Piotr Michoń | Poznan University of Economics (original) (raw)
Papers by Piotr Michoń
Wykorzystywane w ekonomii teorie dostępności czasu i wymiany dobrze tłumaczą podział pracy w gosp... more Wykorzystywane w ekonomii teorie dostępności czasu i wymiany dobrze
tłumaczą podział pracy w gospodarstwie domowym, gdy mamy do czynienia z tradycyjnym modelem rodziny. Współczesne badania obnażają jednak ich zawodność – po pierwsze, gdy model realizowany w rodzinie jest inny niż tradycyjny, po drugie, gdy próbuje się nimi wyjaśniać podział poszczególnych czynności związanych z opieką nad dzieckiem. Ten artykuł ma na celu zbadanie, jak wygląda podział sześciu
różnych czynności opiekuńczych (jak ubieranie, zabawa, pomoc przy odrabianiu
lekcji) pomiędzy mężczyznę i kobietę w polskich gospodarstwach domowych, zróżnicowanych
ze względu na realizowany model ekonomiczny. Badanie wykazało, że
udział ojców w opiece nad dzieckiem różni się w zależności od rodzaju czynności opiekuńczej, jest większy w wypadku opieki interaktywnej, a mniejszy w odniesieniu do czynności rutynowych. Nawet gdy mężczyzna nie pracuje zawodowo, kobieta częściej jest głównym wykonawcą czynności opiekuńczych. Uzyskane wyniki pozwalają sądzić, że istotnym wyjaśnieniem zachowań mężczyzn i kobiet jest ich tożsamość płciowa.
Do niedawna powszechnie przyjmowano założenie, że opiekowanie się dzieckiem jest domeną kobiet. W... more Do niedawna powszechnie przyjmowano założenie, że opiekowanie się dzieckiem jest domeną kobiet. Współczesne badania wyraźnie pokazują, że w większości bogatych krajów zaangażowanie ojców w sprawowanie opieki nad swoimi dziećmi rośnie. Opieka przestaje być traktowana jako obciążenie, którego rodzice pragną unikać, a staje się formą inwestycji w dziecko. Choć zaangażowanie ojców rośnie, nie oznacza to, że na równi z kobietami
wykonują oni czynności związane z opieką nad dzieckiem. Celem artykułu jest wskazanie
różnic w poziomie feminizacji/maskulinizacji zadań opiekuńczych (ubieranie, dowożenie,
opieka w czasie choroby, pomoc przy lekcjach, zabawa, usypianie) w gospodarstwach
domowych rodziców małych dzieci w 16 krajach. Ponadto artykuł wskazuje na różnice między
krajami pod względem zaangażowania ojców w wykonywanie poszczególnych zadań
opiekuńczych w zależności od ekonomicznego modelu rodziny. Wyniki badania wskazują,
że poziom feminizacji znacznie się różni w zależności od rodzaju czynności: największy jest w przypadku ubierania i opieki nad chorym dzieckiem, a najmniejszy w przypadku zabawy z dzieckiem. Dodatkowo wskazano na istotne różnice w poziomie feminizacji zadań opiekuńczych w zależności od ekonomicznego modelu rodziny.
Główna hipoteza artykułu brzmiała: wraz z bogaceniem się społeczeństw maleje ilość pracy płatnej ... more Główna hipoteza artykułu brzmiała: wraz z bogaceniem się społeczeństw maleje ilość pracy płatnej i niepłatnej wykonywanej w gospodarstwie domowym, a spadek ten dotyczy głównie kobiet. Analiza literatury i przeprowadzone badania, choć nie pozbawione ograniczeń, sugerują, że tak właśnie się dzieje. Zgodnie z zamierzonym celem w artykule porównano podział pracy płatnej i niepłatnej w gospodarstwach domowych w krajach o zróżnicowanym poziomie bogactwa. Dokonane porównania pozwalają na sformułowanie kilku ostrożnych wniosków.
