sam – Wikisłownik, wolny słownik wielojęzyczny (original) (raw)
Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
sam (1.1)
sam (2.1)
sam (2.2)
wymowa:
?/i, IPA: [sãm], AS: [sãm], zjawiska fonetyczne: nazal.
znaczenia:
zaimek przymiotny
(1.1) bez nikogo / niczego innego, będący jedyny
(1.2) podkreślenie: właśnie ten, a nie inny
(1.3) właśnie taki (a nie inny)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) pot. hand. sklep samoobsługowy
(2.2) środ. mot. pojazd wykonany samodzielnie; zob. też sam (motoryzacja) w Wikipedii
zaimek
(3.1) st.pol. dziś gw. (Górny Śląsk) tu
(1.1-3)
(2.1)
przykłady:
(1.1) Nie powinno się zostawiać małych dzieci samych w domu.
(1.2) Mam autograf samego mistrza świata!
(1.3) Morderca zostaje ujawniony na samym końcu książki.
(2.1) Poszedłem do samu po bułki.
(2.2) Dzień dobry, chciałbym zarejestrować sama.
(3.1) Kajś sam żech widzioł nudelkula.
składnia:
synonimy:
(3.1) tukej
antonimy:
hiperonimy:
(2.1) sklep
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. samieństwo n, supersam m, samodzielność ż, samotność ż, samosia ż
przym. samotny, samodzielny, samiutki, samiusieńki, samiuteńki, samiutenieńki
przysł. samotnie, samodzielnie
związki frazeologiczne:
Bóg pomaga tym, co sami sobie pomagają • być samemu jak palec • czasem luty ostro kuty, czasem w luty same pluty • głupiego łacno poznać: sam się wyda • kto kogo łaje, niech sam przykład daje • kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada • kto późno przychodzi, sam sobie szkodzi • lekarzu, lecz się sam • maj, wołom daj i sam na piec uciekaj • na spółkę sam diabeł narzeka • pies ogrodnika – samemu nie zje i drugiemu nie da • sam sobie sterem, żeglarzem, okrętem • nie samym chlebem człowiek żyje • sam sobie powiedział, i sam się uśmiał • nie wisi syn za ojca, tylko sam za siebie • sam jak kołek w płocie • sam jak palec • sam na sam • sam sobie rad • śniadanie zjedz sam, obiadem podziel się z przyjacielem, a kolację daj wrogowi • uczący drugich sam się uczy • taki sam • ten sam • w sam raz • z jakim kto przystaje, takim się sam staje
etymologia:
(1.1-3) od prasł. *samъ[1][2] → sam (1.1)[1], od rdzenia praindoeur. *somo-[2]
(1.1-3) por. białor. сам, bułg. сам, czes. sám, dłuż. sam, kasz. sóm, mac. сам, ros. сам, ros. самый, scs. самъ, słc. sám, słń. sam i ukr. сам
(2.1) od samoobsługowy
uwagi:
tłumaczenia:
- albański: (1.1) vetëm; (1.2) vetëm; (1.3) vetëm
- angielski: (1.1) alone; (1.2) oneself (myself, himself itd.); (1.3) very, just
- arabski: (1.1) وحيد
- baskijski: (1.1) bakarrik; (2.1) autozerbitzu
- baszkirski: (1.1) бер үҙе, таҡ, тик, яңғыҙ; (1.2) тап, үҙе; (1.3) иң
- bośniacki: (1.1) sam
- bułgarski: (1.1) сам
- chiński standardowy: (1.1) 一 (yī)
- dolnołużycki: (1.1) sam; (1.2) samo
- duński: (1.1) alene; (1.2) selve, selveste; (1.3) selve
- esperanto: (1.1) mem
- francuski: (1.1) seul; (1.2) même (moi-même, toi-même, itd.); (1.3) juste
- hiszpański: (1.1) solo; (1.2) mismo; (1.3) mismo; (2.1) tienda autoservicio
- jaćwieski: (1.1) pats
- jidysz: (1.1) אַליין (alejn); (1.2) גופֿא (gufe)
- kaszubski: (1.1) sóm
- koreański: (1.1) 혼자, 스스로
- łaciński: (1.1) solum; (1.2) ipse
- niderlandzki: (1.1) alleen
- niemiecki: (1.1) allein; (1.2) selbst (persönlich); (1.3) ganz (2.1) SB-Markt m
- norweski (bokmål): (1.1) alene
- nowogrecki: (1.1) μόνος, μοναδικός; (1.2) ο ίδιος (όχι άλλος); (1.3) ακριβώς αυτός (όχι άλλος); (2.1) σελφ σέρβις σουπερμάρκετ
- polski język migowy:
- rosyjski: (1.1) один; (1.2) сам
- rumuński: (1.1) singur
- szkocki: (1.1) alane
- szwabski: (1.1) alloi
- szwedzki: (1.1) ensam; (1.2) själv; (1.3) själv
- ukraiński: (1.1) сам
- wilamowski: (1.1) ałan, ałłaen; (1.2) zauwer, zaojwer
- włoski: (1.1) da solo; (1.2) solo
źródła:
- ↑ 1,0 1,1
Porada „nasamprzód i ladaco” w: Poradnia językowa PWN. - ↑ 2,0 2,1 Hasło „sam” w: Hrvatski jezični portal.
wymowa:
znaczenia:
skrótowiec
(1.1) = wojsk. surface-to-air missile → pocisk ziemia-powietrze
rzeczownik
(2.1) slang. federalny agent narkotykowy
przykłady:
składnia:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
zapisy w ortografiach alternatywnych:
wymowa:
znaczenia:
zaimek
(1.1) sam[1]
przykłady:
składnia:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
- ↑ Amal Mruwat, Bosnisch - Wort für Wort, Reise Know-How Verlag Peter Rump GmbH, Bielefeld 2018, ISBN 978-3-8317-6546-1, s. 114.
wymowa:
znaczenia:
rzeczownik
(1.1) ojciec
przykłady:
składnia:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz chuuk, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.
wymowa:
znaczenia:
przymiotnik
(1.1) sam, ~a, ~e, du ~ej, lm ~e
przykłady:
składnia:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
od prasł. *samъ, od rdzenia praindoeur. *somo-
uwagi:
zobacz też: samo
źródła:
wymowa:
znaczenia:
przykłady:
składnia:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pochodne:
przysł. same, malsame, samtempe
związki frazeologiczne:
etymologia:
ang. same, pol. sam, ros. самый
uwagi:
Morfem oficjalnie zatwierdzony w roku 1905 (Fundamento de Esperanto). Baza Radikaro Oficiala: grupa 2.
źródła:
zapisy w ortografiach alternatywnych:
сам
wymowa:
znaczenia:
przymiotnik
(1.1) sam, (on sam, ona sama, ono samo)
przykłady:
składnia:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
wymowa:
znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) lato
przykłady:
składnia:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz staroirlandzki, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.
wymowa:
znaczenia:
_czasownik, forma fleksyjna
(1.1) nieregularny czas przeszły (preteritum) od simma
przykłady:
składnia:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
regularna forma czasu przeszłego (preteritum): simmade
źródła:
wymowa:
znaczenia:
liczebnik główny
(1.1) trzy
przykłady:
składnia:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz zhuang, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.