PIOTR STANISZ | John Paul II Catholic University of Lublin (original) (raw)

Papers by PIOTR STANISZ

The Impact of Covid-19 on Migration and Migratory Flows: New Challenges in Tackling Cultural and Religious Diversity, red. F. Bajada, V. A. De Gaetano, D. E. Zammit, Granada, 2024

Studia z Prawa Wyznaniowego, 2024

Streszczenie: W dniu 26 lipca 2024 r. Minister Edukacji znowelizował rozporządzenie w sprawie war... more Streszczenie: W dniu 26 lipca 2024 r. Minister Edukacji znowelizował rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach, modyfikując na niekorzyść zasady, które rządziły organizowaniem nauki religii w ramach polskiego systemu oświaty przez ostatnich ponad 30 lat. Fakt ten spotkał się z publiczną krytyką ze strony Kościoła Katolickiego i kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej. Formułowane przez nie zarzuty dotyczyły jednak nie tylko treści rozporządzenia, ale też przyjętego trybu prac nad tym aktem. W opiniach przesłanych w ramach konsultacji publicznych niejednokrotnie podnoszono, że nie odpowiadał on wymogom określonym w art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, w którym upoważnia się ministra do wydania takiego rozporządzenia,
zobowiązując go jednocześnie do działania w tej sprawie „[…] w porozumieniu z władzami Kościoła Katolickiego i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz innych kościołów i związków wyznaniowych”. Celem niniejszego opracowania jest omówienie tego zarzutu i odniesienie się do jego zasadności poprzez skonfrontowanie wyników szczegółowej analizy treści powołanej delegacji ustawowej z rzeczywistym przebiegiem prac nad omawianą nowelizacją. Przeprowadzone rozważania prowadzą do wniosku, że rozporządzenie nowelizujące z dnia 26 lipca 2024 r. zostało przyjęte z naruszeniem trybu określonego przepisem ustawy. Jako wadliwe powinno więc zostać usunięte z systemu prawa powszechnie obowiązującego Rzeczypospolitej Polskiej.
Słowa kluczowe: nauka religii; system oświaty; Kościół Katolicki; kościoły i inne związki wyznaniowe; porozumienia państwowo-kościelne

Abstract: On 26 July 2024, the Minister of Education amended the regulation on the conditions and manner of organising religious instruction in public kindergartens and schools, thereby modifying, to the detriment of religious organisations, the principles that have governed the organisation of religious instruction within the Polish educational system for over 30 years. This amendment was met with public criticism from the Catholic Church and churches affiliated with the Polish Ecumenical Council. However, their objections concerned not only the content of the regulation but also the procedure adopted for its enactment. In the opinions submitted during the public consultations, it was repeatedly claimed that the procedure failed to meet the requirements outlined in Article 12(2) of the Act of 7 September 1991 on the school education
system. This article authorises the minister to issue such regulations but obliges him to act “in agreement with the authorities of the Catholic Church and the Polish Autocephalous Orthodox Church and other churches and religious organizations.” The present paper aims to discuss this allegation and assess its validity by comparing a detailed analysis of the statutory delegation with the actual process of amending the regulation. The analysis concludes that the amendment of 26 July 2024
was adopted in violation of the procedure prescribed by the statutory provision. As it is procedurally defective, it should be removed from the body of universally binding laws in the Republic of Poland.
Key words: religious education; educational system; Catholic Church; churches and other religious organizations; Church–state agreements

Forum Prawnicze, 2024

The paper addresses the question of the legitimacy of recent demands to treat the so-called inven... more The paper addresses the question of the legitimacy of recent demands to treat the so-called invented religions on an equal footing with traditionally recognized religions, and-in consequence-as enjoying protection under the legal provisions on freedom of thought, conscience and religion (Article 9 of the European Convention of Human Rights in particular). The term "invented religions" refers to the phenomena in which the status of authoritative sources is granted to narratives that are not only intentionally fictional, but also rather openly presented as products of human imagination (e.g. Church of the Flying Spaghetti Monster). The article refers to the case law of the European Court of Human Rights in pastafarian cases (De Wilde v. The Netherlands, Alm v. Austria, Sager and Others v. Austria) as well as opinions of religious studies scholars who deal with invented religions in their research (Carole M. Cusack, Markus Altena Davidsen). Taking into consideration also the view on the necessary protection of an individual's integrity (Cécile Laborde), it is argued that the demands to treat invented religions as true religious phenomena have no justifications in their real nature. The protection regarding freedom of thought, conscience and religion should only cover beliefs that are deeply and sincerely held.

Studia z Prawa Wyznaniowego, 2021

Niniejsze opracowanie jest wspomnieniem o ks. prof. dr. hab. Henryku Misztalu, który zmarł w dniu... more Niniejsze opracowanie jest wspomnieniem o ks. prof. dr. hab. Henryku Misztalu, który zmarł w dniu 28 października 2020 r., a jego celem jest upamiętnienie tego wybitnego naukowca, zaangażowanego nauczyciela, niestrudzonego wychowawcy pracowników nauki, a nadto gorliwego kapłana i dobrego człowieka. Swą naukową aktywność Ksiądz Profesor ściśle związał z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II. Przez lata kierował pracami Katedry Prawa Wyznaniowego (której był kierownikiem) oraz Katedry Prawa Kanonizacyjnego (której był kuratorem). Pełnił też szereg innych ważnych funkcji uniwersyteckich. Był m.in. prodziekanem (1983–1987) i dziekanem Wydziału Prawa Kanonicznego KUL (1987–1989). Badania prowadzone przez ks. prof. dr. hab. Henryka Misztala dotyczyły zagadnień z zakresu prawa wyznaniowego i prawa kanonizacyjnego. W obu tych zakresach wypracował sobie pozycję autorytetu uznawanego nie tylko w Polsce, ale i za jej granicami. W pracach dotyczących prawa wyznaniowego szczególnie ak...

