Nikola Ristevski | Ruhr-Universität Bochum (original) (raw)
Papers by Nikola Ristevski
Systasis, 2024
This paper investigates the problems posed by Zeno's well-known paradoxes, or aporias regarding t... more This paper investigates the problems posed by Zeno's well-known paradoxes, or aporias regarding the notions of infinity, continuity and motion, which are still very much relevant today. First, it presents two of Zeno's paradoxes, Achilles and Arrow, and examines various proposed solutions, from Aristotle's arguments about these questions to the Standard Solution. It then provides an analysis of the Continuum Hypothesis, identified as a central challenge for the Standard Solution, and offers an exploration of the responses to the Standard Solution to highlight key objections to its underlying concepts. Finally, it offers insights into the methods that can be employed to continue to search for a solution to these paradoxes in the future.
Зборник на трудови од студентската конференција „Како си ми?“, 2024
Апстракт: Текстот претставува семиотичка расправа за мислењето за родовите прашања во контекст н... more Апстракт: Текстот претставува семиотичка расправа за мислењето
за родовите прашања во контекст на филозофските родови теории и
учења што првично се појавуваат кон крајот на XVIII век, а продолжуваат
да се расправаат и денес во XXI век. Поимот за човештвото можеби е
универзален за тие мислечки суштества кои не се луѓе, но со сигурност
внатре во себе содржи низа поделби и категоризации. Начинот на кој
што човекот размислува за овој, но и за поврзани феномени е секако
филозофски, логички и јазичен. Тука се претставуваат синтаксичките
проблеми поврзани со синтаксата на дефиницијата на поимите за родот,
семантичките проблеми поврзани со докажувањето на денотирањето и
значењето и конечно на некој начин низ аргументација се расправа за
можностите на аргументот да биде ефективен. Текстот треба да послужи
како прирачник за размислување за овие важни прашања за човекот,
за родот, за идентитетот и да поттикне нови начини за реобмислување
на постојните расправи. Дефиницијата, доказот, аргументот се само три
појдовни точки за впуштање во расправата за овие важни прашања, а
во овој текст се начнати само основите за една таква можност.
Зборник на трудови од третата научна студентска конференција МЕЕТ 2023, Скопје: Филозофски факултет, стр. 183 - 199. (УДК 1:001.101), 2024
The paper primarily considers the logical statement consequence and the logical process inference... more The paper primarily considers the logical statement consequence and the logical process inference that offer certainty in determining the statements that are logically derived from the assumed true statements in terms of scientific knowledge. The examination is carried out through the paradoxes of Philo's material implication and the possible solutions through Diodorus's implication, as well as through the more modern so-called non-classical logical systems, such as Lewis's strict implication and Burks's causal implication. The possibilities to observe logical consequences through an epistemological prism as well are important for the development of scientific theories. Secondly, the epistemic paradoxes of certainty and justifiability of knowledge about the future are considered as a helpful tool for distinguishing between certain rationalist knowledge and probable empirical knowledge. Epistemic analysis is done through Menon's or Moore's Paradox, Fitch's Total Knowledge Paradox, and the Surprise Test Paradox. This logical-epistemic-inductive consideration of these disputed points in scientific knowledge helps to propose some dialectical solutions. Finally, the paper considers the possibilities of answering some of these paradoxes dialectically. In other words, to give answers to these aporias that will complement the notion of cognition so that new vistas of the dispute can be opened. They will be formulated within the framework of natural language so as not to increase the entities of the linguistic expression. Some construct propositions will be made that may challenge philosophical opinion at least for a moment.
Филозофска трибина 46, бр. 33, 2023
The main focus of this text is the correlation between ontology and logic regarding the ontologic... more The main focus of this text is the correlation between ontology and logic regarding the ontological argument for God’s existence through the history of Western philosophy. This philosophical discussion, whether there can be an ontological argument of God’s existence or not, is presented in chronological order, starting with some notations about Saint Aurelius Augustine regarding his role in rationalistic explanations of religious faith. Then, Saint Anselm of Canterbury and Rene Descartes’ arguments and some of their contra arguments are presented. There is a section in which the agnostic position in philosophy is presented through Immanuel Kant’s teachings about this issue. At the end, there is a review towards the contemporary arguments of Alvin Plantinga.
