İlyas YILDIRIM | Recep Tayyip Erdogan University (original) (raw)

Papers by İlyas YILDIRIM

Research paper thumbnail of An essay on the relationship between usul al-fiqh and the logic

Istanbul University - DergiPark, Dec 10, 2014

F k h Usûlü Mant k li kisinin Anatomisi lyas YILDIRIM Öz Bu çal ma f k h usûlü ile mant k ilmi ar... more F k h Usûlü Mant k li kisinin Anatomisi lyas YILDIRIM Öz Bu çal ma f k h usûlü ile mant k ilmi aras ndaki ili kinin genel çerçevesini ortaya koymay hedeflemektedir. Bu kapsamda önce iki disiplinin ilk kar la ma süreci tespit edilecektir. Akabinde konunun tarihi seyri Gazzâlî merkezinde ortaya konulacakt r. Son olarak da bu iki disiplin aras ndaki ili kinin pratikte ne tür yans malar n n bulundu u gösterilecektir. Anahtar kelimeler: F k h usûlü ve Mant k, tercüme hareketleri, tan m nazariyesi, k yas An essay on the relationship between usul al-fiqh and the logic.

Research paper thumbnail of Molla Fenari: İlmi Kişiliği, Fıkıhla İlgili Eserleri ve Osmanlı Fıkıh Tarihindeki Yeri

Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Feb 14, 2017

Mullah Fenârî: Scientific Personality, his Works Related the Fiqh and his Place in the History of... more Mullah Fenârî: Scientific Personality, his Works Related the Fiqh and his Place in the History of Ottoman Fiqh Abstract Mullah Fenârî is one of the significant scholars of the Ottoman Empire. His place in the history of the Ottoman jurisprudence is analyzed in this study. For this purpose, firstly, short biography is addressed. Following, the factors that affect his scientific personality are described and analyzed. Then Fenârî’s works related the fıqh, their manuscripts and the secondary works done on them are introduced. In the light of the information, his place in the history of Ottoman jurisprudence is determined. Keywords: Mullah Fenârî, History of Ottoman Fiqh, Fusûlü’l-bedâyi‘ Molla Fenârî: İlmî Kişiliği, Fıkıh İlmi Eserleri ve Osmanlı Fıkıh Tarihindeki Yeri Özet Molla Fenârî, Osmanlı Devletinin önemli ilim adamlarındandır. Bu çalışma onun, Osmanlı fıkıh tarihindeki yerini konu edinmektedir. Bu kapsamda ilk önce kısa hayat hikâyesine yer verilmiştir. Akabinde bu ilmî kişiliğin oluşumuna dair tasvir ve tahlillerde bulunulmaktadır. Daha sonra Fenârî’nin fıkıh ilmiyle ilgili eserleri; yazma nüshaları ve bunlar üzerine yapılan ikincil çalışmalarla birlikte tanıtılmaktadır. Bu bilgiler çerçevesinde ise onun Osmanlı fıkıh tarihindeki yerine dair tespitlerde bulunulmaktadır. Anahtar kelimeler: Molla Fenârî, Osmanlı Fıkıh Tarihi, Fusûlü’l-bedâyi‘

Research paper thumbnail of Fıkıh Usûlü Mantık İlişkisinin Anatomisi

Bu calisma fikih usulu ile mantik ilmi arasindaki iliskinin genel cercevesini ortaya koymayi hede... more Bu calisma fikih usulu ile mantik ilmi arasindaki iliskinin genel cercevesini ortaya koymayi hedeflemektedir. Bu kapsamda once iki disiplinin ilk karsilasma sureci tespit edilecektir. Akabinde konunun tarihi seyri Gazzâli merkezinde ortaya konulacaktir. Son olarak da bu iki disiplin arasindaki iliskinin pratikte ne tur yansimalarinin bulundugu gosterilecektir.

Research paper thumbnail of Osmanlı Ulemasının Fıkıh Usulü Çalışmalarına Katkısı: Hasan Çelebi ve Telvîh Hâşiyesi Örneği

Trabzon İlahiyat Dergisi, 2019

Klasik dönem Osmanlı düşüncesini şekillendiren en önemli ilimlerden bir tanesi de fıkıh usulüdür.... more Klasik dönem Osmanlı düşüncesini şekillendiren en önemli ilimlerden bir tanesi de fıkıh usulüdür. Bu dönem ulemasının fıkıh usulü telifatına bakıldığında Şadrüşşerîa'nın et-Tenkīh ve et-Tavzîh adlı çalışmalarını merkeze alan eserlerin fazlalığı göze çarpar. Bu noktada mezkûr eserler üzerine Teftâzânî tarafından kaleme alınan et-Telvîh adlı hâşiye, ulemanın kendini ifade ve ilmî olgunluğunu ispat imkânı bulduğu bir metin olarak pek çok çalışmaya konu olmuştur. Hasan Çelebi de dönemin medreselerinde okutulan temel metinlerin neredeyse tamamı üzerinde çalışma yapmış üretken bir ilim adamıdır. Bunlardan bir tanesi Hâşiye ale't-Telvîh olup 885/1480 yılında tamamlanarak Sultan II. Bâyezid'e takdim edilmiş; dönemin bazı âlimleri tarafından dikkatle incelenip takdirlerini kazanmış bir eserdir. İlgili eser ve yazarı, Osmanlı usul düşüncesine dair önemli tespitlere imkân vereceği düşünüldüğünden çalışmanın ana konusu olarak belirlenmiştir.

Research paper thumbnail of OSMANLI HUKUK SİSTEMİNDE FIKHIN BELİRLEYİCİLİĞİ (1509 No’lu Rize Şer’iyye Sicili Boşama Kayıtları Örneği)

في هذه الدراسة، تحت ضوء السجل المرقم 1509 الذي يغطي التواريخ بين 1330 و 1332هـ. (1911-1913م.) حاو... more في هذه الدراسة، تحت ضوء السجل المرقم 1509 الذي يغطي التواريخ بين 1330 و 1332هـ. (1911-1913م.) حاولنا الكشف عن المعطيات حول الطلاق في نموذج أسرة ريزة في عهد العثمانيين من خلال استخدام المصادر المباشرة. فقمنا بتقييم المعطيات التي توصلنا إليها من صلاحية الطلاق ونتائجه وغير ذلك في أسرة ريزة في بدايات القرن العشرين على أساس مبادئ الطلاق في علم الفقه .

Research paper thumbnail of El‐Bâki̇llanî’Ye Atiflari Çerçevesi̇nde El‐Gazzâlî’Ni̇n Fikih Usûlünde Muhakki̇kli̇ği̇

el-Gazzâli’nin Fikih usulu ilminde tahkik ehlinden olup olmadigini tespit edebilmek icin onceki u... more el-Gazzâli’nin Fikih usulu ilminde tahkik ehlinden olup olmadigini tespit edebilmek icin onceki ulemaya ait gorusleri nasil degerlendirdigini, kendisinden yaklasik bir asir once yasamis el-Bâkillâni’ye yaptigi atiflar cercevesinde ele aldik. Makalenin basinda her iki muellifin, Fikih usulu sahasindaki konumlarini ortaya koyan bilgilere yer verdik. Daha sonra el-Bâkillâni’nin goruslerinin el-Gazzâli’ye nasil intikal ettigine temas ettik. Nihayet el-Gazzâli’nin el-Bâkillâni’ye yaptigi atiflari, “el-Bâkillâni’nin gorusune katildigi, ondan farkli dusundugu ve temel yaklasimda ayni olmakla birlikte bazi teferruatta ondan ayrildigi hususlar” seklinde uc ayri baslik altinda degerlendirdik.

Research paper thumbnail of Türkçe Telif Edilen Fıkıh İlmi/İslam Hukuku Tarihi Çalışmaları

Bu calismada Turkce telif edilen fikih ilmi/Islam hukuku tarihi teliflerinin tespit ve degerlendi... more Bu calismada Turkce telif edilen fikih ilmi/Islam hukuku tarihi teliflerinin tespit ve degerlendirilmesi hedeflenmistir. Bu kapsamda calismaya hukuk tarihi ilim dali hakkinda verilen genel bir tarihi malumatla baslanmistir. Daha sonra fikih ilmi/ Islam hukuku tarihi disiplininin tarihi sureci tasvir edilmistir. Ayrica baslikta tercih edilen tesmiyenin temellendirilmesine calisilmistir. Akabinde toplamda yirmi uc eser ozet bir sekilde tanitilmistir. Bu verilerden elde edilen bazi kanaatler ise sonuc bolumunde dile getirilmistir.

