Abdulvahap Kara | Mimar Sinan Fine Arts University (original) (raw)
Papers by Abdulvahap Kara
K̦araġandy universitetìnìn̦ habaršysy. Tarih, filosofiâ seriâsy, Jun 30, 2024
Türk dünyası araştırmaları, Jun 14, 2024
Türk Dünyası Belediyeler Birliği, 2017
Türk Dünyası Araştırmaları, Dec 16, 2017
Sovyet dönemi Kazak edebiyatının önemli yazarlarından Muhtar Avezov 2017 yılında 120. doğum yılı ... more Sovyet dönemi Kazak edebiyatının önemli yazarlarından Muhtar Avezov 2017 yılında 120. doğum yılı münasebetiyle Kazakistan'da çeşitli toplantı ve etkinliklerle anılmaktadır. Avezov'un tüm eserleri Kazakistan'da 50 cilt halinde neşredilmiştir. Yazar ve eserleri hakkında Kazakistan'da ve dünyada kitap ve makaleler yayınlanmaktadır. Bu makalede son yıllarda arşivlerde ortaya çıkan içinde yazarın meslektaşlarına ve dostlarına yazdığı mektupların da içinde olduğu belgelerin ışığında çeşitli konulardaki görüş ve düşünceleri ele alınmaktadır.
Вестник КазНУ. Серия историческая, Dec 8, 2017
In this article, the authors consider the activity of Mustafa Chokay in the way of achieving nati... more In this article, the authors consider the activity of Mustafa Chokay in the way of achieving national independence. Mustafa Chokai was a great Kazakh statesman who accused in the Soviet period of «enemy of the people», «counter-revolutionary element», «bourgeois nationalist», «fascist ally» , «traitor» and «creator of the Turkestan Legion» etc. The reason for this that the main idea of political activity of Chokay was to establish an independent national goverment instead of the Soviet regime in Turkestan. The name of Chokai mentioned in the history books of the Soviet Period as a traitor who betrayed their homeland. The authors of the article analyze the Soviet propaganda against the Chokai. Concerning this considered KGB officer, Serik Shakibayev's book entitled «The collapse of Great Turkistan». This essay was presented as a documentary novel in which revealed Chokai as a traitor who sold home for the sake of the Nazi ranks and titles.
Türk Dünyası Araştırmaları, 2014
Bu makalede Turkiye ile Kazakistan toponimlerinin cikis tarihi ve onlarin ozellikleri incelenmist... more Bu makalede Turkiye ile Kazakistan toponimlerinin cikis tarihi ve onlarin ozellikleri incelenmistir. Toponimi kavrami aciklanmistir. Turkiye ile Kazakistan’in yer adlarinin verilis ozellikleri arastirilmistir. Bunun yani sira her iki devletteki cografi nesnelerin etnografik ve tarihi ozelliklerine de deginilmistir. Arastirma konusuyla ilgili zengin bibliyografya ve toponimiyle ilgili sozlukler ile ansiklopedik kaynaklarin kullanilmasi bu calismani guncel bir duruma getirmektedir. Calismanin amaci, Turkiye ve Kazakistan’daki toponiminin ortak ve farkli noktalari ile ozelliklerinin ortaya konulmasidir. Bunun icin bu iki ulkedeki toponimler bir biriyle kiyaslanarak calisilmistir. Bununla birlikte arastirmacilar toponimlerin cikis tarihini ayrintili bir sekilde aciklamak icin yer adlarini ozelliklerine gore bir kac gruba bolerek incelemislerdir.
Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt, 2022
In this paper, we address reasons for and results of the Kazakhs' migration from Eastern Turkesta... more In this paper, we address reasons for and results of the Kazakhs' migration from Eastern Turkestan to Turkey from the 1930s to the 1950s. The migration's main cause was closely related to Sun Yat-sen's 1911 Chinese revolution, which ended the four-century Manchu Empire and created a void of authority in Eastern Turkestan. The difficult and oppressive administration of Eastern Turkestan's governors during the republican era forced the Kazakhs both to rebel against the governors and to emigrate to countries living more freely. Thus, two waves of exodus occurred, the first in the late 1930s and the second in the early 1950s. The Kazakh rebellion led by Osman Batur, which erupted between 1940 and 1950, before the second migration, is beyond this discussion. 1 Two migratory movements occurred at intervals of approximately ten years, both ending in Turkey from 1952 to 1954. As a result, the Kazakh diaspora and culture has emerged in Turkey and various European countries.
Bu makalede Turkiye ile Kazakistan’daki sehirciligin gelismesi bilimsel acidan incelenmistir. Mak... more Bu makalede Turkiye ile Kazakistan’daki sehirciligin gelismesi bilimsel acidan incelenmistir. Makale yazarlarinin amaci Turk ve Kazak arastirmacilarinin tarihi sehircilikle ilgili farkli bilgiler iceren eserlerini incelemektir. Arastirmascilar bu konuyla ilgili kaynaklari hem bitaraf olarak hem kapsamli bir sekilde analiz etmeye calismistir . Turkiye ile Kazakistan’in sehirleri tarihinin tarih yazimi, bilimsel kaynaklar teorik acidan analiz edilerek sunulmustur. Anadolu ve Kazakistan’in sehirleri tarihinin arastirilmasinin meseleleri gunumuzdeki tarihi sehircilik konseptlere dayanarak belirlenmistir.
Türk Dünyasında Ortak Alfabe Uygulamalar, Arayışlar, Teklifler, 2020
THE ORIGINS OF THE COMMON LATIN ALPHABET OF THE TURKIC WORLD ACCEPTED IN ISTANBUL IN 1991 After ... more THE ORIGINS OF THE COMMON LATIN ALPHABET OF THE TURKIC WORLD ACCEPTED IN ISTANBUL IN 1991
After republics of Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan and Turkmenistan declare11d their independence from the Soviet Union in 1991, the concept of “Turkic world” emerged and these states started to work to develop friendship relations and establish cooperation among themselves. One of the first steps taken in this way was the Latin based a common alphabet.