Przegląd Prawa Wyznaniowego , 2020

The present article discusses the order of the United States District Court for the District of N... more The present article discusses the order of the United States District Court for the District of Nebraska issued on 12 April 2016 in the case Cavanaugh v. Bartelt. The decision, pertaining to the possibility of practising FSMism (pastafarianism) in prison, is analysed in the context of the ministerial decisions and court judgments made in Poland in relation to the application to enter the Church of the Flying Spaghetti Monster into the register of churches and other religious organizations. The authors approvingly refer to the claims (underlying both the pertinent order of the Nebraska court and the decisions made by the Polish public authorities) according to which the law-enforcing bodies are expected to verify the religious character of convictions or practices in cases where the regulations concerning religion are to be applied and declarations of interested persons cannot be regarded as decisive. The analyses conducted lead to the conclusion that the Cavanaugh v. Bartelt decision is another confirmation (besides the judgments of the Polish administrative courts), albeit an indirect one, of the correctness of the decision of the Polish minister competent for religious denominations to dismiss the proceedings to register the Church of the Flying Spaghetti Monster. In a similar way to the Nebraska court, he concluded that the group at issue had not been established “in order to profess and spread religious beliefs, but it is a mere parody thereof”.

Systemy Ubezpieczeń społecznych - między solidaryzmem a indywidualizmem, red. M. Żukowski, Warszawa - Lublin , 2014

Studia z Prawa Wyznaniowego, Dec 29, 2017

Wydawnictwo KUL eBooks, 2015

/pages/search.aspx?i=001-115881#{%22item id%22:[%22001-115881%22]}. Na potrzeby opracowania wykor... more /pages/search.aspx?i=001-115881#{%22item id%22:[%22001-115881%22]}. Na potrzeby opracowania wykorzystane zostało tłumaczenie omawianego orzeczenia dokonane przez autora.

Wierność zasadom. Księga Jubileuszowa w 90. rocznicę urodzin Profesora Wojciecha Łączkowskiego, red. L. K. Jaskuła, S. Fundowicz, Lublin: Wydawnictwo KUL , 2023

Klasyfikując modele relacji państwo–Kościół, polska doktryna prawa odwołuje się zwykle do podział... more Klasyfikując modele relacji państwo–Kościół, polska doktryna prawa odwołuje się zwykle do podziału państw na „świeckie” i „wyznaniowe”. W konsekwencji, dyskusje dotyczące art. 25 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – w którym pojęcie „państwa świeckiego” nie zostało użyte expressis verbis – są często zdominowane przez spory na temat stopnia poszanowania przez polskiego ustrojodawcę zasady świeckości, postrzeganej jako cecha mająca charakteryzować świat demokratyczny. W niniejszym opracowaniu proponuje się zmianę perspektywy, biorąc pod uwagę twierdzenie polskiego Trybunału Konstytucyjnego, zgodnie z którym „określenie, w odniesieniu do państw demokratycznych, jakiegoś rozwiązania prawnego, bądź rozwiązań prawnych, za pomocą pojęcia «państwa świeckiego» – nie jest współcześnie niezbędne, a niekiedy może nawet być mylące”. Punktem odniesienia dla prowadzonych analiz jest trójczłonowa klasyfikacja, w ramach której wyróżnia się system separacyjny, system Kościoła państwowego oraz system współpracy. W tym kontekście nie może budzić wątpliwości, że decyzje polskiego ustrojodawcy odpowiadają ugruntowanym rozwiązaniom stosowanym w wielu innych państwach europejskich, w których idea oddzielenia państwa i wspólnot religijnych jest uzupełniona przez uznanie istnienia licznych zadań wspólnych, uzasadniających ich współpracę oraz regulowanie wzajemnych relacji w drodze konsensualnej.

Tendencje rozwojowe indywidualnego i zbiorowego prawa pracy. Księga Jubileuszowa Profesora Grzegorza Goździewicza, Toruń: Dom Organizatora , 2017

Islam and Human Rights in the European Union, edited by Lina Papadopoulou, Granada: Editorial Comares, 2022

Taxation, Religions and Philosophical and Non-Confessional Organizations in Europe, edited by Miguel R. Blanco, Granada: Editorial Comares, 2023

