye’de felsefe bolumlerinin mufredatini genel bir bakis acisiyla inceledik. Mufredat derslerini felsefe tarihi, felsefenin ilgilendigi konu ve alanlari iceren spesifik dersler...
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Kilis 7 December University Journal of Theology, 2020
The subject of universals, which has never fallen from the agenda as an important problem of epis... more The subject of universals, which has never fallen from the agenda as an important problem of epistemology in the history of philosophy, questions the possibility of a unchanging knowledge of the universe that is in unchanging motion and change. Victor Cousin puts forward his thoughts by carrying out this discussion through the existence and position of universal and necessary principles. In the first part of our study, we focused on the existence of universal and necessary principles and their importance in both the regulation of thoughts and the scientific method by investigating their position in the mind. Knowledge of unchanging principles is necessary to get rid of incoherent masses of information and to build our knowledge of the universe on unchanging truths. Cousin says that when the mind starts to think about any phenomenon, it does so in the context of the principles of why, time, space and purpose. Thus, we confirm the existence of a number of principles such as causality in the mind. While investigating the source of these principles, Cousin opposes Hume's definition of causality as a habit acquired from the phenomena we constantly observe, although he sees causality as a principle independent of the fact, and states that objective entities or empirical method can never be the reason for us to acquire universal and necessary principles. Because in order for experiments and observations to be meaningful, we must first accept a cause-effect relationship that the information reaching our minds is due to the senses. In addition to causality, the principles of time and space are other principles that have the characteristic of necessity. Cousin said that the source of universal and necessary principles cannot be the object, nor the mind itself. For example, the mind can neither form nor change a mathematical axiom as it wishes. Cousin, analyzing the establishment of the necessary principles in thought, describes the elements that make up the abstract existence of human beings as voluntary activity, reason and sensation. Voluntary activity means freedom in the human being, sensation refers to the images of the external world, and mind refers to the place where the necessary principles are located. Thanks to consciousness, we observe and become aware of the processes that take place in our inner world as mind, sensation and voluntary activity. Stating that all activities observed by consciousness correspond to reality, Cousin states that thought is an action that he tries to make sense by breaking them into pieces. Cousin uses an introspection method that he calls mental psychology, not a hypothetical or experimental method, while investigating the necessary principles. We devoted the second title of our study to researching the simple forms of universal and necessary principles. In reaching the knowledge of the necessary principles, we can follow a path from the concrete to the abstract, starting from objective entities, for example, the sum of two apples and two other apples is four, or we can follow an abstract path where we see the impossibility of this when we try to deny that the sum of two and two is four. However, simple forms of necessary principles must be found before they can be combined with thought. Cousin argues that before thought, but simultaneously with thought, the mind senses the simple form of the necessary principle and realizes its intellectual operations through this intuition. Reality reached through intuition turns into a necessary principle that can be rationalized only after being considered. Rationalization can take place in the form of abstracting these principles from objective entities. Observing a single phenomenon is sufficient for principles such as time, space and causality. Cousin objects to the argument of Maine de Biran that the word "cause" in the principle that every phenomenon requires a reason comes before the principle that decides as an idea, by saying that the idea or concepts occur after the knowledge of the principle, on the contrary, any principle does not derive from the idea. Kant, on the other hand, evaluates the necessary principles as a product of pure reason and defines them as synthetic apriori knowledge independent of experiment. Cousin argues that this approach subjectivates the necessary principles and objects by saying that if the necessary principles are only going to serve to organize sensations, having these principles in the mind does not mean any real value because this reality belongs only to us. This understanding places the discourse of "principles are in the mind because they are real" against Kant's understanding of "principles are real because they are in the mind". The third part of our study discuss Cousin's research on the position of universal and necessary principles.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Kilis 7 December University Journal of Theology, 2019