An alphabet system with 34 Latin letters was prepared and accepted at the meeting called “Contemporary Turkic Alphabets” organized in Istanbul in 1991, 18-20th November by the Institute of Turkic Studies of Marmara University with participants of 28 leading linguists from various countries of Turkic world.
In this paper we try to explain the origins of alphabet system with 34 Latin letters which many linguists supposed came from the alphabet used in Turkey.
Keywords: Turkic World, common alphabet, cooperation in the Turkic world, contemporary Turkic alphabets, Kazakhstan.
Emigrants/Muhacir from Xinjiang to Middle East during 1940-60s, 2019
In this paper, we address reasons for and results of the Kazakhs' migration from Eastern Turkesta... more In this paper, we address reasons for and results of the Kazakhs' migration from Eastern Turkestan to Turkey from the 1930s to the 1950s. The migration's main cause was closely related to Sun Yat-Sen's 1911 Chinese revolution, which ended the four-century Manchu Empire and created a void of authority in Eastern Turkestan. Tire difficult and oppressive administration of Eastern Turkestan's governors during the republican era forced tie Kazakhs both to rebel against the governors and to emigrate to countries living more freely. Thus, two waves of exodus occurred, the first in the late 1930s and the second in tire early 1950s. The Kazakh rebellion led by Osman Batyr, which erupted between 1940 and 1950, before the second migration, is beyond this discussion. Two migratory movements, led by Elishan Teyci, Zayip Teyci, Delilhan Canaltay, Alibek Hakim, Huseyin Teyci and Nurgocay Batyr, occurred at intervals of approximately ten years, both ending in Turkey from 1952 to 1954. As a result, the Kazakh diaspora and culture has emerged in Turkey and various European countries.
«ҮЛЫ ДАЛА ТАРИХЫ: КӨНЕ ДӘУІРДЕН ҚАЗІРГІЗАМАНҒА ДЕЙІН» Халықаралық Еуразиялық ғылыми форумының МАТЕРИАЛДАРЫ 2-ТОМ, 2019
ХХІ- ғасырдың бірінші ширегін аяқтап екінші ширегіне келе жатырмыз. Қазір орасан зор өзгерістерді... more ХХІ- ғасырдың бірінші ширегін аяқтап екінші ширегіне келе жатырмыз. Қазір орасан зор өзгерістердің алдында тұрған сыяқтымыз. Мамандар әлемде 2025 жылдан кейін технологияда бұрын соңды болмаған ұлы өзгерістердің болатынын болжауда. Бұл өзгерістердің адамзаттың өмір сүру салты, істеген жұмыстары, тіпті киген киімінен ішкен жеген тағамдарына көптеген салаларына да әсер етері хақ. Бұл осы орайда әрине тарих ғылымына да тиесілі. Сондықтан да тарихнамада жаңа бір әдістеме, атап айтқанда “жаһандық тарих” пайда болды. Бұдан былай тарихшылар зерттеулерін осы әдістеме тұрғысынан жазатын болады. Сонда қазақ тарихы немесе ұлттық тарих ХХІ ғасырда елеусіз қала ма? Міне біз бұл мақалада осы мәселеге тоқталмақпыз.
Негізінде эр мемлекеттік басқару жүйесінің өзіндік тарихи ұғымы болады да оны азаматтарының бойын... more Негізінде эр мемлекеттік басқару жүйесінің өзіндік тарихи ұғымы болады да оны азаматтарының бойына сіңіруге күш жұмсайды. 1991 жылы, 16 желтоқсанда Кеңес Одағынан тәуелсіздігін жариялаған Қазақстан өзінің жаңа мемлекеттік жүйесін үлттық демократиялық мемлекет ретінде белгіледі. Соған сай, әрине, мемлекеттің тарихи ұғымы да Кеңестік тарихтан ұлттық тарихға өзгеруге тиісті болды. Бірақ саяси тәуелсіздік бір күнде келгенімен сана тәуелсіздігі ұзақ уақытты қажет етеді. Адамдар ел тәуелсіздікке жетті деп бір күнде бұрыннан қалыптасқан санасын оңайлықпен өзгертіп жаңа заманға сэйкестіре алмайды. ¥лттық сананың қалыптасуына ондаған жылдар қажет болады. Және жүйелі қыруар жүмысты қажет етеді.
Әрбір тәуелсіз ұлттық мемлекет халықтың тарихи санасының дұрыс қалыптасуына мән береді. Бұл табиғи үрдіс. Мүндай жағдайды Кеңес Одағынан тәуелсіздігін жариялаған Қазақстан да, Осман мемлекеті қүлағаннан кейін 1923 жылы республика ретінде жаңа мемлекеттің туы тігілген Түркия да бастан кешірген. Біз осы зерттеуімізде Қазақстан мен Түркияда тарих саласындағы рухани жаңғыру үрдісін салыстырмалы түрде атап өтпекпіз.
