Demetrius Rokos | National Technical University of Athens (original) (raw)

Uploads

Conference Presentations by Demetrius Rokos

Research paper thumbnail of Μπορούν να υπάρξουν βιώσιµα µοντέλα ανάπτυξης στις ορεινές περιοχές στον αστερισµό της «βιώσιµης» ανάπτυξης; Η θεωρία και η πράξη της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης

Προσκεκληµένη εισήγηση στο, “Ελληνογερµανικό Αναπτυξιακό Συνέδριο” του Ιδρύµατος Μεσογειακών Μελε... more Προσκεκληµένη εισήγηση στο, “Ελληνογερµανικό Αναπτυξιακό Συνέδριο” του Ιδρύµατος Μεσογειακών Μελετών
και του Ιδρύµατος Fridrich Ebert, Ιωάννινα 14-15 Ιουνίου 2013

Research paper thumbnail of The Integrated Development of Mountainous Areas

Η εργασία «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη στις ορεινές περιοχές. Θεωρία και πράξη» παρουσιάστηκε στο 3ο ... more Η εργασία «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη στις ορεινές περιοχές. Θεωρία και πράξη» παρουσιάστηκε στο 3ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο «Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών. Θεωρία και Πράξη», Ε.Μ.Πολυτεχνείο – Δήμος Μετσόβου, 7-10 Ιουνίου 2001, Συνεδριακό Κέντρο Μετσόβου, Μέτσοβο. Εχει δημοσιευτεί στα πρακτικά του συνεδρίου με Επιστημονική Επιμέλεια Καθ. Δ. Ρόκος, Εναλλακτικές Εκδόσεις,2004, Αθήνα σελ. 79-140.

Στην εργασία αυτή η σύγχρονη θεωρία της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης (Ρόκος 1998) όπως αυτή πολυδιάστατα διαφορίζεται από τις συνήθεις µερικές, ειδικές θεµατικές/κλαδικές προσεγγίσεις, µορφές και θεωρίες της ανάπτυξης, τεκµηριώνεται σε ερευνητικό, επιστηµονικό, οικονοµικό, κοινωνικό, πολιτικό, τεχνικό/τεχνολογικό, πολιτισµικό και περιβαλλοντικό επίπεδο και για τις ιδιαίτερες έως και µοναδικές συνθήκες της φυσικής και της κοινωνικοοικονοµικής πραγµατικότητας των ορεινών περιοχών, όπως αυτές σχετίζονται, αλληλεξαρτώνται και συστηµατικά αλληλεπιδρούν στο χώρο και το χρόνο µε το ευρύτερο έως και το πλανητικό περιβάλλον τους. Οι βασικές µεθοδολογικές συνιστώσες της θεωρίας της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης των ορεινών περιοχών, όπως η διεπιστηµονικότητα και η ανάγκη ολιστικής προσέγγισης, απογραφής, χαρτογράφησης και συστηµατικής παρακολούθησης των στοιχείων, χαρακτηριστικών, εµφανίσεων, φαινοµένων και γεγονότων τα οποία συγκροτούν την κάθε φορά αδιάσπαστη ενότητα του φυσικού και κοινωνικοοικονοµικού τους χώρου οριοθετούν, προσδιορίζουν και τεκµηριώνουν τα τεχνολογικά εργαλεία, τα βήµατα τεχνικής προσέγγισης και τις βέλτιστες πολιτικές πρακτικές για την επιδίωξή της. Αναδεικνύονται ως βασική, θεµελιακής σηµασίας προϋπόθεση των σχεδιασµών Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης των ορεινών περιοχών οι Ολοκληρωµένες Αποδόσεις (Integrated Surveys) του φυσικού και κοινωνικοοικονοµικού τους περιβάλλοντος και τεκµηριώνεται µε στοιχεία από τον διεθνή και ελληνικό χώρο, η αξία της συµβολής των τεχνολογιών αιχµής της φωτοερµηνείας, της τηλεπισκόπησης, των ψηφιακών επεξεργασιών τηλεπισκοπικών απεικονίσεων και των Ολοκληρωµένων Συστηµάτων Πληροφοριών (ποιοτικών και µετρητικών) στη συγκρότηση της αναγκαίας και απαραίτητης υποδοµής τους. Εισαγωγή Οι ορεινές περιοχές ως η πλέον πρωτογενής και αδιάσπαστη ενότητα της φυσικής και της κοινωνικοοικονοµικής πραγµατικότητας και των πολυδιάστατων διαλεκτικών σχέσεων, αλληλεξαρτήσεων και αλληλεπιδράσεών τους οι οποίες τις αλληλοδιαµόρφωσαν και τις αλληλοδιαµορφώνουν δια µέσου του χρόνου, απετέλεσαν, ιστορικά, πεδία αρµονικής, ειρηνικής και δηµιουργικής συνύπαρξης του ανθρώπου µε τη φύση, την µοναδικότητα και την οµορφιά της, αλλά και τις συγκεκριµένες δυνατότητες και τους αντικειµενικούς περιορισµούς της. Οι ανοιχτοί ορίζοντες, οι δυσκολίες της επιβίωσης, της αέναης προσπάθειας ικανοποίησης µόνο των απολύτως πραγµατικών αναγκών τους και της πάλης µε τα ακραία φυσικά φαινόµενα, καθώς και η ευρηµατική αντιµετώπιση των φυσικών κινδύνων και καταστροφών, σφυρηλάτησαν λιτούς και υπερήφανους χαρακτήρες, ελεύθερα πνεύµατα και ανυπότακτες συνειδήσεις, γέννησαν πολιτισµούς, συγκρότησαν τους όρους ανάπτυξης πρωτότυπης γνώσης, κατάλληλης τεχνολογίας και αυτόχθονης σοφίας, αλλά και έθρεψαν µύθους, θρύλους, πεποιθήσεις και δοξασίες µιας ιδιαίτερης σχέσης των κατοίκων τους µε το υπερφυσικό και το θείο.

Research paper thumbnail of Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών στα χρόνια της "κρίσης

Ομιλία στο 6ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «... more Ομιλία στο 6ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Μέτσοβο, 16-19 Σεπτεμβρίου 2010

Research paper thumbnail of Η Ολοκληρωµένη Ανάπτυξη στην Ελλάδα στα Χρόνια της Πολυδιάστατης Κρίσης. Αιτίες, Ευθύνες, Προτάσεις, Μέτρα, ∆ράσεις και Προοπτικές

Στο κείμενο αυτό βασίστηκε η εναρκτήρια ομιλία στο ομότιτλο 7ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Σ... more Στο κείμενο αυτό βασίστηκε η εναρκτήρια ομιλία στο ομότιτλο 7ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Ε.Μ.Π και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε του Ε.Μ.Π που έγινε στο ΜΕ.Κ.Δ.Ε του Ε.Μ.Π στο Μέτσοβο από 12 έως 15 Σεπτεμβρίου 2013

