Malgorzata Wielinska-Soltwedel | Polish Academy of Sciences (original) (raw)
Books by Malgorzata Wielinska-Soltwedel
This volume is a Festschrift in honour of Professor Marek Mejor’s over forty years of remarkable ... more This volume is a Festschrift in honour of Professor Marek Mejor’s over forty years of remarkable contributions as a researcher in the field of Indian, Tibetan, and Buddhist studies, as well as a teacher, supervisor, organiser, and a vigorous participant in the scientific community, both in his native Poland and abroad. Edited by Marek Mejor’s long-time colleagues and former students, Guruparampara brings together a broad range of international scholars, whose learned essays reflect the vast diversity of Marek Mejor’s research interests: from textual studies and philology through religious and philosophical thought to history of Oriental Studies. The resulting anthology will also be of interest to researchers beyond those personally acquainted with the honouree.
Articles by Malgorzata Wielinska-Soltwedel
Guruparamparā. Studies on Buddhism, India, Tibet and More in Honour of Professor Marek Mejor. Edited by Katarzyna Marciniak, Stanisław Jan Kania, Małgorzata Wielińska-Soltwedel, Agata Bareja-Starzyńska, 2022
Heinrich Roth is the author of the first known European Sanskrit grammar. Although his work is un... more Heinrich Roth is the author of the first known European Sanskrit grammar. Although his work is unique in its perfection and the author’s palpable admiration for and dependence on the indigenous Indian tradition (especially on the Sārasvata system), it has not yet been published and consequently has had little impact on the history of Indology. This paper attempts to highlight the great loss that Sanskrit studies have suffered as a result of this omission. It does so by analysing the first chapter of Roth’s treatise on the basis of the edition and translation currently being prepared by Johannes Schneider (Bavarian Academy of Sciences and Humanities). After detailed analysis, which includes the explanation of the technical vocabulary, and after dealing with the general features of Roth’s grammar and his supposed and actual errors or inconsistencies, the way Roth presents his material is compared with the description in other early European grammars: four Latin (Hanxleden, Pons, Paulinus’ Siddharubam and Vyàcarana) and four English (Colebrooke, Carey, Wilkins, Forster). The paper concludes with the slightly speculative question of what would have happened if Roth’s grammar had been published during his lifetime and had received the interest and recognition it deserved.
Indian Panorama in Wrocław: a volume published to commemorate the 40th anniversary of the death of Ludwik Skurzak and the 75 years of Indology Studies in post-war Wrocław, ed. by T. Miążek, M. Monkiewicz, M. Pigoniowa, P. Szczurek, 2021
W kręgu literatury i myśli buddyjskiej, 2020
Proceedings of the 17th World Sanskrit Conference, Vancouver, Canada, July 9–13, 2018, Section 3: Vyākaraṇa; edited by Malhar Kulkarni and Peter Scharf, 2019
Saddharmāmṛtam. Festschrift für Jens-Uwe Hartmann zum 65. Geburtstag, 2018
Berliner Indologische Studien 19, 2010
Theatrum Mirabiliorum Indiae Orientalis. A Volume to Celebrate the 70th Birthday of Professor Maria Krzysztof Byrski, ed. by M. Nowakowska, J. Woźniak, 2007
The beginning of Polish Indology is inseparably connected to the person of Walenty Skorochód Maje... more The beginning of Polish Indology is inseparably connected to the person of Walenty Skorochód Majewski, the author of the first Sanskrit grammar in Polish. As with many early Indologists, he did not undergo any academic training, but devoted most of his life to propagating Indian culture, Sanskrit in particular, in Poland. Although his efforts were not much appreciated during his lifetime and his works have become obsolete now, he deserves more than being just a short footnote in a few encyclopaedic works. The following paper not only presents Majewski's writings but also depicts his turbulent life, his work as an archivist, his activity in TWPN (Warsaw Society of the Friends of Science) and his struggle for recognition among his countrymen.
