Afroditi Athanasopoulou | University of Cyprus (original) (raw)

List of Publications by Afroditi Athanasopoulou

ATTIVITÀ SCIENTIFICA E DIDATTICA DI AFRODÍTI ATHANASOPÚLU

The English translation of the original Greek title is placed in brackets. The names of the Greek... more The English translation of the original Greek title is placed in brackets. The names of the Greek journals and of the co-authors or editors are preserved without translation. Pending monographs and articles are listed at the end of the corresponding section. Reviews and citations are listed in a separate section at the end of Publications for convenience of reading.

Books, Translations of Books by Afroditi Athanasopoulou

Ο τόμος ερευνά εξαντλητικά τον λογοτεχνικό τόπο της καλλονής στη δυτική και στην ελληνική λογοτεχ... more Ο τόμος ερευνά εξαντλητικά τον λογοτεχνικό τόπο της καλλονής στη δυτική και στην ελληνική λογοτεχνία, από την ύστερη Αρχαιότητα έως τον Διαφωτισμό. Ο συγγραφέας αποδεικνύει ο τόπος της καλλονής, και κάθε λογοτεχνικός τόπος είναι ένα διεπιστημονικό σύστημα που αφορά όλες τις τέχνες και όλες τις επιστήμες και αναφέρεται σε ένα κοσμοείδωλο που είναι ίδιον της προνεωτερικότητας. Η τεκμηρίωση καλύπτει μια μεγάλη γκάμα κειμένων της ευρωπαϊκής και ελληνικής λογοτεχνικής παράδοσης, καθώς και ένα πλήθος γνωστικών αντικειμένων (θεωρία των χρωμάτων, φυτολογία, αλχημεία, αρχαιολογία, ανθρωπολογία, ψυχολογία, ιστορία της τέχνης, κ.ο.κ.).
ABSTRACT The volume extensively explores the topos of female beauty in Western and Greek literature, from Late Antiquity to the Enlightenment, covering a wide range of disciplines, traditions and texts, which are examined comparatively. The author examines the construction of the topos in the long durée and proves through a thorough reading of the sources and the existing literature that the topos of beauty, and every literaty topos is aninterdisciplinary system that includes all the arts and all sciences (philosophy, rhetoric, fine arts, medicine, mathematics and so fourth), and it refers to a worldview, which is characteristic of pre-modernity. The documentation of the book covers a wide range of texts of the European and Greek literary tradition, as well as a whole spectrum of subjects and disciplines (color theory, phytology, alchemy, archeology, anthropology, psychology, art history, etc.)

TITLE (in English): History and Literature in Dialogue. A study on the “historical” and the “myth... more TITLE (in English): History and Literature in Dialogue. A study on the “historical” and the “mythical method" in 19th and 20th-century Greek poetry.
ABSTRACT: This study addresses the epistemological (i.e. theoretical) and inter-textual (i.e. applied) aspects of the discourse between literature and history, with a focus on 19th and 20th-century Modern Greek literature, poetry in particular. The study runs along two axes: first, to define the relationship between literature and history as perspectives or narratives that mediate our perception of reality; and secondly, to map the usage patterns of the “historical” and “mythical method” in the works of Modern Greek authors, especially poets of the 19th and 20th centuries. The examination includes poets of Greek Romanticism and Modernism, and centers on Cavafy, Seferis, and Montis. It also takes into consideration parallel examples of (pre)Modernists, such as Browning and Pound, as well as significant contributions to the subject, including those of Eliot (on the “method”), Keeley (on the “Alexandrian” Cavafy), Anderson (on imagined communities), Smith (on ethno-symbolism), White (on “Metahistory”), and many others. The volume consists of five chapters, with an Introduction and an Epilogue and 3 Indexes (of Authors, of Terms, and of Historical events).