Έχουµε ορίσει ως Ολοκληρωµένη Ανάπτυξη " την ταυτόχρονα και διαχρονικά οικονοµική, κοινωνική, πολιτική, πολιτισµική και κατάλληλη τεχνική/τεχνολογική ανάπτυξη, η οποία θα τελείται σε διαλεκτική αρµονία και µε σεβασµό στον Άνθρωπο, όπως αυτός και οι συλλογικότητές του εντάσσονται ειρηνικά, παραγωγικά και δηµιουργικά στο φυσικό και πολιτισµικό τους περιβάλλον, ως αναπόσπαστο µέρος τους και όχι ως κυρίαρχοι, ιδιοκτήτες, «επενδυτές» και εκµεταλλευτές τους ". (Ρόκος 2003, 2005). Μέσα απ'την ερευνητική µας δουλειά τα τελευταία πενήντα χρόνια ως πανεπιστηµιακών δασκάλων και πολιτών τεκµηριώθηκαν οι αρχές, οι αξίες, οι µέθοδοι, οι διαδικασίες και ο δρόµος της πράξης για την Ολοκληρωµένη Ανάπτυξη, για µιαν ανάπτυξη δηλαδή που να εξασφαλίζει µια αξιοβίωτη ζωή για κάθε άνθρωπο, όπου γης, ανεξάρτητα από τη φυλή, το χρώµα, το φύλο, το θρήσκευµα, την κοσµοθεωρία και τις πεποιθήσεις του. Έτσι λοιπόν είναι φανερό, ότι Ολοκληρωµένη Ανάπτυξη δεν υπήρξε ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία, ούτε βέβαια υπάρχει σήµερα, ούτε στην Ελλάδα, ούτε στην Ευρώπη, ούτε στον κόσµο, γιατί ιδιαίτερα σήµερα στις συνθήκες κυριαρχίας της νεοφιλελεύθερης παγκοσµιοποίησης και της απόλυτης ασυδοσίας των χρηµατοπιστωτικών κυρίως αγορών, οι αρχές και οι αξίες της, που συνεπάγονται ειρήνη, ελευθερία, κοινωνική αλληλεγγύη και τουλάχιστον πολιτική, οικονοµική και κοινωνική ισονοµία και δηµοκρατία, βρίσκονται στα αζήτητα, τόσο από τους επαγγελµατίες της πολιτικής και τις πολιτικές δυνάµεις που κατέχουν, πρακτορεύουν ή διεκδικούν µια κολοβή και δοτή από τις αγορές εξουσία, όσο και από εκείνους τους πολίτες οι οποίοι εύκολα χειραγωγούνται ή/και εκµαυλίζονται, παραιτούµενοι των δικαιωµάτων και των υποχρεώσεών τους. Η «ανάπτυξη» για τους πρώτους, ιδιαίτερα στις σηµερινές συνθήκες στις οποίες η χρόνια πολυδιάστατη κρίση αποκτά χαρακτηριστικά ανθρωπιστικής καταστροφής περιορίζεται στην αντί πάσης θυσίας µεγιστοποίηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου, µε λύσεις επιστηµονικά και διεπιστηµονικά ηλίθιες, ιδεολογικά µονοδιάστατες και µηχανιστικές, αποκλειστικά εγκιβωτισµένες στη θεολογία µιας δηµοσιονοµικής πειθαρχίας µε αδιαπέραστες παρωπίδες δολοφονικής λιτότητας για τους πολλούς και ανεξέλεγκτου, πριµοδοτούµενου και διασφαλισµένου υπερπλουτισµού για τους λίγους. Για τους λίγους που πάντα ευνοούνται, ωφελούνται νοµότυπα αλλά όχι ηθικά, διαφθείρουν συνειδήσεις, φοροδιαφεύγουν, εισφοροδιαφεύγουν, απαιτούν και επιβάλλουν τις µέγιστες δυνατές µειώσεις του εργασιακού κόστους αλλά και ασύλληπτης φαντασίας κίνητρα και απαλλαγές για τους ίδιους, για να «επενδύσουν» και να δηµιουργήσουν έτσι «νέες θέσεις εργασίας» ειλώτων, χωρίς κανένα στην πράξη ατοµικό, ανθρώπινο, κοινωνικό και εργασιακό δικαίωµα.

Research paper thumbnail of Η ολική πραγματική πραγματικότητα και η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των Ορεινών και των Γεωγραφικά Απομονωμένων Περιοχών σήμερα

Το κείμενο παρουσιάστηκε στο 8ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ... more Το κείμενο παρουσιάστηκε στο 8ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «H Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των Ορεινών και των Γεωγραφικά Απομονωμένων Περιοχών» που πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του ΜΕ.Κ.Δ.Ε στο Μέτσοβο, στις 22-24 Σεπτεμβρίου 2016.