Gurudānamañjarī. Festschrift Andrzej Ługowski [Studia Indologiczne 10], 2003
Niniejszy artyku³ jest pooewiêcony pewnej osobliwej technice pisarskiej, z jak¹ stykamy siê w san... more Niniejszy artyku³ jest pooewiêcony pewnej osobliwej technice pisarskiej, z jak¹ stykamy siê w sanskryckich komentarzach gramatycznych. Dla jej okreoelenia u¿y-³am s³owa "plagiat", które kojarzy siê zazwyczaj ze sztuk¹, a nie z traktatami gramatycznymi, i które, w szczególnooeci u¿yte w kontekoecie literatury naukowej, posiada silne negatywne konotacje. O ile bowiem mo¿na jeszcze dyskutowaae o tym, gdzie przebiega granica miêdzy sztuk¹ a plagiatem, czym zreszt¹ przysz³o siê ju¿ paru s¹dom zajmowaae, to plagiat w literaturze naukowej jest powszechnie uwa¿any za niedopuszczalny. Choaeby z tych wzglêdów "plagiat" nie jest idealnym terminem dla okreoelenia tego, co zostanie poni¿ej opisane, ale tego typu problemy definicyjne s¹ charakterystyczne dla próby opisu elementów jednej kultury (w tym wypadku, indyjskiej) za pomoc¹ terminologii wypracowanej przez inn¹ kulturê (np. zachodni¹). Spróbujmy wiêc zapomnieae o negatywnym oddŸwiêku, jaki wywo³uje w nas (a przynajmniej w wielu z nas) s³owo plagiat i zastanówmy siê, na czym polega to zjawisko. OdpowiedŸ na pytanie, czym jest plagiat, mog³aby zape³niae wiele stron, jednak dla celu tego artyku³u przytoczymy definicjê zawart¹ w Podrêcznym s³owniku terminów literackich. Wed³ug niego, plagiat to "og³oszenie pod w³asnym nazwiskiem tekstu napisanego przez inn¹ osobê". Ponadto, jak autorzy dodaj¹, "plagiat nie zawsze polega na przyw³aszczeniu ca³ego tekstu, czasem ogranicza siê do przejêcia jakichoe jego elementów" 1. Jak wynika z powy¿ej przytoczonej definicji, mo¿na wyró¿niae dwa rodzaje plagiatu: ten bardziej drastyczny, kiedy to autor przejmuje ca³e dzie³o, i drugi, polega-j¹cy na zapo¿yczeniu niektórych elementów obcego utworu. Poni¿ej zajmiemy siê przede wszystkim tym drugim rodzajem plagiatu, a przedmiotem obserwacji bêd¹ sanskryckie traktaty gramatyczne, w szczególnooeci (choae nie tylko) te przypisywane autorom bengalskim. Jednoczeoenie trzeba dodaae, ¿e artyku³ ten nie stanowi próby wyczerpuj¹cej analizy fenomenu plagiatu, jest on raczej zbiorem paru uwag, które byae mo¿e zainspiruj¹ kogooe do dalszych badañ.
Studia Indologiczne 6, 1999
Trzy ujêcia morfologii sanskrytu MA£GORZATA WIELIÑSKA W niniejszym artykule zostan¹ porównane trz... more Trzy ujêcia morfologii sanskrytu MA£GORZATA WIELIÑSKA W niniejszym artykule zostan¹ porównane trzy modele morfologii sanskrytu. Pierwszy, najczêoeciej (jeoeli nie wy³¹cznie) stosowany przez indologów zachodnich, wzoruje siê na filologii klasycznej. Jego rozkwit przypada na wiek XIX, korzenie zaoe tkwi¹ w staro¿ytnooeci i oeredniowieczu. Na gruncie polskim ilustracj¹ tej metody jest Podrêcznik sanskrytu Andrzeja Gawroñskiego 1. Odmienny model morfologii proponuje strukturalizm. Strukturalistyczna gramatyka sanskrytu nie jest mi znana, tu pos³u¿ê siê ogólnymi zasadami przedstawionymi w dwóch pracach: Bergenholtz-Mugdan (1979) i Nida (²1949) 2. Trzeci opis morfologii sanskrytu prezentuje Asztadhjaji (Ašþâdhyâyî), tradycyjny traktat indyjski. Ujêcie to od czasu Paniniego (Pâòini) by³o kontynuowane zarówno przez komentatorów jego dzie³a, jak i przez inne systemy gramatyczne powsta³e w Indiach. A Higher Sanskrit Grammar autorstwa Kale stanowi próbê po³¹czenia metody indyjskiej z klasyczn¹ indoeuropejsk¹ 3 .