Religions, 2022

In response to the rapid spread of the coronavirus epidemic, the state authorities in Poland – as... more In response to the rapid spread of the coronavirus epidemic, the state authorities in Poland – as in other countries – decided to introduce various restrictions on rights and freedoms, including the freedom to practise religion. The purpose of this study is to analyse and evaluate the position taken by the ministers of the Catholic Church in Poland and her faithful towards these restrictions during the first wave of the pandemic. An analysis of source material, including documents published by representatives of the Conference of Polish Bishops and diocesan bishops (or curial deputy officials), leads to the conclusion that, in their official messages, the bishops virtually unanimously supported the restrictions imposed by the state, often granting them the sanction of canon law, or introducing even more restrictive solutions in their own dioceses. Moreover, an analysis of the media coverage of the first wave of the pandemic, as well as sociological opinion research focusing on Poland’s Catholic faithful, concludes that both the faithful and ‘rank-and-file’ clergy exhibited a polarised assessment of the stance adopted by the bishops towards the restrictions. This analysis allows for the refutation of the claim expressed in the literature, and shared by some of the faithful, about the bishops’ excessive submissiveness to the state authorities. Our research proves that this claim somewhat distorts the reality. Rather, the attitude of the ministers of the Church needs to be seen as an expression of their responsibility for the common good. More deserving of criticism, on the other hand, is the excessive focus of the ecclesiastical message of this period on the restrictions on the freedom to practise religion, while the right of the faithful to the spiritual goods of the Church was relegated to the background (Can. 213 CIC-1983). In adopting the research framework developed by Joseph Cardijn (‘see – judge – act’), our analysis concludes with the recommendation that, should a similar crisis arise in the future, the institution of the Church should rather focus its message to the faithful on securing the said right in the context of the state-imposed restrictions, by adopting the attitude typical of that of an addressee of legal norms, in line with the conclusions drawn from its own autonomy and independence as underlying principles of the State-Church relationship in both Church teachings and Polish law.

Studia z Prawa Wyznaniowego, 2022

This paper discusses the Act of June 9, 2022 amending the Personal Income Tax Act and some other ... more This paper discusses the Act of June 9, 2022 amending the Personal Income Tax Act and some other acts. One of the purposes of the amendment is to broaden the circle of taxpayers who will benefit from or remain unaffected by the changes introduced by the Act of October 29, 2021. Generally speaking, the drafters’ intentions should be viewed in a positive light. However, religious ministers who pay lumpsum income tax still remain outside the circle of taxpayers for whom the abolition of the possibility to deduct 7,75% of health insurance contributions from income tax has in some way been compensated. As argued by the authors, this contradicts the principle of equality, and hence the principle of tax justice. It is thus proposed to adopt provisions repairing the criticized state of affairs.

Religions, 2022

In response to the rapid spread of the coronavirus epidemic, the state authorities in Poland—as i... more In response to the rapid spread of the coronavirus epidemic, the state authorities in Poland—as in other countries—decided to introduce various restrictions on rights and freedoms, including the freedom to practise religion. The purpose of this study is to analyse and evaluate the position taken by the ministers of the Catholic Church in Poland and her faithful towards these restrictions during the first wave of the pandemic. An analysis of source material, including documents published by representatives of the Conference of Polish Bishops and diocesan bishops (or curial deputy officials), leads to the conclusion that, in their official messages, the bishops virtually unanimously supported the restrictions imposed by the state, often granting them the sanction of canon law, or introducing even more restrictive solutions in their own dioceses. Moreover, an analysis of the media coverage of the first wave of the pandemic, as well as sociological opinion research focusing on Poland’s Catholic faithful, concludes that both the faithful and ‘rank-and-file’ clergy exhibited a polarised assessment of the stance adopted by the bishops towards the restrictions. However, this analysis allows for the refutation of the claim expressed in the literature, and shared by some of the faithful, about the bishops’ excessive submissiveness to the state authorities. Our research proves that this claim somewhat distorts the reality. Rather, the attitude of the hierarchs of the Church needs to be seen
as an expression of their responsibility for the common good. More deserving of criticism, on the other hand, is the excessive focus of the ecclesiastical message of this period on the restrictions on the freedom to practise religion, while the right of the faithful to the spiritual goods of the Church was relegated to the background (Can. 213 CIC-1983). In adopting the research framework developed by Joseph Cardijn (‘see–judge–act’), our analysis concludes with the recommendation that, should a similar crisis arise in the future, the institution of the Church should rather focus its message to the faithful on securing the said right in the context of the state-imposed restrictions, by adopting the attitude typical of that of an addressee of legal norms, in line with the conclusions drawn from its
own autonomy and independence as underlying principles of the State-Church relationship in both Church teachings and Polish law.

Studia Prawnicze KUL, 2020

Funkcjonujący dziś we Włoszech system utrzymania katolickiego ducho­wieństwa, będący konsekwencją... more Funkcjonujący dziś we Włoszech system utrzymania katolickiego ducho­wieństwa, będący konsekwencją reformy zainicjowanej Układem modyfikują­cym Konkordat Laterański podpisanym w 1984 r., stanowi jedną z najpoważniej­szych, pozytywnie zweryfikowanych przez upływ czasu prób realizacji kan. 1274 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. Na baczną uwagę zasługuje jednak nie tylko treść składających się nań rozwiązań, ale i przyjęty tryb ich opracowywa­nia oraz uchwalania, co stanowi przedmiot niniejszego opracowania. Proces realizacji omawianej reformy stanowi bowiem inspirujący przykład lojalnego i efektywnego współdziałania władz państwowych i kościelnych w ustanawia­niu przepisów mających znaczenie w obu porządkach prawnych (państwowym i kościelnym), wyraźnie dowartościowując przy tym rolę krajowej Konferencji Biskupów. Natomiast po stronie kościelnej szczególną uwagę zwracają decyzje stanowiące wyraz poszukiwania równowagi pomiędzy należytym poszanowa­niem uprawnień poszczególnych biskupó...