Po pierwsze, im bogatsze społeczeństwo, tym mniej czasu osoby pracujące zawodowo przeznaczają na wykonywanie pracy zarówno płatnej, jak i niepłatnej. Po drugie, negatywna zależność pomiędzy bogactwem społeczeństwa a ilością czasu przeznaczanego na
pracę jest szczególnie widoczna w przypadku kobiet. Po trzecie, we wszystkich badanych krajach kobiety pracujące zawodowo wykonują średnio więcej pracy niepłatnej niż ich partnerzy.
Po czwarte, w krajach, gdzie na pracę niepłatną przeznacza
się relatywnie więcej czasu, również więcej spędza
się go na wykonywaniu pracy płatnej. Takie ustalenie
wskazuje, że obok aktywności zawodowej (obniżającej
liczbę godzin pracy niepłatnej) istnieją inne czynniki,
o charakterze ekonomicznym i kulturowym, istotnie różnicujące
między krajami ilość czasu pracy niepłatnej
wykonywanej w gospodarstwie domowym. Ten wniosek
pozwala przypuszczać, że zdecydowanie większe obciążenie
pracą negatywnie odbija się na poziomie dobrostanu
mieszkańców uboższych krajów.
Po piąte, w krajach bogatszych różnice między płciami
w odniesieniu do absolutnej ilości czasu pracy niepłatnej
są nieco mniejsze niż w krajach ubogich. Jednak
gdy zastosowane zostaną miary względne, to wspomniane
różnice przestają być zauważalne.
Po szóste, gdy sumujemy ilość czasu pracy płatnej
i niepłatnej okazuje się, że w krajach relatywnie biedniejszych
kobiety wykonują więcej pracy niż mężczyźni,
podczas gdy w krajach bogatszych jest odwrotnie.
Transfery międzypokoleniowe w rodzinie pozostają˛ istotnym elementem współczesnej rzeczywistości ... more Transfery międzypokoleniowe w rodzinie pozostają˛ istotnym elementem współczesnej rzeczywistości społecznej i gospodarczej. Zmiany zachodzące w funkcjonowaniu rodziny i społeczeństwa sprawiają˛, że natura, powody i konsekwencje transferów zmieniają˛ się˛. Na czoło tych zmian wysuwają się˛: wzrost oczekiwanej długości życia, rozwody, malejąca liczba dzieci w rodzinach,
rozwój państw opiekuńczych, rosnące znaczenie wykształcenia i trudności związane z usamodzielnieniem się˛ dorosłych dzieci. Ponadto rola transferów szczególnie ujawnia się˛ w okresie trudnym (np. kryzys) lub momentach przechodnich (np. założenie rodziny).
Podziękowania: Autor nigdy nie jest sam. Zawsze są ludzie, którzy go wspierają, mobilizują, podpo... more Podziękowania: Autor nigdy nie jest sam. Zawsze są ludzie, którzy go wspierają, mobilizują, podpowiadają i zachęcają. Nie da się przecenić ich roli. Dlatego dziękuję Rudi -za Twoją wiarę, że się uda. Dziękuję Asi Ratajczak za rzetelną i bezinteresowną pomoc. Dziękuję Ryśkowi Szarfenbergowi -za wsparcie i koordynację pomocy ze strony PTPS. Januszowi Rymaniakowi za podpowiedzi organizacyjne. Władysławowi Harasimowiczowi za życzliwość i zaangażowanie. A na końcu dziękuję moim Studentom. Dzięki Waszemu zapałowi i zaangażowaniu widzę sens swojej pracy.
High employment and activation rates have come to be hallmark of the European Union strategy. To ... more High employment and activation rates have come to be hallmark of the European
Union strategy. To support the economic growth and limit the negative consequences of aging
societies Member States have to attract more people into employment. Breaking down
the barriers to labour market entry and re-entry, especially for women who take on family
responsibilities, has become some kind of signum temporis. But the problem we face is not
only how to encourage women to enter the labour market but how to reconcile a number
of objectives: achieving gender equity, raising fertility, lowering unemployment, increasing
labour market activity, improving the well-being of children. Th e paper compares state
policy towards working families in 22 European OECD countries and their potential consequences
for women’s labour market activity. It develops and uses a welfare state typology
based on the theoretical concept of familisation and defamilisation. Aft er the widely recognised
Esping-Andersen’s typology of welfare-state has been criticised mostly by feminist
authors, scholars all over the world are looking for alternative criteria to identify models
which are “gender sensitive” i.e. refl ect the gender diff erences due to caring responsibilities.