Studia Indologiczne 5, 1998
System fonologiczny sanskrytu (I) MA£GORZATA WIELIÑSKA 10 Do tej listy mo¿na jeszcze dodaae Samap... more System fonologiczny sanskrytu (I) MA£GORZATA WIELIÑSKA 10 Do tej listy mo¿na jeszcze dodaae Samapratisiakhjê (Sâma-prâtioeâkhya), zwan¹ tak¿e Pušpa-lub Phulla-sûtra, która zajmuje siê relacj¹ miêdzy ryczami (åc) i samanami (sâman), co jest raczej nietypowe dla pratisiakhji i dla tego artyku³u nieistotne. Za Gond¹ (1975: 321).
Studia Indologiczne 5, 1998
Studia Indologiczne 3, 1996
Choae od pierwszego zetkniêcia siê Europy z gramatyk¹ Paniniego-zetkniêcia, które wywo³a³o du¿y w... more Choae od pierwszego zetkniêcia siê Europy z gramatyk¹ Paniniego-zetkniêcia, które wywo³a³o du¿y wp³yw na rozwój jêzykoznawstwa 1-minê³o blisko 200 lat 2 , donios³ooeae tego dzie³a nie zosta³a jak dot¹d doceniona woeród indologów polskich *. Efektem a zarazem przyczyn¹ tego stanu jest brak na rynku polskim jakichkolwiek opracowañ stanowi¹cych wprowadzenie w tê tematykê, a przeznaczonych dla jêzykoznawców czy te¿ indologów na co dzieñ nie zajmuj¹cych siê gramatyk¹ Paniniego, ale w swojej pracy stykaj¹cych siê z terminologi¹ gramatyczn¹. A poniewa¿ brak zrozumienia prowadzi czêsto do lekcewa¿enia, dzie³o Paniniego wywo³uje czasami reakcjê, któr¹ da siê w paru s³owach streoeciae: "Asztadhjaji-to takie dziwactwo". Z naciskiem jednak nale¿y podkreoeliae, ¿e bez znajomooeci choaeby podstaw tego traktatu trudno sobie wyobraziae dog³êbne studia filozoficzne, wedyjskie, a nawet literaturoznawcze 3 .
Studia Indologiczne 2, 1995
Kilka uwag na temat AV 6.6.3 MA£GORZATA WIELIÑSKA W pierwszym numerze Studiów Indologicznych ukaz... more Kilka uwag na temat AV 6.6.3 MA£GORZATA WIELIÑSKA W pierwszym numerze Studiów Indologicznych ukaza³ siê wybór kilku hymnów Atharwawedy (AV), który przez autorkê t³umaczenia, Joannê Jurewicz, zosta³ opatrzony tytu³em "Atharwaweda. Pieoeni nienawioeci i mi³ooeci". Uwagê moj¹ przyku³a strofa trzecia AV 6.6, a w szczególnooeci d³ugi przypis maj¹cy przekonaae czytelnika do przedstawionej mu interpretacji. Pomimo obszernooeci tych wywodów kilka spraw wymaga dopowiedzenia b¹dŸ sprostowania. S¹ to zastrze¿enia na tyle istotne, ¿e-jak s¹dzê-stawiaj¹ pod znakiem zapytania trafnooeae przek³adu. Dla przypomnienia-oto jak J. Jurewicz t³umaczy AV 6.6.3: "Kto nas, o Somo, za wrogów uwa¿a, który[kolwiek] krewny, który[kolwiek] obcy, cofnij mu jego si³ê! Zaiste, zabij niczym Ziemia [i] Niebo!" Warto przytoczyae t³umaczenie tej strofy zaproponowane przez Whitneya, tym bardziej ¿e równie¿ J. Jurewicz powo³uje siê na nie, choae nie we wszystkim siê z nim zgadza 1. "Whoever, o Soma, shall assail us, of the same kindred and also a stranger-draw (tå) away his strength, like the great sky, even now (?)". [Whitney (1905: I 286)]. Nowymi elementami w t³umaczeniu J. Jurewicz s¹: s³owo "zabij" oraz "niczym Ziemia [i] Niebo" w miejsce Whitneyowskiego "like the great sky" 2 , przy czym tylko druga kwestia doczeka³a siê omówienia i uzasadnienia. Powody wprowadzenia pierwszej z wymienionych zmian zosta³y pominiête milczeniem, a czytelnik w zwi¹zku z tym-skazany na domys³y. Wszystkie te ró¿nice dotycz¹ pady d, która-jak zauwa¿a J. Jurewicz i trudno siê z jej twierdzeniem nie zgodziae-"nie jest jednoznaczna". Nale¿y przy tym zwróciae uwagê na fakt, który nie zosta³ 1 W trakcie pracy nad tym artyku³em nie uda³o mi siê skorzystaae z t³umaczenia Elizarenkowej, na które J. Jurewicz tak¿e siê powo³uje. 2 Pewne ró¿nice wystêpuj¹ te¿ w t³umaczeniu sanskryckiego abhidâsati, które Whitney oddaje przez "assail", a J. Jurewicz przez "za wrogów uwa¿a". Tutaj jednak ró¿nica ta, jak siê wydaje, jest zwi¹zana z tym, ¿e J. Jurewicz polega na znaczeniu czasownika abhiÖdâs podanym u M-W (s. 63, kol. 1), podczas gdy Whitney idzie za parafraz¹ Sajany.