Νέα Εστία, 1878 (2018) 705-710

Το βιβλίο παρακολουθεί τη διαδρομή του Γιάννη Γαβριηλίδη, αριστερού αγωνιστή και διανοούμενου, ο ... more Το βιβλίο παρακολουθεί τη διαδρομή του Γιάννη Γαβριηλίδη, αριστερού αγωνιστή και διανοούμενου, ο οποίος έζησε σχεδόν 40 χρόνια ως πολιτικός πρόσφυγας στη Ρουμανία, και ο οποίος βιώνει με ένταση και οδύνη μια βαθιά πολιτική και συνειδησιακή κρίση, την εξαλλαγή της επαναστατικής ουτοπίας σε ολοκληρωτική δυστοπία (εξ ου και ο τίτλος του βιβλίου "Ματαιωμένη ουτοπία"). Τον πυρήνα του βιβλίου συγκροτούν τα αυτοβιογραφικά κατάλοιπα του Γαβριηλίδη και οι μαρτυρίες συναγωνιστών του, των «διπλά ηττημένων» του Εμφυλίου, σαν μια επώδυνη από μέρους του «εργασία πένθους» που συνθέτει εντέλει μια αντι-ιστορία. Στο τελευταίο μέρος του βιβλίου (σ. 288-351) παρουσιάζονται οι απόψεις του επαναπατρισμένου (από το 1987) Γαβριηλίδη, δημοσιευμένες σε ελληνικά περιοδικά και σε αυτοτελείς εκδόσεις, για το «γλωσσικό πρόβλημα» στην Ελλάδα στο κρίσιμο μεταίχμιο μεταξύ πρώτης και δεύτερης φάσης της Μεταπολίτευσης . Αναδεικνύονται έτσι ενδιαφέροντα στοιχεία για μια (κάπως άδηλη) φάση του γλωσσικού ζητήματος, όπως λ.χ. τα στρατόπεδα των αντιμαχόμενων (σχηματικά: «δημοτικιστών» – «συντηρητικών») και η κρίσιμη συμβολή του Τύπου (εφημερίδων και περιοδικών) στη γλωσσική διαμάχη, αλλά και οι λεπταίσθητες απόψεις περί ρυθμού και γλωσσικού ύφους του αριστερού στην ιδεολογία αλλά «αριστοκρατικού» στις γλωσσικές ιδέες διανοούμενου Γιάννη Καλιόρη.

Το βιβλίο έχει διεπιστημονικό χαρακτήρα. Επιχειρεί να καθορίσει τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε Ι... more Το βιβλίο έχει διεπιστημονικό χαρακτήρα. Επιχειρεί να καθορίσει τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε Ιατρική και Λογοτεχνία στη Δυτική παράδοση (από την οποία αντλούν, βέβαια, και οι δημιουργοί των Φραγκοκρατούμενων κέντρων του ελλαδικού χώρου κατά τους Μέσους και Νέους Χρόνους). Το κεντρικό θέμα είναι η «αρρώστια του έρωτα», και η συζήτηση γύρω από αυτήν μεταξύ ιατρών και ποιητών, στη διάρκεια έξι αιώνων: από τον Κανόνα του Αβικέννα ώς την Ανατομία της Μελαγχολίας του Burton. Το κείμενο αναφοράς του συγγραφέα είναι ο Ερωτόκριτος και το οδηγητικό νήμα οι ιατρικές γνώσεις του δημιουργού του, Βιτσέντζου Κορνάρου. Το βιβλίο διαρθρώνεται σε τέσσερα κεφάλαια: στο πρώτο δίνεται μια ευσύνοπτη σύνθεση της μεσαιωνικής ιατρικής σκέψης σχετικά με την αρρώστια του έρωτα. Το δεύτερο αποτελεί ένα είδος ιατρικής ανάγνωσης του Ερωτόκριτου. Το τρίτο αποσκοπεί στο να φωτίσει τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε ιατρική και λογοτεχνική σκέψη, μια σχέση ανταγωνισμού –όπως αποδεικνύεται– μεταξύ δύο διαφορετικών θεωρήσεων της αρρώστιας: τη νατουραλιστική (των ιατρών) και την οντολογική (των ποιητών). Τέλος, στο τέταρτο κεφάλαιο σχολιάζονται οι σχέσεις που συνάπτει το κείμενο του Ερωτόκριτου με το δυτικό του «πρότυπο», την ιταλική παράδοση του γαλλικού μυθιστορήματος Paris et Vienne. Βιβλιοπαρουσίαση (με αναλυτική παρουσίαση των περιεχομένων του βιβλίου) από την Τασούλα Μαρκομιχελάκη, στο site του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας http://www.greek-language.gr/greekLang/literature/studies/ essays/04.html