Research paper thumbnail of Ahkâm Ayetlerini Yorumlamada Fıkhî Mezhep Faktörü: Cessâs, Ebû Bekr İbnü’l-Arabî ve Kiyâ el-Herrâsî Örneklemleri

Ayetler, ele aldiklari konular itibariyle genis bir konu yelpazesine sahiptir. Bu konulari ise ba... more Ayetler, ele aldiklari konular itibariyle genis bir konu yelpazesine sahiptir. Bu konulari ise bazen dogrudan ve yoruma gerek birakmayacak sekilde bazen de bu netlikte olmadan ortaya koyarlar. Bu durum, ayetle muhatap olan kisinin metni dogru anlamasinda belli bir yontem ve birikime sahip olmasini gerekli kilar. Bu ise muhatabin metni anlama ve yorumlamasinda, sahip oldugu bakis acisinin etkisini baskin hale getirir. Bu baglamda ahkâm ayetlerine bakildiginda onlarin sinirli ve bazi alanlari duzenleyici olduklari gorulur. Ayrica icerdikleri ahkâma dair de cogu kez farkli yorumlanabilecek bir usluba sahiptirler. Bu durum, onlari anlamaya calisan fukaha icin bir taraftan genis bir yorum sahasi acarken diger taraftan yapilan yorumda hesabi verilebilirlik unsurunu one cikartir. Bu zeminde ahkâma dair ayetler, fakihler tarafindan cesitli yorumlara tabi tutulmustur. Ayetlerden hukum cikarmaya calisan bu ilim adamlari, cesitli etkenler altinda bu ameliyeyi gerceklestirmislerdir. Bu etkenler...

Research paper thumbnail of Molla Fenârî: İlmî Kişiliği, Fıkıhla İlgili Eserleri ve Osmanlı Fıkıh Tarihindeki Yeri

Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (TALİD), 2017

Mullah Fenârî: Scientific Personality, his Works Related the Fiqh and his Place in the History of... more Mullah Fenârî: Scientific Personality, his Works Related the Fiqh and his Place in the History of Ottoman Fiqh

Abstract
Mullah Fenârî is one of the significant scholars of the Ottoman Empire. His place in the history of the Ottoman jurisprudence is analyzed in this study. For this purpose, firstly, short biography is addressed. Following, the factors that affect his scientific personality are described and analyzed. Then Fenârî’s works related the fıqh, their manuscripts and the secondary works done on them are introduced. In the light of the information, his place in the history of Ottoman jurisprudence is determined.
Keywords: Mullah Fenârî, History of Ottoman Fiqh, Fusûlü’l-bedâyi‘

Molla Fenârî: İlmî Kişiliği, Fıkıh İlmi Eserleri ve Osmanlı Fıkıh Tarihindeki Yeri

Özet
Molla Fenârî, Osmanlı Devletinin önemli ilim adamlarındandır. Bu çalışma onun, Osmanlı fıkıh tarihindeki yerini konu edinmektedir. Bu kapsamda ilk önce kısa hayat hikâyesine yer verilmiştir. Akabinde bu ilmî kişiliğin oluşumuna dair tasvir ve tahlillerde bulunulmaktadır. Daha sonra Fenârî’nin fıkıh ilmiyle ilgili eserleri; yazma nüshaları ve bunlar üzerine yapılan ikincil çalışmalarla birlikte tanıtılmaktadır. Bu bilgiler çerçevesinde ise onun Osmanlı fıkıh tarihindeki yerine dair tespitlerde bulunulmaktadır.
Anahtar kelimeler: Molla Fenârî, Osmanlı Fıkıh Tarihi, Fusûlü’l-bedâyi‘

Research paper thumbnail of Türkçe Telif Edilen Fıkıh İlmi/İslam Hukuku Tarihi Çalışmaları- Literature Written on the History of Islamic Jurisprudence and Law in Turkish

Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (TALİD), 2014

Özet Bu çalışmada Türkçe telif edilen fıkıh ilmi/İslam hukuku tarihi teliflerinin tespit ve değer... more Özet
Bu çalışmada Türkçe telif edilen fıkıh ilmi/İslam hukuku tarihi teliflerinin tespit ve değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda çalışmaya hukuk tarihi ilim dalı hakkında verilen genel bir tarihî malumatla başlanmıştır. Daha sonra fıkıh ilmi/İslam hukuku tarihi disiplininin tarihî süreci tasvir edilmiştir. Ayrıca başlıkta tercih edilen tesmiyenin temellendirilmesine çalışılmıştır. Akabinde toplamda yirmi üç
eser özet bir şekilde tanıtılmıştır. Bu verilerden elde edilen bazı kanaatler ise sonuç bölümünde dile getirilmiştir.
Anahtar kelimeler: Hukuk Tarihi, Türk Hukuk Tarihi, Fıkıh İlmi/İslam Hukuku Tarihi.

Abstract
In this article, we aim to present the literature written on the history of Islamic jurisprudence and law in Turkish. The article begins with a brief section providing general historical information about the field of the history of law. After that, the historical process of the discipline of the history of Islamic law has been described. We have also tried to explain the usage of the terms in the title of this paper. After that, twenty-three works have been briefly introduced. Insight gained from this data has been evaluated in the conclusion.
Keywords: History of Islamic Law, History of Turkish Law, History of Fiqh /Islamic Law.

Research paper thumbnail of Ahkâm Ayetlerini Yorumlamada Fıkhî Mezhep Faktörü Cessâs, Ebû Bekr İbnü’l-Arabî ve Kiyâ el-Herrâsî Örneklemleri  The Factor of Fiqh Sect on Interpreting the Legal Verses Examples of al-Jassās, Ebū  Bekr Ibn al-‘Arabı̄ and Kiyā al-Harrāsı̄

Tasavvur: Tekirdağ İlahiyat Dergisi, 2019

Öz Ayetler, ele aldıkları konular itibariyle geniş bir konu yelpazesine sahiptir. Bu konuları ise... more Öz
Ayetler, ele aldıkları konular itibariyle geniş bir konu yelpazesine sahiptir. Bu konuları ise bazen doğrudan ve yoruma gerek bırakmayacak şekilde bazen de bu netlikte olmadan ortaya koyarlar. Bu durum, ayetle muhatap olan kişinin metni doğru anlamasında belli bir yöntem ve birikime sahip olmasını gerekli kılar. Bu ise muhatabın metni anlama ve yorumlamasında, sahip olduğu bakış açısının etkisini baskın hale getirir. Bu bağlamda ahkâm ayetlerine bakıldığında onların sınırlı ve bazı alanları düzenleyici oldukları görülür. Ayrıca içerdikleri ahkâma dair de çoğu kez farklı yorumlanabilecek bir üslûba sahiptirler. Bu durum, onları anlamaya çalışan fukaha için bir taraftan geniş bir yorum sahası açarken diğer taraftan yapılan yorumda hesabı verilebilirlik unsurunu öne çıkartır. Bu zeminde ahkâma dair ayetleri yorumlayan fakihler, çeşitli unsurların etkisi altında kalmışlardır. Bu etkenlerden bir tanesi de takip edilen amelî mezheptir. Bu makale, ahkâm tefsirlerinin ilklerine sahip olan, bununla birlikte farklı fıkhî mezheplere tabi bulunan üç fakih-müfessir üzerinden meselenin bu veçhesine eğilmektedir. Bu sayede söz konusu etkinin ne boyutta olduğu hususu açıklık kazanacaktır.
Anahtar Kelimeler: İslam Hukuku, Fıkhî Mezhepler, Ahkâm ayetleri, Cessâs, İbnü’l-Arabî, Herrâsî.