Studia Indologiczne 1, 1994
Mówi¹c o gramatyce w Indiach ma siê zwykle na myoeli gramatykê sanskrytu, tak jak j¹ uj¹³ Panini ... more Mówi¹c o gramatyce w Indiach ma siê zwykle na myoeli gramatykê sanskrytu, tak jak j¹ uj¹³ Panini (Pâòini) w Asztadhjaji (Ašþâdhyâyî). Dzieje siê tak za spraw¹ dwóch faktów. Po pierwsze, dzie³o to wywar³o ogromny wp³yw na literaturê gramatyczn¹ powsta³¹ w Indiach. Choae przed i po Paninim podejmowano ró¿ne próby opisu sanskrytu, to z chwil¹ powstania Asztadhjaji próby wczeoeniejsze posz³y w zapomnienie, a póŸniejsze nie zdo³a³y siê wyzwoliae spod jej wp³ywu i ograniczy³y siê do niewielkich, mo¿na rzec, kosmetycznych poprawek. Nawet gramatyki jêzyków oerednioindyjskich i, w mniejszym stopniu, jêzyków nowoindyjskich przez d³ugi czas opisywano czerpi¹c wzorce z traktatu Paniniego 1. Po drugie, najpierw sanskryt, a póŸniej Asztadhjaji odegra³y niebagateln¹ rolê w
Reviews by Malgorzata Wielinska-Soltwedel
Orientalistische Literaturzeitung 115, 2020
ISSUE 34/2021 by Malgorzata Wielinska-Soltwedel
ISSUE 35/2022 by Malgorzata Wielinska-Soltwedel
Acta Asiatica Varsoviensia vol. 35, 2022
This paper discusses the poetic modes of recounting the past in a Sanskrit mahākāvya titled Sāḷuv... more This paper discusses the poetic modes of recounting the past in a Sanskrit mahākāvya titled Sāḷuvābhyudaya, authored by Rājanātha Ḍiṇḍima ca. 1480 ad, to eulogise Sāḷuva Narasiṃha, the soon-to-be founder of the Sāḷuva dynasty of Vijayanagara. Focusing on the poem's second canto, which is built on the theme of divine intervention culminating in the miraculous conception of the future, I argue that depiction of Sāḷuva Narasiṃha as the Ahobilanarasiṃha incarnate-a rather locally known form of Narasiṃha presiding over a Vaishnava religious centre in Ahobilam (currently Andhra Pradesh)-was aimed at enunciating his martial power and justifying his claims to the Vijayanagara throne, while simultaneously revealing the growing interests of Vijayanagara rulers in cooperating with temples and religious institutions.
This volume is a Festschrift in honour of Professor Marek Mejor’s over forty years of remarkable ... more This volume is a Festschrift in honour of Professor Marek Mejor’s over forty years of remarkable contributions as a researcher in the field of Indian, Tibetan, and Buddhist studies, as well as a teacher, supervisor, organiser, and a vigorous participant in the scientific community, both in his native Poland and abroad. Edited by Marek Mejor’s long-time colleagues and former students, Guruparampara brings together a broad range of international scholars, whose learned essays reflect the vast diversity of Marek Mejor’s research interests: from textual studies and philology through religious and philosophical thought to history of Oriental Studies. The resulting anthology will also be of interest to researchers beyond those personally acquainted with the honouree.