According to Islamic philosophers, who deal with the existence and nature of God, man can only re... more According to Islamic philosophers, who deal with the existence and nature of God, man can only reach information on metaphysical realm through the mind. For this reason, Nafs has always been considered as more precious than the body. Philosophers like al-Kindī, al-Fārābī, Ihkwān al-Safa’ (Ihvan-ı Safa), Ibn Sīnā (Avicenna) constantly emphasized the path to be followed by the individual, and the importance of this path for the maturation of Nafs. Because this maturity that is obtained in the world determines the situation of the person in the Hereafter. For this reason, one of the most frequently discussed subjects is the condition of the Nafs in the Hereafter. In this study, we will try to determine the approach of Ihwān-i Safa to the most controversial issue of eschatology, whether the resurrection is a bodily or spiritual by considering the ideas of Ihkwān al-Safa’ on the afterlife. Our basic claim is that, although Ihkwān al-Safa’ did not state it clearly, they accept that the life after death would be spiritual. We will try to make this claim by interpreting the discursive knowledge as a part of the epistemology of Ihkwān al-Safa’ and their interpretations of the verses.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Sosyal Bilimler Dergisi, 2017
Askin bir varliga imanin mâhiyeti felsefenin onemli tartisma konularindan biri olmustur. Konunun ... more Askin bir varliga imanin mâhiyeti felsefenin onemli tartisma konularindan biri olmustur. Konunun ele alinisi ise felsefe-teoloji iliskisi baglaminda yurutulen tartismalara referansla yurutulmustur. Imanin mi yoksa aklin mi veya her ikisinin birden mi hakikati temsil ettigi sorusu asirlar boyunca felsefenin temel sorunu olarak tartisilmistir. Tanri’yi nasil bilebiliriz probleminden hareketle iman, Tanri’ya yaklasmanin bir araci olarak gorulmustur. Ozellikle Hristiyan teolojisinde kozmosun degersizligi ve ote-dunya ozlemi bireyi bu dunyaya ve kendine yabanci kilmistir. Filozofumuz Kierkegaard ise bu donguyu tersine cevirme niyetindedir. Ona gore iman aklin kavrayabilecegi bir hakikat degil tam tersine bir paradokstur. Ancak kisi bu paradoksa tum evrensel yasalarin uzerinde bir hakikate sahip olarak ulasabilir. Kierkegaard bireyden hayatin karmasasi icerisinde kaybolmadan kendisinin farkina varmasini istemektedir. Descartes’in soyut ben bilincinden ve Hegel’in degersiz birey algisindan uzak, somut olarak kendisini var eden insanin ancak imani bulabilecegini savunmaktadir. Mutlak olanin karsisina mutlak varligimizla cikmaliyiz diyen Kierkegaard, varolus alanlari olan estetik, etik ve dinsel alanlar icerisinde en kiymetlisinin dinsel varolus alani oldugunu vurgulamaktadir. Bireysel varolusun Tanri’dan kopmak degil ona goturen bir yol olarak gorulmesi ve kisinin birey olarak sorumluluklarini sahiplenmesinin vurgulanmasi acisindan Kierkegaard bugun de onemini koruyan bir filozof olmaktadir.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
ilahiyat tetkikleri dergisi, 2021
The existence and characteristics of God have been of the most important discussion topics in the... more The existence and characteristics of God have been of the most important discussion topics in the history of philosophy, and philosophical discourses about the existence of the Holy have reached a wide range of discourses in a dialectical line. The arguments for the existence of God also require a holistic perspective in the context of his relationship with the universe and the possibility of man to know God. The first criticism that Simon makes to the evidence in question is that they are already conceivable by very few people who do not need God to be proven to them. Secondly, the contradictions that will arise from explaining subjects such as God's attributes and creation with some analogies and the anthropomorphic understanding of God are the compulsions that contribute to the atheist thought. Nevertheless, Simon speaks of two conclusions of the God proofs: The unity of the existence of God and the ultimate point of all evidence is the concept of eternity. As a result, Simon criticizes his philosophical attitude of explaining everything by emphasizing the limits of the human mind and tries to show that knowing what we cannot comprehend is a kind of philosophical knowledge.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Zorunlu nedenselliği reddeden ve her defasında Tanrı‟nın neden ile sonuç arasındaki bağı yarattığ... more Zorunlu nedenselliği reddeden ve her defasında Tanrı‟nın neden ile sonuç
arasındaki bağı yarattığını ifade eden okazyonalizm görüşü, Malebranche ve
Gazzâlî‟nin felsefelerinin bir parçasını oluşturmaktadır. Biz çalışmamızın birinci
bölümünde Gazzâlî‟nin Tehâfüt el-Felâsife kitabının on yedinci meselesinde ele
aldığı nedensellik eleştirisini inceleyeceğiz. İkinci bölümde ise Malebranche‟ın
okazyonalizmini genel hatlarıyla ele alacağız. Son bölümde de aralarındaki
benzerlik ve farklara temas ederek okazyonalizm açısından değerlendireceğiz.