Kazak Türkleri Örneğinde, İslam Öncesinden Günümüze Türk Devlet Sisteminde Boylar, Yönetimi ve Hu... more Kazak Türkleri Örneğinde, İslam Öncesinden Günümüze Türk Devlet Sisteminde Boylar, Yönetimi ve Hukuk Sistemi
İslam Öncesinde Türklerde devleti boy ve bodunlar meydana getirir. Bodun boylar birliğidir. Sakalar, Hunlar, Uygurlar, Türgişler ve Göktürklerde bu sistem İslami dönemde Orta Asya’da Altınorda ve halefleri olan hanlıklarda devam etmiştir. Bunlardan biri Kazak Hanlığı’dır. Kazaklar konar göçer Bozkır Türk Kültürünün son temsilcileri olarak bir çok eski Türk geleneğini günümüze taşımışlardır. Devleti meydana getiren her boyun bir beyi vardır. Kazaklarda boyun yöneticisine “biy” denilmekte ve bugünkü Türkiye Türkçesinde “bey” kelimesine karşılık gelmektedir. Kabile esasına dayalı konar göçer eski Türk toplumunda beyler sadece siyasi iradenin de temsilcisi değil, aynı zamanda hakim, yani bilge kişidir de. Aynı zamanda davaların görüldüğü “Beyler Mahkemesi’nin de başkanıdır. Beyler kendi toplumu içinde yetişen, onlarla kaynaşan, halkın yaşantısı ve örf-adetlerini iyi bilen siyaset adamlarıdır.
Geleneksel Türk devlet sisteminde yönetici elit bozulur ve dejenerasyona uğrarsa ve ili yönetemez duruma düşerse, devleti meydana getiren boylar dağılırlar ve yetenekli bir başka beyin etrafında toplanarak yeni bir devlet kurarlardı. İşte bu durum, Türklere tarihte en çok sayıda ve en geniş coğrafyada devlet kuran yegane millet vasfını kazandırmıştır.
Bu tebliğde günümüzde az çalışılan konulardan olan İslam öncesi veya konar göçer Türklerin devlet sisteminin en önemli unsurlarından boy teşkilatının yönetim yapısı ve hukuk sistemi ele alınacaktır. Bunun için İslam öncesinden asırlar içinden süzülerek gelen boy sistemini günümüze taşıyan Kazak Türkleri’ndeki örneklerden faydalanacaktır.
Tribes, Their Administration and Law System in the Turkic States from Pre-islamic Time to the Present in the Examples of Kazakhs
“Boy” (tribes) and “bodun” (union of tribes) formed the state in ancient Turks in the pre-islamic period. This system of the state in Iskits, Huns, Uigurs, Turgeshes and Gokturks continued with the Golden Horde and its successor khanates in Central Asia in the Islamic period. One of them was the Kazakh Khanate. Kazakhs as the last representatives of the nomadic-steppe turkic culture brought many ancient turkic tradition into the modern age. Every tribes forming a state had a headman. A headman was called as “bii” by Kazakhs and it corresponds “bey” in turkish language today.
In ancient nomadic turkic society, which was based on the tribal system, headman or chief was not only a representative of political will, but also a wise person and a judge. He was also the president of the "Court of Biis" where the cases were seen. Biis were politicians who grow up in his own society, socialize with people, and know the life and customs of the people well.
If the ruling elite is degraded and and undergoes degeneration and becomes unable to govern the state in the traditional turkic state system, the tribes forming the state are dispersed and gathered around another talented chief to establish a new state. This situation has given the Turks the qualities of a nation that has established the most numerous and the largest geographical state in the history.
This paper examines the administrative structure and the law system of tribal organization which is one of the most important elements of the nomadic turkic state system and rarely studied today. It will benefit from examples from the Kazakhs who brought the tribal system into the present which was filtered through centuries of pre-islamic time.
SIMILARITIES OF KAZAKHSTAN'S FIRST PRESIDENT NURSULTAN NAZARBAYEV AND TURKEY'S FIRST PRESIDENT MU... more SIMILARITIES OF KAZAKHSTAN'S FIRST PRESIDENT NURSULTAN NAZARBAYEV AND TURKEY'S FIRST PRESIDENT MUSTAFA KEMAL ATATURK IN THE SPIRITUAL RENEWAL OF HISTORICAL CONCIOUSNESS
Kazakhstani President Nursultan Nazarbayev's article entitled "The Course Towards the Future: Spiritual Renewal" published in April 2017 excited everybody. In this article, Nazarbayev put forward in a concrete way how science and culture should be adapted to the changes of the times in order to prevent the people from being influenced by the technological superiorities and cultural values of the dominant countries in the current globalization period. Emphasizing the importance of preserving the national identity in the changes to be made in the process of expanding horizons of national sentiments and sensitivities, Nazarbayev stated that only some of its features could be changed. In this context, it would be important the historical conciousness of the people.
Because all independent national states attach importance to build up historical consciousness of the people accurately. This is a natural process. Turkey also had such an experience which emerged as a new state with a republican regime in 1923 after the fall of the Ottoman State. In this chapter we discussed comparatively spiritual renewal process in historical field in Kazakhstan and Turkey.
KAZAKİSTAN’IN İLK CUMHURBAŞKANI NURSULTAN NAZARBAYEV İLE TÜRKİYE’NİN İLK CUMHURBAŞKANI MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN TARİHİ BİLİNCİ YENİLEME POLİTİKALARINDAKİ BENZERLİKLER
Nursultan Nazarbayev'in Nisan 2017'de yayınlanan “Geleceğe Yol: Manevi Yenilenme” isimli önemli makalesi herkesi heyecanlandırdı. Nazarbayev bu makalesinde bilim ve kültürün ön plana çıktığı bugünkü küreselleşme döneminde halkın hakim ülkelerin teknolojik üstünlükleri ve kültürel değerlerinin etkisi altında kalmamaları için çağın değişimlerine nasıl uyum sağlamak gerektiğini somut bir şekilde ortaya koyuyor. Milli duygu ve hassasiyetlerin ufkunu genişletme sürecinde yapılacak değişikliklerde milli kimliğin çekirdeğini korumanın önemine vurgu yapan Nazarbayev onun sadece bazı özelliklerinin değiştirilebileceğini ifade etti. İşte bu meyanda halkın tarihi bilinci ön plana çıkmaktadır. Çünkü tüm bağımsız milli devletler halkın tarih bilincinin sağlıklı bir biçimde oluşmasına önem verir. Bu doğal bir sürectir. Böyle bir tecrübeyi Osmanlı Devleti çöktükten sonra 1923’te cumhuriyet rejimiyle yeni bir devlet olarak ortaya çıkan Türkiye de baştan geçirdi. Bu incelemede Kazakistan ve Türkiye arasındaki manevi yenilenme süreci karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır.