Guruparamparā. Studies on Buddhism, India, Tibet and More in Honour of Professor Marek Mejor. Edited by Katarzyna Marciniak, Stanisław Jan Kania, Małgorzata Wielińska-Soltwedel, Agata Bareja-Starzyńska, 2022
Heinrich Roth is the author of the first known European Sanskrit grammar. Although his work is un... more Heinrich Roth is the author of the first known European Sanskrit grammar. Although his work is unique in its perfection and the author’s palpable admiration for and dependence on the indigenous Indian tradition (especially on the Sārasvata system), it has not yet been published and consequently has had little impact on the history of Indology. This paper attempts to highlight the great loss that Sanskrit studies have suffered as a result of this omission. It does so by analysing the first chapter of Roth’s treatise on the basis of the edition and translation currently being prepared by Johannes Schneider (Bavarian Academy of Sciences and Humanities). After detailed analysis, which includes the explanation of the technical vocabulary, and after dealing with the general features of Roth’s grammar and his supposed and actual errors or inconsistencies, the way Roth presents his material is compared with the description in other early European grammars: four Latin (Hanxleden, Pons, Paulinus’ Siddharubam and Vyàcarana) and four English (Colebrooke, Carey, Wilkins, Forster). The paper concludes with the slightly speculative question of what would have happened if Roth’s grammar had been published during his lifetime and had received the interest and recognition it deserved.
Indian Panorama in Wrocław: a volume published to commemorate the 40th anniversary of the death of Ludwik Skurzak and the 75 years of Indology Studies in post-war Wrocław, ed. by T. Miążek, M. Monkiewicz, M. Pigoniowa, P. Szczurek, 2021
W kręgu literatury i myśli buddyjskiej, 2020
Proceedings of the 17th World Sanskrit Conference, Vancouver, Canada, July 9–13, 2018, Section 3: Vyākaraṇa; edited by Malhar Kulkarni and Peter Scharf, 2019
Saddharmāmṛtam. Festschrift für Jens-Uwe Hartmann zum 65. Geburtstag, 2018
Berliner Indologische Studien 19, 2010
Theatrum Mirabiliorum Indiae Orientalis. A Volume to Celebrate the 70th Birthday of Professor Maria Krzysztof Byrski, ed. by M. Nowakowska, J. Woźniak, 2007
The beginning of Polish Indology is inseparably connected to the person of Walenty Skorochód Maje... more The beginning of Polish Indology is inseparably connected to the person of Walenty Skorochód Majewski, the author of the first Sanskrit grammar in Polish. As with many early Indologists, he did not undergo any academic training, but devoted most of his life to propagating Indian culture, Sanskrit in particular, in Poland. Although his efforts were not much appreciated during his lifetime and his works have become obsolete now, he deserves more than being just a short footnote in a few encyclopaedic works. The following paper not only presents Majewski's writings but also depicts his turbulent life, his work as an archivist, his activity in TWPN (Warsaw Society of the Friends of Science) and his struggle for recognition among his countrymen.
Gurudānamañjarī. Festschrift Andrzej Ługowski [Studia Indologiczne 10], 2003
Niniejszy artyku³ jest pooewiêcony pewnej osobliwej technice pisarskiej, z jak¹ stykamy siê w san... more Niniejszy artyku³ jest pooewiêcony pewnej osobliwej technice pisarskiej, z jak¹ stykamy siê w sanskryckich komentarzach gramatycznych. Dla jej okreoelenia u¿y-³am s³owa "plagiat", które kojarzy siê zazwyczaj ze sztuk¹, a nie z traktatami gramatycznymi, i które, w szczególnooeci u¿yte w kontekoecie literatury naukowej, posiada silne negatywne konotacje. O ile bowiem mo¿na jeszcze dyskutowaae o tym, gdzie przebiega granica miêdzy sztuk¹ a plagiatem, czym zreszt¹ przysz³o siê ju¿ paru s¹dom zajmowaae, to plagiat w literaturze naukowej jest powszechnie uwa¿any za niedopuszczalny. Choaeby z tych wzglêdów "plagiat" nie jest idealnym terminem dla okreoelenia tego, co zostanie poni¿ej opisane, ale tego typu problemy definicyjne s¹ charakterystyczne dla próby opisu elementów jednej kultury (w tym wypadku, indyjskiej) za pomoc¹ terminologii wypracowanej przez inn¹ kulturê (np. zachodni¹). Spróbujmy wiêc zapomnieae o negatywnym oddŸwiêku, jaki wywo³uje w nas (a przynajmniej w wielu z nas) s³owo plagiat i zastanówmy siê, na czym polega to zjawisko. OdpowiedŸ na pytanie, czym jest plagiat, mog³aby zape³niae wiele stron, jednak dla celu tego artyku³u przytoczymy definicjê zawart¹ w Podrêcznym s³owniku terminów literackich. Wed³ug niego, plagiat to "og³oszenie pod w³asnym nazwiskiem tekstu napisanego przez inn¹ osobê". Ponadto, jak autorzy dodaj¹, "plagiat nie zawsze polega na przyw³aszczeniu ca³ego tekstu, czasem ogranicza siê do przejêcia jakichoe jego elementów" 1. Jak wynika z powy¿ej przytoczonej definicji, mo¿na wyró¿niae dwa rodzaje plagiatu: ten bardziej drastyczny, kiedy to autor przejmuje ca³e dzie³o, i drugi, polega-j¹cy na zapo¿yczeniu niektórych elementów obcego utworu. Poni¿ej zajmiemy siê przede wszystkim tym drugim rodzajem plagiatu, a przedmiotem obserwacji bêd¹ sanskryckie traktaty gramatyczne, w szczególnooeci (choae nie tylko) te przypisywane autorom bengalskim. Jednoczeoenie trzeba dodaae, ¿e artyku³ ten nie stanowi próby wyczerpuj¹cej analizy fenomenu plagiatu, jest on raczej zbiorem paru uwag, które byae mo¿e zainspiruj¹ kogooe do dalszych badañ.
