Agnieszka Lekka-Kowalik | John Paul II Catholic University of Lublin (original) (raw)
Uploads
Papers by Agnieszka Lekka-Kowalik
Wydawnictwo KUL eBooks, 2020
Teologia i Moralność
Transhumanistyczny projekt zbudowania „lepszego świata” ma zapewnić bytom czującym wszechogarniaj... more Transhumanistyczny projekt zbudowania „lepszego świata” ma zapewnić bytom czującym wszechogarniające szczęście. Filozofi a pokazuje, że życie szczęśliwe to trwałe, pełne, uzasadnione zadowolenie z całości życia jako sensownego. Takiego szczęścia „lepszy świat” nie oferuje. Sprowadza on szczęście do realizacji pragnień i doświadczania nowych rzeczy. Przez to szczęście staje się nieciągłym zbiorem przemijających „chwil szczęśliwych” i traci związek z prawdą i dobrem. Sam ciąg pragnień i doświadczeń nie wykreuje też sensu życia. Transhumanistyczne szczęście okazuje się więc iluzoryczne.
Ruch Filozoficzny
Although the presence of cognitive values in science has been accepted for half a century, until ... more Although the presence of cognitive values in science has been accepted for half a century, until recently it was claimed that the presence of non-cognitive values threatened the rationality and objectivity of science and it was a sign of a scientist’s weakness. This view appeared to be correct when cognitive and non-cognitive values were treated dichotomously, and science was seen as a set of theories and procedures. The analysis of science as a social practice shows however that this dichotomy cannot be maintained and that the scientist, when planning and conducting research, makes assumptions which include value judgments encompassing certain non-cognitive values. Ignoring the presence of non-cognitive values does not secure objectivity and rationality of science. On the contrary, since they are constitutive elements of scientific research, pretending that they do not work in research exposes science to ideologization. Rational subordination of science to them becomes a vehicle an...
<jats:p>It has been claimed that decisions concerning scientific research topics and the pu... more <jats:p>It has been claimed that decisions concerning scientific research topics and the publication of research results are purely methodological, and that any moral considerations refer only to research methods and uses of acquired knowledge. The arguments advanced in favor of this view appeal to the moral neutrality of scientific knowledge and the intrinsic value of truth. I argue that neither is valid. Moreover, I show three cases where a scientist's decision to begin research clearly bears moral relevance: (1) when starting an inquiry would create circumstances threatening some non-cognitive values; (2) when achieving a certain piece of knowledge would threaten the existence of the individual's private sphere; and (3) when there are reasons to think that humankind is not prepared to accumulate some knowledge. These cases do not prove the existence of some intrinsically 'morally forbidden topics,' but show that the moral permissibility of any given inquiry is not a priori guaranteed but needs to be judged in the same way that its methodological soundness is judged. Judgments concerning research topics have both methodological and moral aspects and these two cannot be separated under the threat of distorting science. Making such judgments requires knowledge not only of scientific methodology, but also of its social and philosophical implications. Philosophy is necessary in order to do good science.</jats:p>
Minerva, 2021
In 2015, Willem Halffman and Hans Radder published in Minerva a paper, in which they diagnosed th... more In 2015, Willem Halffman and Hans Radder published in Minerva a paper, in which they diagnosed that our universities are colonized by “The Wolf of management.” Using the example of the reforms afflicting the Polish academic world, I show that this colonization has intensified, and apart from the processes described in the aforementioned paper, it brought consequences that have changed academic culture: research is subjected to publication policy, many academic activities are treated as a hobby, researchers must be in a stand-by mode to react quickly to new regulations, and responsibility for the institutional prestige is collective. I argue that the attempts to reduce research results into numbers and algorithms stem from a quest for objectivity and a mistrust of academics’ (and the Wolf’s) ability to pass fair judgments. The Wolf tries to realize a utopian dream: the building of a structure that by necessity secures the productivity of research, which in turn brings the prestige of institutions, ultimately measured by rankings. Yet, prestige is not an epistemic but rather a political value, and when academics are forced to aim at prestige, vital academic values are endangered. Any efficient resistance to the Wolf requires grassroots work on the part of academics. By reconsidering the nature of research and education as well as their role in society, academics might be able to develop viable alternatives to the “productivist university.” This requires cooperation with broader society. As such, the alternative of either remaining in the ivory tower or submitting to the Wolf is a false dilemma.