Studia Prawnicze KUL, 2012

Setting up the Commission of the Bishops' Conferences of the European Community (Commissio Episco... more Setting up the Commission of the Bishops' Conferences of the European Community (Commissio Episcopatuum Communitatis Europensis – COMECE) in 1980 was an answer of the Episcopates of the member states of the then European Union to the challenges following from the progress of the integration processes. It also constituted a form of fulfilling the recommendations of the Second Vatican Council, which called for encouraging communication between various Bishops' Conferences with a view to promoting and protecting the common good.” Becoming part of the broader category of international forms of contact between the Bishops' Conferences, COMECE was however unique from the beginning in that it was the only collegial body whose composition and aims were tightly connected with a particular international organization (first the European Community and subsequently the European Union). The unique character of COMECE also follows from its composition, which is not a simple corollary of a certain number of Bishops' Conferences existing in the European Union, but rather reflects the justified aspiration to ensure the maximum representativeness of this institution.
According to the two subsequent Statutes (of 1980 and 2011), the main objective of COMECE has been increasingly closer cooperation of the Episcopates of the member states of the European Union in pastoral matters connected with the progress of the integration processes. For over thirty years, this aim has primarily been realized through monitoring the activity of the institutions of the European Union and informing the Episcopates of the individual member states about the issues that can influence the conditions of the activity of the Church, as well as passing information to these institutions regarding the Church’s opinions in matters relating to European integration. Owing to the variety and flexibility of its forms of activity, COMECE can be considered today not only as an indispensable instrument of supporting particular Episcopates in undertaking challenges connected with European integration, but also as one of the most important church interlocutors of the institutions of the European Union.

The Legal Status of Old and New Religious Minorities in the European Union – Le statut juridique des minorités religioeuses anciennes et nouvelles dans l’Union européenne, ed. by Marco Ventura, Granada: Editorial Comares., 2021

Securitisation of Religious Freedom: Religion and Limits of State Control – Sécurisation de la liberté religieuse: La religion et les limites du contrôle de l’Etat, ed. by Merilin Kiviorg, Granada: Editorial Comares., 2020

Wydawnictwo UKSW, 2020

Spis treści Wstęp/Prólogo (Marzena Adamczyk) Prezentacja/Presentación (Piotr Ryguła) Część I Re... more Spis treści
Wstęp/Prólogo (Marzena Adamczyk)
Prezentacja/Presentación (Piotr Ryguła)
Część I
Relacje Państwo–Kościół w Europie
1. Systemy relacji Państwo–Kościół w dzisiejszej Europie
(Aurora Ma López Medina)
2. Państwo świeckie czy neutralne światopoglądowo?
(Wacław Uruszczak)
3. Konkordat jako prawny instrument regulujący relacje Państwo–Kościół (Hanna Suchocka)

Część II
Relacje Państwo–Kościół w Polsce
1. Autonomia i niezależność oraz współdziałanie w relacjach między państwem a Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi jako fundamenty instytucjonalnego prawa wyznaniowego Rzeczypospolitej Polskiej
(Piotr Stanisz)
2. Wolność religijna w aspekcie indywidualnym w ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania
(Michał Poniatowski)
3. Zasada autonomii i niezależności oraz wzajemnego współdziałania Kościoła i państwa w Konkordacie polskim z 1993 r. oraz w umowach zawieranych między Radą Ministrów a poszczególnymi Kościołami i związkami wyznaniowymi
(Krzysztof Warchałowski)

Część III
Relacje Państwo–Kościół w Hiszpanii
1. Rozdział i współdziałanie między państwem a Kościołem katolickim i innymi wyznaniami w konstytucji hiszpańskiej z 1978 r.
(Piotr Ryguła)
2. Ustawa organiczna o wolności religijnej
(María Blanco)
3. Rozdział i współpraca między państwem i wyznaniami religijnymi: umowy z Kościołem katolickim i innymi wyznaniami w Hiszpanii
(Jorge Otaduy)

The Impact of Covid-19 on Migration and Migratory Flows: New Challenges in Tackling Cultural and Religious Diversity, red. F. Bajada, V. A. De Gaetano, D. E. Zammit, Granada, 2024