Abstract
The Quranic verses have a wide range of topics. They are sometimes revealed directly and do not need interpretation, but sometimes they lack clarity. This makes it necessary for the person dealing with the verse to have a certain method and knowledge to understand the text correctly. Therefore, the person’s perspective will affect the process of understanding and interpreting the text. Hence, when we examine the verses that put forward a provision, it is seen that they are limited and regulating some areas. In addition, they have a style that can be interpreted in different ways. This provides a broad interpretation area for the scribes, who try to understand the verses. On the other hand, the element of accountability is important in interpreting a verse. In this tension, the legal verses subjected to various interpretations by the scribes. These scholars, who try to make judgments from the verses, carry out this process under various factors. One of these factors may be the practical sect that is followed. This article focuses on this aspect of the issue through three faqīh-mufassīr who have the first legal exegesis of Quran, but belong to different sects. Thus, it is possible to obtain an idea about the extent of the existing effect.
Key Words: Islamic Law, Fiqh Sects, the Legal Verses, al-Jassās, Ibn al-‘Arabı̄ , al-Harrāsī.

Research paper thumbnail of Sadrüşşerîa’nın Uṣûlü’l-Pezdevî Güncellemesi- Sadrusharīah’s Update on Uṣūl al-Pazdawı̄

Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2019

Öz: Fıkıh usûlü, diğer ilim dalları gibi belli bir gelişim süreci yaşamış bir disiplindir. Pek ço... more Öz: Fıkıh usûlü, diğer ilim dalları gibi belli bir gelişim süreci yaşamış bir disiplindir. Pek çok ilim adamının katkısıyla şekillenen bu süreç, bazı simaların bilinçli tercih ve tasarrufları ile önemli sayılabilecek kırılmaları bünyesinde barındırmaktadır. Kendi çağının gerçeklikleriyle yüzleşen ve bunu eserlerine yansıtmayı önemseyen bu âlimler, fıkıh usûlü ilmi tarihi açısından büyük bir önemi hâizdir. Bu noktada öne çıkan simalardan birisi de Sadrüşşerîa’dır (ö. 747/1346). O, Uṣûlü’l-Pezdevî adlı eseri, kendi döneminin şartları çerçevesinde yeniden gözden geçirmiş ve farklı bir telif olan Tenḳı̄ḥu’l-uṣûl ile ilim dünyasına sunmuştur. Onun bu ameliyesi, çalışmamızın ana konusunu oluşturmaktadır. Makalede Uṣûlü’l-Pezdevî ile Tenḳı̄ḥu’l-uṣûl, bir bütün olarak dikkate alınacak; bununla birlikte öne çıkan bazı misallere yer verilecektir. Bu bağlamda konu ilk önce eserlerin genel sistematiği açısından değerlendirmeye tabi tutulacak, daha sonra dil ve üslup açısından ne tür farklılaşmalar olduğu tespite çalışılacaktır. Tablonun netleşmesi için bazı farklı usûl eserleri de takip edilecektir. Bu sayede -çalışmanın temel hedefi de olan- fıkıh usûlü eserlerinin güncellenmesine dair okura bir perspektif sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler: İslam Hukuku, Uṣûlü’l-Pezdevî, Pezdevî, Tenḳı̄ḥu’l-uṣûl, Sadrüşşerîa.

Sadrusharīah’s Update on Uṣūl al-Pazdawı̄
Abstract: Fiqh is a discipline that has shown a certain process of development, like other branches of science. This process, which is shaped by the contribution of many scholars, incorporates the deliberate choice and orientation of some people and the breaks that can be considered significant. Faced with the realities of their own age and who cares about reflecting it in their works, these scholars have a great importance in terms of fiqh history. One of the prominent figures at this point is Sadrusharīah. He revised the work of Uṣūl al-Pazdawı̄ in the context of the conditions of his time and submitted it to the scientific world with his work titled Tanqı̄ḥ al-uṣūl, a different copyright. This is the main subject of our study. In the article, Uṣūl al-Pazdawı̄ and Tanqı̄ḥ al-uṣūl will be considered as a whole; however, some prominent figures will be included. In this context, the subject will first be evaluated in terms of the general systematics of the works, and then it will be tried to determine what kinds of differentiation there are in terms of language and style. For the clarification of the situation, some different works will be followed. In this way, a perspective on the updating of uṣūl al-fiqh, which is the main objective of the study, will be presented to the reader.
Keywords: Islamic Law, Uṣūl al-Pazdawı̄, al-Pazdawı̄, Tanqı̄ḥ al-uṣūl, Sadrusharīah.

Research paper thumbnail of Osmanlı Ulemasının Fıkıh Usulü Çalışmalarına Katkısı: Hasan Çelebi ve Telvîh Hâşiyesi Örneği

Trabzon İlahiyat Dergisi, 2019

Öz Klasik Dönem Osmanlı Düşüncesini şekillendiren en önemli ilimlerden bir tanesi de fıkıh usulüd... more Öz
Klasik Dönem Osmanlı Düşüncesini şekillendiren en önemli ilimlerden bir tanesi de fıkıh usulüdür. Bu dönem ulemasının fıkıh usulü telifatına bakıldığında Şadrüşşerîa’nın et-Tenkîh ve et-Tavzîh adlı çalışmalarını merkeze alan eserlerin fazlalığı göze çarpar. Bu noktada mezkûr eserler üzerine ve Teftâzânî tarafından kaleme alınan et-Telvîh adlı hâşiye, ulemanın kendini ifade ve ilmî olgunluğunu ispat imkânı bulduğu bir metin olarak pek çok çalışmaya konu olmuştur. Hasan Çelebi de dönemin medreselerinde okutulan temel metinlerin neredeyse tamamı üzerinde çalışma yapmış kalem erbabı bir ilim adamıdır. Bunlardan bir tanesi et-Telvîh olup 885/1480 yılında tamamlanarak Sultan II. Bâyezid’e takdim edilmiş; dönemin bazı âlimleri tarafından dikkatle incelenip takdirlerini kazanmış bir eserdir. İlgili eser ve yazarı, Osmanlı usul düşüncesine dair önemli tespitlere imkân aralayacağı düşünüldüğünden çalışmanın ana konusu olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: İslam Hukuku, Osmanlı Dönemi Fıkıh Usulü, Sadrüşşerîa, et-Telvîh, Hasan Çelebi.

The Contribution of the Ottoman Scholars to the Study of Usūl al-Fiqh: Sample of Hasan Çelebi and the Annotate of al-Talwīh
Abstract
One of the most important sciences that shape the Classical Period Ottoman thought is undoubtedly Usūl al-Fiqh. When the works of the Ottoman scholars of that period on Usul al-Fiqh are considered, it is seen that there are too many works inspired by the books named al-Tanqīh and al-Tawdīh by Sadrusharı̄ah. In this context, the annotate named al-Talwīh and written by al-Taftāzānī on the aforementioned works has become the subject of much annotates due to being a text in which scholars have the possibility to express themselves and to prove their scientific maturity. Hasan Çelebi was a scholar who had studied almost all of the basic texts taught in the madrasas. al-Talwı̄h, one of these texts, was completed in 885/1480 and presented to Sultan Bayezid II. This work was carefully analyzed and appreciated by some scholars of the period. The related work and its author has been determined to be the main subject of the study because it is thought to provide important findings related to the thought of Ottoman principles.
Key Words: Islamic Law, Fiqh of the Ottoman Period, Sadrusharīah, al-Talwı̄h, Hasan Çelebi.