Studia Indologiczne 6, 1999
Trzy ujêcia morfologii sanskrytu MA£GORZATA WIELIÑSKA W niniejszym artykule zostan¹ porównane trz... more Trzy ujêcia morfologii sanskrytu MA£GORZATA WIELIÑSKA W niniejszym artykule zostan¹ porównane trzy modele morfologii sanskrytu. Pierwszy, najczêoeciej (jeoeli nie wy³¹cznie) stosowany przez indologów zachodnich, wzoruje siê na filologii klasycznej. Jego rozkwit przypada na wiek XIX, korzenie zaoe tkwi¹ w staro¿ytnooeci i oeredniowieczu. Na gruncie polskim ilustracj¹ tej metody jest Podrêcznik sanskrytu Andrzeja Gawroñskiego 1. Odmienny model morfologii proponuje strukturalizm. Strukturalistyczna gramatyka sanskrytu nie jest mi znana, tu pos³u¿ê siê ogólnymi zasadami przedstawionymi w dwóch pracach: Bergenholtz-Mugdan (1979) i Nida (²1949) 2. Trzeci opis morfologii sanskrytu prezentuje Asztadhjaji (Ašþâdhyâyî), tradycyjny traktat indyjski. Ujêcie to od czasu Paniniego (Pâòini) by³o kontynuowane zarówno przez komentatorów jego dzie³a, jak i przez inne systemy gramatyczne powsta³e w Indiach. A Higher Sanskrit Grammar autorstwa Kale stanowi próbê po³¹czenia metody indyjskiej z klasyczn¹ indoeuropejsk¹ 3 .
Studia Indologiczne 5, 1998
System fonologiczny sanskrytu (I) MA£GORZATA WIELIÑSKA 10 Do tej listy mo¿na jeszcze dodaae Samap... more System fonologiczny sanskrytu (I) MA£GORZATA WIELIÑSKA 10 Do tej listy mo¿na jeszcze dodaae Samapratisiakhjê (Sâma-prâtioeâkhya), zwan¹ tak¿e Pušpa-lub Phulla-sûtra, która zajmuje siê relacj¹ miêdzy ryczami (åc) i samanami (sâman), co jest raczej nietypowe dla pratisiakhji i dla tego artyku³u nieistotne. Za Gond¹ (1975: 321).
Studia Indologiczne 5, 1998
Studia Indologiczne 3, 1996
Choae od pierwszego zetkniêcia siê Europy z gramatyk¹ Paniniego-zetkniêcia, które wywo³a³o du¿y w... more Choae od pierwszego zetkniêcia siê Europy z gramatyk¹ Paniniego-zetkniêcia, które wywo³a³o du¿y wp³yw na rozwój jêzykoznawstwa 1-minê³o blisko 200 lat 2 , donios³ooeae tego dzie³a nie zosta³a jak dot¹d doceniona woeród indologów polskich *. Efektem a zarazem przyczyn¹ tego stanu jest brak na rynku polskim jakichkolwiek opracowañ stanowi¹cych wprowadzenie w tê tematykê, a przeznaczonych dla jêzykoznawców czy te¿ indologów na co dzieñ nie zajmuj¹cych siê gramatyk¹ Paniniego, ale w swojej pracy stykaj¹cych siê z terminologi¹ gramatyczn¹. A poniewa¿ brak zrozumienia prowadzi czêsto do lekcewa¿enia, dzie³o Paniniego wywo³uje czasami reakcjê, któr¹ da siê w paru s³owach streoeciae: "Asztadhjaji-to takie dziwactwo". Z naciskiem jednak nale¿y podkreoeliae, ¿e bez znajomooeci choaeby podstaw tego traktatu trudno sobie wyobraziae dog³êbne studia filozoficzne, wedyjskie, a nawet literaturoznawcze 3 .