Th e debate led to introduce a theoretical concept of (de)familisation which concentrates on
the extent to which public policy supports family in its caring function. Th e paper focuses
on the caring function of a modern family and its consequences for women labour market
activity. We identify models of state policy based on three criteria: defamilisation of care,
familisation of care and defamilisation of cost of the children. Th e former two were used by
other authors but their methods of measuring are questioned in this paper. ‘Defamilisation
of cost of children’ measures the taxes, tools and family benefits which remain unnoticed
by many authors. Th e typology allows the identifi cation of variations of state policies and
thus a classification of 22 European countries investigated here.
KIERUNKI ZMIAN W SYSTEMIE INSTYTUCJONALNEJ OPIEKI NAD DZIECKIEM W POLSCE, 2008
Esping-Andersen opisał ewolucję, jaką w Szwecji przechodziła polityka wobec pracy zawodowej matek... more Esping-Andersen opisał ewolucję, jaką w Szwecji przechodziła polityka wobec
pracy zawodowej matek40. W czasach kiedy kobiety musiały pracować, zastanawiano
się, w jaki sposób skłonić je do rodzenia dzieci. W kolejnym okresie, przy
rosnącej stopie urodzeń, pytanie zadawane przez polityków społecznych brzmiało:
jak sprawić, by kobiety rodzące dzieci mogły również pracować? Współcześnie,
gdy wiele kobiet chce (a nie musi) pracować, wrócono do pierwotnego pytania;
jak skłonić je do rodzenia? Jakie pytanie należałoby sobie zadać dzisiaj? Odpowiedź:
to zależy. Polityka społeczna stoi wobec konieczności większej adresowalności
stosowanych przez siebie rozwiązań. Potrzebne są rozwiązania uwzględniające
zróżnicowane potrzeby kobiet-matek.
Przekonanie o pozytywnych aspektach zwiększania aktywności zawodowej
matek nie powinno skutkować polityką negującą wartość niepłatnej pracy kobiet,
a w szczególności wartość opieki nad dzieckiem. Urodzenie dziecka zawsze, bez
względu na rozwiązania przyjęte w polityce danego kraju, skutkuje negatywnymi
konsekwencjami dla kariery zawodowej matki. Próby „maskulinizacji” cyklu
życiowego kobiet są skazane na częściowe niepowodzenie, a jednocześnie wyznaczają
„jedną właściwą drogę” dla wszystkich, bez względu na zróżnicowanie preferencji.
Community, Work & Family, 2015
ABSTRACT
Wohlfahrtsstaaten und Geschlechterungleichheit in Mittel- und Osteuropa, 2009
ABSTRACT
Social Indicators Research Series, 2013
Social Indicators Research Series, 2013
For comparisons with other countries in this review -on demographic, economic, employment and gen... more For comparisons with other countries in this review -on demographic, economic, employment and gender equality indicators and on leave provision and early childhood education and care services -go to cross-country comparisons page on website. To contact authors of country notes, go to membership-list of members page on website.
among people in the region. The Fund provides funding for common cultural, scientific, research a... more among people in the region. The Fund provides funding for common cultural, scientific, research and educational projects, youth exchanges, promotion of tourism and cross-border cooperation. Most of the grant recipients are non-governmental organizations, municipalities and local governments, universities, schools and other public institutions and also individual citizens. The Fund also awards individual scholarships and artist residencies. By the end of 2009 the Fund has supported more than 2,500 grant projects and awarded almost 800 scholarships and 90 artist residencies.
Books by Piotr Michoń
among people in the region. The Fund provides funding for common cultural, scientific, research a... more among people in the region. The Fund provides funding for common cultural, scientific, research and educational projects, youth exchanges, promotion of tourism and cross-border cooperation. Most of the grant recipients are non-governmental organizations, municipalities and local governments, universities, schools and other public institutions and also individual citizens. The Fund also awards individual scholarships and artist residencies. By the end of 2009 the Fund has supported more than 2,500 grant projects and awarded almost 800 scholarships and 90 artist residencies.