Filozofia i Nauka, 2021
Ćwierć wieku temu John Ziman sformułował tezę, iż nauka akademicka i nauka przemysłowa stapiają s... more Ćwierć wieku temu John Ziman sformułował tezę, iż nauka akademicka i nauka przemysłowa stapiają się w jeden system nauki postakademickiej i zarazem postprzemysłowej, w którym Mertonowskie normy nauki akademickiej wyrażone akronimem CUDOS (communism, universalism, disinterestedness, organized scepticism) ustępują miejsca normom nauki przemysłowej wyrażonym akronimem PLACE (proprietary, local, authoritarian, commissioned, expert). W niniejszym artykule bronię tezy, iż ów system wyewoluował w system akademickiej nauki przemysłowej, której normy można wyrazić akronimem PRICE: patron relevant, innovative, competitive, econometrical. Reformowanie nauki akademickiej okazuje się wobec tego także jej re-normowaniem w zakresie i etyki, i organizacji badań. Źródłem owej transformacji jest utożsamienie wiedzy z towarem. Etyka badań naukowych przekształca się w etykę produkcji wiedzy, a instytucje naukowe to producenci wiedzy, która staje się "towarem epistemicznym", gdy jest na tenże fragment zapotrzebowanie jako na coś, co zaspokaja potrzeby "konsumentów". Naukowcy są zaś elementem procesu produkcji wiedzy, a sam ten proces podlega kalkulacjom rynkowym. Nie podważa to epistemicznej wartości danego projektu badawczego i jego wyników, ale prowadzi do kontrowersyjnych konsekwencji, m.in. do fragmentaryzacji i aspektualizacji wiedzy, związania kierunków badawczych z interesami podmiotów władzy i ignorowania krytyki transformatywnej. W rezultacie niekiedy to, co było w nauce Mertonowskiej traktowane jako zagrożenie czy wykroczenie przeciwko etosowi nauki okazuje się racjonalnym zachowaniem przedsiębiorcy funkcjonującego na rynku dóbr i usług epistemicznych. Akademicka nauka przemysłowa nie jest też w stanie pełnić w społeczeństwie ról poza-instrumentalnych (kształtowania światopoglądu, wspierania społecznej racjonalności, dostarczania niezależnych ekspertów), które pełniła nauka akademicka. Próby zapobiegania tym problemom czy zagrożeniom będą zaś z góry skazane na niepowodzenie, ponieważ środki zaradcze są oparte na innym rozumieniu wiedzy. Słowa kluczowe: nauka akademicka, nauka przemysłowa, akademicka nauka przemysłowa, etyka badań naukowych, etyka produkcji wiedzy, wiedza jako towar epistemiczny, poza-instrumentalne role nauki.
Armin Grunwald sketched a program of rational technology assessment (RTA) which binds TA and ethi... more Armin Grunwald sketched a program of rational technology assessment (RTA) which binds TA and ethics of technology in order to secure both an empirical dimension and a normative dimension of judgments evaluating technology. The paper suggests a way of radicalizing that program. Against the background of basic presuppositions of TA, first Grunwald's program is presented, and then it is argued that in order to fullfil its task of issuing value-judgments and recommendation for decision-makers, RTA needs to be imbedded in a philosophy which grasps a normative structure of reality. Only the those value-judgments obtain rational justification. Seeing value-judgments as judgments optimizing various values involved in technology or as "if-then" judgments (thus, ultimately descriptive judgments value-neutral) does not respect cognitive, practical and evaluative rationality which Grunwald required for his RTA. At the end a hypothesis is posed that classical philosophy developed by the Lublin School of Philosophy is a promising paradigm for RTA.