The ontology–logic correlations are analyzed in both ways. Firstly, there are some explanations about the logical structure of the arguments and the notions of their adequate contra arguments. On the other hand, some historical context is given in view of the history of logic to see the progress of logic as separate philosophical discipline and to see some of the ideas — that are going to be further developed and anticipated in the ontological arguments themselves. Also, there are some prognostic arguments about the way of argumentation in the future.
The text is not there to convince a faithful believer or to persuade an atheist or agnostic that God exists, but it is written to make some really interesting point of view in which the development of the ontological proofs of God’s existence is in correlation with logic as a discipline, but also with the progress of logic as a positivistic science. All in all, the text tries to make connections between the fundamental philosophical disciplines — ontology and logic from contemporary point of view.
Математички омнибус, Книга 11, Научно – популарни трудови од Шестиот семинар „Математика и примени“ (Зборник на трудови), 2024
Во ова излагање се анализираат различните филозофските стојалишта поврзани со парадоксите, особен... more Во ова излагање се анализираат различните филозофските стојалишта поврзани со парадоксите, особено низ поимите за бесконечноста, ништото и константата преку примерот со парадоксот „Трубата на Свети Архангел Гаврил“, поставен од Евагелиста Торичели, математичар од XVII век. Замислената труба претставува физички цврсто тело, со површина што тежнее кон бесконечност, а конечен волумен еднаков на π. Тоа претставува парадокс во eвклидската геометрија, па во текстот се разгледуваат расправите тесно поврзани со проблемот на односот конечно ‒ бесконечно во филозофијата и во математиката. Научните достигнувања секогаш се наоѓаат во некаква рамка на некоја парадигма што може да ги опфати повеќето научни истражувања во одредена област, во случајот ‒ парадигмата на аксиоматизација на геометријата направена од Евклид. Усовршувањата на пресметките водат кон одредени аномалии и проблеми за чиешто решавање се потребни нови начини на мислење, па претставена е и пангеометријата на Лобачевски за да се покаже како оваа труба таму не е парадокс. Текстот ги посочува филозофските начини на мислење за парадоксот и можните филозофски упатства при размислувањето за решавање на вакви парадокси и слични научни загатки. Во суштина, во текстот се прикажува дека решавањето на еден парадокс се состои во тоа да се утврди дали тој во суштина има грешка (не е парадокс) или, пак, да се најде нов начин на мислење што ќе овозможи сосема различно толкување на истиот тој проблем.
Зборник на трудови од студентската конференција „Како си ми?“, 2022
Апстракт: Во овој текст ќе се анализираат семантичките и прагматичките аспекти на користењето на ... more Апстракт: Во овој текст ќе се анализираат семантичките и прагматичките аспекти на користењето на кратките заменски форми за дативен предмет во македонскиот јазик со кои се изразува субјективно интимен однос. Тоа ќе биде разгледувано низ теоријата на говорните чинови, која е современа филозофска теорија од потесното подрачје на филозофијата на јазикот. Со основниот филозофски категоријален апарат ќе се претстават условите и правилата за успешност на говорните чинови, со акцентирање на перформативите. Понатаму, ќе се разгледаат можностите за спознавање на Другиот преку успешна комуникација низ секојдневниот говор кога говорниците и слушателите користат т.н. етички датив во македонскиот говорен јазик. Овој начин на изразување не е реткост во секојдневниот говор, но особено е важно е да се истражат можностите што ги нудат перформативите во кои е застапен етичкиот датив.