Studia z Prawa Wyznaniowego, 2024

Streszczenie: W dniu 26 lipca 2024 r. Minister Edukacji znowelizował rozporządzenie w sprawie war... more Streszczenie: W dniu 26 lipca 2024 r. Minister Edukacji znowelizował rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach, modyfikując na niekorzyść zasady, które rządziły organizowaniem nauki religii w ramach polskiego systemu oświaty przez ostatnich ponad 30 lat. Fakt ten spotkał się z publiczną krytyką ze strony Kościoła Katolickiego i kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej. Formułowane przez nie zarzuty dotyczyły jednak nie tylko treści rozporządzenia, ale też przyjętego trybu prac nad tym aktem. W opiniach przesłanych w ramach konsultacji publicznych niejednokrotnie podnoszono, że nie odpowiadał on wymogom określonym w art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, w którym upoważnia się ministra do wydania takiego rozporządzenia,
zobowiązując go jednocześnie do działania w tej sprawie „[…] w porozumieniu z władzami Kościoła Katolickiego i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz innych kościołów i związków wyznaniowych”. Celem niniejszego opracowania jest omówienie tego zarzutu i odniesienie się do jego zasadności poprzez skonfrontowanie wyników szczegółowej analizy treści powołanej delegacji ustawowej z rzeczywistym przebiegiem prac nad omawianą nowelizacją. Przeprowadzone rozważania prowadzą do wniosku, że rozporządzenie nowelizujące z dnia 26 lipca 2024 r. zostało przyjęte z naruszeniem trybu określonego przepisem ustawy. Jako wadliwe powinno więc zostać usunięte z systemu prawa powszechnie obowiązującego Rzeczypospolitej Polskiej.
Słowa kluczowe: nauka religii; system oświaty; Kościół Katolicki; kościoły i inne związki wyznaniowe; porozumienia państwowo-kościelne

Abstract: On 26 July 2024, the Minister of Education amended the regulation on the conditions and manner of organising religious instruction in public kindergartens and schools, thereby modifying, to the detriment of religious organisations, the principles that have governed the organisation of religious instruction within the Polish educational system for over 30 years. This amendment was met with public criticism from the Catholic Church and churches affiliated with the Polish Ecumenical Council. However, their objections concerned not only the content of the regulation but also the procedure adopted for its enactment. In the opinions submitted during the public consultations, it was repeatedly claimed that the procedure failed to meet the requirements outlined in Article 12(2) of the Act of 7 September 1991 on the school education
system. This article authorises the minister to issue such regulations but obliges him to act “in agreement with the authorities of the Catholic Church and the Polish Autocephalous Orthodox Church and other churches and religious organizations.” The present paper aims to discuss this allegation and assess its validity by comparing a detailed analysis of the statutory delegation with the actual process of amending the regulation. The analysis concludes that the amendment of 26 July 2024
was adopted in violation of the procedure prescribed by the statutory provision. As it is procedurally defective, it should be removed from the body of universally binding laws in the Republic of Poland.
Key words: religious education; educational system; Catholic Church; churches and other religious organizations; Church–state agreements

Forum Prawnicze, 2024

The paper addresses the question of the legitimacy of recent demands to treat the so-called inven... more The paper addresses the question of the legitimacy of recent demands to treat the so-called invented religions on an equal footing with traditionally recognized religions, and-in consequence-as enjoying protection under the legal provisions on freedom of thought, conscience and religion (Article 9 of the European Convention of Human Rights in particular). The term "invented religions" refers to the phenomena in which the status of authoritative sources is granted to narratives that are not only intentionally fictional, but also rather openly presented as products of human imagination (e.g. Church of the Flying Spaghetti Monster). The article refers to the case law of the European Court of Human Rights in pastafarian cases (De Wilde v. The Netherlands, Alm v. Austria, Sager and Others v. Austria) as well as opinions of religious studies scholars who deal with invented religions in their research (Carole M. Cusack, Markus Altena Davidsen). Taking into consideration also the view on the necessary protection of an individual's integrity (Cécile Laborde), it is argued that the demands to treat invented religions as true religious phenomena have no justifications in their real nature. The protection regarding freedom of thought, conscience and religion should only cover beliefs that are deeply and sincerely held.

Studia z Prawa Wyznaniowego, 2021

Niniejsze opracowanie jest wspomnieniem o ks. prof. dr. hab. Henryku Misztalu, który zmarł w dniu... more Niniejsze opracowanie jest wspomnieniem o ks. prof. dr. hab. Henryku Misztalu, który zmarł w dniu 28 października 2020 r., a jego celem jest upamiętnienie tego wybitnego naukowca, zaangażowanego nauczyciela, niestrudzonego wychowawcy pracowników nauki, a nadto gorliwego kapłana i dobrego człowieka. Swą naukową aktywność Ksiądz Profesor ściśle związał z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II. Przez lata kierował pracami Katedry Prawa Wyznaniowego (której był kierownikiem) oraz Katedry Prawa Kanonizacyjnego (której był kuratorem). Pełnił też szereg innych ważnych funkcji uniwersyteckich. Był m.in. prodziekanem (1983–1987) i dziekanem Wydziału Prawa Kanonicznego KUL (1987–1989). Badania prowadzone przez ks. prof. dr. hab. Henryka Misztala dotyczyły zagadnień z zakresu prawa wyznaniowego i prawa kanonizacyjnego. W obu tych zakresach wypracował sobie pozycję autorytetu uznawanego nie tylko w Polsce, ale i za jej granicami. W pracach dotyczących prawa wyznaniowego szczególnie ak...

Przegląd Prawa Wyznaniowego , 2020

The present article discusses the order of the United States District Court for the District of N... more The present article discusses the order of the United States District Court for the District of Nebraska issued on 12 April 2016 in the case Cavanaugh v. Bartelt. The decision, pertaining to the possibility of practising FSMism (pastafarianism) in prison, is analysed in the context of the ministerial decisions and court judgments made in Poland in relation to the application to enter the Church of the Flying Spaghetti Monster into the register of churches and other religious organizations. The authors approvingly refer to the claims (underlying both the pertinent order of the Nebraska court and the decisions made by the Polish public authorities) according to which the law-enforcing bodies are expected to verify the religious character of convictions or practices in cases where the regulations concerning religion are to be applied and declarations of interested persons cannot be regarded as decisive. The analyses conducted lead to the conclusion that the Cavanaugh v. Bartelt decision is another confirmation (besides the judgments of the Polish administrative courts), albeit an indirect one, of the correctness of the decision of the Polish minister competent for religious denominations to dismiss the proceedings to register the Church of the Flying Spaghetti Monster. In a similar way to the Nebraska court, he concluded that the group at issue had not been established “in order to profess and spread religious beliefs, but it is a mere parody thereof”.