Wykorzystywane w ekonomii teorie dostępności czasu i wymiany dobrze tłumaczą podział pracy w gosp... more Wykorzystywane w ekonomii teorie dostępności czasu i wymiany dobrze
tłumaczą podział pracy w gospodarstwie domowym, gdy mamy do czynienia z tradycyjnym modelem rodziny. Współczesne badania obnażają jednak ich zawodność – po pierwsze, gdy model realizowany w rodzinie jest inny niż tradycyjny, po drugie, gdy próbuje się nimi wyjaśniać podział poszczególnych czynności związanych z opieką nad dzieckiem. Ten artykuł ma na celu zbadanie, jak wygląda podział sześciu
różnych czynności opiekuńczych (jak ubieranie, zabawa, pomoc przy odrabianiu
lekcji) pomiędzy mężczyznę i kobietę w polskich gospodarstwach domowych, zróżnicowanych
ze względu na realizowany model ekonomiczny. Badanie wykazało, że
udział ojców w opiece nad dzieckiem różni się w zależności od rodzaju czynności opiekuńczej, jest większy w wypadku opieki interaktywnej, a mniejszy w odniesieniu do czynności rutynowych. Nawet gdy mężczyzna nie pracuje zawodowo, kobieta częściej jest głównym wykonawcą czynności opiekuńczych. Uzyskane wyniki pozwalają sądzić, że istotnym wyjaśnieniem zachowań mężczyzn i kobiet jest ich tożsamość płciowa.
Do niedawna powszechnie przyjmowano założenie, że opiekowanie się dzieckiem jest domeną kobiet. W... more Do niedawna powszechnie przyjmowano założenie, że opiekowanie się dzieckiem jest domeną kobiet. Współczesne badania wyraźnie pokazują, że w większości bogatych krajów zaangażowanie ojców w sprawowanie opieki nad swoimi dziećmi rośnie. Opieka przestaje być traktowana jako obciążenie, którego rodzice pragną unikać, a staje się formą inwestycji w dziecko. Choć zaangażowanie ojców rośnie, nie oznacza to, że na równi z kobietami
wykonują oni czynności związane z opieką nad dzieckiem. Celem artykułu jest wskazanie
różnic w poziomie feminizacji/maskulinizacji zadań opiekuńczych (ubieranie, dowożenie,
opieka w czasie choroby, pomoc przy lekcjach, zabawa, usypianie) w gospodarstwach
domowych rodziców małych dzieci w 16 krajach. Ponadto artykuł wskazuje na różnice między
krajami pod względem zaangażowania ojców w wykonywanie poszczególnych zadań
opiekuńczych w zależności od ekonomicznego modelu rodziny. Wyniki badania wskazują,
że poziom feminizacji znacznie się różni w zależności od rodzaju czynności: największy jest w przypadku ubierania i opieki nad chorym dzieckiem, a najmniejszy w przypadku zabawy z dzieckiem. Dodatkowo wskazano na istotne różnice w poziomie feminizacji zadań opiekuńczych w zależności od ekonomicznego modelu rodziny.
Główna hipoteza artykułu brzmiała: wraz z bogaceniem się społeczeństw maleje ilość pracy płatnej ... more Główna hipoteza artykułu brzmiała: wraz z bogaceniem się społeczeństw maleje ilość pracy płatnej i niepłatnej wykonywanej w gospodarstwie domowym, a spadek ten dotyczy głównie kobiet. Analiza literatury i przeprowadzone badania, choć nie pozbawione ograniczeń, sugerują, że tak właśnie się dzieje. Zgodnie z zamierzonym celem w artykule porównano podział pracy płatnej i niepłatnej w gospodarstwach domowych w krajach o zróżnicowanym poziomie bogactwa. Dokonane porównania pozwalają na sformułowanie kilku ostrożnych wniosków.