Зборник на трудови од студентската конференција „Како си ми?“, 2023
Овој труд ќе се фокусира на семантичките парадокси во јазикот преку логичка и прагматичка анализа... more Овој труд ќе се фокусира на семантичките парадокси во јазикот преку логичка и прагматичка анализа, кои отсекогаш претставувале точка во која се пресекуваат сосема различни филозофски размислувања за можното решение на некој парадокс. Ќе биде дадена логичка и епистемолошка анализа на можностите за расветлување на парадоксите низ перспективите на современата логика и филозофија на јазикот. Со основниот апарат на логиката ќе се претстават логичките структури на парадоксите, а ќе се понудат можни решенија низ теоријата на типовите на Расел и тривалентната логика на Лукасијевич. Од епистемолошки аспект ќе се разгледуваат можностите за надминување на парадоксите, кои можат да се постигнат со мислењето како основна особина на човекот. Спознавањето започнува со поставувањето прашања, а прашањата
секогаш треба да постават одредена дилема што треба да се разреши. Честопати човекот смета дека се наоѓа во апорија (безизлезна ситуација) и така почнува да спознава. Тука ќе се претстават тие аспекти на јазикот и на знаењето.
Клучни зборови: парадокс, вистина, семантика, логика, епистемологија.
Овој текст е творба произлезена од Читачкиот клуб по критичка психологија, при Културносоцијалнио... more Овој текст е творба произлезена од Читачкиот клуб по критичка психологија, при Културносоцијалниот простор "Јадро", што се одржуваше од Април до Октомври во 2023 година. На средбите на Читачкиот клуб учествуваа неколку заинтересирани луѓе кои беа подготвени да отфрлат некои од своите традиционални сфаќања за психологијата и да ги прошират своите светогледи кон една нова теорија за психологијата, што има тенденции да ги опфати познатите постоечки теории за психологијата и да воспостави нови темели на научнопсихолошки истражувања, посоодветни практики на практичката дејност на психологијата, и конечно, да произведува луѓе, односно личности кои активно ќе сакаат да се менуваат и со тоа да ја променуваат и стварноста во којашто живеат.
Зборник на трудови од научната студентска конференција „МЕЕТ“ одржана на 13 и 14 октомври 2021 година во Скопје, 2022
This text analyses the semiotic aspects of the pejoratives as a possibility to discuss them as sy... more This text analyses the semiotic aspects of the pejoratives as a possibility to discuss them as synonyms, like terms that have the same meaning/ denote same things, ideas, etc., as opposed to antonyms-that mark something opposite. In this text the focus will be on the aspects of the syntax of the pejorative, the semantics of the insult and the pragmatics of the insulter. In this way we'll discuss all the aspects of use of the pejorative by all the participants in the communications act. We'll contemplate the process of identity cognition of the individual and of the group (community) with the help of the epistemological apparatus and the ways of how one subject creates the conciseness using the eyes of the other. We'll analyse the ways of pejorative impact on the individual in the process of creating the identity, but also how the identity contributes to the creation of the political entity. The political implications of the pragmatics of the epistemological cognition of the subject which lead to political entity's knowledge will be analysed. We'll contemplate the characteristics of these political phenomena and the possibilities for action in the field of the politics.
Филозофска трибина, 2022
The main question in this text is “how does one imagine a triangle?” and it is explained through ... more The main question in this text is “how does one imagine a triangle?” and it is explained through two basic concepts in philosophy: the rationalistic, represented by Descartes, and the idealistic, represented by Berkeley. The questions of a priori truths of pure mathematics have been discussed since ancient times, but perhaps the most interesting clash between the objective and subjective realists is the one between Descartes’s and Berkeley’s way of imagining a triangle. The former claimed that there is a universal one, and the latter that every triangle is a special one. One way to make some kind of compromise between these two very opposite stands in philosophy is the Kantian criticism, which is also analyzed in the text. This text presents the possibilities of imagining a triangle which is universal, and at the same time special for everyone who tries to imagine it.
Филозофска трибина, 2021
In this text the focus is on the basic differences between two main theories in the philosophy of... more In this text the focus is on the basic differences between two main theories in the philosophy of law: the theory of natural law and of legal positivism. Throughout history, the laws have been almost always written by the governing class, so they are often in use for the minority of the privileged. Because of that, the practice and the implementation of the laws is oftentimes very difficult. So, when the law does not clearly serve the purpose of the justice, people should use their reason and follow their value norms in order to be just. The obstacles of positivism, custom law and culture may be overcome by using personal ratio dicidendi as well as by following personal value norms. The text presents the possibilities of serving the justice by using one's own mind and rationality for implementing the positive law in a better way.