Systemy Ubezpieczeń społecznych - między solidaryzmem a indywidualizmem, red. M. Żukowski, Warszawa - Lublin , 2014

Studia z Prawa Wyznaniowego, Dec 29, 2017

Wydawnictwo KUL eBooks, 2015

/pages/search.aspx?i=001-115881#{%22item id%22:[%22001-115881%22]}. Na potrzeby opracowania wykor... more /pages/search.aspx?i=001-115881#{%22item id%22:[%22001-115881%22]}. Na potrzeby opracowania wykorzystane zostało tłumaczenie omawianego orzeczenia dokonane przez autora.

Wierność zasadom. Księga Jubileuszowa w 90. rocznicę urodzin Profesora Wojciecha Łączkowskiego, red. L. K. Jaskuła, S. Fundowicz, Lublin: Wydawnictwo KUL , 2023

Klasyfikując modele relacji państwo–Kościół, polska doktryna prawa odwołuje się zwykle do podział... more Klasyfikując modele relacji państwo–Kościół, polska doktryna prawa odwołuje się zwykle do podziału państw na „świeckie” i „wyznaniowe”. W konsekwencji, dyskusje dotyczące art. 25 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – w którym pojęcie „państwa świeckiego” nie zostało użyte expressis verbis – są często zdominowane przez spory na temat stopnia poszanowania przez polskiego ustrojodawcę zasady świeckości, postrzeganej jako cecha mająca charakteryzować świat demokratyczny. W niniejszym opracowaniu proponuje się zmianę perspektywy, biorąc pod uwagę twierdzenie polskiego Trybunału Konstytucyjnego, zgodnie z którym „określenie, w odniesieniu do państw demokratycznych, jakiegoś rozwiązania prawnego, bądź rozwiązań prawnych, za pomocą pojęcia «państwa świeckiego» – nie jest współcześnie niezbędne, a niekiedy może nawet być mylące”. Punktem odniesienia dla prowadzonych analiz jest trójczłonowa klasyfikacja, w ramach której wyróżnia się system separacyjny, system Kościoła państwowego oraz system współpracy. W tym kontekście nie może budzić wątpliwości, że decyzje polskiego ustrojodawcy odpowiadają ugruntowanym rozwiązaniom stosowanym w wielu innych państwach europejskich, w których idea oddzielenia państwa i wspólnot religijnych jest uzupełniona przez uznanie istnienia licznych zadań wspólnych, uzasadniających ich współpracę oraz regulowanie wzajemnych relacji w drodze konsensualnej.

Tendencje rozwojowe indywidualnego i zbiorowego prawa pracy. Księga Jubileuszowa Profesora Grzegorza Goździewicza, Toruń: Dom Organizatora , 2017

Islam and Human Rights in the European Union, edited by Lina Papadopoulou, Granada: Editorial Comares, 2022

Taxation, Religions and Philosophical and Non-Confessional Organizations in Europe, edited by Miguel R. Blanco, Granada: Editorial Comares, 2023

Religions, 2022

In response to the rapid spread of the coronavirus epidemic, the state authorities in Poland – as... more In response to the rapid spread of the coronavirus epidemic, the state authorities in Poland – as in other countries – decided to introduce various restrictions on rights and freedoms, including the freedom to practise religion. The purpose of this study is to analyse and evaluate the position taken by the ministers of the Catholic Church in Poland and her faithful towards these restrictions during the first wave of the pandemic. An analysis of source material, including documents published by representatives of the Conference of Polish Bishops and diocesan bishops (or curial deputy officials), leads to the conclusion that, in their official messages, the bishops virtually unanimously supported the restrictions imposed by the state, often granting them the sanction of canon law, or introducing even more restrictive solutions in their own dioceses. Moreover, an analysis of the media coverage of the first wave of the pandemic, as well as sociological opinion research focusing on Poland’s Catholic faithful, concludes that both the faithful and ‘rank-and-file’ clergy exhibited a polarised assessment of the stance adopted by the bishops towards the restrictions. This analysis allows for the refutation of the claim expressed in the literature, and shared by some of the faithful, about the bishops’ excessive submissiveness to the state authorities. Our research proves that this claim somewhat distorts the reality. Rather, the attitude of the ministers of the Church needs to be seen as an expression of their responsibility for the common good. More deserving of criticism, on the other hand, is the excessive focus of the ecclesiastical message of this period on the restrictions on the freedom to practise religion, while the right of the faithful to the spiritual goods of the Church was relegated to the background (Can. 213 CIC-1983). In adopting the research framework developed by Joseph Cardijn (‘see – judge – act’), our analysis concludes with the recommendation that, should a similar crisis arise in the future, the institution of the Church should rather focus its message to the faithful on securing the said right in the context of the state-imposed restrictions, by adopting the attitude typical of that of an addressee of legal norms, in line with the conclusions drawn from its own autonomy and independence as underlying principles of the State-Church relationship in both Church teachings and Polish law.