Assessments On The Life And Works Of Mukhtar Avezov, Prominent Kazak Writer, On The Occasion Of H... more Assessments On The Life And Works Of Mukhtar Avezov, Prominent Kazak Writer, On The Occasion Of His 120th Birthday In The Light Of Document Released In The Recent Years Abstract
Mukhtar Avezov, a prominent writer of Kazakh literature in the Soviet era, is referred to various meetings and events in Kazakhstan in connection with his 120th Birthday in 2017. All the works of Avezov were published in Kazakhstan in 50 volumes. Books and articles about the author and his works are being published in Kazakhstan and the world. This article deals with his opinions and thoughts on various issues in the light of the documents, which found recently in archives including letters of the author's to his colleagues and friends.
Хабаршы, 2017
In this article, the authors consider the activity of Mustafa Chokay in the way of achieving nati... more In this article, the authors consider the activity of Mustafa Chokay in the way of achieving national independence. Mustafa Chokai was a great Kazakh statesman who accused in the Soviet period of «en-emy of the people», «counter-revolutionary element», «bourgeois nationalist», «fascist ally» , «traitor» and «creator of the Turkestan Legion» etc. The reason for this that the main idea of political activity of Chokay was to establish an independent national goverment instead of the Soviet regime in Turkestan. The name of Chokai mentioned in the history books of the Soviet Period as a traitor who betrayed their homeland. The authors of the article analyze the Soviet propaganda against the Chokai. Concerning this considered KGB officer, Serik Shakibayev's book entitled «The collapse of Great Turkistan». This essay was presented as a documentary novel in which revealed Chokai as a traitor who sold home for the sake of the Nazi ranks and titles.
K̦araġandy universitetìnìn̦ habaršysy. Tarih, filosofiâ seriâsy, Jun 30, 2024
Türk dünyası araştırmaları, Jun 14, 2024
Türk Dünyası Belediyeler Birliği, 2017
Türk Dünyası Araştırmaları, Dec 16, 2017
Sovyet dönemi Kazak edebiyatının önemli yazarlarından Muhtar Avezov 2017 yılında 120. doğum yılı ... more Sovyet dönemi Kazak edebiyatının önemli yazarlarından Muhtar Avezov 2017 yılında 120. doğum yılı münasebetiyle Kazakistan'da çeşitli toplantı ve etkinliklerle anılmaktadır. Avezov'un tüm eserleri Kazakistan'da 50 cilt halinde neşredilmiştir. Yazar ve eserleri hakkında Kazakistan'da ve dünyada kitap ve makaleler yayınlanmaktadır. Bu makalede son yıllarda arşivlerde ortaya çıkan içinde yazarın meslektaşlarına ve dostlarına yazdığı mektupların da içinde olduğu belgelerin ışığında çeşitli konulardaki görüş ve düşünceleri ele alınmaktadır.
Вестник КазНУ. Серия историческая, Dec 8, 2017
In this article, the authors consider the activity of Mustafa Chokay in the way of achieving nati... more In this article, the authors consider the activity of Mustafa Chokay in the way of achieving national independence. Mustafa Chokai was a great Kazakh statesman who accused in the Soviet period of «enemy of the people», «counter-revolutionary element», «bourgeois nationalist», «fascist ally» , «traitor» and «creator of the Turkestan Legion» etc. The reason for this that the main idea of political activity of Chokay was to establish an independent national goverment instead of the Soviet regime in Turkestan. The name of Chokai mentioned in the history books of the Soviet Period as a traitor who betrayed their homeland. The authors of the article analyze the Soviet propaganda against the Chokai. Concerning this considered KGB officer, Serik Shakibayev's book entitled «The collapse of Great Turkistan». This essay was presented as a documentary novel in which revealed Chokai as a traitor who sold home for the sake of the Nazi ranks and titles.
Türk Dünyası Araştırmaları, 2014
Bu makalede Turkiye ile Kazakistan toponimlerinin cikis tarihi ve onlarin ozellikleri incelenmist... more Bu makalede Turkiye ile Kazakistan toponimlerinin cikis tarihi ve onlarin ozellikleri incelenmistir. Toponimi kavrami aciklanmistir. Turkiye ile Kazakistan’in yer adlarinin verilis ozellikleri arastirilmistir. Bunun yani sira her iki devletteki cografi nesnelerin etnografik ve tarihi ozelliklerine de deginilmistir. Arastirma konusuyla ilgili zengin bibliyografya ve toponimiyle ilgili sozlukler ile ansiklopedik kaynaklarin kullanilmasi bu calismani guncel bir duruma getirmektedir. Calismanin amaci, Turkiye ve Kazakistan’daki toponiminin ortak ve farkli noktalari ile ozelliklerinin ortaya konulmasidir. Bunun icin bu iki ulkedeki toponimler bir biriyle kiyaslanarak calisilmistir. Bununla birlikte arastirmacilar toponimlerin cikis tarihini ayrintili bir sekilde aciklamak icin yer adlarini ozelliklerine gore bir kac gruba bolerek incelemislerdir.
Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt, 2022
In this paper, we address reasons for and results of the Kazakhs' migration from Eastern Turkesta... more In this paper, we address reasons for and results of the Kazakhs' migration from Eastern Turkestan to Turkey from the 1930s to the 1950s. The migration's main cause was closely related to Sun Yat-sen's 1911 Chinese revolution, which ended the four-century Manchu Empire and created a void of authority in Eastern Turkestan. The difficult and oppressive administration of Eastern Turkestan's governors during the republican era forced the Kazakhs both to rebel against the governors and to emigrate to countries living more freely. Thus, two waves of exodus occurred, the first in the late 1930s and the second in the early 1950s. The Kazakh rebellion led by Osman Batur, which erupted between 1940 and 1950, before the second migration, is beyond this discussion. 1 Two migratory movements occurred at intervals of approximately ten years, both ending in Turkey from 1952 to 1954. As a result, the Kazakh diaspora and culture has emerged in Turkey and various European countries.
Bu makalede Turkiye ile Kazakistan’daki sehirciligin gelismesi bilimsel acidan incelenmistir. Mak... more Bu makalede Turkiye ile Kazakistan’daki sehirciligin gelismesi bilimsel acidan incelenmistir. Makale yazarlarinin amaci Turk ve Kazak arastirmacilarinin tarihi sehircilikle ilgili farkli bilgiler iceren eserlerini incelemektir. Arastirmascilar bu konuyla ilgili kaynaklari hem bitaraf olarak hem kapsamli bir sekilde analiz etmeye calismistir . Turkiye ile Kazakistan’in sehirleri tarihinin tarih yazimi, bilimsel kaynaklar teorik acidan analiz edilerek sunulmustur. Anadolu ve Kazakistan’in sehirleri tarihinin arastirilmasinin meseleleri gunumuzdeki tarihi sehircilik konseptlere dayanarak belirlenmistir.
Türk Dünyasında Ortak Alfabe Uygulamalar, Arayışlar, Teklifler, 2020
THE ORIGINS OF THE COMMON LATIN ALPHABET OF THE TURKIC WORLD ACCEPTED IN ISTANBUL IN 1991 After ... more THE ORIGINS OF THE COMMON LATIN ALPHABET OF THE TURKIC WORLD ACCEPTED IN ISTANBUL IN 1991
After republics of Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan and Turkmenistan declare11d their independence from the Soviet Union in 1991, the concept of “Turkic world” emerged and these states started to work to develop friendship relations and establish cooperation among themselves. One of the first steps taken in this way was the Latin based a common alphabet.
An alphabet system with 34 Latin letters was prepared and accepted at the meeting called “Contemporary Turkic Alphabets” organized in Istanbul in 1991, 18-20th November by the Institute of Turkic Studies of Marmara University with participants of 28 leading linguists from various countries of Turkic world.
In this paper we try to explain the origins of alphabet system with 34 Latin letters which many linguists supposed came from the alphabet used in Turkey.
Keywords: Turkic World, common alphabet, cooperation in the Turkic world, contemporary Turkic alphabets, Kazakhstan.
Emigrants/Muhacir from Xinjiang to Middle East during 1940-60s, 2019
In this paper, we address reasons for and results of the Kazakhs' migration from Eastern Turkesta... more In this paper, we address reasons for and results of the Kazakhs' migration from Eastern Turkestan to Turkey from the 1930s to the 1950s. The migration's main cause was closely related to Sun Yat-Sen's 1911 Chinese revolution, which ended the four-century Manchu Empire and created a void of authority in Eastern Turkestan. Tire difficult and oppressive administration of Eastern Turkestan's governors during the republican era forced tie Kazakhs both to rebel against the governors and to emigrate to countries living more freely. Thus, two waves of exodus occurred, the first in the late 1930s and the second in tire early 1950s. The Kazakh rebellion led by Osman Batyr, which erupted between 1940 and 1950, before the second migration, is beyond this discussion. Two migratory movements, led by Elishan Teyci, Zayip Teyci, Delilhan Canaltay, Alibek Hakim, Huseyin Teyci and Nurgocay Batyr, occurred at intervals of approximately ten years, both ending in Turkey from 1952 to 1954. As a result, the Kazakh diaspora and culture has emerged in Turkey and various European countries.
«ҮЛЫ ДАЛА ТАРИХЫ: КӨНЕ ДӘУІРДЕН ҚАЗІРГІЗАМАНҒА ДЕЙІН» Халықаралық Еуразиялық ғылыми форумының МАТЕРИАЛДАРЫ 2-ТОМ, 2019
ХХІ- ғасырдың бірінші ширегін аяқтап екінші ширегіне келе жатырмыз. Қазір орасан зор өзгерістерді... more ХХІ- ғасырдың бірінші ширегін аяқтап екінші ширегіне келе жатырмыз. Қазір орасан зор өзгерістердің алдында тұрған сыяқтымыз. Мамандар әлемде 2025 жылдан кейін технологияда бұрын соңды болмаған ұлы өзгерістердің болатынын болжауда. Бұл өзгерістердің адамзаттың өмір сүру салты, істеген жұмыстары, тіпті киген киімінен ішкен жеген тағамдарына көптеген салаларына да әсер етері хақ. Бұл осы орайда әрине тарих ғылымына да тиесілі. Сондықтан да тарихнамада жаңа бір әдістеме, атап айтқанда “жаһандық тарих” пайда болды. Бұдан былай тарихшылар зерттеулерін осы әдістеме тұрғысынан жазатын болады. Сонда қазақ тарихы немесе ұлттық тарих ХХІ ғасырда елеусіз қала ма? Міне біз бұл мақалада осы мәселеге тоқталмақпыз.