Na tle współczesnej krytyki filozofii jako dyscypliny naukowej i kierunku nauczania argumentuję, ... more Na tle współczesnej krytyki filozofii jako dyscypliny naukowej i kierunku nauczania argumentuję, że filozofia jest kulturowo wszechobecna, nieusuwalna i kluczowa dla życia społecznego i indywidualnego. Doskonali człowieka w jego człowieczeństwie i wyznacza ramy rozumienia rzeczywistości, w tym człowieka i jego działania. By to pokazać, odwołuję się do różnych obszarów (wiara, nauka, edukacja, życie jednostki, życie społeczne) i do różnych tradycji intelektualnych. Wydaje się panować zasadnicza zgoda co do wagi filozofii w kulturze. Wyznaczone filozofii role w społeczeństwie i kulturze narzucają warunki, jakie muszą spełniać odpowiedzi dawane na filozoficzne pytania: muszą być one prawdziwe, uzasadnione, ostateczne. Okazuje się wobec tego, że nie każdy kierunek filozoficzny może wypełnić przypisywane filozofii role. Twierdzę, że obiecującym paradygmatem, adekwatnym do poznawczych i społecznych oczekiwań, jest filozofia klasyczna rozwijana w Lubelskiej Szkole Filozoficznej. Natomiast ...
Law and Business, 2021
AIs’ presence in and influence on human life is growing. AIs are seen more and more as autonomous... more AIs’ presence in and influence on human life is growing. AIs are seen more and more as autonomously acting agents, which creates a challenge to build ethics into their design. This paper defends the thesis that we need to equip AI with artificial conscience to make them capable of wise judgements. An argument is built in three steps. First, the concept of decision is presented, and second, the Asilomar Principles for AI development are analysed. It is then shown that to meet those principles AI needs the capability of passing moral judgements on right and wrong, of following that judgement, and of passing a meta-judgement on the correctness of a given moral judgement, which is a role of conscience. In classical philosophy, the ability to discover right and wrong and to stick to one's judgement of what is right action in given circumstances is called practical wisdom. The conclusion is that we should equip AI with artificial wisdom. Some problems stemming from ascribing moral age...
Rationality and Decision Making, 2018
Wydawnictwo KUL eBooks, 2020
Teologia i Moralność
Transhumanistyczny projekt zbudowania „lepszego świata” ma zapewnić bytom czującym wszechogarniaj... more Transhumanistyczny projekt zbudowania „lepszego świata” ma zapewnić bytom czującym wszechogarniające szczęście. Filozofi a pokazuje, że życie szczęśliwe to trwałe, pełne, uzasadnione zadowolenie z całości życia jako sensownego. Takiego szczęścia „lepszy świat” nie oferuje. Sprowadza on szczęście do realizacji pragnień i doświadczania nowych rzeczy. Przez to szczęście staje się nieciągłym zbiorem przemijających „chwil szczęśliwych” i traci związek z prawdą i dobrem. Sam ciąg pragnień i doświadczeń nie wykreuje też sensu życia. Transhumanistyczne szczęście okazuje się więc iluzoryczne.
Ruch Filozoficzny
Although the presence of cognitive values in science has been accepted for half a century, until ... more Although the presence of cognitive values in science has been accepted for half a century, until recently it was claimed that the presence of non-cognitive values threatened the rationality and objectivity of science and it was a sign of a scientist’s weakness. This view appeared to be correct when cognitive and non-cognitive values were treated dichotomously, and science was seen as a set of theories and procedures. The analysis of science as a social practice shows however that this dichotomy cannot be maintained and that the scientist, when planning and conducting research, makes assumptions which include value judgments encompassing certain non-cognitive values. Ignoring the presence of non-cognitive values does not secure objectivity and rationality of science. On the contrary, since they are constitutive elements of scientific research, pretending that they do not work in research exposes science to ideologization. Rational subordination of science to them becomes a vehicle an...