Po pierwsze, im bogatsze społeczeństwo, tym mniej czasu osoby pracujące zawodowo przeznaczają na wykonywanie pracy zarówno płatnej, jak i niepłatnej. Po drugie, negatywna zależność pomiędzy bogactwem społeczeństwa a ilością czasu przeznaczanego na
pracę jest szczególnie widoczna w przypadku kobiet. Po trzecie, we wszystkich badanych krajach kobiety pracujące zawodowo wykonują średnio więcej pracy niepłatnej niż ich partnerzy.
Po czwarte, w krajach, gdzie na pracę niepłatną przeznacza
się relatywnie więcej czasu, również więcej spędza
się go na wykonywaniu pracy płatnej. Takie ustalenie
wskazuje, że obok aktywności zawodowej (obniżającej
liczbę godzin pracy niepłatnej) istnieją inne czynniki,
o charakterze ekonomicznym i kulturowym, istotnie różnicujące
między krajami ilość czasu pracy niepłatnej
wykonywanej w gospodarstwie domowym. Ten wniosek
pozwala przypuszczać, że zdecydowanie większe obciążenie
pracą negatywnie odbija się na poziomie dobrostanu
mieszkańców uboższych krajów.
Po piąte, w krajach bogatszych różnice między płciami
w odniesieniu do absolutnej ilości czasu pracy niepłatnej
są nieco mniejsze niż w krajach ubogich. Jednak
gdy zastosowane zostaną miary względne, to wspomniane
różnice przestają być zauważalne.
Po szóste, gdy sumujemy ilość czasu pracy płatnej
i niepłatnej okazuje się, że w krajach relatywnie biedniejszych
kobiety wykonują więcej pracy niż mężczyźni,
podczas gdy w krajach bogatszych jest odwrotnie.
Transfery międzypokoleniowe w rodzinie pozostają˛ istotnym elementem współczesnej rzeczywistości ... more Transfery międzypokoleniowe w rodzinie pozostają˛ istotnym elementem współczesnej rzeczywistości społecznej i gospodarczej. Zmiany zachodzące w funkcjonowaniu rodziny i społeczeństwa sprawiają˛, że natura, powody i konsekwencje transferów zmieniają˛ się˛. Na czoło tych zmian wysuwają się˛: wzrost oczekiwanej długości życia, rozwody, malejąca liczba dzieci w rodzinach,
rozwój państw opiekuńczych, rosnące znaczenie wykształcenia i trudności związane z usamodzielnieniem się˛ dorosłych dzieci. Ponadto rola transferów szczególnie ujawnia się˛ w okresie trudnym (np. kryzys) lub momentach przechodnich (np. założenie rodziny).
Podziękowania: Autor nigdy nie jest sam. Zawsze są ludzie, którzy go wspierają, mobilizują, podpo... more Podziękowania: Autor nigdy nie jest sam. Zawsze są ludzie, którzy go wspierają, mobilizują, podpowiadają i zachęcają. Nie da się przecenić ich roli. Dlatego dziękuję Rudi -za Twoją wiarę, że się uda. Dziękuję Asi Ratajczak za rzetelną i bezinteresowną pomoc. Dziękuję Ryśkowi Szarfenbergowi -za wsparcie i koordynację pomocy ze strony PTPS. Januszowi Rymaniakowi za podpowiedzi organizacyjne. Władysławowi Harasimowiczowi za życzliwość i zaangażowanie. A na końcu dziękuję moim Studentom. Dzięki Waszemu zapałowi i zaangażowaniu widzę sens swojej pracy.
High employment and activation rates have come to be hallmark of the European Union strategy. To ... more High employment and activation rates have come to be hallmark of the European
Union strategy. To support the economic growth and limit the negative consequences of aging
societies Member States have to attract more people into employment. Breaking down
the barriers to labour market entry and re-entry, especially for women who take on family
responsibilities, has become some kind of signum temporis. But the problem we face is not
only how to encourage women to enter the labour market but how to reconcile a number
of objectives: achieving gender equity, raising fertility, lowering unemployment, increasing
labour market activity, improving the well-being of children. Th e paper compares state
policy towards working families in 22 European OECD countries and their potential consequences
for women’s labour market activity. It develops and uses a welfare state typology
based on the theoretical concept of familisation and defamilisation. Aft er the widely recognised
Esping-Andersen’s typology of welfare-state has been criticised mostly by feminist
authors, scholars all over the world are looking for alternative criteria to identify models
which are “gender sensitive” i.e. refl ect the gender diff erences due to caring responsibilities.
