Dore Lavik – skuespiller og teaterleder (original) (raw)

Faktaboks

Dore Lavik

Dorotheus Olivarius Lavik, Dore Olivarius Lavik

Fødd

4. juni 1863, Eksingedalen i Hosanger (no Vaksdal), Vestland

Død

16. juni 1908, Bergen

Verke

Skuespiller og teaterleder

Familie

Foreldre: Gårdbruker Johannes Andersson Lavik (1823–97) og Kari Andersdatter Kyte (1820–1907).

Gift 1) 25.4.1896 med skuespiller Ludovica Levy (1856–1922), ekteskapet oppløst 1906; 2) fra 1904 samboer med lærer og skuespiller Anne Marie Rindal f. Andersen (1881–1969; se Marie Hamsun).

Bror av Andreas Lavik (1854–1918) og Johannes Lavik (1856–1929; se NBL1, bd. 8); farbror til Nils Lavik (1884–1966) og Herbrand Lavik (1901–65); datterdatters sønn av Brynjel Andersen Gjerager (1761–1838; se NBL1, bd. 4).

Dore Lavik var ein norsk skodespelar, journalist og teatersjef. Han vann seg ry som opplesar på landsmål, grunnla sitt eige teater i Kristiania og eit omreisande teater som han turnerte med i Noreg og nabolanda.

Dore Lavik var fødd i Eksingedalen i Vaksdal i Vestland. Han drog til Kristiania, der han tok mellomskuleeksamen i 1883 og examen artium i 1885. Dei neste åra las han filologi og livnærte seg som huslærar. Han byrja som opplesar, mest av landsmåldiktarar som Arne Garborg og Aasmund Olavsson Vinje. Tanken på å verte skodespelar festa seg, og han lukkast i å få undervisning hos ein kjend instruktør.

Sjølv med gode skotsmål var det smått om oppdrag, og i 1892 reiste Lavik til Amerika for å prøve seg der. Han fekk roller ved det skandinaviske teatret i Chicago, utan at det førte til noko gjennombrot i karrieren, og i 1894 vende han tilbake til Noreg.

Etter eit år som journalist vart Lavik tilsett ved Den Nationale Scene i Bergen i 1895, der han debuterte som Eilert Løvborg i Hedda Gabler. I 1899 flytta han og kona, skodespelaren Ludovica Levy, til Kristiania, der dei starta Secondteatret og dreiv teaterskule. Etter to sesongar var teatret konkurs. Lavik gjekk straks i gang med eit nytt prosjekt, eit omreisande teater, og gjesta både Sverige og Danmark.

I 1906–1907 turnerte Dore Laviks Det Norske Skuespillerselskab i Noreg og Danmark. Kritikkane var jamt rosande, særleg i danske aviser, og denne turneen var høgdepunktet i Lavik sin karriere.