Semra Canan Yıldız | Sinop Üniversitesi (original) (raw)

Papers by Semra Canan Yıldız

Bir dilin söz varlığının çeşitli olay ve olgular sonucunda değişime uğraması dilin canlılığına da... more Bir dilin söz varlığının çeşitli olay ve olgular sonucunda değişime uğraması dilin canlılığına dair en büyük kanıt olarak nitelendirilebilir. Söz varlığının değişimi; var olan sözcüğün çağrışım, benzetme, ekleme, birleştirme, değiştirme yoluyla farklı biçimlerde oluşturulması ile gerçekleşmektedir. Retronim olarak adlandırılan bu durum; ekonomik, dinî, siyasi ve ticari birçok etkenin dile yansıması olarak görülmektedir. Bu noktada çalışmamız, Hristiyanlığa ait olan Şükran Günü sonrasında ortaya çıkan Black Friday adlı alışveriş kültürünün Türkiye'de karşılık bulduğu kavramların incelenmesinden oluşmaktadır. Türkiye'de satış yapan ticari firmaların Black Friday kavramı için oluşturdukları alternatif sözcükler veya sözcük grupları, dil ile kültürel etkileşimin önemli bir aynası olarak görülmüştür. Bu incelemede; din esaslı ticari kaygıların ve sosyo-kültürel normların dili nasıl yönlendirdiği Black Friday kavramı üzerinden örneklendirilmeye çalışılacaktır.

Tıp metinleri; insan sağlığını koruma, hastalıklara çare bulma yanında modern ve geleneksel uygul... more Tıp metinleri; insan sağlığını koruma, hastalıklara çare bulma yanında modern ve geleneksel uygulamalar hakkında birçok bilgi ve yöntem barındırır. Tıbbi yeterliliğin bilgi birikimi gerektirmesi ve uygulama ile tecrübe edilmesi metinleri oluĢturan kiĢilerin ya da derleyicilerin büyük çoğunluğunun hekimlerden oluĢmasını sağlamıĢtır. Bu durum metinlerin birçoğunun hekimlere yönelik olmasına neden olmuĢtur. Fakat metinlerin konusu tüm insanlığın ortak paydası olan "sağlık" ile ilgili olduğu için tıp metinleri her dönemde ilgi görmüĢtür. Tıp metinleri yazıldığı dönemin dil unsurlarını barındırması yönüyle metin incelemelerinde önemli bir yere sahiptir. Metnin müellifinin ve müstensihinin ağız özeliklerinden, yazıldığı yerin dil özelliklerine kadar birçok açıdan bize ipucu veren metinler; arkaik ve ilericil ögeleri tespit etme açısından da önem taĢımaktadır. Tıp metinlerinin konusu itibarıyla tıp tarihine, onomostik (adbilim), farmakoloji (ilaç-ecza bilimi), zooloji (hayvan bilimi), botanik (bitki bilimi) araĢtırmalarına malzeme sunması da doğal bir sonuçtur. Bu yönüyle tıp metinleri incelemelerinde disiplinlerarası bir çalıĢma alanı mevcuttur.

Rabguzî's work Kısasü'l-Enbiyâ, which is a piece in Khorezmian Turkish has a significant place in... more Rabguzî's work Kısasü'l-Enbiyâ, which is a piece in Khorezmian Turkish has a significant place in the history of language and literature. There are parts written in verse in this prosaic piece. While there are a few copies of the piece, studies are usually based on the copy in London as it is well preserved and complete. The first study on the piece was conducted by Ilminsky (1859). This study is concerned with all copies of Kısasü'l Enbiyâ including ones in private libraries. Many studies which investigate the piece in various aspects have been conducted so far. The purpose of this study is to determine and interpret parts with two or more different orthographies, based on the text published by Aysu Ata. Remarks will be made on whether examples in different orthographies reflect the time the piece was written, in terms of phonetics and morphology. The main purpose is to bring in a different approach about the piece's linguistic aspects by locating dual usage of the words in the text, and show the phonetical characteristics of the era the piece was written in. Harezm Turkish, derived from Karahanlıca and the transition stage to Cağatayca, has the sound characteristics of two periods because it is fed from both sources. In this point, in the period works, the same word and affix have been encountered in more than one form. In the KE text, this situation became more clear and two different spellings coincided with each other on the same page. Examining the phonetic structure of the work and since it carries a considerable importance in terms of determination of its wirtten period, in this point, main purpose of this study is to determine the dual usage characteristics of KE in the context of phonic and structure information of its written period and to contribute to the current speech existence.

Öz Türk dili zenginliğinin tespiti için Anadolu ağızlarının kayıt altına alınması oldukça önemlid... more Öz Türk dili zenginliğinin tespiti için Anadolu ağızlarının kayıt altına alınması oldukça önemlidir. Her yörenin kendine ait bir sözcük ve kavram dünyasının olmasının yanı sıra dilin yöreden yöreye farklılık göstermesi de dil araştırmacılarına eşsiz malzemeler sunmaktadır. Türkiye Türkçesi ağızları içerisinde Batı grubunda yer alan Kastamonu ağzı da sahip olduğu kültürel ve tarihî özellikleri bakımından dil ve tarih araştırmalarının bütünlük sağlanmasında önemli bir yer teşkil etmektedir. Çalışmamızın konusunu birçok ağızda görülen fakat Kastamonu ağzında yoğun olduğu tespit edilen d > c ses değişimi oluşturmaktadır. Türkiye Türkçesi ağızlarında d > c ses değişiminin çoğunlukla benzeşme sebebiyle ortaya çıktığı görülürken Kastamonu ağzında yoğun olması; çalışma neticesinde teşekkül noktası bakımından birbirine yakın olan seslerin değişimine ve birbirine tercih edilmesinde Kastamonu diş ünsüzü olan /d/'nin diş eti ön damak ünsüzü olan /c/'ye dönüşme temayülü gösteriyor olması şeklinde yorumlanmıştır. Söz konusu ses olayının tespiti ve tahlili ile Türkçenin gelişim ve değişim mantığına ışık tutmak ve yorumlamaya katkı sağlamak amacı hedeflenmiştir. • Anahtar Kelimeler Türkiye Türkçesi ağızları, Kastamonu ağzı, ünsüz değişmesi, d > c değişmesi. •