Research paper thumbnail of ŞÜF'A-ÖNALIM HAKKI: MECELLE VE TÜRK MEDENİ KANUNU MERKEZLİ BİR MUKAYESE The Right of Pre-emption: A Central Comparison of the Mecelle and Turkish Civilian Law

İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2018

Özet: Şüf'a/önalım hakkı, hukuk sistemlerinin müştereken ele aldığı konulardan birisi-dir. Bu hak... more Özet: Şüf'a/önalım hakkı, hukuk sistemlerinin müştereken ele aldığı konulardan birisi-dir. Bu hak temelde bir malın mülkiyetinin, cebren de olsa bir başkasına nakledilmesini sağlar. Onun bu durumu, konuyu özel kılan bir hususiyettir. Bu farklı durumun netleş-tirilmesi ise mukayeseli bir çalışmayla daha mümkün olacaktır. Binaenaleyh, şüf'a/öna-lım hakkı konusu ülkemizde ardı sıra geçerli olan iki hukuk sistemi (İslâm ve Türk) üze-rinden mukayeseli bir şekilde ele alınacaktır. Bu çerçevede Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye ile son haliyle Türk Medeni Kanunu konuyu takipte temerküz edilen metinler olacaktır. Makalede evvela şüf'a/önalım hakkı başta olmak üzere ilgili kavramlara yer verilecek-tir. Daha sonra hakkı doğuran sebepler ve akabinde ilgili şartlar ele alınacaktır. Hakkın kullanımı ile ilgili hükümler, bir sonraki başlığın konusudur. Son olarak da şüf'a/önalım hakkı özelinde iki hukuk sistemi arasında mukayese yapılacaktır. Abstract: The right of pre-emption is one of the issues jointly addressed by the legal systems. This right basically allows the transfer of the property of goods to another person , even if it is infrequent. This is a special feature of his situation. Clarification of this different situation will be possible with a comparative study. In addition, the right of pre-emption will be discussed in a comparative way through two legal systems (Islam and Turkish) which are valid in our country. In this frame, the Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye and the Turkish Civil Code with the final version will be followed closely. The article will first include relevant concepts, in particular the right of pre-emption. Later on, the reasons that give rise to the right and the relevant circumstances will be addressed. Provisions relating to the use of the right are the subject of the next chapter. Finally, the right of pre-emption will be specifically compared between the two legal systems.

Research paper thumbnail of Usûl ve Fürûun Nafakasıyla İlgili Nakiller Üzerine Bir İnceleme

Salatve selam, Nebiyy-i Emin Efendimiz Hz. Muhammed'in (s.a.v.), O'nun al ve ashabının üzerine ol... more Salatve selam, Nebiyy-i Emin Efendimiz Hz. Muhammed'in (s.a.v.), O'nun al ve ashabının üzerine olsun. Giriş Kadir Mevla'sına muhtaç kul Muhammed Emin b. Ömer Abidin (Her nerede bulunursa Allah ona yardım etsin, her mekanda ona iyilikte bulunsun! Onu, ebeveynini, hocalarını ve onun üzerine hal<kı olan herkesi bağış lasın! Amin) der ld: Fürf:ıa ait eserlerin "nafal<a'' bölümlerinde ele alınan usul ve füruun nafakaszna dair meseleler haklanda, güvenilir Hanefi imamlarımızın ku-• Bu risale, İbn Abidin'in risalelerini bir araya getiren Mecmii 'atu Resiiili İbni Abidin adlı eserdeki on ikinci risale olup on üç sayfadan oluşmaktadır. Eserin baskı yeri ve tarihi yoktur. ··Tam adı Muhammed Emin b. Ömer b. Alıdülaziz el-Hüseyni ed-Dımeşki olup 1198/1784 yılında Şam'da doğ du. Zühd ve takvasından dolayı Abidin lakabıyla tanınan beşinci dedesi Muhammed Selahaddin'e nisbetle İbn Abidin diye arulınıştır. İbn Abidin Müftü Hasan el-Muradi zamanında fetva eıninliği görevinde bulundu. 1252 tarihinde Şam'da vefat etti. bk. Abınet Özel, "İbn Abidin, Muhammed Emin", DİA, XIX, 292-293. ···Doç. Dr. Rize Üniversitesi İlabiyat Fakültesi İslam Hukuku Anabilim Dalı.

Research paper thumbnail of Osmanlı Hukuk Sistemi’nde Fıkhın Belirleyiciliği (1509 No’lu Rize Şer’iyye Sicili Boşama Kayıtları Örneği)

Research paper thumbnail of Fıkıh Usûlü Mantık İlişkisinin Anatomisi

Research paper thumbnail of Fıkıh İlmi_İslam Hukuk Tarihi Kaynakları ve Çalışmaları Üzeine Bir Derleme Denemesi

Research paper thumbnail of EL‐BÂKİLLANÎ’YE ATIFLARI ÇERÇEVESİNDE EL‐GAZZÂLÎ’NİN FIKIH USÛLÜNDE MUHAKKİKLİĞİ

We have examined whether or not al-Ghazzâlî was a man of investigation tahqiq according to method... more We have examined whether or not al-Ghazzâlî was a man of investigation tahqiq according to methodology of Islamic Jurisprudence and how he evaluated the former scholars' views based on his references to al-Bâqillânî, a scholar who lived about a century before him. At the beginning of our article, we have presented information about these two scholars' positions within methodology of Islamic Jurisprudence. Then, we have dealt with how al-

Conference Presentations by İlyas YILDIRIM

Research paper thumbnail of Yûsuf Sinânüddîn el-Amâsî ve Tebyînü'l-Mehârim Adlı Eseri Çerçevesinde Dönemin Fıkhî Sorunları- YÛSUF SINÂN AL-DÎN AL-AMÂSÎ AND THE FIQH QUESTIONS OF HIS PERIOD IN THE CONTEXT OF HIS BOOK “TABYÎN AL-MAHÂRIM

ULUSLARARASI AMASYA ÂLİMLERİ SEMPOZYUMU, 2017

Yûsuf Sinânüddîn el-Amâsî (ö. 1000/1592), Amasyalı olup Mekke’de hayatını sürdürmüş bir âlimdir. ... more Yûsuf Sinânüddîn el-Amâsî (ö. 1000/1592), Amasyalı olup Mekke’de hayatını sürdürmüş bir âlimdir. Onun Tebyînü’l-mehârim adlı eseri, Kur’an’daki yasaklarla ilgili ayetleri merkeze alan bir çalışmadır. Eserde ilgili ayetlerin tefsiri, fıkhî bir bakış açısıyla yapılmıştır. Konular açıklanırken de yazar, bazen yaşadığı zamanla ilgili örneklere yer vermiştir. Bu tebliğde ise mezkûr örneklerden hareketle ilgili dönemin, fıkıh açısından sorunlu olan yönleri tespite çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Yûsuf Sinânüddîn el-Amâsî, Tebyînü’l-mehârim, Yasak ayetleri, Fıkhî sorunlar, 16. yüzyılda Osmanlı.

Abstract
Yûsuf Sinân al-Dîn al-Amâsî (1000 A.H. / 1592 A.D.) was an Islamic scholar born in Amasya, but he spent most of his life in Mecca. His work, Tabyîn al-Mahârim, focuses on the ayats of Quran related to prohibition. In the book, the tafsir of the ayats was examined with a fiqh view. While explaining the issues, he provided examples of misbehaviors according to Islam from his time. In this present study, the problems of the period with respect to fiqh were tried to be determined using the mentioned examples.
Key Words: Yûsuf Sinân al-Dîn al-Amâsî, Tabyîn al-Mahârim, Prohibition verses, Legal problems, Ottoman in the 16th century.

Research paper thumbnail of An essay on the relationship between usul al-fiqh and the logic

Istanbul University - DergiPark, Dec 10, 2014

F k h Usûlü Mant k li kisinin Anatomisi lyas YILDIRIM Öz Bu çal ma f k h usûlü ile mant k ilmi ar... more F k h Usûlü Mant k li kisinin Anatomisi lyas YILDIRIM Öz Bu çal ma f k h usûlü ile mant k ilmi aras ndaki ili kinin genel çerçevesini ortaya koymay hedeflemektedir. Bu kapsamda önce iki disiplinin ilk kar la ma süreci tespit edilecektir. Akabinde konunun tarihi seyri Gazzâlî merkezinde ortaya konulacakt r. Son olarak da bu iki disiplin aras ndaki ili kinin pratikte ne tür yans malar n n bulundu u gösterilecektir. Anahtar kelimeler: F k h usûlü ve Mant k, tercüme hareketleri, tan m nazariyesi, k yas An essay on the relationship between usul al-fiqh and the logic.