Systasis, 2024
This paper investigates the problems posed by Zeno's well-known paradoxes, or aporias regarding t... more This paper investigates the problems posed by Zeno's well-known paradoxes, or aporias regarding the notions of infinity, continuity and motion, which are still very much relevant today. First, it presents two of Zeno's paradoxes, Achilles and Arrow, and examines various proposed solutions, from Aristotle's arguments about these questions to the Standard Solution. It then provides an analysis of the Continuum Hypothesis, identified as a central challenge for the Standard Solution, and offers an exploration of the responses to the Standard Solution to highlight key objections to its underlying concepts. Finally, it offers insights into the methods that can be employed to continue to search for a solution to these paradoxes in the future.
Зборник на трудови од студентската конференција „Како си ми?“, 2024
Апстракт: Текстот претставува семиотичка расправа за мислењето за родовите прашања во контекст н... more Апстракт: Текстот претставува семиотичка расправа за мислењето
за родовите прашања во контекст на филозофските родови теории и
учења што првично се појавуваат кон крајот на XVIII век, а продолжуваат
да се расправаат и денес во XXI век. Поимот за човештвото можеби е
универзален за тие мислечки суштества кои не се луѓе, но со сигурност
внатре во себе содржи низа поделби и категоризации. Начинот на кој
што човекот размислува за овој, но и за поврзани феномени е секако
филозофски, логички и јазичен. Тука се претставуваат синтаксичките
проблеми поврзани со синтаксата на дефиницијата на поимите за родот,
семантичките проблеми поврзани со докажувањето на денотирањето и
значењето и конечно на некој начин низ аргументација се расправа за
можностите на аргументот да биде ефективен. Текстот треба да послужи
како прирачник за размислување за овие важни прашања за човекот,
за родот, за идентитетот и да поттикне нови начини за реобмислување
на постојните расправи. Дефиницијата, доказот, аргументот се само три
појдовни точки за впуштање во расправата за овие важни прашања, а
во овој текст се начнати само основите за една таква можност.
Зборник на трудови од третата научна студентска конференција МЕЕТ 2023, Скопје: Филозофски факултет, стр. 183 - 199. (УДК 1:001.101), 2024
The paper primarily considers the logical statement consequence and the logical process inference... more The paper primarily considers the logical statement consequence and the logical process inference that offer certainty in determining the statements that are logically derived from the assumed true statements in terms of scientific knowledge. The examination is carried out through the paradoxes of Philo's material implication and the possible solutions through Diodorus's implication, as well as through the more modern so-called non-classical logical systems, such as Lewis's strict implication and Burks's causal implication. The possibilities to observe logical consequences through an epistemological prism as well are important for the development of scientific theories. Secondly, the epistemic paradoxes of certainty and justifiability of knowledge about the future are considered as a helpful tool for distinguishing between certain rationalist knowledge and probable empirical knowledge. Epistemic analysis is done through Menon's or Moore's Paradox, Fitch's Total Knowledge Paradox, and the Surprise Test Paradox. This logical-epistemic-inductive consideration of these disputed points in scientific knowledge helps to propose some dialectical solutions. Finally, the paper considers the possibilities of answering some of these paradoxes dialectically. In other words, to give answers to these aporias that will complement the notion of cognition so that new vistas of the dispute can be opened. They will be formulated within the framework of natural language so as not to increase the entities of the linguistic expression. Some construct propositions will be made that may challenge philosophical opinion at least for a moment.
Филозофска трибина 46, бр. 33, 2023
The main focus of this text is the correlation between ontology and logic regarding the ontologic... more The main focus of this text is the correlation between ontology and logic regarding the ontological argument for God’s existence through the history of Western philosophy. This philosophical discussion, whether there can be an ontological argument of God’s existence or not, is presented in chronological order, starting with some notations about Saint Aurelius Augustine regarding his role in rationalistic explanations of religious faith. Then, Saint Anselm of Canterbury and Rene Descartes’ arguments and some of their contra arguments are presented. There is a section in which the agnostic position in philosophy is presented through Immanuel Kant’s teachings about this issue. At the end, there is a review towards the contemporary arguments of Alvin Plantinga.