Studia z Prawa Wyznaniowego, 2022

This paper discusses the Act of June 9, 2022 amending the Personal Income Tax Act and some other ... more This paper discusses the Act of June 9, 2022 amending the Personal Income Tax Act and some other acts. One of the purposes of the amendment is to broaden the circle of taxpayers who will benefit from or remain unaffected by the changes introduced by the Act of October 29, 2021. Generally speaking, the drafters’ intentions should be viewed in a positive light. However, religious ministers who pay lumpsum income tax still remain outside the circle of taxpayers for whom the abolition of the possibility to deduct 7,75% of health insurance contributions from income tax has in some way been compensated. As argued by the authors, this contradicts the principle of equality, and hence the principle of tax justice. It is thus proposed to adopt provisions repairing the criticized state of affairs.

Religions, 2022

In response to the rapid spread of the coronavirus epidemic, the state authorities in Poland—as i... more In response to the rapid spread of the coronavirus epidemic, the state authorities in Poland—as in other countries—decided to introduce various restrictions on rights and freedoms, including the freedom to practise religion. The purpose of this study is to analyse and evaluate the position taken by the ministers of the Catholic Church in Poland and her faithful towards these restrictions during the first wave of the pandemic. An analysis of source material, including documents published by representatives of the Conference of Polish Bishops and diocesan bishops (or curial deputy officials), leads to the conclusion that, in their official messages, the bishops virtually unanimously supported the restrictions imposed by the state, often granting them the sanction of canon law, or introducing even more restrictive solutions in their own dioceses. Moreover, an analysis of the media coverage of the first wave of the pandemic, as well as sociological opinion research focusing on Poland’s Catholic faithful, concludes that both the faithful and ‘rank-and-file’ clergy exhibited a polarised assessment of the stance adopted by the bishops towards the restrictions. However, this analysis allows for the refutation of the claim expressed in the literature, and shared by some of the faithful, about the bishops’ excessive submissiveness to the state authorities. Our research proves that this claim somewhat distorts the reality. Rather, the attitude of the hierarchs of the Church needs to be seen
as an expression of their responsibility for the common good. More deserving of criticism, on the other hand, is the excessive focus of the ecclesiastical message of this period on the restrictions on the freedom to practise religion, while the right of the faithful to the spiritual goods of the Church was relegated to the background (Can. 213 CIC-1983). In adopting the research framework developed by Joseph Cardijn (‘see–judge–act’), our analysis concludes with the recommendation that, should a similar crisis arise in the future, the institution of the Church should rather focus its message to the faithful on securing the said right in the context of the state-imposed restrictions, by adopting the attitude typical of that of an addressee of legal norms, in line with the conclusions drawn from its
own autonomy and independence as underlying principles of the State-Church relationship in both Church teachings and Polish law.

Studia Prawnicze KUL, 2020

Funkcjonujący dziś we Włoszech system utrzymania katolickiego ducho­wieństwa, będący konsekwencją... more Funkcjonujący dziś we Włoszech system utrzymania katolickiego ducho­wieństwa, będący konsekwencją reformy zainicjowanej Układem modyfikują­cym Konkordat Laterański podpisanym w 1984 r., stanowi jedną z najpoważniej­szych, pozytywnie zweryfikowanych przez upływ czasu prób realizacji kan. 1274 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. Na baczną uwagę zasługuje jednak nie tylko treść składających się nań rozwiązań, ale i przyjęty tryb ich opracowywa­nia oraz uchwalania, co stanowi przedmiot niniejszego opracowania. Proces realizacji omawianej reformy stanowi bowiem inspirujący przykład lojalnego i efektywnego współdziałania władz państwowych i kościelnych w ustanawia­niu przepisów mających znaczenie w obu porządkach prawnych (państwowym i kościelnym), wyraźnie dowartościowując przy tym rolę krajowej Konferencji Biskupów. Natomiast po stronie kościelnej szczególną uwagę zwracają decyzje stanowiące wyraz poszukiwania równowagi pomiędzy należytym poszanowa­niem uprawnień poszczególnych biskupó...

Studia Prawnicze KUL, 2012

Setting up the Commission of the Bishops' Conferences of the European Community (Commissio Episco... more Setting up the Commission of the Bishops' Conferences of the European Community (Commissio Episcopatuum Communitatis Europensis – COMECE) in 1980 was an answer of the Episcopates of the member states of the then European Union to the challenges following from the progress of the integration processes. It also constituted a form of fulfilling the recommendations of the Second Vatican Council, which called for encouraging communication between various Bishops' Conferences with a view to promoting and protecting the common good.” Becoming part of the broader category of international forms of contact between the Bishops' Conferences, COMECE was however unique from the beginning in that it was the only collegial body whose composition and aims were tightly connected with a particular international organization (first the European Community and subsequently the European Union). The unique character of COMECE also follows from its composition, which is not a simple corollary of a certain number of Bishops' Conferences existing in the European Union, but rather reflects the justified aspiration to ensure the maximum representativeness of this institution.
According to the two subsequent Statutes (of 1980 and 2011), the main objective of COMECE has been increasingly closer cooperation of the Episcopates of the member states of the European Union in pastoral matters connected with the progress of the integration processes. For over thirty years, this aim has primarily been realized through monitoring the activity of the institutions of the European Union and informing the Episcopates of the individual member states about the issues that can influence the conditions of the activity of the Church, as well as passing information to these institutions regarding the Church’s opinions in matters relating to European integration. Owing to the variety and flexibility of its forms of activity, COMECE can be considered today not only as an indispensable instrument of supporting particular Episcopates in undertaking challenges connected with European integration, but also as one of the most important church interlocutors of the institutions of the European Union.