Studia Indologiczne 2, 1995
Kilka uwag na temat AV 6.6.3 MA£GORZATA WIELIÑSKA W pierwszym numerze Studiów Indologicznych ukaz... more Kilka uwag na temat AV 6.6.3 MA£GORZATA WIELIÑSKA W pierwszym numerze Studiów Indologicznych ukaza³ siê wybór kilku hymnów Atharwawedy (AV), który przez autorkê t³umaczenia, Joannê Jurewicz, zosta³ opatrzony tytu³em "Atharwaweda. Pieoeni nienawioeci i mi³ooeci". Uwagê moj¹ przyku³a strofa trzecia AV 6.6, a w szczególnooeci d³ugi przypis maj¹cy przekonaae czytelnika do przedstawionej mu interpretacji. Pomimo obszernooeci tych wywodów kilka spraw wymaga dopowiedzenia b¹dŸ sprostowania. S¹ to zastrze¿enia na tyle istotne, ¿e-jak s¹dzê-stawiaj¹ pod znakiem zapytania trafnooeae przek³adu. Dla przypomnienia-oto jak J. Jurewicz t³umaczy AV 6.6.3: "Kto nas, o Somo, za wrogów uwa¿a, który[kolwiek] krewny, który[kolwiek] obcy, cofnij mu jego si³ê! Zaiste, zabij niczym Ziemia [i] Niebo!" Warto przytoczyae t³umaczenie tej strofy zaproponowane przez Whitneya, tym bardziej ¿e równie¿ J. Jurewicz powo³uje siê na nie, choae nie we wszystkim siê z nim zgadza 1. "Whoever, o Soma, shall assail us, of the same kindred and also a stranger-draw (tå) away his strength, like the great sky, even now (?)". [Whitney (1905: I 286)]. Nowymi elementami w t³umaczeniu J. Jurewicz s¹: s³owo "zabij" oraz "niczym Ziemia [i] Niebo" w miejsce Whitneyowskiego "like the great sky" 2 , przy czym tylko druga kwestia doczeka³a siê omówienia i uzasadnienia. Powody wprowadzenia pierwszej z wymienionych zmian zosta³y pominiête milczeniem, a czytelnik w zwi¹zku z tym-skazany na domys³y. Wszystkie te ró¿nice dotycz¹ pady d, która-jak zauwa¿a J. Jurewicz i trudno siê z jej twierdzeniem nie zgodziae-"nie jest jednoznaczna". Nale¿y przy tym zwróciae uwagê na fakt, który nie zosta³ 1 W trakcie pracy nad tym artyku³em nie uda³o mi siê skorzystaae z t³umaczenia Elizarenkowej, na które J. Jurewicz tak¿e siê powo³uje. 2 Pewne ró¿nice wystêpuj¹ te¿ w t³umaczeniu sanskryckiego abhidâsati, które Whitney oddaje przez "assail", a J. Jurewicz przez "za wrogów uwa¿a". Tutaj jednak ró¿nica ta, jak siê wydaje, jest zwi¹zana z tym, ¿e J. Jurewicz polega na znaczeniu czasownika abhiÖdâs podanym u M-W (s. 63, kol. 1), podczas gdy Whitney idzie za parafraz¹ Sajany.