Th e debate led to introduce a theoretical concept of (de)familisation which concentrates on
the extent to which public policy supports family in its caring function. Th e paper focuses
on the caring function of a modern family and its consequences for women labour market
activity. We identify models of state policy based on three criteria: defamilisation of care,
familisation of care and defamilisation of cost of the children. Th e former two were used by
other authors but their methods of measuring are questioned in this paper. ‘Defamilisation
of cost of children’ measures the taxes, tools and family benefits which remain unnoticed
by many authors. Th e typology allows the identifi cation of variations of state policies and
thus a classification of 22 European countries investigated here.
KIERUNKI ZMIAN W SYSTEMIE INSTYTUCJONALNEJ OPIEKI NAD DZIECKIEM W POLSCE, 2008
Esping-Andersen opisał ewolucję, jaką w Szwecji przechodziła polityka wobec pracy zawodowej matek... more Esping-Andersen opisał ewolucję, jaką w Szwecji przechodziła polityka wobec
pracy zawodowej matek40. W czasach kiedy kobiety musiały pracować, zastanawiano
się, w jaki sposób skłonić je do rodzenia dzieci. W kolejnym okresie, przy
rosnącej stopie urodzeń, pytanie zadawane przez polityków społecznych brzmiało:
jak sprawić, by kobiety rodzące dzieci mogły również pracować? Współcześnie,
gdy wiele kobiet chce (a nie musi) pracować, wrócono do pierwotnego pytania;
jak skłonić je do rodzenia? Jakie pytanie należałoby sobie zadać dzisiaj? Odpowiedź:
to zależy. Polityka społeczna stoi wobec konieczności większej adresowalności
stosowanych przez siebie rozwiązań. Potrzebne są rozwiązania uwzględniające
zróżnicowane potrzeby kobiet-matek.
Przekonanie o pozytywnych aspektach zwiększania aktywności zawodowej
matek nie powinno skutkować polityką negującą wartość niepłatnej pracy kobiet,
a w szczególności wartość opieki nad dzieckiem. Urodzenie dziecka zawsze, bez
względu na rozwiązania przyjęte w polityce danego kraju, skutkuje negatywnymi
konsekwencjami dla kariery zawodowej matki. Próby „maskulinizacji” cyklu
życiowego kobiet są skazane na częściowe niepowodzenie, a jednocześnie wyznaczają
„jedną właściwą drogę” dla wszystkich, bez względu na zróżnicowanie preferencji.
Community, Work & Family, 2015
ABSTRACT
Wohlfahrtsstaaten und Geschlechterungleichheit in Mittel- und Osteuropa, 2009
ABSTRACT
Social Indicators Research Series, 2013
Social Indicators Research Series, 2013
For comparisons with other countries in this review -on demographic, economic, employment and gen... more For comparisons with other countries in this review -on demographic, economic, employment and gender equality indicators and on leave provision and early childhood education and care services -go to cross-country comparisons page on website. To contact authors of country notes, go to membership-list of members page on website.
among people in the region. The Fund provides funding for common cultural, scientific, research a... more among people in the region. The Fund provides funding for common cultural, scientific, research and educational projects, youth exchanges, promotion of tourism and cross-border cooperation. Most of the grant recipients are non-governmental organizations, municipalities and local governments, universities, schools and other public institutions and also individual citizens. The Fund also awards individual scholarships and artist residencies. By the end of 2009 the Fund has supported more than 2,500 grant projects and awarded almost 800 scholarships and 90 artist residencies.
among people in the region. The Fund provides funding for common cultural, scientific, research a... more among people in the region. The Fund provides funding for common cultural, scientific, research and educational projects, youth exchanges, promotion of tourism and cross-border cooperation. Most of the grant recipients are non-governmental organizations, municipalities and local governments, universities, schools and other public institutions and also individual citizens. The Fund also awards individual scholarships and artist residencies. By the end of 2009 the Fund has supported more than 2,500 grant projects and awarded almost 800 scholarships and 90 artist residencies.