The Legal Status of Old and New Religious Minorities in the European Union – Le statut juridique des minorités religioeuses anciennes et nouvelles dans l’Union européenne, ed. by Marco Ventura, Granada: Editorial Comares., 2021

Securitisation of Religious Freedom: Religion and Limits of State Control – Sécurisation de la liberté religieuse: La religion et les limites du contrôle de l’Etat, ed. by Merilin Kiviorg, Granada: Editorial Comares., 2020

Wydawnictwo UKSW, 2020

Spis treści Wstęp/Prólogo (Marzena Adamczyk) Prezentacja/Presentación (Piotr Ryguła) Część I Re... more Spis treści
Wstęp/Prólogo (Marzena Adamczyk)
Prezentacja/Presentación (Piotr Ryguła)
Część I
Relacje Państwo–Kościół w Europie
1. Systemy relacji Państwo–Kościół w dzisiejszej Europie
(Aurora Ma López Medina)
2. Państwo świeckie czy neutralne światopoglądowo?
(Wacław Uruszczak)
3. Konkordat jako prawny instrument regulujący relacje Państwo–Kościół (Hanna Suchocka)

Część II
Relacje Państwo–Kościół w Polsce
1. Autonomia i niezależność oraz współdziałanie w relacjach między państwem a Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi jako fundamenty instytucjonalnego prawa wyznaniowego Rzeczypospolitej Polskiej
(Piotr Stanisz)
2. Wolność religijna w aspekcie indywidualnym w ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania
(Michał Poniatowski)
3. Zasada autonomii i niezależności oraz wzajemnego współdziałania Kościoła i państwa w Konkordacie polskim z 1993 r. oraz w umowach zawieranych między Radą Ministrów a poszczególnymi Kościołami i związkami wyznaniowymi
(Krzysztof Warchałowski)

Część III
Relacje Państwo–Kościół w Hiszpanii
1. Rozdział i współdziałanie między państwem a Kościołem katolickim i innymi wyznaniami w konstytucji hiszpańskiej z 1978 r.
(Piotr Ryguła)
2. Ustawa organiczna o wolności religijnej
(María Blanco)
3. Rozdział i współpraca między państwem i wyznaniami religijnymi: umowy z Kościołem katolickim i innymi wyznaniami w Hiszpanii
(Jorge Otaduy)

Alphen aan den Rijn: Wolters Kluwer , 2020

Derived from the renowned multi-volume International Encyclopaedia of Laws, this convenient resou... more Derived from the renowned multi-volume International Encyclopaedia of Laws, this convenient resource provides systematic information on how Poland deals with the role religion plays or can play in society, the legal status of religious communities and institutions, and the legal interaction among religion, culture, education, and media. After a general introduction describing the social and historical background, the book goes on to explain the legal framework in which religion is approached. Coverage proceeds from the principle of religious freedom through the rights and contractual obligations of religious communities; international, transnational, and regional law effects; and the legal parameters affecting the influence of religion in politics and public life. Also covered are legal positions on religion in such specific fields as church financing, labour and employment, and matrimonial and family law.
Reprinted from: Piotr Stanisz, Religion and Law in Poland, 2nd ed., Alphen aan den Rijn 2020, with permission of Kluwer Law International.

The communication of the Catholic Church in Poland with the faithful and the external environment... more The communication of the Catholic Church in Poland with the faithful and the external environment during the first wave of the Covid-19 pandemic is the subject of study, presented in the monograph. The interdisciplinary research has been carried out following J. Cardin's paradigm of scientific research, which consists of three stages of scientific exploration: see – judge – act. At the first stage: see – the communication of the Church has been analysed in four perspectives: legal, pragmalinguistic, media and sociological ones – on the basis of which the conclusions and recommendations have been formulated (chapters I-IV). On the basis of the interdisciplinary research results obtained, the second part of the research stage (judge – act) has been conducted in the pastoral-theological and pastoral perspective. Applying the method of critical analysis and inference, a synthetic assessment of the Church’s communication has been made in the hermeneutical key of the three basic functions of the Church, i.e., prophetic (teaching), divine worship (sanctifying) and governing (ministry, diakonia). This procedure has enabled the conclusion of the third research stage with theological-pastoral and pastoral recommendations addressed to the Catholic Church in Poland (chapter five of the Report). Mediatization of the preaching and celebration of the sacraments, especially the Eucharist, was the characteristic feature of the realisation of both prophetic and sanctifying functions in the first wave of COVID-19. This has generated new ways of participating in worship, in the liturgy, in the sacraments (the Eucharist, the sacrament of penance and reconciliation) and a noticeable trend of privatisation of faith. Thus, it has confronted the Church with the need to seek new forms of pastoral ministry.