Research paper thumbnail of Molla Fenari: İlmi Kişiliği, Fıkıhla İlgili Eserleri ve Osmanlı Fıkıh Tarihindeki Yeri

Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Feb 14, 2017

Mullah Fenârî: Scientific Personality, his Works Related the Fiqh and his Place in the History of... more Mullah Fenârî: Scientific Personality, his Works Related the Fiqh and his Place in the History of Ottoman Fiqh Abstract Mullah Fenârî is one of the significant scholars of the Ottoman Empire. His place in the history of the Ottoman jurisprudence is analyzed in this study. For this purpose, firstly, short biography is addressed. Following, the factors that affect his scientific personality are described and analyzed. Then Fenârî’s works related the fıqh, their manuscripts and the secondary works done on them are introduced. In the light of the information, his place in the history of Ottoman jurisprudence is determined. Keywords: Mullah Fenârî, History of Ottoman Fiqh, Fusûlü’l-bedâyi‘ Molla Fenârî: İlmî Kişiliği, Fıkıh İlmi Eserleri ve Osmanlı Fıkıh Tarihindeki Yeri Özet Molla Fenârî, Osmanlı Devletinin önemli ilim adamlarındandır. Bu çalışma onun, Osmanlı fıkıh tarihindeki yerini konu edinmektedir. Bu kapsamda ilk önce kısa hayat hikâyesine yer verilmiştir. Akabinde bu ilmî kişiliğin oluşumuna dair tasvir ve tahlillerde bulunulmaktadır. Daha sonra Fenârî’nin fıkıh ilmiyle ilgili eserleri; yazma nüshaları ve bunlar üzerine yapılan ikincil çalışmalarla birlikte tanıtılmaktadır. Bu bilgiler çerçevesinde ise onun Osmanlı fıkıh tarihindeki yerine dair tespitlerde bulunulmaktadır. Anahtar kelimeler: Molla Fenârî, Osmanlı Fıkıh Tarihi, Fusûlü’l-bedâyi‘

Research paper thumbnail of Fıkıh Usûlü Mantık İlişkisinin Anatomisi

Bu calisma fikih usulu ile mantik ilmi arasindaki iliskinin genel cercevesini ortaya koymayi hede... more Bu calisma fikih usulu ile mantik ilmi arasindaki iliskinin genel cercevesini ortaya koymayi hedeflemektedir. Bu kapsamda once iki disiplinin ilk karsilasma sureci tespit edilecektir. Akabinde konunun tarihi seyri Gazzâli merkezinde ortaya konulacaktir. Son olarak da bu iki disiplin arasindaki iliskinin pratikte ne tur yansimalarinin bulundugu gosterilecektir.

Research paper thumbnail of Osmanlı Ulemasının Fıkıh Usulü Çalışmalarına Katkısı: Hasan Çelebi ve Telvîh Hâşiyesi Örneği

Trabzon İlahiyat Dergisi, 2019

Klasik dönem Osmanlı düşüncesini şekillendiren en önemli ilimlerden bir tanesi de fıkıh usulüdür.... more Klasik dönem Osmanlı düşüncesini şekillendiren en önemli ilimlerden bir tanesi de fıkıh usulüdür. Bu dönem ulemasının fıkıh usulü telifatına bakıldığında Şadrüşşerîa'nın et-Tenkīh ve et-Tavzîh adlı çalışmalarını merkeze alan eserlerin fazlalığı göze çarpar. Bu noktada mezkûr eserler üzerine Teftâzânî tarafından kaleme alınan et-Telvîh adlı hâşiye, ulemanın kendini ifade ve ilmî olgunluğunu ispat imkânı bulduğu bir metin olarak pek çok çalışmaya konu olmuştur. Hasan Çelebi de dönemin medreselerinde okutulan temel metinlerin neredeyse tamamı üzerinde çalışma yapmış üretken bir ilim adamıdır. Bunlardan bir tanesi Hâşiye ale't-Telvîh olup 885/1480 yılında tamamlanarak Sultan II. Bâyezid'e takdim edilmiş; dönemin bazı âlimleri tarafından dikkatle incelenip takdirlerini kazanmış bir eserdir. İlgili eser ve yazarı, Osmanlı usul düşüncesine dair önemli tespitlere imkân vereceği düşünüldüğünden çalışmanın ana konusu olarak belirlenmiştir.

Research paper thumbnail of OSMANLI HUKUK SİSTEMİNDE FIKHIN BELİRLEYİCİLİĞİ (1509 No’lu Rize Şer’iyye Sicili Boşama Kayıtları Örneği)

في هذه الدراسة، تحت ضوء السجل المرقم 1509 الذي يغطي التواريخ بين 1330 و 1332هـ. (1911-1913م.) حاو... more في هذه الدراسة، تحت ضوء السجل المرقم 1509 الذي يغطي التواريخ بين 1330 و 1332هـ. (1911-1913م.) حاولنا الكشف عن المعطيات حول الطلاق في نموذج أسرة ريزة في عهد العثمانيين من خلال استخدام المصادر المباشرة. فقمنا بتقييم المعطيات التي توصلنا إليها من صلاحية الطلاق ونتائجه وغير ذلك في أسرة ريزة في بدايات القرن العشرين على أساس مبادئ الطلاق في علم الفقه .

Research paper thumbnail of El‐Bâki̇llanî’Ye Atiflari Çerçevesi̇nde El‐Gazzâlî’Ni̇n Fikih Usûlünde Muhakki̇kli̇ği̇

el-Gazzâli’nin Fikih usulu ilminde tahkik ehlinden olup olmadigini tespit edebilmek icin onceki u... more el-Gazzâli’nin Fikih usulu ilminde tahkik ehlinden olup olmadigini tespit edebilmek icin onceki ulemaya ait gorusleri nasil degerlendirdigini, kendisinden yaklasik bir asir once yasamis el-Bâkillâni’ye yaptigi atiflar cercevesinde ele aldik. Makalenin basinda her iki muellifin, Fikih usulu sahasindaki konumlarini ortaya koyan bilgilere yer verdik. Daha sonra el-Bâkillâni’nin goruslerinin el-Gazzâli’ye nasil intikal ettigine temas ettik. Nihayet el-Gazzâli’nin el-Bâkillâni’ye yaptigi atiflari, “el-Bâkillâni’nin gorusune katildigi, ondan farkli dusundugu ve temel yaklasimda ayni olmakla birlikte bazi teferruatta ondan ayrildigi hususlar” seklinde uc ayri baslik altinda degerlendirdik.

Research paper thumbnail of Türkçe Telif Edilen Fıkıh İlmi/İslam Hukuku Tarihi Çalışmaları

Bu calismada Turkce telif edilen fikih ilmi/Islam hukuku tarihi teliflerinin tespit ve degerlendi... more Bu calismada Turkce telif edilen fikih ilmi/Islam hukuku tarihi teliflerinin tespit ve degerlendirilmesi hedeflenmistir. Bu kapsamda calismaya hukuk tarihi ilim dali hakkinda verilen genel bir tarihi malumatla baslanmistir. Daha sonra fikih ilmi/ Islam hukuku tarihi disiplininin tarihi sureci tasvir edilmistir. Ayrica baslikta tercih edilen tesmiyenin temellendirilmesine calisilmistir. Akabinde toplamda yirmi uc eser ozet bir sekilde tanitilmistir. Bu verilerden elde edilen bazi kanaatler ise sonuc bolumunde dile getirilmistir.

Research paper thumbnail of Ahkâm Ayetlerini Yorumlamada Fıkhî Mezhep Faktörü: Cessâs, Ebû Bekr İbnü’l-Arabî ve Kiyâ el-Herrâsî Örneklemleri

Ayetler, ele aldiklari konular itibariyle genis bir konu yelpazesine sahiptir. Bu konulari ise ba... more Ayetler, ele aldiklari konular itibariyle genis bir konu yelpazesine sahiptir. Bu konulari ise bazen dogrudan ve yoruma gerek birakmayacak sekilde bazen de bu netlikte olmadan ortaya koyarlar. Bu durum, ayetle muhatap olan kisinin metni dogru anlamasinda belli bir yontem ve birikime sahip olmasini gerekli kilar. Bu ise muhatabin metni anlama ve yorumlamasinda, sahip oldugu bakis acisinin etkisini baskin hale getirir. Bu baglamda ahkâm ayetlerine bakildiginda onlarin sinirli ve bazi alanlari duzenleyici olduklari gorulur. Ayrica icerdikleri ahkâma dair de cogu kez farkli yorumlanabilecek bir usluba sahiptirler. Bu durum, onlari anlamaya calisan fukaha icin bir taraftan genis bir yorum sahasi acarken diger taraftan yapilan yorumda hesabi verilebilirlik unsurunu one cikartir. Bu zeminde ahkâma dair ayetler, fakihler tarafindan cesitli yorumlara tabi tutulmustur. Ayetlerden hukum cikarmaya calisan bu ilim adamlari, cesitli etkenler altinda bu ameliyeyi gerceklestirmislerdir. Bu etkenler...