The ontology–logic correlations are analyzed in both ways. Firstly, there are some explanations about the logical structure of the arguments and the notions of their adequate contra arguments. On the other hand, some historical context is given in view of the history of logic to see the progress of logic as separate philosophical discipline and to see some of the ideas — that are going to be further developed and anticipated in the ontological arguments themselves. Also, there are some prognostic arguments about the way of argumentation in the future.
The text is not there to convince a faithful believer or to persuade an atheist or agnostic that God exists, but it is written to make some really interesting point of view in which the development of the ontological proofs of God’s existence is in correlation with logic as a discipline, but also with the progress of logic as a positivistic science. All in all, the text tries to make connections between the fundamental philosophical disciplines — ontology and logic from contemporary point of view.
Математички омнибус, Книга 11, Научно – популарни трудови од Шестиот семинар „Математика и примени“ (Зборник на трудови), 2024
Во ова излагање се анализираат различните филозофските стојалишта поврзани со парадоксите, особен... more Во ова излагање се анализираат различните филозофските стојалишта поврзани со парадоксите, особено низ поимите за бесконечноста, ништото и константата преку примерот со парадоксот „Трубата на Свети Архангел Гаврил“, поставен од Евагелиста Торичели, математичар од XVII век. Замислената труба претставува физички цврсто тело, со површина што тежнее кон бесконечност, а конечен волумен еднаков на π. Тоа претставува парадокс во eвклидската геометрија, па во текстот се разгледуваат расправите тесно поврзани со проблемот на односот конечно ‒ бесконечно во филозофијата и во математиката. Научните достигнувања секогаш се наоѓаат во некаква рамка на некоја парадигма што може да ги опфати повеќето научни истражувања во одредена област, во случајот ‒ парадигмата на аксиоматизација на геометријата направена од Евклид. Усовршувањата на пресметките водат кон одредени аномалии и проблеми за чиешто решавање се потребни нови начини на мислење, па претставена е и пангеометријата на Лобачевски за да се покаже како оваа труба таму не е парадокс. Текстот ги посочува филозофските начини на мислење за парадоксот и можните филозофски упатства при размислувањето за решавање на вакви парадокси и слични научни загатки. Во суштина, во текстот се прикажува дека решавањето на еден парадокс се состои во тоа да се утврди дали тој во суштина има грешка (не е парадокс) или, пак, да се најде нов начин на мислење што ќе овозможи сосема различно толкување на истиот тој проблем.
Зборник на трудови од студентската конференција „Како си ми?“, 2022
Апстракт: Во овој текст ќе се анализираат семантичките и прагматичките аспекти на користењето на ... more Апстракт: Во овој текст ќе се анализираат семантичките и прагматичките аспекти на користењето на кратките заменски форми за дативен предмет во македонскиот јазик со кои се изразува субјективно интимен однос. Тоа ќе биде разгледувано низ теоријата на говорните чинови, која е современа филозофска теорија од потесното подрачје на филозофијата на јазикот. Со основниот филозофски категоријален апарат ќе се претстават условите и правилата за успешност на говорните чинови, со акцентирање на перформативите. Понатаму, ќе се разгледаат можностите за спознавање на Другиот преку успешна комуникација низ секојдневниот говор кога говорниците и слушателите користат т.н. етички датив во македонскиот говорен јазик. Овој начин на изразување не е реткост во секојдневниот говор, но особено е важно е да се истражат можностите што ги нудат перформативите во кои е застапен етичкиот датив.