Στην εργασία αυτή συνοψίζονται και αναλύονται, µε τη µεθοδολογία και τις τεχνικές των Ολοκληρωµένων Αποδόσεων της Φυσικής και Κοινωνικοοικονοµικής Πραγµατικότητας, οι ιδιάζουσες χαρακτηριστικές συνθήκες του ολικού περιβάλλοντος, της ζωής και της δουλειάς των κατοίκων των Ορεινών και των Γεωγραφικά Αποµονωµένων ηπειρωτικών και νησιωτικών Περιοχών, αλλά και οι πολυδιάστατες σχέσεις, αλληλεξαρτήσεις και αλληλεπιδράσεις των περιοχών αυτών µε τις όµορες περιοχές τους, σε εθνικό, περιφερειακό και υπερκρατικό επίπεδο, όπως αυτές καθορίζονται καταλυτικά από την κάθε φορά ολική πραγµατική «πραγµατικότητα» στις πολιτικές, κοινωνικές, οικονοµικές, πολιτισµικές και τεχνικές/τεχνολογικές διαστάσεις της.
Η σταδιακή επικράτηση, τα τελευταία τριάντα τουλάχιστον χρόνια, της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας, όπως αυτή διατρέχει και δεσµεύει σε πλανητικό επίπεδο θεωρητικά κείµενα, θεσµικές και νοµοθετικές πρωτοβουλίες, αλλά και κυβερνητικά σχέδια, αποφάσεις, προγράµµατα, συµφωνίες και πρακτικές, επιτεύχθηκε µε τον δούρειο ίππο της «βιώσιµης» ή "αειφόρου" οικονοµικής, (και µόνο για τους έχοντες και κατέχοντες), ανάπτυξης, η οποία υπέταξε και υποτάσσει – προσωρινά ισχυρίζοµαι – την πολιτική, την κοινωνία, τον πολιτισµό, την τεχνική/τεχνολογία και το περιβάλλον στα διαπλεκόµενα συµφέροντα του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος, των πολυεθνικών επιχειρήσεων, των ασύδοτων αγορών και των εντεταλµένων τους τεχνικών της εξουσίας. Οι ορεινές και οι γεωγραφικά αποµονωµένες περιοχές, για προφανείς αντικειµενικούς λόγους δεν µπορούν να ενδιαφέρουν τις αγορές, παρά µόνο για την χωρίς πρόγραµµα και αρχές ληστρική εκµετάλλευση του προφανούς "συγκριτικού" τους πλεονεκτήµατος, της µοναδικής οµορφιάς τους δηλαδή και της δυνάµει ανεξάντλητης και σε µεγάλο βαθµό ανεξερεύνητης
κιβωτού των φυσικών διαθεσίµων τους.
Κι αυτό, στις άκρως ευνοϊκές γι’ αυτές συνθήκες της συνεχιζόµενης εγκατάλειψης των περιοχών αυτών από τη νεολαία και τους κατοίκους τους ως αποτέλεσµα του κρατούντος µετά τον δεύτερο παγκόσµιο πόλεµο καταναλωτικού "αναπτυξιακού" µοντέλου.
Η "ελκυστικότητά" τους και το νεοφιλελεύθερο «branding» τους, αλλά και η καταιγιστική προπαγανδιστική διαχείρισή τους ως αναπτυξιακών συµβόλων, δεν εµποδίζονται πλέον δυστυχώς από µια ραγδαία υποχρηµατοδοτούµενη απαξιούµενη, ιδιωτικοποιούµενη και
εµπορευµατοποιούµενη δηµόσια παιδεία, ελέω και των δήθεν προοδευτικών διανοουµένων παντός καιρού και των όσων, σταδιακά αλλοτριούµενων, αµόρφωτων, αλλά και καλά καταρτισµένων στην στενή ειδικότητά τους παληών και όψιµων πανεπιστηµιακών, θιασωτών της «αειφορίας». Έτσι, θα αποβούν στην πράξη, ολική καταστροφή τους από φιλόδοξους περιστασιακούς άρπαγες «επενδυτές», οι οποίοι θα «φέρουν» µε δανεικά – και πάντα χωρίς
ίδια κεφάλαια – την «ανάπτυξη», «νέες θέσεις εργασίας» και µοντέρνους τρόπους ζωής σε κάθε βουνό και νησί µας.
Από την άλλη µεριά, από τη διεξοδική ολιστική και τεκµηριωµένη ανάλυση των µετρητικών και ποιοτικών στοιχείων τα οποία συγκροτούν την πραγµατική «πραγµατικότητά» τους, προκύπτει ότι η κατάσταση, οι ποιότητες και τα µεγέθη των ορεινών και των γεωγραφικά αποµονωµένων περιοχών αποτελούν τις βέλτιστες συνθήκες ανάπτυξης εξωσυστηµικών, ελεύθερων και δηµοκρατικών εγχειρηµάτων, πρωτοβουλιών, σχεδίων, προγραµµάτων και
δράσεων από τα κάτω, διεπιστηµονικών οµάδων κατοίκων και ξενιτεµένων επιστηµόνων που αγαπούν τον τόπο τους, αλλά και όσων παραγωγών, δηµιουργών, εργαζοµένων και µεταναστών/προσφύγων συνειδητά επιλέγουν να µείνουν, να ζήσουν και να εργασθούν σε
αυτές. Οι αρχές, οι αξίες, η φιλοσοφία, η θεωρία, η µεθοδολογία, η πράξη και τα παραδείγµατα της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης, που παντρεύουν τη διεπιστηµονικότητα, µε την
τεκµηριωµένη αναλυτική κριτική σκέψη, την αυτόχθονη σοφία, τις παραδοσιακές τέχνες και τεχνικές και την µεθοδική συλλογική δράση ελεύθερων, υπεύθυνων και συνειδητών πολιτών και εργαζοµένων, αποδεικνύεται λογικά και διαλεκτικά, ότι «δυνάµει» µπορούν να δώσουν αρµονικές µε τη ζωή των ανθρώπων και το ολικό περιβάλλον λύσεις, για την πραγµατική ανάπτυξη των ορεινών και των αποµονωµένων περιοχών και όχι µόνο.
Μια σειρά από άκρως αναγκαίες προϋποθέσεις για τέτοιες εξελίξεις επισηµαίνονται και θεµελιώνονται στη δύναµη και τη δυναµική της παιδείας, ως µόρφωσης και πολιτισµού, ανεκτίµητου κοινωνικού αγαθού και ενωτικού αιτήµατος και δράσης όλων όσων την
αντιλαµβάνονται, την εννοούν και παλεύουν γι’ αυτήν θεωρώντας την ως τη µόνη αξιόπιστη και ασφαλή υποδοµή της κοινωνικής αλλαγής (Ρόκος 1981, 1997, 2003, 2006, 2008, 2010, 2011).

Research paper thumbnail of Πολιτικές, Κοινωνικές και Πολιτισμικές όψεις  της "πραγματικής" πραγματικότητας  και η φιλοσοφία της Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης

To κείμενο παρουσιάστηκε στο επιστημονικό συμπόσιο "Το πεδίο της κοινωνικής και πολιτικής φιλοσοφ... more To κείμενο παρουσιάστηκε στο επιστημονικό συμπόσιο "Το πεδίο της κοινωνικής και πολιτικής φιλοσοφίας" αφιερωμένο στον Π. Νούτσο, Ομότιμο Καθηγητή Κοινωνικής και Πολιτικής Φιλοσοφίας. Διοργανώθηκε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Τμήμα Φ.Π.Ψ Τομέας Ψυχολογίας, στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών, στα Ιωάννινα, στις 5 και 6 Μαίου 2017