<jats:p>It has been claimed that decisions concerning scientific research topics and the pu... more <jats:p>It has been claimed that decisions concerning scientific research topics and the publication of research results are purely methodological, and that any moral considerations refer only to research methods and uses of acquired knowledge. The arguments advanced in favor of this view appeal to the moral neutrality of scientific knowledge and the intrinsic value of truth. I argue that neither is valid. Moreover, I show three cases where a scientist's decision to begin research clearly bears moral relevance: (1) when starting an inquiry would create circumstances threatening some non-cognitive values; (2) when achieving a certain piece of knowledge would threaten the existence of the individual's private sphere; and (3) when there are reasons to think that humankind is not prepared to accumulate some knowledge. These cases do not prove the existence of some intrinsically 'morally forbidden topics,' but show that the moral permissibility of any given inquiry is not a priori guaranteed but needs to be judged in the same way that its methodological soundness is judged. Judgments concerning research topics have both methodological and moral aspects and these two cannot be separated under the threat of distorting science. Making such judgments requires knowledge not only of scientific methodology, but also of its social and philosophical implications. Philosophy is necessary in order to do good science.</jats:p>
Minerva, 2021
In 2015, Willem Halffman and Hans Radder published in Minerva a paper, in which they diagnosed th... more In 2015, Willem Halffman and Hans Radder published in Minerva a paper, in which they diagnosed that our universities are colonized by “The Wolf of management.” Using the example of the reforms afflicting the Polish academic world, I show that this colonization has intensified, and apart from the processes described in the aforementioned paper, it brought consequences that have changed academic culture: research is subjected to publication policy, many academic activities are treated as a hobby, researchers must be in a stand-by mode to react quickly to new regulations, and responsibility for the institutional prestige is collective. I argue that the attempts to reduce research results into numbers and algorithms stem from a quest for objectivity and a mistrust of academics’ (and the Wolf’s) ability to pass fair judgments. The Wolf tries to realize a utopian dream: the building of a structure that by necessity secures the productivity of research, which in turn brings the prestige of institutions, ultimately measured by rankings. Yet, prestige is not an epistemic but rather a political value, and when academics are forced to aim at prestige, vital academic values are endangered. Any efficient resistance to the Wolf requires grassroots work on the part of academics. By reconsidering the nature of research and education as well as their role in society, academics might be able to develop viable alternatives to the “productivist university.” This requires cooperation with broader society. As such, the alternative of either remaining in the ivory tower or submitting to the Wolf is a false dilemma.
Filozofia i Nauka, 2021
Ćwierć wieku temu John Ziman sformułował tezę, iż nauka akademicka i nauka przemysłowa stapiają s... more Ćwierć wieku temu John Ziman sformułował tezę, iż nauka akademicka i nauka przemysłowa stapiają się w jeden system nauki postakademickiej i zarazem postprzemysłowej, w którym Mertonowskie normy nauki akademickiej wyrażone akronimem CUDOS (communism, universalism, disinterestedness, organized scepticism) ustępują miejsca normom nauki przemysłowej wyrażonym akronimem PLACE (proprietary, local, authoritarian, commissioned, expert). W niniejszym artykule bronię tezy, iż ów system wyewoluował w system akademickiej nauki przemysłowej, której normy można wyrazić akronimem PRICE: patron relevant, innovative, competitive, econometrical. Reformowanie nauki akademickiej okazuje się wobec tego także jej re-normowaniem w zakresie i etyki, i organizacji badań. Źródłem owej transformacji jest utożsamienie wiedzy z towarem. Etyka badań naukowych przekształca się w etykę produkcji wiedzy, a instytucje naukowe to producenci wiedzy, która staje się "towarem epistemicznym", gdy jest na tenże fragment zapotrzebowanie jako na coś, co zaspokaja potrzeby "konsumentów". Naukowcy są zaś elementem procesu produkcji wiedzy, a sam ten proces podlega kalkulacjom rynkowym. Nie podważa to epistemicznej wartości danego projektu badawczego i jego wyników, ale prowadzi do kontrowersyjnych konsekwencji, m.in. do fragmentaryzacji i aspektualizacji wiedzy, związania kierunków badawczych z interesami podmiotów władzy i ignorowania krytyki transformatywnej. W rezultacie niekiedy to, co było w nauce Mertonowskiej traktowane jako zagrożenie czy wykroczenie przeciwko etosowi nauki okazuje się racjonalnym zachowaniem przedsiębiorcy funkcjonującego na rynku dóbr i usług epistemicznych. Akademicka nauka przemysłowa nie jest też w stanie pełnić w społeczeństwie ról poza-instrumentalnych (kształtowania światopoglądu, wspierania społecznej racjonalności, dostarczania niezależnych ekspertów), które pełniła nauka akademicka. Próby zapobiegania tym problemom czy zagrożeniom będą zaś z góry skazane na niepowodzenie, ponieważ środki zaradcze są oparte na innym rozumieniu wiedzy. Słowa kluczowe: nauka akademicka, nauka przemysłowa, akademicka nauka przemysłowa, etyka badań naukowych, etyka produkcji wiedzy, wiedza jako towar epistemiczny, poza-instrumentalne role nauki.