Негізінде эр мемлекеттік басқару жүйесінің өзіндік тарихи ұғымы болады да оны азаматтарының бойын... more Негізінде эр мемлекеттік басқару жүйесінің өзіндік тарихи ұғымы болады да оны азаматтарының бойына сіңіруге күш жұмсайды. 1991 жылы, 16 желтоқсанда Кеңес Одағынан тәуелсіздігін жариялаған Қазақстан өзінің жаңа мемлекеттік жүйесін үлттық демократиялық мемлекет ретінде белгіледі. Соған сай, әрине, мемлекеттің тарихи ұғымы да Кеңестік тарихтан ұлттық тарихға өзгеруге тиісті болды. Бірақ саяси тәуелсіздік бір күнде келгенімен сана тәуелсіздігі ұзақ уақытты қажет етеді. Адамдар ел тәуелсіздікке жетті деп бір күнде бұрыннан қалыптасқан санасын оңайлықпен өзгертіп жаңа заманға сэйкестіре алмайды. ¥лттық сананың қалыптасуына ондаған жылдар қажет болады. Және жүйелі қыруар жүмысты қажет етеді.
Әрбір тәуелсіз ұлттық мемлекет халықтың тарихи санасының дұрыс қалыптасуына мән береді. Бұл табиғи үрдіс. Мүндай жағдайды Кеңес Одағынан тәуелсіздігін жариялаған Қазақстан да, Осман мемлекеті қүлағаннан кейін 1923 жылы республика ретінде жаңа мемлекеттің туы тігілген Түркия да бастан кешірген. Біз осы зерттеуімізде Қазақстан мен Түркияда тарих саласындағы рухани жаңғыру үрдісін салыстырмалы түрде атап өтпекпіз.
Kazak Türkleri Örneğinde, İslam Öncesinden Günümüze Türk Devlet Sisteminde Boylar, Yönetimi ve Hu... more Kazak Türkleri Örneğinde, İslam Öncesinden Günümüze Türk Devlet Sisteminde Boylar, Yönetimi ve Hukuk Sistemi
İslam Öncesinde Türklerde devleti boy ve bodunlar meydana getirir. Bodun boylar birliğidir. Sakalar, Hunlar, Uygurlar, Türgişler ve Göktürklerde bu sistem İslami dönemde Orta Asya’da Altınorda ve halefleri olan hanlıklarda devam etmiştir. Bunlardan biri Kazak Hanlığı’dır. Kazaklar konar göçer Bozkır Türk Kültürünün son temsilcileri olarak bir çok eski Türk geleneğini günümüze taşımışlardır. Devleti meydana getiren her boyun bir beyi vardır. Kazaklarda boyun yöneticisine “biy” denilmekte ve bugünkü Türkiye Türkçesinde “bey” kelimesine karşılık gelmektedir. Kabile esasına dayalı konar göçer eski Türk toplumunda beyler sadece siyasi iradenin de temsilcisi değil, aynı zamanda hakim, yani bilge kişidir de. Aynı zamanda davaların görüldüğü “Beyler Mahkemesi’nin de başkanıdır. Beyler kendi toplumu içinde yetişen, onlarla kaynaşan, halkın yaşantısı ve örf-adetlerini iyi bilen siyaset adamlarıdır.
Geleneksel Türk devlet sisteminde yönetici elit bozulur ve dejenerasyona uğrarsa ve ili yönetemez duruma düşerse, devleti meydana getiren boylar dağılırlar ve yetenekli bir başka beyin etrafında toplanarak yeni bir devlet kurarlardı. İşte bu durum, Türklere tarihte en çok sayıda ve en geniş coğrafyada devlet kuran yegane millet vasfını kazandırmıştır.
Bu tebliğde günümüzde az çalışılan konulardan olan İslam öncesi veya konar göçer Türklerin devlet sisteminin en önemli unsurlarından boy teşkilatının yönetim yapısı ve hukuk sistemi ele alınacaktır. Bunun için İslam öncesinden asırlar içinden süzülerek gelen boy sistemini günümüze taşıyan Kazak Türkleri’ndeki örneklerden faydalanacaktır.
Tribes, Their Administration and Law System in the Turkic States from Pre-islamic Time to the Present in the Examples of Kazakhs
“Boy” (tribes) and “bodun” (union of tribes) formed the state in ancient Turks in the pre-islamic period. This system of the state in Iskits, Huns, Uigurs, Turgeshes and Gokturks continued with the Golden Horde and its successor khanates in Central Asia in the Islamic period. One of them was the Kazakh Khanate. Kazakhs as the last representatives of the nomadic-steppe turkic culture brought many ancient turkic tradition into the modern age. Every tribes forming a state had a headman. A headman was called as “bii” by Kazakhs and it corresponds “bey” in turkish language today.
In ancient nomadic turkic society, which was based on the tribal system, headman or chief was not only a representative of political will, but also a wise person and a judge. He was also the president of the "Court of Biis" where the cases were seen. Biis were politicians who grow up in his own society, socialize with people, and know the life and customs of the people well.
If the ruling elite is degraded and and undergoes degeneration and becomes unable to govern the state in the traditional turkic state system, the tribes forming the state are dispersed and gathered around another talented chief to establish a new state. This situation has given the Turks the qualities of a nation that has established the most numerous and the largest geographical state in the history.
This paper examines the administrative structure and the law system of tribal organization which is one of the most important elements of the nomadic turkic state system and rarely studied today. It will benefit from examples from the Kazakhs who brought the tribal system into the present which was filtered through centuries of pre-islamic time.