Papers by Demetrius Rokos

Research paper thumbnail of Integrated Development of Mountainous Areas

Στην εργασία αυτή η σύγχρονη θεωρία της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης (Ρόκος 1998) όπως αυτ... more Στην εργασία αυτή η σύγχρονη θεωρία της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης (Ρόκος 1998) όπως αυτή πολυδιάστατα διαφορίζεται από τις συνήθεις µερικές, ειδικές θεµατικές/κλαδικές προσεγγίσεις, µορφές και θεωρίες της ανάπτυξης, τεκµηριώνεται σε ερευνητικό, επιστηµονικό, οικονοµικό, κοινωνικό, πολιτικό, τεχνικό/τεχνολογικό, πολιτισµικό και περιβαλλοντικό επίπεδο και για τις ιδιαίτερες έως και µοναδικές συνθήκες της φυσικής και της κοινωνικοοικονοµικής πραγµατικότητας των ορεινών περιοχών, όπως αυτές σχετίζονται, αλληλεξαρτώνται και συστηµατικά αλληλεπιδρούν στο χώρο και το χρόνο µε το ευρύτερο έως και το πλανητικό περιβάλλον τους. Οι βασικές µεθοδολογικές συνιστώσες της θεωρίας της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης των ορεινών περιοχών, όπως η διεπιστηµονικότητα και η ανάγκη ολιστικής προσέγγισης, απογραφής, χαρτογράφησης και συστηµατικής παρακολούθησης των στοιχείων, χαρακτηριστικών, εµφανίσεων, φαινοµένων και γεγονότων τα οποία συγκροτούν την κάθε φορά αδιάσπαστη ενότητα του φυσικού και κοινωνικοοικονοµικού τους χώρου οριοθετούν, προσδιορίζουν και τεκµηριώνουν τα τεχνολογικά εργαλεία, τα βήµατα τεχνικής προσέγγισης και τις βέλτιστες πολιτικές πρακτικές για την επιδίωξή της. Αναδεικνύονται ως βασική, θεµελιακής σηµασίας προϋπόθεση των σχεδιασµών Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης των ορεινών περιοχών οι Ολοκληρωµένες Αποδόσεις (Integrated Surveys) του φυσικού και κοινωνικοοικονοµικού τους περιβάλλοντος και τεκµηριώνεται µε στοιχεία από τον διεθνή και ελληνικό χώρο, η αξία της συµβολής των τεχνολογιών αιχµής της φωτοερµηνείας, της τηλεπισκόπησης, των ψηφιακών επεξεργασιών τηλεπισκοπικών απεικονίσεων και των Ολοκληρωµένων Συστηµάτων Πληροφοριών (ποιοτικών και µετρητικών) στη συγκρότηση της αναγκαίας και απαραίτητης υποδοµής τους. Εισαγωγή Οι ορεινές περιοχές ως η πλέον πρωτογενής και αδιάσπαστη ενότητα της φυσικής και της κοινωνικοοικονοµικής πραγµατικότητας και των πολυδιάστατων διαλεκτικών σχέσεων, αλληλεξαρτήσεων και αλληλεπιδράσεών τους οι οποίες τις αλληλοδιαµόρφωσαν και τις αλληλοδιαµορφώνουν δια µέσου του χρόνου, απετέλεσαν, ιστορικά, πεδία αρµονικής, ειρηνικής και δηµιουργικής συνύπαρξης του ανθρώπου µε τη φύση, την µοναδικότητα και την οµορφιά της, αλλά και τις συγκεκριµένες δυνατότητες και τους αντικειµενικούς περιορισµούς της. Οι ανοιχτοί ορίζοντες, οι δυσκολίες της επιβίωσης, της αέναης προσπάθειας ικανοποίησης µόνο των απολύτως πραγµατικών αναγκών τους και της πάλης µε τα ακραία φυσικά φαινόµενα, καθώς και η ευρηµατική αντιµετώπιση των φυσικών κινδύνων και καταστροφών, σφυρηλάτησαν λιτούς και υπερήφανους χαρακτήρες, ελεύθερα πνεύµατα και ανυπότακτες συνειδήσεις, γέννησαν πολιτισµούς, συγκρότησαν τους όρους ανάπτυξης πρωτότυπης γνώσης, κατάλληλης τεχνολογίας και αυτόχθονης σοφίας, αλλά και έθρεψαν µύθους, θρύλους, πεποιθήσεις και δοξασίες µιας ιδιαίτερης σχέσης των κατοίκων τους µε το υπερφυσικό και το θείο.

Research paper thumbnail of Αξιοβίωτη Ολοκληρωµένη Ανάπτυξη Για έναν ειρηνικό και καλύτερο κόσµο

Όταν οι πολίτες, σε οποιοδήποτε επίπεδο, συζητούν, επιχειρηµατολογούν, απαιτούν, διεκδικούν, παλε... more Όταν οι πολίτες, σε οποιοδήποτε επίπεδο, συζητούν, επιχειρηµατολογούν, απαιτούν, διεκδικούν, παλεύουν, αντιδικούν, ή και ανταγωνίζονται -ακόµη και µε τις καλύτερες των προθέσεων-για την «ανάπτυξη», (τοπική, περιφερειακή, εθνική, πλανητική, ή θεµατική/κλαδική), είναι απολύτως βέβαιο ότι έχουν -οι συντριπτικά περισσότεροι -εντελώς διαφορετική αντίληψη για το τι είναι «ανάπτυξη» και πώς µπορεί αυτή να επιτευχθεί.

Research paper thumbnail of Μια απόπειρα να απαντηθούν µε αξιοπιστία πέντε θεµελιώδη ερωτήµατα για την Ανάπτυξη

Research paper thumbnail of Greek Mountainous Areas: The need for a Worthliving Integrated Development

Greece is the most mountainous country of the European Union (EU) along with Austria. According t... more Greece is the most mountainous country of the European Union (EU) along with Austria. According to NORDREGIO (2004) mountainous areas in Greece account for 77.9% of the total country area, while according to the National Statistical Service (2005) the area of the mountainous and semi mountainous municipalities accounts for 71.3%. Mountainous areas are fields of great natural, biological/genetical and cultural wealth, but in their great majority they face numerous environmental and socioeconomic problems. These are mainly abandonment, isolation and population ageing. As for practicing agricultural activities, this is very difficult, because of the intense and intensively changing topographic relief, the fragmentation and dispersion of very small land holdings (ownership/use/exploitation units) and the extreme climate conditions prevailing. In 1975, the European Community announced the first mountain oriented " development " measure, introducing direct income support for farmers in mountainous areas (European Commission 2002). Since then, important progress has been made not only in dealing, at a theoretical level, with the strategies, policies and measures for the " sustainable " development of mountainous areas, but also in documenting specific critical views (Dax 2004, Rokos 2004, 2010). The fact is that so many years after the " implementation " of these European and national strategies, the complicated, multidimensional and interrelated problems of environment and development in mountainous areas, have not been confronted. On the contrary, in many cases, they get even worse. There are many reasons for this failure. First of all, there is no specific European strategy for the development of mountainous areas which take into consideration the fundamental elements that characterize the specific natural and socioeconomic reality of these areas, even though the voices pointing out the need for a " Green Paper on the Future of the European Mountain Areas " (Euromontana 2007, AEM 2008) are getting stronger. Apart from this, a critical analysis of the European strategies, policies and measures for the " sustainable " development in general and especially for the development of mountainous areas, indicates that the main directions for such a development, concerning agriculture and secondly, tourism, depend exclusively on competitiveness, entrepreneurship, innovation and flexible forms of employment and are in most cases partial, sectorial, segmental and even inappropriate. In this paper,

Research paper thumbnail of Sustainable and Integrated Development—A Critical Analysis

The words " Sustainable Development " are frequently used by very lightly, to the extent that the... more The words " Sustainable Development " are frequently used by very lightly, to the extent that they have lost their meaning. There is a presumption that for any perspective analysis or any development proposal, these two words are the most appropriate. Sustainability has been incorporated in the objectives of many studies. The historical model of industrialized societies in the 19th and 20th centuries served as the central notion of what constitutes development in both the cost-effectiveness and equity perspectives. According to some analysts, this path represents the model for global prosperity. However, a number of growing parallel literatures recognize the importance of diverse development pathways in achieving an environmentally and socioeconomically better world. The term sustainable development does not bring forward all aspects of development. A new term that incorporates the wellbeing of all citizens through economic development and the preservation of the environment is needed. A " Worth-living Integrated Development " could be a term that combines economic development, social development and environmental protection. A Worth-living Integrated Development may be achieved only when human societies decide to create necessary presuppositions—at the educational, research, economic, social, political, technical/technological and environmental levels—for a better world, based on the human values of peace, justice, solidarity, political, economic and social democracy and ethics, respect for nature and for the variety of cultures of all human beings.