Gazzâlî, Aristo felsefesinin İslam düşüncesine aktarılması ile başlayan meşşâi
felsefenin savunduğu Tanrı‟nın yaratmasında ve nedensellikte zorunluluk fikirlerini
eleştirmiş ve aklen bu zorunluluğun gösterilemeyeceğini ifade etmiştir. Böylece
Tanrı‟nın yaratmasını zorunluluk kavramından arındırarak irâde kavramıyla
yorumlamıştır. Gazzâlî, meşşâî filozoflara yönelttiği eleştiriler ile felsefeye değil
filozofların bazı görüşlerine karşı çıkmıştır. Malebranche ise Descartes‟ın nefs ve
beden ayrımından hareket ederek bu iki farklı tözün etkileşimini sorgulamıştır. Bu
sorgulama onu, nedensel determinizmi inkar ederek Tanrı‟nın her defasında
nedenleri okazyon olarak kullanmak suretiyle sonuçları meydana getirdiği fikrine
ulaştırmıştır. Tanrı, değişmez okazyonel kanunları belirleyen ve sürekli yaratan
irâdedir. Biz bu çalışma ile Gazzâlî ve Malebranche‟ın nedensellik eleştirilerini
karşılaştırarak Gazzâlî‟nin okazyonalist görüşlerinin daha iyi anlaşılmasına katkı
sağlamayı hedefliyoruz.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
İnsan doğal olarak mutlu olmayı arzulamakta ve bu yüzden haz veren şeylerin peşinden gitmektedir.... more İnsan doğal olarak mutlu olmayı arzulamakta ve bu yüzden haz veren şeylerin peşinden
gitmektedir. İbn Sînâ, hazzı “mülâim (uygun) olması bakımından mülâim olanın
idrakidir” diye tanımlamakta ve akıl için hazzı, âhengi ve kendi yapısına uygun olanı
akletmesi şeklinde tarif etmektedir. Aklın faaliyet alanı olarak da varlığa bütüncül bir
şekilde bakabilmeyi tayin eden İbn Sînâ, bu şekilde insanın Tanrı ve ondan sudur eden
diğer varlıkları, aralarındaki hiyerarşik yapıyı, varlıkta Tanrı’nın inâyet ve hayrının tezahürünü
kavramsal boyutta akılda temsil edilmiş olarak elde edecektir demektedir.
Bu sayede bedene dair geçici lezzetlerden vazgeçerek, ebedî ve değişmez hakikatler ile
bütünleşecek ve İbn Sînâ’nın tabiriyle aklî bir âlem haline gelecektir. Nihâyetinde insan,
ebedî saadete ulaşmak için salt ruhsal varlıklara benzemeye çalışacaktır. Onlarla bütünleşme
isteğinin ve özleminin oluşması için bunun farkında olması gereken insan, söz
konusu bilinci ancak varlık hakkındaki tefekkürle elde edebilecektir.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Özet İbn Sînâ Plotinus’un etkisiyle benimsediği taşma teorisi bağlamında varlığı mâhiyeti itibari... more Özet
İbn Sînâ Plotinus’un etkisiyle benimsediği taşma teorisi bağlamında varlığı mâhiyeti itibariyle zorunlu ve mümkün olmak üzere ikiye ayırdıktan sonra bu ikisi arasındaki etkileşimi ele almaktadır. Zorunlu varlık olarak Tanrı’nın kendisi dışında kalan mümkün varlıklara etkide bulunmasını çözümleyebilmek için İbn Sînâ, Tanrı’nın yaratması ile diğer sıfatlarının nasıl anlaşılması gerektiği üzerinde durmaktadır. Taşma teorisinin beraberinde getirdiği Tanrı’nın yaratmasında doğasından kaynaklanan zorunluluk fikri gibi İslam’ın temel öğretileriyle ilk etapta bir çatışma olduğu görünümü arz eden bu yaklaşımın İbn Sînâ’da “inâyet” kavramına başvurularak aşılmaya çalışıldığı görülmektedir. İbn Sînâ inâyeti Tanrı’nın varlığı iyilik düzeni içerisinde akletmesi olarak özetlemektedir. Felsefî literatürün dışına çıkılarak seçilmiş olan inâyet kavramının ifade ettiği anlam, İbn Sînâ’nın Helenistik dönemden devralmış olduğu mirası kendi kültürü ve inançları doğrultusunda nasıl dönüştürdüğünü ve insanlığın ortak mirası olan felsefenin İslam coğrafyasında gelişmesinde ve yaygınlaşmasında sağladığı katkıyı görmemiz açısından önem arz etmektedir.
Abstract
Avicenna (İbn Sînâ) examined the existence as the compulsory and possible one in the context of the emanation theory, which he adopted with the influence of Plotinus, and then investigated the interaction between these two concepts. Avicenna emphasizes how the creation and the other attributes of God should be understood in order to analyze the intervention of God to the possible creatures other than Himself, who is the compulsory one. It is observed that this approach which, at first sight, seems that there is a controversy with the basic principles of Islam like the obligation idea stemming from the nature of the creation of God, which is brought by the emanation theory, is overcome with the term “blessing” in Avicenna. Avicenna summarizes the term “blessing” as the thinking of existence by God in a goodness design. The meaning which is expressed by the concept “blessing”, which is selected by moving out of the philosophical literature, is important in that is makes us see how Avicenna converted the heritage inherited from the Hellenistic period in the light of his own culture and beliefs. It also makes us understand the contribution of philosophy, which is the common heritage of humanity, to developed and become widespread in Islamic geographical areas.
Bookmarks Related papers MentionsView impact