Armin Grunwald sketched a program of rational technology assessment (RTA) which binds TA and ethi... more Armin Grunwald sketched a program of rational technology assessment (RTA) which binds TA and ethics of technology in order to secure both an empirical dimension and a normative dimension of judgments evaluating technology. The paper suggests a way of radicalizing that program. Against the background of basic presuppositions of TA, first Grunwald's program is presented, and then it is argued that in order to fullfil its task of issuing value-judgments and recommendation for decision-makers, RTA needs to be imbedded in a philosophy which grasps a normative structure of reality. Only the those value-judgments obtain rational justification. Seeing value-judgments as judgments optimizing various values involved in technology or as "if-then" judgments (thus, ultimately descriptive judgments value-neutral) does not respect cognitive, practical and evaluative rationality which Grunwald required for his RTA. At the end a hypothesis is posed that classical philosophy developed by the Lublin School of Philosophy is a promising paradigm for RTA.
Na tle współczesnej krytyki filozofii jako dyscypliny naukowej i kierunku nauczania argumentuję, ... more Na tle współczesnej krytyki filozofii jako dyscypliny naukowej i kierunku nauczania argumentuję, że filozofia jest kulturowo wszechobecna, nieusuwalna i kluczowa dla życia społecznego i indywidualnego. Doskonali człowieka w jego człowieczeństwie i wyznacza ramy rozumienia rzeczywistości, w tym człowieka i jego działania. By to pokazać, odwołuję się do różnych obszarów (wiara, nauka, edukacja, życie jednostki, życie społeczne) i do różnych tradycji intelektualnych. Wydaje się panować zasadnicza zgoda co do wagi filozofii w kulturze. Wyznaczone filozofii role w społeczeństwie i kulturze narzucają warunki, jakie muszą spełniać odpowiedzi dawane na filozoficzne pytania: muszą być one prawdziwe, uzasadnione, ostateczne. Okazuje się wobec tego, że nie każdy kierunek filozoficzny może wypełnić przypisywane filozofii role. Twierdzę, że obiecującym paradygmatem, adekwatnym do poznawczych i społecznych oczekiwań, jest filozofia klasyczna rozwijana w Lubelskiej Szkole Filozoficznej. Natomiast ...
Law and Business, 2021
AIs’ presence in and influence on human life is growing. AIs are seen more and more as autonomous... more AIs’ presence in and influence on human life is growing. AIs are seen more and more as autonomously acting agents, which creates a challenge to build ethics into their design. This paper defends the thesis that we need to equip AI with artificial conscience to make them capable of wise judgements. An argument is built in three steps. First, the concept of decision is presented, and second, the Asilomar Principles for AI development are analysed. It is then shown that to meet those principles AI needs the capability of passing moral judgements on right and wrong, of following that judgement, and of passing a meta-judgement on the correctness of a given moral judgement, which is a role of conscience. In classical philosophy, the ability to discover right and wrong and to stick to one's judgement of what is right action in given circumstances is called practical wisdom. The conclusion is that we should equip AI with artificial wisdom. Some problems stemming from ascribing moral age...
Rationality and Decision Making, 2018