Research paper thumbnail of Μπορούν να υπάρξουν βιώσιµα µοντέλα ανάπτυξης στις ορεινές περιοχές στον αστερισµό της «βιώσιµης» ανάπτυξης; Η θεωρία και η πράξη της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης

Προσκεκληµένη εισήγηση στο, “Ελληνογερµανικό Αναπτυξιακό Συνέδριο” του Ιδρύµατος Μεσογειακών Μελε... more Προσκεκληµένη εισήγηση στο, “Ελληνογερµανικό Αναπτυξιακό Συνέδριο” του Ιδρύµατος Μεσογειακών Μελετών
και του Ιδρύµατος Fridrich Ebert, Ιωάννινα 14-15 Ιουνίου 2013

Research paper thumbnail of The Integrated Development of Mountainous Areas

Η εργασία «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη στις ορεινές περιοχές. Θεωρία και πράξη» παρουσιάστηκε στο 3ο ... more Η εργασία «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη στις ορεινές περιοχές. Θεωρία και πράξη» παρουσιάστηκε στο 3ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο «Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών. Θεωρία και Πράξη», Ε.Μ.Πολυτεχνείο – Δήμος Μετσόβου, 7-10 Ιουνίου 2001, Συνεδριακό Κέντρο Μετσόβου, Μέτσοβο. Εχει δημοσιευτεί στα πρακτικά του συνεδρίου με Επιστημονική Επιμέλεια Καθ. Δ. Ρόκος, Εναλλακτικές Εκδόσεις,2004, Αθήνα σελ. 79-140.

Στην εργασία αυτή η σύγχρονη θεωρία της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης (Ρόκος 1998) όπως αυτή πολυδιάστατα διαφορίζεται από τις συνήθεις µερικές, ειδικές θεµατικές/κλαδικές προσεγγίσεις, µορφές και θεωρίες της ανάπτυξης, τεκµηριώνεται σε ερευνητικό, επιστηµονικό, οικονοµικό, κοινωνικό, πολιτικό, τεχνικό/τεχνολογικό, πολιτισµικό και περιβαλλοντικό επίπεδο και για τις ιδιαίτερες έως και µοναδικές συνθήκες της φυσικής και της κοινωνικοοικονοµικής πραγµατικότητας των ορεινών περιοχών, όπως αυτές σχετίζονται, αλληλεξαρτώνται και συστηµατικά αλληλεπιδρούν στο χώρο και το χρόνο µε το ευρύτερο έως και το πλανητικό περιβάλλον τους. Οι βασικές µεθοδολογικές συνιστώσες της θεωρίας της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης των ορεινών περιοχών, όπως η διεπιστηµονικότητα και η ανάγκη ολιστικής προσέγγισης, απογραφής, χαρτογράφησης και συστηµατικής παρακολούθησης των στοιχείων, χαρακτηριστικών, εµφανίσεων, φαινοµένων και γεγονότων τα οποία συγκροτούν την κάθε φορά αδιάσπαστη ενότητα του φυσικού και κοινωνικοοικονοµικού τους χώρου οριοθετούν, προσδιορίζουν και τεκµηριώνουν τα τεχνολογικά εργαλεία, τα βήµατα τεχνικής προσέγγισης και τις βέλτιστες πολιτικές πρακτικές για την επιδίωξή της. Αναδεικνύονται ως βασική, θεµελιακής σηµασίας προϋπόθεση των σχεδιασµών Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης των ορεινών περιοχών οι Ολοκληρωµένες Αποδόσεις (Integrated Surveys) του φυσικού και κοινωνικοοικονοµικού τους περιβάλλοντος και τεκµηριώνεται µε στοιχεία από τον διεθνή και ελληνικό χώρο, η αξία της συµβολής των τεχνολογιών αιχµής της φωτοερµηνείας, της τηλεπισκόπησης, των ψηφιακών επεξεργασιών τηλεπισκοπικών απεικονίσεων και των Ολοκληρωµένων Συστηµάτων Πληροφοριών (ποιοτικών και µετρητικών) στη συγκρότηση της αναγκαίας και απαραίτητης υποδοµής τους. Εισαγωγή Οι ορεινές περιοχές ως η πλέον πρωτογενής και αδιάσπαστη ενότητα της φυσικής και της κοινωνικοοικονοµικής πραγµατικότητας και των πολυδιάστατων διαλεκτικών σχέσεων, αλληλεξαρτήσεων και αλληλεπιδράσεών τους οι οποίες τις αλληλοδιαµόρφωσαν και τις αλληλοδιαµορφώνουν δια µέσου του χρόνου, απετέλεσαν, ιστορικά, πεδία αρµονικής, ειρηνικής και δηµιουργικής συνύπαρξης του ανθρώπου µε τη φύση, την µοναδικότητα και την οµορφιά της, αλλά και τις συγκεκριµένες δυνατότητες και τους αντικειµενικούς περιορισµούς της. Οι ανοιχτοί ορίζοντες, οι δυσκολίες της επιβίωσης, της αέναης προσπάθειας ικανοποίησης µόνο των απολύτως πραγµατικών αναγκών τους και της πάλης µε τα ακραία φυσικά φαινόµενα, καθώς και η ευρηµατική αντιµετώπιση των φυσικών κινδύνων και καταστροφών, σφυρηλάτησαν λιτούς και υπερήφανους χαρακτήρες, ελεύθερα πνεύµατα και ανυπότακτες συνειδήσεις, γέννησαν πολιτισµούς, συγκρότησαν τους όρους ανάπτυξης πρωτότυπης γνώσης, κατάλληλης τεχνολογίας και αυτόχθονης σοφίας, αλλά και έθρεψαν µύθους, θρύλους, πεποιθήσεις και δοξασίες µιας ιδιαίτερης σχέσης των κατοίκων τους µε το υπερφυσικό και το θείο.

Research paper thumbnail of Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών στα χρόνια της "κρίσης

Ομιλία στο 6ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «... more Ομιλία στο 6ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών», ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., Μέτσοβο, 16-19 Σεπτεμβρίου 2010

Research paper thumbnail of Η Ολοκληρωµένη Ανάπτυξη στην Ελλάδα στα Χρόνια της Πολυδιάστατης Κρίσης. Αιτίες, Ευθύνες, Προτάσεις, Μέτρα, ∆ράσεις και Προοπτικές

Στο κείμενο αυτό βασίστηκε η εναρκτήρια ομιλία στο ομότιτλο 7ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Σ... more Στο κείμενο αυτό βασίστηκε η εναρκτήρια ομιλία στο ομότιτλο 7ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Ε.Μ.Π και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε του Ε.Μ.Π που έγινε στο ΜΕ.Κ.Δ.Ε του Ε.Μ.Π στο Μέτσοβο από 12 έως 15 Σεπτεμβρίου 2013