Research paper thumbnail of Molla Fenârî: İlmî Kişiliği, Fıkıhla İlgili Eserleri ve Osmanlı Fıkıh Tarihindeki Yeri

Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (TALİD), 2017

Mullah Fenârî: Scientific Personality, his Works Related the Fiqh and his Place in the History of... more Mullah Fenârî: Scientific Personality, his Works Related the Fiqh and his Place in the History of Ottoman Fiqh

Abstract
Mullah Fenârî is one of the significant scholars of the Ottoman Empire. His place in the history of the Ottoman jurisprudence is analyzed in this study. For this purpose, firstly, short biography is addressed. Following, the factors that affect his scientific personality are described and analyzed. Then Fenârî’s works related the fıqh, their manuscripts and the secondary works done on them are introduced. In the light of the information, his place in the history of Ottoman jurisprudence is determined.
Keywords: Mullah Fenârî, History of Ottoman Fiqh, Fusûlü’l-bedâyi‘

Molla Fenârî: İlmî Kişiliği, Fıkıh İlmi Eserleri ve Osmanlı Fıkıh Tarihindeki Yeri

Özet
Molla Fenârî, Osmanlı Devletinin önemli ilim adamlarındandır. Bu çalışma onun, Osmanlı fıkıh tarihindeki yerini konu edinmektedir. Bu kapsamda ilk önce kısa hayat hikâyesine yer verilmiştir. Akabinde bu ilmî kişiliğin oluşumuna dair tasvir ve tahlillerde bulunulmaktadır. Daha sonra Fenârî’nin fıkıh ilmiyle ilgili eserleri; yazma nüshaları ve bunlar üzerine yapılan ikincil çalışmalarla birlikte tanıtılmaktadır. Bu bilgiler çerçevesinde ise onun Osmanlı fıkıh tarihindeki yerine dair tespitlerde bulunulmaktadır.
Anahtar kelimeler: Molla Fenârî, Osmanlı Fıkıh Tarihi, Fusûlü’l-bedâyi‘

Research paper thumbnail of Türkçe Telif Edilen Fıkıh İlmi/İslam Hukuku Tarihi Çalışmaları- Literature Written on the History of Islamic Jurisprudence and Law in Turkish

Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (TALİD), 2014

Özet Bu çalışmada Türkçe telif edilen fıkıh ilmi/İslam hukuku tarihi teliflerinin tespit ve değer... more Özet
Bu çalışmada Türkçe telif edilen fıkıh ilmi/İslam hukuku tarihi teliflerinin tespit ve değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda çalışmaya hukuk tarihi ilim dalı hakkında verilen genel bir tarihî malumatla başlanmıştır. Daha sonra fıkıh ilmi/İslam hukuku tarihi disiplininin tarihî süreci tasvir edilmiştir. Ayrıca başlıkta tercih edilen tesmiyenin temellendirilmesine çalışılmıştır. Akabinde toplamda yirmi üç
eser özet bir şekilde tanıtılmıştır. Bu verilerden elde edilen bazı kanaatler ise sonuç bölümünde dile getirilmiştir.
Anahtar kelimeler: Hukuk Tarihi, Türk Hukuk Tarihi, Fıkıh İlmi/İslam Hukuku Tarihi.

Abstract
In this article, we aim to present the literature written on the history of Islamic jurisprudence and law in Turkish. The article begins with a brief section providing general historical information about the field of the history of law. After that, the historical process of the discipline of the history of Islamic law has been described. We have also tried to explain the usage of the terms in the title of this paper. After that, twenty-three works have been briefly introduced. Insight gained from this data has been evaluated in the conclusion.
Keywords: History of Islamic Law, History of Turkish Law, History of Fiqh /Islamic Law.

Research paper thumbnail of Ahkâm Ayetlerini Yorumlamada Fıkhî Mezhep Faktörü Cessâs, Ebû Bekr İbnü’l-Arabî ve Kiyâ el-Herrâsî Örneklemleri  The Factor of Fiqh Sect on Interpreting the Legal Verses Examples of al-Jassās, Ebū  Bekr Ibn al-‘Arabı̄ and Kiyā al-Harrāsı̄

Tasavvur: Tekirdağ İlahiyat Dergisi, 2019

Öz Ayetler, ele aldıkları konular itibariyle geniş bir konu yelpazesine sahiptir. Bu konuları ise... more Öz
Ayetler, ele aldıkları konular itibariyle geniş bir konu yelpazesine sahiptir. Bu konuları ise bazen doğrudan ve yoruma gerek bırakmayacak şekilde bazen de bu netlikte olmadan ortaya koyarlar. Bu durum, ayetle muhatap olan kişinin metni doğru anlamasında belli bir yöntem ve birikime sahip olmasını gerekli kılar. Bu ise muhatabın metni anlama ve yorumlamasında, sahip olduğu bakış açısının etkisini baskın hale getirir. Bu bağlamda ahkâm ayetlerine bakıldığında onların sınırlı ve bazı alanları düzenleyici oldukları görülür. Ayrıca içerdikleri ahkâma dair de çoğu kez farklı yorumlanabilecek bir üslûba sahiptirler. Bu durum, onları anlamaya çalışan fukaha için bir taraftan geniş bir yorum sahası açarken diğer taraftan yapılan yorumda hesabı verilebilirlik unsurunu öne çıkartır. Bu zeminde ahkâma dair ayetleri yorumlayan fakihler, çeşitli unsurların etkisi altında kalmışlardır. Bu etkenlerden bir tanesi de takip edilen amelî mezheptir. Bu makale, ahkâm tefsirlerinin ilklerine sahip olan, bununla birlikte farklı fıkhî mezheplere tabi bulunan üç fakih-müfessir üzerinden meselenin bu veçhesine eğilmektedir. Bu sayede söz konusu etkinin ne boyutta olduğu hususu açıklık kazanacaktır.
Anahtar Kelimeler: İslam Hukuku, Fıkhî Mezhepler, Ahkâm ayetleri, Cessâs, İbnü’l-Arabî, Herrâsî.

Abstract
The Quranic verses have a wide range of topics. They are sometimes revealed directly and do not need interpretation, but sometimes they lack clarity. This makes it necessary for the person dealing with the verse to have a certain method and knowledge to understand the text correctly. Therefore, the person’s perspective will affect the process of understanding and interpreting the text. Hence, when we examine the verses that put forward a provision, it is seen that they are limited and regulating some areas. In addition, they have a style that can be interpreted in different ways. This provides a broad interpretation area for the scribes, who try to understand the verses. On the other hand, the element of accountability is important in interpreting a verse. In this tension, the legal verses subjected to various interpretations by the scribes. These scholars, who try to make judgments from the verses, carry out this process under various factors. One of these factors may be the practical sect that is followed. This article focuses on this aspect of the issue through three faqīh-mufassīr who have the first legal exegesis of Quran, but belong to different sects. Thus, it is possible to obtain an idea about the extent of the existing effect.
Key Words: Islamic Law, Fiqh Sects, the Legal Verses, al-Jassās, Ibn al-‘Arabı̄ , al-Harrāsī.