SIMILARITIES OF KAZAKHSTAN'S FIRST PRESIDENT NURSULTAN NAZARBAYEV AND TURKEY'S FIRST PRESIDENT MU... more SIMILARITIES OF KAZAKHSTAN'S FIRST PRESIDENT NURSULTAN NAZARBAYEV AND TURKEY'S FIRST PRESIDENT MUSTAFA KEMAL ATATURK IN THE SPIRITUAL RENEWAL OF HISTORICAL CONCIOUSNESS
Kazakhstani President Nursultan Nazarbayev's article entitled "The Course Towards the Future: Spiritual Renewal" published in April 2017 excited everybody. In this article, Nazarbayev put forward in a concrete way how science and culture should be adapted to the changes of the times in order to prevent the people from being influenced by the technological superiorities and cultural values of the dominant countries in the current globalization period. Emphasizing the importance of preserving the national identity in the changes to be made in the process of expanding horizons of national sentiments and sensitivities, Nazarbayev stated that only some of its features could be changed. In this context, it would be important the historical conciousness of the people.
Because all independent national states attach importance to build up historical consciousness of the people accurately. This is a natural process. Turkey also had such an experience which emerged as a new state with a republican regime in 1923 after the fall of the Ottoman State. In this chapter we discussed comparatively spiritual renewal process in historical field in Kazakhstan and Turkey.
KAZAKİSTAN’IN İLK CUMHURBAŞKANI NURSULTAN NAZARBAYEV İLE TÜRKİYE’NİN İLK CUMHURBAŞKANI MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN TARİHİ BİLİNCİ YENİLEME POLİTİKALARINDAKİ BENZERLİKLER
Nursultan Nazarbayev'in Nisan 2017'de yayınlanan “Geleceğe Yol: Manevi Yenilenme” isimli önemli makalesi herkesi heyecanlandırdı. Nazarbayev bu makalesinde bilim ve kültürün ön plana çıktığı bugünkü küreselleşme döneminde halkın hakim ülkelerin teknolojik üstünlükleri ve kültürel değerlerinin etkisi altında kalmamaları için çağın değişimlerine nasıl uyum sağlamak gerektiğini somut bir şekilde ortaya koyuyor. Milli duygu ve hassasiyetlerin ufkunu genişletme sürecinde yapılacak değişikliklerde milli kimliğin çekirdeğini korumanın önemine vurgu yapan Nazarbayev onun sadece bazı özelliklerinin değiştirilebileceğini ifade etti. İşte bu meyanda halkın tarihi bilinci ön plana çıkmaktadır. Çünkü tüm bağımsız milli devletler halkın tarih bilincinin sağlıklı bir biçimde oluşmasına önem verir. Bu doğal bir sürectir. Böyle bir tecrübeyi Osmanlı Devleti çöktükten sonra 1923’te cumhuriyet rejimiyle yeni bir devlet olarak ortaya çıkan Türkiye de baştan geçirdi. Bu incelemede Kazakistan ve Türkiye arasındaki manevi yenilenme süreci karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır.
Assessments On The Life And Works Of Mukhtar Avezov, Prominent Kazak Writer, On The Occasion Of H... more Assessments On The Life And Works Of Mukhtar Avezov, Prominent Kazak Writer, On The Occasion Of His 120th Birthday In The Light Of Document Released In The Recent Years Abstract
Mukhtar Avezov, a prominent writer of Kazakh literature in the Soviet era, is referred to various meetings and events in Kazakhstan in connection with his 120th Birthday in 2017. All the works of Avezov were published in Kazakhstan in 50 volumes. Books and articles about the author and his works are being published in Kazakhstan and the world. This article deals with his opinions and thoughts on various issues in the light of the documents, which found recently in archives including letters of the author's to his colleagues and friends.
Хабаршы, 2017
In this article, the authors consider the activity of Mustafa Chokay in the way of achieving nati... more In this article, the authors consider the activity of Mustafa Chokay in the way of achieving national independence. Mustafa Chokai was a great Kazakh statesman who accused in the Soviet period of «en-emy of the people», «counter-revolutionary element», «bourgeois nationalist», «fascist ally» , «traitor» and «creator of the Turkestan Legion» etc. The reason for this that the main idea of political activity of Chokay was to establish an independent national goverment instead of the Soviet regime in Turkestan. The name of Chokai mentioned in the history books of the Soviet Period as a traitor who betrayed their homeland. The authors of the article analyze the Soviet propaganda against the Chokai. Concerning this considered KGB officer, Serik Shakibayev's book entitled «The collapse of Great Turkistan». This essay was presented as a documentary novel in which revealed Chokai as a traitor who sold home for the sake of the Nazi ranks and titles.
Қазақстанның тәуелсіздік тарихындағы маңызды тұлғалардың бірі Мұстафа Шоқай күресінде Франция маң... more Қазақстанның тәуелсіздік тарихындағы маңызды тұлғалардың бірі Мұстафа Шоқай күресінде Франция маңызды рөл атқарды. Большевиктер билікке келгеннен кейін елін тастап кетуге мәжбүр болған Шоқай 1921-1941 жылдар аралығында 20 жыл бойы Парижде елінің тәуелсіздігі жолындағы зиялылық күресін өмірден өткенше жалғастырды.
Ол неміс, француз, ағылшын, поляк, орыс, түрік тілдерінде жарық көрген кітаптары мен мақалаларында Кеңес Одағы мен түрік әлеміндегі саяси және экономикалық жаңалықтарды жазды. Бір тұтас Түркістан және түркі бірлігі жолында Зеки Велиди Тоған, Аяз Исақи, Мехмет Эмин Ресулзаде сынды тұлғалармен бірге әрекет етті.
Бұл кітапта оның ғасыр бұрынғы француз журналдарында жарияланған Қазақстан, Өзбекстан, Әзірбайжан, Түркіменстан, Шығыс Түркістан, Түркия, Ататүрік, Кемализм және Кеңес Одағының анти-кемалистік саясатын талдаған маңызды мақалалар орын алуда.