Έχουµε ορίσει ως Ολοκληρωµένη Ανάπτυξη " την ταυτόχρονα και διαχρονικά οικονοµική, κοινωνική, πολιτική, πολιτισµική και κατάλληλη τεχνική/τεχνολογική ανάπτυξη, η οποία θα τελείται σε διαλεκτική αρµονία και µε σεβασµό στον Άνθρωπο, όπως αυτός και οι συλλογικότητές του εντάσσονται ειρηνικά, παραγωγικά και δηµιουργικά στο φυσικό και πολιτισµικό τους περιβάλλον, ως αναπόσπαστο µέρος τους και όχι ως κυρίαρχοι, ιδιοκτήτες, «επενδυτές» και εκµεταλλευτές τους ". (Ρόκος 2003, 2005). Μέσα απ'την ερευνητική µας δουλειά τα τελευταία πενήντα χρόνια ως πανεπιστηµιακών δασκάλων και πολιτών τεκµηριώθηκαν οι αρχές, οι αξίες, οι µέθοδοι, οι διαδικασίες και ο δρόµος της πράξης για την Ολοκληρωµένη Ανάπτυξη, για µιαν ανάπτυξη δηλαδή που να εξασφαλίζει µια αξιοβίωτη ζωή για κάθε άνθρωπο, όπου γης, ανεξάρτητα από τη φυλή, το χρώµα, το φύλο, το θρήσκευµα, την κοσµοθεωρία και τις πεποιθήσεις του. Έτσι λοιπόν είναι φανερό, ότι Ολοκληρωµένη Ανάπτυξη δεν υπήρξε ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία, ούτε βέβαια υπάρχει σήµερα, ούτε στην Ελλάδα, ούτε στην Ευρώπη, ούτε στον κόσµο, γιατί ιδιαίτερα σήµερα στις συνθήκες κυριαρχίας της νεοφιλελεύθερης παγκοσµιοποίησης και της απόλυτης ασυδοσίας των χρηµατοπιστωτικών κυρίως αγορών, οι αρχές και οι αξίες της, που συνεπάγονται ειρήνη, ελευθερία, κοινωνική αλληλεγγύη και τουλάχιστον πολιτική, οικονοµική και κοινωνική ισονοµία και δηµοκρατία, βρίσκονται στα αζήτητα, τόσο από τους επαγγελµατίες της πολιτικής και τις πολιτικές δυνάµεις που κατέχουν, πρακτορεύουν ή διεκδικούν µια κολοβή και δοτή από τις αγορές εξουσία, όσο και από εκείνους τους πολίτες οι οποίοι εύκολα χειραγωγούνται ή/και εκµαυλίζονται, παραιτούµενοι των δικαιωµάτων και των υποχρεώσεών τους. Η «ανάπτυξη» για τους πρώτους, ιδιαίτερα στις σηµερινές συνθήκες στις οποίες η χρόνια πολυδιάστατη κρίση αποκτά χαρακτηριστικά ανθρωπιστικής καταστροφής περιορίζεται στην αντί πάσης θυσίας µεγιστοποίηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου, µε λύσεις επιστηµονικά και διεπιστηµονικά ηλίθιες, ιδεολογικά µονοδιάστατες και µηχανιστικές, αποκλειστικά εγκιβωτισµένες στη θεολογία µιας δηµοσιονοµικής πειθαρχίας µε αδιαπέραστες παρωπίδες δολοφονικής λιτότητας για τους πολλούς και ανεξέλεγκτου, πριµοδοτούµενου και διασφαλισµένου υπερπλουτισµού για τους λίγους. Για τους λίγους που πάντα ευνοούνται, ωφελούνται νοµότυπα αλλά όχι ηθικά, διαφθείρουν συνειδήσεις, φοροδιαφεύγουν, εισφοροδιαφεύγουν, απαιτούν και επιβάλλουν τις µέγιστες δυνατές µειώσεις του εργασιακού κόστους αλλά και ασύλληπτης φαντασίας κίνητρα και απαλλαγές για τους ίδιους, για να «επενδύσουν» και να δηµιουργήσουν έτσι «νέες θέσεις εργασίας» ειλώτων, χωρίς κανένα στην πράξη ατοµικό, ανθρώπινο, κοινωνικό και εργασιακό δικαίωµα.

Research paper thumbnail of Η ολική πραγματική πραγματικότητα και η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των Ορεινών και των Γεωγραφικά Απομονωμένων Περιοχών σήμερα

Το κείμενο παρουσιάστηκε στο 8ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ... more Το κείμενο παρουσιάστηκε στο 8ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «H Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των Ορεινών και των Γεωγραφικά Απομονωμένων Περιοχών» που πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του ΜΕ.Κ.Δ.Ε στο Μέτσοβο, στις 22-24 Σεπτεμβρίου 2016.