Studia Indologiczne 1, 1994
Mówi¹c o gramatyce w Indiach ma siê zwykle na myoeli gramatykê sanskrytu, tak jak j¹ uj¹³ Panini ... more Mówi¹c o gramatyce w Indiach ma siê zwykle na myoeli gramatykê sanskrytu, tak jak j¹ uj¹³ Panini (Pâòini) w Asztadhjaji (Ašþâdhyâyî). Dzieje siê tak za spraw¹ dwóch faktów. Po pierwsze, dzie³o to wywar³o ogromny wp³yw na literaturê gramatyczn¹ powsta³¹ w Indiach. Choae przed i po Paninim podejmowano ró¿ne próby opisu sanskrytu, to z chwil¹ powstania Asztadhjaji próby wczeoeniejsze posz³y w zapomnienie, a póŸniejsze nie zdo³a³y siê wyzwoliae spod jej wp³ywu i ograniczy³y siê do niewielkich, mo¿na rzec, kosmetycznych poprawek. Nawet gramatyki jêzyków oerednioindyjskich i, w mniejszym stopniu, jêzyków nowoindyjskich przez d³ugi czas opisywano czerpi¹c wzorce z traktatu Paniniego 1. Po drugie, najpierw sanskryt, a póŸniej Asztadhjaji odegra³y niebagateln¹ rolê w
Orientalistische Literaturzeitung 115, 2020
Acta Asiatica Varsoviensia vol. 35, 2022
This paper discusses the poetic modes of recounting the past in a Sanskrit mahākāvya titled Sāḷuv... more This paper discusses the poetic modes of recounting the past in a Sanskrit mahākāvya titled Sāḷuvābhyudaya, authored by Rājanātha Ḍiṇḍima ca. 1480 ad, to eulogise Sāḷuva Narasiṃha, the soon-to-be founder of the Sāḷuva dynasty of Vijayanagara. Focusing on the poem's second canto, which is built on the theme of divine intervention culminating in the miraculous conception of the future, I argue that depiction of Sāḷuva Narasiṃha as the Ahobilanarasiṃha incarnate-a rather locally known form of Narasiṃha presiding over a Vaishnava religious centre in Ahobilam (currently Andhra Pradesh)-was aimed at enunciating his martial power and justifying his claims to the Vijayanagara throne, while simultaneously revealing the growing interests of Vijayanagara rulers in cooperating with temples and religious institutions.
Neither the term svārthika nor svārtha is taught or used by Pāṇini. The word svārthe appears for ... more Neither the term svārthika nor svārtha is taught or used by Pāṇini. The word svārthe appears for the first time in Kātyāyana’s vārttikas and svārthika in Patañjali’s commentary. Patañjali does not restrict the usage of these terms exclusively to the secondary suffixes as is usually the case in later Pāṇinian tradition. For him, the feminine suffixes ṭābādi are svārthika and he regards the intensive suffix yaṄ and the desiderative suffix saN as svārthe added, in which he partly follows Kātyāyana. The big shift in understanding of both of these terms can be seen in the Kāśikā. While for Patañjali, apart from the samāsānta (and ṭābādi) suffixes, only single suffixes are svārthika (or svārthe added), Jayāditya states that the svārthika suffixes begin with the rule A 5.3.1. His view is shared by most of the later grammarians, even if the borders of various svārthikaprakaraṇas could suggest some difference of opinion on that topic. The purpose of this paper is, firstly, to examine how the grammarians beginning with Kātyāyana and Patañjali characterize the svārthika suffixes and whether the suffixes taught in A 5.3. and 5.4. are really covered by these remarks. In the second step this traditional description will be compared with the modern concept of endocentric derivatives and the question will be discussed whether this new approach offers a better description of the suffixes taught in A 5.3. and 5.4. than the traditional term svārthika and, as a final point, why this is not the case.
Orientalistische Literaturzeitung, Apr 29, 2021
Heinrich Roth is the author of the first known European Sanskrit grammar. Although his work is un... more Heinrich Roth is the author of the first known European Sanskrit grammar. Although his work is unique in its perfection and the author’s palpable admiration for and dependence on the indigenous Indian tradition (especially on the Sārasvata system), it has not yet been published and consequently has had little impact on the history of Indology. This paper attempts to highlight the great loss that Sanskrit studies have suffered as a result of this omission. It does so by analysing the first chapter of Roth’s treatise on the basis of the edition and translation currently being prepared by Johannes Schneider (Bavarian Academy of Sciences and Humanities). After detailed analysis, which includes the explanation of the technical vocabulary, and after dealing with the general features of Roth’s grammar and his supposed and actual errors or inconsistencies, the way Roth presents his material is compared with the description in other early European grammars: four Latin (Hanxleden, Pons, Paulinus’ Siddharubam and Vyàcarana) and four English (Colebrooke, Carey, Wilkins, Forster). The paper concludes with the slightly speculative question of what would have happened if Roth’s grammar had been published during his lifetime and had received the interest and recognition it deserved.