Research paper thumbnail of Sadrüşşerîa’nın Uṣûlü’l-Pezdevî Güncellemesi- Sadrusharīah’s Update on Uṣūl al-Pazdawı̄

Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2019

Öz: Fıkıh usûlü, diğer ilim dalları gibi belli bir gelişim süreci yaşamış bir disiplindir. Pek ço... more Öz: Fıkıh usûlü, diğer ilim dalları gibi belli bir gelişim süreci yaşamış bir disiplindir. Pek çok ilim adamının katkısıyla şekillenen bu süreç, bazı simaların bilinçli tercih ve tasarrufları ile önemli sayılabilecek kırılmaları bünyesinde barındırmaktadır. Kendi çağının gerçeklikleriyle yüzleşen ve bunu eserlerine yansıtmayı önemseyen bu âlimler, fıkıh usûlü ilmi tarihi açısından büyük bir önemi hâizdir. Bu noktada öne çıkan simalardan birisi de Sadrüşşerîa’dır (ö. 747/1346). O, Uṣûlü’l-Pezdevî adlı eseri, kendi döneminin şartları çerçevesinde yeniden gözden geçirmiş ve farklı bir telif olan Tenḳı̄ḥu’l-uṣûl ile ilim dünyasına sunmuştur. Onun bu ameliyesi, çalışmamızın ana konusunu oluşturmaktadır. Makalede Uṣûlü’l-Pezdevî ile Tenḳı̄ḥu’l-uṣûl, bir bütün olarak dikkate alınacak; bununla birlikte öne çıkan bazı misallere yer verilecektir. Bu bağlamda konu ilk önce eserlerin genel sistematiği açısından değerlendirmeye tabi tutulacak, daha sonra dil ve üslup açısından ne tür farklılaşmalar olduğu tespite çalışılacaktır. Tablonun netleşmesi için bazı farklı usûl eserleri de takip edilecektir. Bu sayede -çalışmanın temel hedefi de olan- fıkıh usûlü eserlerinin güncellenmesine dair okura bir perspektif sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler: İslam Hukuku, Uṣûlü’l-Pezdevî, Pezdevî, Tenḳı̄ḥu’l-uṣûl, Sadrüşşerîa.

Sadrusharīah’s Update on Uṣūl al-Pazdawı̄
Abstract: Fiqh is a discipline that has shown a certain process of development, like other branches of science. This process, which is shaped by the contribution of many scholars, incorporates the deliberate choice and orientation of some people and the breaks that can be considered significant. Faced with the realities of their own age and who cares about reflecting it in their works, these scholars have a great importance in terms of fiqh history. One of the prominent figures at this point is Sadrusharīah. He revised the work of Uṣūl al-Pazdawı̄ in the context of the conditions of his time and submitted it to the scientific world with his work titled Tanqı̄ḥ al-uṣūl, a different copyright. This is the main subject of our study. In the article, Uṣūl al-Pazdawı̄ and Tanqı̄ḥ al-uṣūl will be considered as a whole; however, some prominent figures will be included. In this context, the subject will first be evaluated in terms of the general systematics of the works, and then it will be tried to determine what kinds of differentiation there are in terms of language and style. For the clarification of the situation, some different works will be followed. In this way, a perspective on the updating of uṣūl al-fiqh, which is the main objective of the study, will be presented to the reader.
Keywords: Islamic Law, Uṣūl al-Pazdawı̄, al-Pazdawı̄, Tanqı̄ḥ al-uṣūl, Sadrusharīah.

Research paper thumbnail of Osmanlı Ulemasının Fıkıh Usulü Çalışmalarına Katkısı: Hasan Çelebi ve Telvîh Hâşiyesi Örneği

Trabzon İlahiyat Dergisi, 2019

Öz Klasik Dönem Osmanlı Düşüncesini şekillendiren en önemli ilimlerden bir tanesi de fıkıh usulüd... more Öz
Klasik Dönem Osmanlı Düşüncesini şekillendiren en önemli ilimlerden bir tanesi de fıkıh usulüdür. Bu dönem ulemasının fıkıh usulü telifatına bakıldığında Şadrüşşerîa’nın et-Tenkîh ve et-Tavzîh adlı çalışmalarını merkeze alan eserlerin fazlalığı göze çarpar. Bu noktada mezkûr eserler üzerine ve Teftâzânî tarafından kaleme alınan et-Telvîh adlı hâşiye, ulemanın kendini ifade ve ilmî olgunluğunu ispat imkânı bulduğu bir metin olarak pek çok çalışmaya konu olmuştur. Hasan Çelebi de dönemin medreselerinde okutulan temel metinlerin neredeyse tamamı üzerinde çalışma yapmış kalem erbabı bir ilim adamıdır. Bunlardan bir tanesi et-Telvîh olup 885/1480 yılında tamamlanarak Sultan II. Bâyezid’e takdim edilmiş; dönemin bazı âlimleri tarafından dikkatle incelenip takdirlerini kazanmış bir eserdir. İlgili eser ve yazarı, Osmanlı usul düşüncesine dair önemli tespitlere imkân aralayacağı düşünüldüğünden çalışmanın ana konusu olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: İslam Hukuku, Osmanlı Dönemi Fıkıh Usulü, Sadrüşşerîa, et-Telvîh, Hasan Çelebi.

The Contribution of the Ottoman Scholars to the Study of Usūl al-Fiqh: Sample of Hasan Çelebi and the Annotate of al-Talwīh
Abstract
One of the most important sciences that shape the Classical Period Ottoman thought is undoubtedly Usūl al-Fiqh. When the works of the Ottoman scholars of that period on Usul al-Fiqh are considered, it is seen that there are too many works inspired by the books named al-Tanqīh and al-Tawdīh by Sadrusharı̄ah. In this context, the annotate named al-Talwīh and written by al-Taftāzānī on the aforementioned works has become the subject of much annotates due to being a text in which scholars have the possibility to express themselves and to prove their scientific maturity. Hasan Çelebi was a scholar who had studied almost all of the basic texts taught in the madrasas. al-Talwı̄h, one of these texts, was completed in 885/1480 and presented to Sultan Bayezid II. This work was carefully analyzed and appreciated by some scholars of the period. The related work and its author has been determined to be the main subject of the study because it is thought to provide important findings related to the thought of Ottoman principles.
Key Words: Islamic Law, Fiqh of the Ottoman Period, Sadrusharīah, al-Talwı̄h, Hasan Çelebi.

Research paper thumbnail of ŞÜF'A-ÖNALIM HAKKI: MECELLE VE TÜRK MEDENİ KANUNU MERKEZLİ BİR MUKAYESE The Right of Pre-emption: A Central Comparison of the Mecelle and Turkish Civilian Law

İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2018

Özet: Şüf'a/önalım hakkı, hukuk sistemlerinin müştereken ele aldığı konulardan birisi-dir. Bu hak... more Özet: Şüf'a/önalım hakkı, hukuk sistemlerinin müştereken ele aldığı konulardan birisi-dir. Bu hak temelde bir malın mülkiyetinin, cebren de olsa bir başkasına nakledilmesini sağlar. Onun bu durumu, konuyu özel kılan bir hususiyettir. Bu farklı durumun netleş-tirilmesi ise mukayeseli bir çalışmayla daha mümkün olacaktır. Binaenaleyh, şüf'a/öna-lım hakkı konusu ülkemizde ardı sıra geçerli olan iki hukuk sistemi (İslâm ve Türk) üze-rinden mukayeseli bir şekilde ele alınacaktır. Bu çerçevede Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye ile son haliyle Türk Medeni Kanunu konuyu takipte temerküz edilen metinler olacaktır. Makalede evvela şüf'a/önalım hakkı başta olmak üzere ilgili kavramlara yer verilecek-tir. Daha sonra hakkı doğuran sebepler ve akabinde ilgili şartlar ele alınacaktır. Hakkın kullanımı ile ilgili hükümler, bir sonraki başlığın konusudur. Son olarak da şüf'a/önalım hakkı özelinde iki hukuk sistemi arasında mukayese yapılacaktır. Abstract: The right of pre-emption is one of the issues jointly addressed by the legal systems. This right basically allows the transfer of the property of goods to another person , even if it is infrequent. This is a special feature of his situation. Clarification of this different situation will be possible with a comparative study. In addition, the right of pre-emption will be discussed in a comparative way through two legal systems (Islam and Turkish) which are valid in our country. In this frame, the Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye and the Turkish Civil Code with the final version will be followed closely. The article will first include relevant concepts, in particular the right of pre-emption. Later on, the reasons that give rise to the right and the relevant circumstances will be addressed. Provisions relating to the use of the right are the subject of the next chapter. Finally, the right of pre-emption will be specifically compared between the two legal systems.