Στην εργασία αυτή συνοψίζονται και αναλύονται, µε τη µεθοδολογία και τις τεχνικές των Ολοκληρωµένων Αποδόσεων της Φυσικής και Κοινωνικοοικονοµικής Πραγµατικότητας, οι ιδιάζουσες χαρακτηριστικές συνθήκες του ολικού περιβάλλοντος, της ζωής και της δουλειάς των κατοίκων των Ορεινών και των Γεωγραφικά Αποµονωµένων ηπειρωτικών και νησιωτικών Περιοχών, αλλά και οι πολυδιάστατες σχέσεις, αλληλεξαρτήσεις και αλληλεπιδράσεις των περιοχών αυτών µε τις όµορες περιοχές τους, σε εθνικό, περιφερειακό και υπερκρατικό επίπεδο, όπως αυτές καθορίζονται καταλυτικά από την κάθε φορά ολική πραγµατική «πραγµατικότητα» στις πολιτικές, κοινωνικές, οικονοµικές, πολιτισµικές και τεχνικές/τεχνολογικές διαστάσεις της.
Η σταδιακή επικράτηση, τα τελευταία τριάντα τουλάχιστον χρόνια, της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας, όπως αυτή διατρέχει και δεσµεύει σε πλανητικό επίπεδο θεωρητικά κείµενα, θεσµικές και νοµοθετικές πρωτοβουλίες, αλλά και κυβερνητικά σχέδια, αποφάσεις, προγράµµατα, συµφωνίες και πρακτικές, επιτεύχθηκε µε τον δούρειο ίππο της «βιώσιµης» ή "αειφόρου" οικονοµικής, (και µόνο για τους έχοντες και κατέχοντες), ανάπτυξης, η οποία υπέταξε και υποτάσσει – προσωρινά ισχυρίζοµαι – την πολιτική, την κοινωνία, τον πολιτισµό, την τεχνική/τεχνολογία και το περιβάλλον στα διαπλεκόµενα συµφέροντα του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος, των πολυεθνικών επιχειρήσεων, των ασύδοτων αγορών και των εντεταλµένων τους τεχνικών της εξουσίας. Οι ορεινές και οι γεωγραφικά αποµονωµένες περιοχές, για προφανείς αντικειµενικούς λόγους δεν µπορούν να ενδιαφέρουν τις αγορές, παρά µόνο για την χωρίς πρόγραµµα και αρχές ληστρική εκµετάλλευση του προφανούς "συγκριτικού" τους πλεονεκτήµατος, της µοναδικής οµορφιάς τους δηλαδή και της δυνάµει ανεξάντλητης και σε µεγάλο βαθµό ανεξερεύνητης
κιβωτού των φυσικών διαθεσίµων τους.
Κι αυτό, στις άκρως ευνοϊκές γι’ αυτές συνθήκες της συνεχιζόµενης εγκατάλειψης των περιοχών αυτών από τη νεολαία και τους κατοίκους τους ως αποτέλεσµα του κρατούντος µετά τον δεύτερο παγκόσµιο πόλεµο καταναλωτικού "αναπτυξιακού" µοντέλου.
Η "ελκυστικότητά" τους και το νεοφιλελεύθερο «branding» τους, αλλά και η καταιγιστική προπαγανδιστική διαχείρισή τους ως αναπτυξιακών συµβόλων, δεν εµποδίζονται πλέον δυστυχώς από µια ραγδαία υποχρηµατοδοτούµενη απαξιούµενη, ιδιωτικοποιούµενη και
εµπορευµατοποιούµενη δηµόσια παιδεία, ελέω και των δήθεν προοδευτικών διανοουµένων παντός καιρού και των όσων, σταδιακά αλλοτριούµενων, αµόρφωτων, αλλά και καλά καταρτισµένων στην στενή ειδικότητά τους παληών και όψιµων πανεπιστηµιακών, θιασωτών της «αειφορίας». Έτσι, θα αποβούν στην πράξη, ολική καταστροφή τους από φιλόδοξους περιστασιακούς άρπαγες «επενδυτές», οι οποίοι θα «φέρουν» µε δανεικά – και πάντα χωρίς
ίδια κεφάλαια – την «ανάπτυξη», «νέες θέσεις εργασίας» και µοντέρνους τρόπους ζωής σε κάθε βουνό και νησί µας.
Από την άλλη µεριά, από τη διεξοδική ολιστική και τεκµηριωµένη ανάλυση των µετρητικών και ποιοτικών στοιχείων τα οποία συγκροτούν την πραγµατική «πραγµατικότητά» τους, προκύπτει ότι η κατάσταση, οι ποιότητες και τα µεγέθη των ορεινών και των γεωγραφικά αποµονωµένων περιοχών αποτελούν τις βέλτιστες συνθήκες ανάπτυξης εξωσυστηµικών, ελεύθερων και δηµοκρατικών εγχειρηµάτων, πρωτοβουλιών, σχεδίων, προγραµµάτων και
δράσεων από τα κάτω, διεπιστηµονικών οµάδων κατοίκων και ξενιτεµένων επιστηµόνων που αγαπούν τον τόπο τους, αλλά και όσων παραγωγών, δηµιουργών, εργαζοµένων και µεταναστών/προσφύγων συνειδητά επιλέγουν να µείνουν, να ζήσουν και να εργασθούν σε
αυτές. Οι αρχές, οι αξίες, η φιλοσοφία, η θεωρία, η µεθοδολογία, η πράξη και τα παραδείγµατα της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης, που παντρεύουν τη διεπιστηµονικότητα, µε την
τεκµηριωµένη αναλυτική κριτική σκέψη, την αυτόχθονη σοφία, τις παραδοσιακές τέχνες και τεχνικές και την µεθοδική συλλογική δράση ελεύθερων, υπεύθυνων και συνειδητών πολιτών και εργαζοµένων, αποδεικνύεται λογικά και διαλεκτικά, ότι «δυνάµει» µπορούν να δώσουν αρµονικές µε τη ζωή των ανθρώπων και το ολικό περιβάλλον λύσεις, για την πραγµατική ανάπτυξη των ορεινών και των αποµονωµένων περιοχών και όχι µόνο.
Μια σειρά από άκρως αναγκαίες προϋποθέσεις για τέτοιες εξελίξεις επισηµαίνονται και θεµελιώνονται στη δύναµη και τη δυναµική της παιδείας, ως µόρφωσης και πολιτισµού, ανεκτίµητου κοινωνικού αγαθού και ενωτικού αιτήµατος και δράσης όλων όσων την
αντιλαµβάνονται, την εννοούν και παλεύουν γι’ αυτήν θεωρώντας την ως τη µόνη αξιόπιστη και ασφαλή υποδοµή της κοινωνικής αλλαγής (Ρόκος 1981, 1997, 2003, 2006, 2008, 2010, 2011).

Research paper thumbnail of Πολιτικές, Κοινωνικές και Πολιτισμικές όψεις  της "πραγματικής" πραγματικότητας  και η φιλοσοφία της Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης

To κείμενο παρουσιάστηκε στο επιστημονικό συμπόσιο "Το πεδίο της κοινωνικής και πολιτικής φιλοσοφ... more To κείμενο παρουσιάστηκε στο επιστημονικό συμπόσιο "Το πεδίο της κοινωνικής και πολιτικής φιλοσοφίας" αφιερωμένο στον Π. Νούτσο, Ομότιμο Καθηγητή Κοινωνικής και Πολιτικής Φιλοσοφίας. Διοργανώθηκε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Τμήμα Φ.Π.Ψ Τομέας Ψυχολογίας, στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών, στα Ιωάννινα, στις 5 και 6 Μαίου 2017