ORTA ASYA’DAN ANADOLU’YA TÜRK SANATI VE KÜLTÜRÜ PROF. NEJAT DİYARBEKİRLÎ’YE ARMAĞAN YENİ, 2006
Doğu Türkistan'dan Himalayaları ve Taklamakan'ı aşarak Hindistan ve Pakistan'dan geçerek Kazaklar... more Doğu Türkistan'dan Himalayaları ve Taklamakan'ı aşarak Hindistan ve Pakistan'dan geçerek Kazakların 1952'de Türkiye yerleşmesinden sonra bugüne değin geçen yarım asırlık dönemde, onlar hakkında Saadet Çağatay, Ingvar Svanberg, Lias Godfrey, Milton Clark, Mark Kirchner, birçok araştırmalar yapıldı. Kazakların kendi içinden çıkan Hasan Oraltay, Hızırbek Gayretullah, Halife Altay gibi yazarları da tarihleri ve örf-adetleri konusunda kitaplar neşrettiler. Kazakların Türkiye'ye yerleşmelerinden günümüze kadar yapılan bu araştırmaları dört aşamada incelemeye çalıştık.
ORTA ASYA’DAN ANADOLU’YA TÜRK SANATI VE KÜLTÜRÜ PROF. NEJAT DİYARBEKİRLÎ’YE ARMAĞAN, 2006
Doğu Türkistan'dan Himalayaları aşarak Hindistan ve Pakistan'dan geçerek Kazakların 1952'de Türki... more Doğu Türkistan'dan Himalayaları aşarak Hindistan ve Pakistan'dan geçerek Kazakların 1952'de Türkiye yerleşmesinden sonra bugüne değin geçen yarım asırlık dönemde, onlar hakkında Milton Clark, Lias Godfrey, Ingvar Svanberg, Mark Kirchner gibi yerli ve yabancı birçok araştırmalar yapıldı. Kazakların kendi içinden çıkan Hasan Oraltay, Hızırbek Gayretullah, Halife Altay gibi yazarları da tarihleri ve örf-adetleri konusunda kitaplar neşrettiler. Kazakların Türkiye'ye yerleşmelerinden günümüze kadar yapılan bu araştırmaları dört aşamada ele alabiliriz.
ORTA ASYA'DAN ANADOLU'YA TÜRK SANATI VE KÜLTÜRÜ PROF. NEJAT DİYARBEKİRLİ'YE ARMAĞAN, 2006
Kazakların Türkiye yerleşmesinden sonra geçen yarım asırlık dönemde, onlar hakkında bir çok araşt... more Kazakların Türkiye yerleşmesinden sonra geçen yarım asırlık dönemde, onlar hakkında bir çok araştırmalar yapıldı. Kazakların kendi içinden çıkan yazarlar da Kazakların tarihi ve örf-adetleri konusunda kitaplar neşrettiler. Kazakların Türkiye’ye yerleşmelerinden itibaren bu güne kadar yapılan bu araştırmaları 4 safhada ele alabiliriz:
1. Kazakları dünyaya tanıtma;
2. Kazakların kendilerini Türk halkına ve kendi nesillerine tanıtması;
3. Kazakların Türkiye’deki yaşantısını inceleme;
4. Türkiye’deki Kazakların kendilerini Kazakistan’a tanıtması.
Şimdi bu dönemleri ayrı ayrı ele alarak, yapılan çalışmaları gözden geçirebiliriz.
After the Kazakh settlement of Turkey in the last half-century, a lot of research had been done about them. The writers of the Kazakhs themselves also published books on the history and customs of the Kazakhs. These researches are may be considered in four phases:
1. Introducing the Kazakhs to the world;
2. Kazakhs introduce themselves to the Turkish people and their own generations;
3. Examine the life of Kazakhs in Turkey;
4. Kazakhstan to introduce themselves to the Kazakhs in Turkey. In this article we can review these studies separately.
1991’de Sovyetler Birliği’nin çökmesiyle Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkm... more 1991’de Sovyetler Birliği’nin çökmesiyle Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan Cumhuriyetleri bağımsızlıklarına kavuşarak “Türk Dünyası” kavramı ortaya çıktı. Türkiye ile Türk cumhuriyetlerinin başkentleri arasında çok yakın ilişkiler tesis edildi. Bu ilişkilerin geliştirilmesinde Turgut Özal’ın rolü büyüktü. Hatta bu ülkelere yaptığı 11 günlük ziyaretten döndükten iki gün sonra 17 Nisan 1993’te de vefat ediyordu. Kitap 1983-1993 yıllarında Türkiye – Sovyetler Birliği ve Türkiye - Türk cumhuriyetleri ilişkileriyle sınırlı kalmamakta, aynı zamanda o dönemde dünya gündemine gelen Almatı Olayları, Karabağ Meselesi, Kırım Tatarları, Ahıska Türkleri, Gagavuz Türkleri ve Tataristan konularını da içermektedir. Ayrıca Sovyetler Birliği’nin dağılmasını hızlandıran 1991 Moskova Darbesi ve Bağımsız Devletler Topluluğu’nun kurulması ve bu gelişmelere Türkiye’nin tepkisini de ele almaktadır.
Önce Vatan, 2020
Abay’ı doğru anlamakiçin babasını ve yetiştiği ortamını iyi vedoğru anlamak zorundayız. Abay’ı an... more Abay’ı doğru anlamakiçin babasını ve yetiştiği ortamını iyi vedoğru anlamak zorundayız. Abay’ı anlamak sadece eserleriniokumakla olmaz, aynı zamanda onun yetiştiği dönemin toplumsal, kültürel ve dil-sel özelliklerini de bilmek gerekir.