Research paper thumbnail of Usûl ve Fürûun Nafakasıyla İlgili Nakiller Üzerine Bir İnceleme

Salatve selam, Nebiyy-i Emin Efendimiz Hz. Muhammed'in (s.a.v.), O'nun al ve ashabının üzerine ol... more Salatve selam, Nebiyy-i Emin Efendimiz Hz. Muhammed'in (s.a.v.), O'nun al ve ashabının üzerine olsun. Giriş Kadir Mevla'sına muhtaç kul Muhammed Emin b. Ömer Abidin (Her nerede bulunursa Allah ona yardım etsin, her mekanda ona iyilikte bulunsun! Onu, ebeveynini, hocalarını ve onun üzerine hal<kı olan herkesi bağış lasın! Amin) der ld: Fürf:ıa ait eserlerin "nafal<a'' bölümlerinde ele alınan usul ve füruun nafakaszna dair meseleler haklanda, güvenilir Hanefi imamlarımızın ku-• Bu risale, İbn Abidin'in risalelerini bir araya getiren Mecmii 'atu Resiiili İbni Abidin adlı eserdeki on ikinci risale olup on üç sayfadan oluşmaktadır. Eserin baskı yeri ve tarihi yoktur. ··Tam adı Muhammed Emin b. Ömer b. Alıdülaziz el-Hüseyni ed-Dımeşki olup 1198/1784 yılında Şam'da doğ du. Zühd ve takvasından dolayı Abidin lakabıyla tanınan beşinci dedesi Muhammed Selahaddin'e nisbetle İbn Abidin diye arulınıştır. İbn Abidin Müftü Hasan el-Muradi zamanında fetva eıninliği görevinde bulundu. 1252 tarihinde Şam'da vefat etti. bk. Abınet Özel, "İbn Abidin, Muhammed Emin", DİA, XIX, 292-293. ···Doç. Dr. Rize Üniversitesi İlabiyat Fakültesi İslam Hukuku Anabilim Dalı.

Research paper thumbnail of Osmanlı Hukuk Sistemi’nde Fıkhın Belirleyiciliği (1509 No’lu Rize Şer’iyye Sicili Boşama Kayıtları Örneği)

Research paper thumbnail of Fıkıh Usûlü Mantık İlişkisinin Anatomisi

Research paper thumbnail of Fıkıh İlmi_İslam Hukuk Tarihi Kaynakları ve Çalışmaları Üzeine Bir Derleme Denemesi

Research paper thumbnail of EL‐BÂKİLLANÎ’YE ATIFLARI ÇERÇEVESİNDE EL‐GAZZÂLÎ’NİN FIKIH USÛLÜNDE MUHAKKİKLİĞİ

We have examined whether or not al-Ghazzâlî was a man of investigation tahqiq according to method... more We have examined whether or not al-Ghazzâlî was a man of investigation tahqiq according to methodology of Islamic Jurisprudence and how he evaluated the former scholars' views based on his references to al-Bâqillânî, a scholar who lived about a century before him. At the beginning of our article, we have presented information about these two scholars' positions within methodology of Islamic Jurisprudence. Then, we have dealt with how al-

Research paper thumbnail of Yûsuf Sinânüddîn el-Amâsî ve Tebyînü'l-Mehârim Adlı Eseri Çerçevesinde Dönemin Fıkhî Sorunları- YÛSUF SINÂN AL-DÎN AL-AMÂSÎ AND THE FIQH QUESTIONS OF HIS PERIOD IN THE CONTEXT OF HIS BOOK “TABYÎN AL-MAHÂRIM

ULUSLARARASI AMASYA ÂLİMLERİ SEMPOZYUMU, 2017

Yûsuf Sinânüddîn el-Amâsî (ö. 1000/1592), Amasyalı olup Mekke’de hayatını sürdürmüş bir âlimdir. ... more Yûsuf Sinânüddîn el-Amâsî (ö. 1000/1592), Amasyalı olup Mekke’de hayatını sürdürmüş bir âlimdir. Onun Tebyînü’l-mehârim adlı eseri, Kur’an’daki yasaklarla ilgili ayetleri merkeze alan bir çalışmadır. Eserde ilgili ayetlerin tefsiri, fıkhî bir bakış açısıyla yapılmıştır. Konular açıklanırken de yazar, bazen yaşadığı zamanla ilgili örneklere yer vermiştir. Bu tebliğde ise mezkûr örneklerden hareketle ilgili dönemin, fıkıh açısından sorunlu olan yönleri tespite çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Yûsuf Sinânüddîn el-Amâsî, Tebyînü’l-mehârim, Yasak ayetleri, Fıkhî sorunlar, 16. yüzyılda Osmanlı.

Abstract
Yûsuf Sinân al-Dîn al-Amâsî (1000 A.H. / 1592 A.D.) was an Islamic scholar born in Amasya, but he spent most of his life in Mecca. His work, Tabyîn al-Mahârim, focuses on the ayats of Quran related to prohibition. In the book, the tafsir of the ayats was examined with a fiqh view. While explaining the issues, he provided examples of misbehaviors according to Islam from his time. In this present study, the problems of the period with respect to fiqh were tried to be determined using the mentioned examples.
Key Words: Yûsuf Sinân al-Dîn al-Amâsî, Tabyîn al-Mahârim, Prohibition verses, Legal problems, Ottoman in the 16th century.

Research paper thumbnail of TAŞKÖPRÎZÂDE’NİN eş-ŞAKÂİKU’N-NU’MÂNİYYE’SİNDEN BİR FIKIH TARİHİ OKUMASI.pdf

Ahmad Tashkoprîzâde (d. 968/1561) introduced five hundred nineteen Ottoman scholars to us in his ... more Ahmad Tashkoprîzâde (d. 968/1561) introduced five hundred nineteen Ottoman scholars to us in his book Shakâik al-Nû’mâniya, which was one of the first Ottoman literature books. This book allows us for seeing the studies which had done up to his period. This matter, it is allow us to see the trends and needs in society from the point of Fiqh which allows directly touching the life. In this context, we will firstly give explanatory information about the author and his works in this paper. Then, we will analyze the scholars and the jurisprudential books introduced us in the book mentioned from different aspects. Afterwards we will make a survey through the information obtained.

Research paper thumbnail of FIKIH USULUNDE BAKILLANI'NIN GAZZALI'YE TESIRI

This study which is named “The Effects of al-Baqillani on al-Ghazzali in the area of Usûl al-Fiqh... more This study which is named “The Effects of al-Baqillani on al-Ghazzali in the area of Usûl al-Fiqh in terms of Judgment Deduction Methods” contains from an introduction, and two chapters and a conclusion. In the Introduction, some basic information about the Usul al-Fiqh‟s history on the ground of al-Ghazzali and al-Baqillani are introduced by us. In the First Chapter, various aspects of al-Ghazzali and al-Baqillani on the ground of their scientific, political and social environment are examined; in additional to these their positions about usul al-Fiqh are investigated. Then, some conclusions are found out how are occured al-Baqillani‟s methodical approach by al-Ghazzali. In the Second Chapter, the effects of al-Baqillani on al-Ghazzali are examined in the view of Judgment Deduction Methods of Usul al-Fiqh. In the Conclusion Chapter, general views and conclusions related to effects of al-Baqillani on al-Ghazzali which are reached by us are summarized.

Research paper thumbnail of FIKIH USULU MANTIK ILISKISI MOLLA FENARI ORNEGI.pdf

This study examines the relationship between Usûl al-Fiqh (literally: Legal theory or principles ... more This study examines the relationship between Usûl al-Fiqh (literally: Legal theory
or principles of jurisprudence), the method of understanding the sources of Islam, and
Logic, which reveals the method of operation of reason. The thesis consists of three
chapters as well as an introduction and conclusion.
In the introduction part, we have mentioned the method used in this thesis study,
the life of Molla Fanârî and his scientific position, which is the center of our research.
In the first chapter, it has been studied the course of history of the relationship
between Usûl al-Fiqh and Logic. In the second chapter, it has been examined the theory
of definition at the core of this relationship. The third chapter has been focused on
comparison (qiyas), which has a vital significance for both Usûl al-Fiqh and Logic.
The findings have been summarized in the conclusion part.