Research paper thumbnail of Integrated Development of Mountainous Areas

Στην εργασία αυτή η σύγχρονη θεωρία της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης (Ρόκος 1998) όπως αυτ... more Στην εργασία αυτή η σύγχρονη θεωρία της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης (Ρόκος 1998) όπως αυτή πολυδιάστατα διαφορίζεται από τις συνήθεις µερικές, ειδικές θεµατικές/κλαδικές προσεγγίσεις, µορφές και θεωρίες της ανάπτυξης, τεκµηριώνεται σε ερευνητικό, επιστηµονικό, οικονοµικό, κοινωνικό, πολιτικό, τεχνικό/τεχνολογικό, πολιτισµικό και περιβαλλοντικό επίπεδο και για τις ιδιαίτερες έως και µοναδικές συνθήκες της φυσικής και της κοινωνικοοικονοµικής πραγµατικότητας των ορεινών περιοχών, όπως αυτές σχετίζονται, αλληλεξαρτώνται και συστηµατικά αλληλεπιδρούν στο χώρο και το χρόνο µε το ευρύτερο έως και το πλανητικό περιβάλλον τους. Οι βασικές µεθοδολογικές συνιστώσες της θεωρίας της Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης των ορεινών περιοχών, όπως η διεπιστηµονικότητα και η ανάγκη ολιστικής προσέγγισης, απογραφής, χαρτογράφησης και συστηµατικής παρακολούθησης των στοιχείων, χαρακτηριστικών, εµφανίσεων, φαινοµένων και γεγονότων τα οποία συγκροτούν την κάθε φορά αδιάσπαστη ενότητα του φυσικού και κοινωνικοοικονοµικού τους χώρου οριοθετούν, προσδιορίζουν και τεκµηριώνουν τα τεχνολογικά εργαλεία, τα βήµατα τεχνικής προσέγγισης και τις βέλτιστες πολιτικές πρακτικές για την επιδίωξή της. Αναδεικνύονται ως βασική, θεµελιακής σηµασίας προϋπόθεση των σχεδιασµών Αξιοβίωτης Ολοκληρωµένης Ανάπτυξης των ορεινών περιοχών οι Ολοκληρωµένες Αποδόσεις (Integrated Surveys) του φυσικού και κοινωνικοοικονοµικού τους περιβάλλοντος και τεκµηριώνεται µε στοιχεία από τον διεθνή και ελληνικό χώρο, η αξία της συµβολής των τεχνολογιών αιχµής της φωτοερµηνείας, της τηλεπισκόπησης, των ψηφιακών επεξεργασιών τηλεπισκοπικών απεικονίσεων και των Ολοκληρωµένων Συστηµάτων Πληροφοριών (ποιοτικών και µετρητικών) στη συγκρότηση της αναγκαίας και απαραίτητης υποδοµής τους. Εισαγωγή Οι ορεινές περιοχές ως η πλέον πρωτογενής και αδιάσπαστη ενότητα της φυσικής και της κοινωνικοοικονοµικής πραγµατικότητας και των πολυδιάστατων διαλεκτικών σχέσεων, αλληλεξαρτήσεων και αλληλεπιδράσεών τους οι οποίες τις αλληλοδιαµόρφωσαν και τις αλληλοδιαµορφώνουν δια µέσου του χρόνου, απετέλεσαν, ιστορικά, πεδία αρµονικής, ειρηνικής και δηµιουργικής συνύπαρξης του ανθρώπου µε τη φύση, την µοναδικότητα και την οµορφιά της, αλλά και τις συγκεκριµένες δυνατότητες και τους αντικειµενικούς περιορισµούς της. Οι ανοιχτοί ορίζοντες, οι δυσκολίες της επιβίωσης, της αέναης προσπάθειας ικανοποίησης µόνο των απολύτως πραγµατικών αναγκών τους και της πάλης µε τα ακραία φυσικά φαινόµενα, καθώς και η ευρηµατική αντιµετώπιση των φυσικών κινδύνων και καταστροφών, σφυρηλάτησαν λιτούς και υπερήφανους χαρακτήρες, ελεύθερα πνεύµατα και ανυπότακτες συνειδήσεις, γέννησαν πολιτισµούς, συγκρότησαν τους όρους ανάπτυξης πρωτότυπης γνώσης, κατάλληλης τεχνολογίας και αυτόχθονης σοφίας, αλλά και έθρεψαν µύθους, θρύλους, πεποιθήσεις και δοξασίες µιας ιδιαίτερης σχέσης των κατοίκων τους µε το υπερφυσικό και το θείο.

Research paper thumbnail of Αξιοβίωτη Ολοκληρωµένη Ανάπτυξη Για έναν ειρηνικό και καλύτερο κόσµο

Όταν οι πολίτες, σε οποιοδήποτε επίπεδο, συζητούν, επιχειρηµατολογούν, απαιτούν, διεκδικούν, παλε... more Όταν οι πολίτες, σε οποιοδήποτε επίπεδο, συζητούν, επιχειρηµατολογούν, απαιτούν, διεκδικούν, παλεύουν, αντιδικούν, ή και ανταγωνίζονται -ακόµη και µε τις καλύτερες των προθέσεων-για την «ανάπτυξη», (τοπική, περιφερειακή, εθνική, πλανητική, ή θεµατική/κλαδική), είναι απολύτως βέβαιο ότι έχουν -οι συντριπτικά περισσότεροι -εντελώς διαφορετική αντίληψη για το τι είναι «ανάπτυξη» και πώς µπορεί αυτή να επιτευχθεί.

Research paper thumbnail of Μια απόπειρα να απαντηθούν µε αξιοπιστία πέντε θεµελιώδη ερωτήµατα για την Ανάπτυξη

Research paper thumbnail of Greek Mountainous Areas: The need for a Worthliving Integrated Development

Greece is the most mountainous country of the European Union (EU) along with Austria. According t... more Greece is the most mountainous country of the European Union (EU) along with Austria. According to NORDREGIO (2004) mountainous areas in Greece account for 77.9% of the total country area, while according to the National Statistical Service (2005) the area of the mountainous and semi mountainous municipalities accounts for 71.3%. Mountainous areas are fields of great natural, biological/genetical and cultural wealth, but in their great majority they face numerous environmental and socioeconomic problems. These are mainly abandonment, isolation and population ageing. As for practicing agricultural activities, this is very difficult, because of the intense and intensively changing topographic relief, the fragmentation and dispersion of very small land holdings (ownership/use/exploitation units) and the extreme climate conditions prevailing. In 1975, the European Community announced the first mountain oriented " development " measure, introducing direct income support for farmers in mountainous areas (European Commission 2002). Since then, important progress has been made not only in dealing, at a theoretical level, with the strategies, policies and measures for the " sustainable " development of mountainous areas, but also in documenting specific critical views (Dax 2004, Rokos 2004, 2010). The fact is that so many years after the " implementation " of these European and national strategies, the complicated, multidimensional and interrelated problems of environment and development in mountainous areas, have not been confronted. On the contrary, in many cases, they get even worse. There are many reasons for this failure. First of all, there is no specific European strategy for the development of mountainous areas which take into consideration the fundamental elements that characterize the specific natural and socioeconomic reality of these areas, even though the voices pointing out the need for a " Green Paper on the Future of the European Mountain Areas " (Euromontana 2007, AEM 2008) are getting stronger. Apart from this, a critical analysis of the European strategies, policies and measures for the " sustainable " development in general and especially for the development of mountainous areas, indicates that the main directions for such a development, concerning agriculture and secondly, tourism, depend exclusively on competitiveness, entrepreneurship, innovation and flexible forms of employment and are in most cases partial, sectorial, segmental and even inappropriate. In this paper,

Research paper thumbnail of Sustainable and Integrated Development—A Critical Analysis

The words " Sustainable Development " are frequently used by very lightly, to the extent that the... more The words " Sustainable Development " are frequently used by very lightly, to the extent that they have lost their meaning. There is a presumption that for any perspective analysis or any development proposal, these two words are the most appropriate. Sustainability has been incorporated in the objectives of many studies. The historical model of industrialized societies in the 19th and 20th centuries served as the central notion of what constitutes development in both the cost-effectiveness and equity perspectives. According to some analysts, this path represents the model for global prosperity. However, a number of growing parallel literatures recognize the importance of diverse development pathways in achieving an environmentally and socioeconomically better world. The term sustainable development does not bring forward all aspects of development. A new term that incorporates the wellbeing of all citizens through economic development and the preservation of the environment is needed. A " Worth-living Integrated Development " could be a term that combines economic development, social development and environmental protection. A Worth-living Integrated Development may be achieved only when human societies decide to create necessary presuppositions—at the educational, research, economic, social, political, technical/technological and environmental levels—for a better world, based on the human values of peace, justice, solidarity, political, economic and social democracy and ethics, respect for nature and for the variety of cultures of all human beings.