Зборник на трудови од студентската конференција „Како си ми?“, 2023
Овој труд ќе се фокусира на семантичките парадокси во јазикот преку логичка и прагматичка анализа... more Овој труд ќе се фокусира на семантичките парадокси во јазикот преку логичка и прагматичка анализа, кои отсекогаш претставувале точка во која се пресекуваат сосема различни филозофски размислувања за можното решение на некој парадокс. Ќе биде дадена логичка и епистемолошка анализа на можностите за расветлување на парадоксите низ перспективите на современата логика и филозофија на јазикот. Со основниот апарат на логиката ќе се претстават логичките структури на парадоксите, а ќе се понудат можни решенија низ теоријата на типовите на Расел и тривалентната логика на Лукасијевич. Од епистемолошки аспект ќе се разгледуваат можностите за надминување на парадоксите, кои можат да се постигнат со мислењето како основна особина на човекот. Спознавањето започнува со поставувањето прашања, а прашањата
секогаш треба да постават одредена дилема што треба да се разреши. Честопати човекот смета дека се наоѓа во апорија (безизлезна ситуација) и така почнува да спознава. Тука ќе се претстават тие аспекти на јазикот и на знаењето.
Клучни зборови: парадокс, вистина, семантика, логика, епистемологија.
Овој текст е творба произлезена од Читачкиот клуб по критичка психологија, при Културносоцијалнио... more Овој текст е творба произлезена од Читачкиот клуб по критичка психологија, при Културносоцијалниот простор "Јадро", што се одржуваше од Април до Октомври во 2023 година. На средбите на Читачкиот клуб учествуваа неколку заинтересирани луѓе кои беа подготвени да отфрлат некои од своите традиционални сфаќања за психологијата и да ги прошират своите светогледи кон една нова теорија за психологијата, што има тенденции да ги опфати познатите постоечки теории за психологијата и да воспостави нови темели на научнопсихолошки истражувања, посоодветни практики на практичката дејност на психологијата, и конечно, да произведува луѓе, односно личности кои активно ќе сакаат да се менуваат и со тоа да ја променуваат и стварноста во којашто живеат.
Зборник на трудови од научната студентска конференција „МЕЕТ“ одржана на 13 и 14 октомври 2021 година во Скопје, 2022
This text analyses the semiotic aspects of the pejoratives as a possibility to discuss them as sy... more This text analyses the semiotic aspects of the pejoratives as a possibility to discuss them as synonyms, like terms that have the same meaning/ denote same things, ideas, etc., as opposed to antonyms-that mark something opposite. In this text the focus will be on the aspects of the syntax of the pejorative, the semantics of the insult and the pragmatics of the insulter. In this way we'll discuss all the aspects of use of the pejorative by all the participants in the communications act. We'll contemplate the process of identity cognition of the individual and of the group (community) with the help of the epistemological apparatus and the ways of how one subject creates the conciseness using the eyes of the other. We'll analyse the ways of pejorative impact on the individual in the process of creating the identity, but also how the identity contributes to the creation of the political entity. The political implications of the pragmatics of the epistemological cognition of the subject which lead to political entity's knowledge will be analysed. We'll contemplate the characteristics of these political phenomena and the possibilities for action in the field of the politics.
Филозофска трибина, 2022
The main question in this text is “how does one imagine a triangle?” and it is explained through ... more The main question in this text is “how does one imagine a triangle?” and it is explained through two basic concepts in philosophy: the rationalistic, represented by Descartes, and the idealistic, represented by Berkeley. The questions of a priori truths of pure mathematics have been discussed since ancient times, but perhaps the most interesting clash between the objective and subjective realists is the one between Descartes’s and Berkeley’s way of imagining a triangle. The former claimed that there is a universal one, and the latter that every triangle is a special one. One way to make some kind of compromise between these two very opposite stands in philosophy is the Kantian criticism, which is also analyzed in the text. This text presents the possibilities of imagining a triangle which is universal, and at the same time special for everyone who tries to imagine it.
Филозофска трибина, 2021
In this text the focus is on the basic differences between two main theories in the philosophy of... more In this text the focus is on the basic differences between two main theories in the philosophy of law: the theory of natural law and of legal positivism. Throughout history, the laws have been almost always written by the governing class, so they are often in use for the minority of the privileged. Because of that, the practice and the implementation of the laws is oftentimes very difficult. So, when the law does not clearly serve the purpose of the justice, people should use their reason and follow their value norms in order to be just. The obstacles of positivism, custom law and culture may be overcome by using personal ratio dicidendi as well as by following personal value norms. The text presents the possibilities of serving the justice by using one's own mind and rationality for implementing the positive law in a better way.