Η συμβολή μου σε αυτή την έκδοση ήταν η μετάφραση των ιταλικών και λατινικών ποιημάτων και παραθε... more Η συμβολή μου σε αυτή την έκδοση ήταν η μετάφραση των ιταλικών και λατινικών ποιημάτων και παραθεμάτων του βιβλίου (βλ. σχετική αναφορά του συγγραφέα της «Ευχαριστίες της ελληνικής έκδοσης», και του επιμελητή της έκδοσης Δ. Αρβανιτάκη στο: Κείμενα για το βιβλίο του Louis Coutelle «Για την ποιητική διαμόρφωση του Δ. Σολωμού», Μουσείο Μπενάκη, 2010, σ. 17).

Η συμβολή μου σε αυτή την έκδοση ήταν η μετάφραση του μεγαλύτερου μέρους των ιταλικών επιστολών κ... more Η συμβολή μου σε αυτή την έκδοση ήταν η μετάφραση του μεγαλύτερου μέρους των ιταλικών επιστολών και των δύο τόμων (βλ. σχετικά, τόμος Β΄, σ. 535).

Papers by Afroditi Athanasopoulou

<jats:p>Στη διατριβή εξετάζεται το πρόβλημα της διγλωσσίας με εστίαση στη μικτή (ελληνοϊταλ... more <jats:p>Στη διατριβή εξετάζεται το πρόβλημα της διγλωσσίας με εστίαση στη μικτή (ελληνοϊταλική) έκφραση του Σολωμού, ένα ζήτημα νευραλγικής σημασίας για τη φιλολογική έρευνα δεδομένου ότι ο Σολωμός υπήρξε ο πρώτος τη τάξει «εθνικός ποιητής» της Ελλάδας μετά την Επανάσταση.Η μελέτη διαρθρώνεται σε τρία μέρη. Στο Α΄ μέρος αναπτύσσεται ο διεπιστημονικός προβληματισμός που εγείρει το φαινόμενο της διγλωσσίας / πολυγλωσσίας από άποψη κοινωνιογλωσσολογική, ψυχογλωσσολογική, νευρογλωσσολογική, υφογλωσσολογική. Πιο συγκεκριμένα στο μέρος αυτό εξετάζονται, μεταξύ άλλων: το ζήτημα της ορολογίας με ειδική αναφορά στη διάκριση μεταξύ bilingualism και diglossia (που προτείνω να αποδοθούν ως «ατομική» και «κοινωνική» διγλωσσία), το γλωσσικό ζήτημα ως ζήτημα ομοιογενοποίησης της πολυγλωσσίας στο πλαίσιο της «γλωσσικής πολιτικής» των εθνών-κρατών του 19ου αι. κ.εξ., η έννοια της «γλωσσικής διαπλοκής» και οι πραγματώσεις της (code-switching, code-mixing) αναλόγως της επικοινωνιακής περίστασης (υψηλή / χαμηλή γλώσσα, σπίτι / εκπαίδευση κλπ.), το πρόβλημα της συλλειτουργίας περισσοτέρων της μίας γλωσσών στον ανθρώπινο εγκέφαλο, οι απόψεις για τις θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις της διγλωσσίας στη δημιουργικότητα και στο λογοτεχνικό ύφος, και άλλα θεωρητικά ζητήματα.Στο Β΄ Μέρος το πρόβλημα της διγλωσσίας του Σολωμού εξετάζεται στο ιστορικο-κοινωνικό πλαίσιο αναφοράς του (Επτάνησα – νεοσύστατο ελλαδικό βασίλειο, πρώτο ήμισυ 19ου αι.). Ειδικότερα, στο μέρος αυτό συζητείται το διάχυτο φαινόμενο της διγλωσσίας στην κοινωνία των Επτανήσων, όπως και το θέμα της γλωσσικής πολιτικής στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, που είναι οι αφετηριακοί όροι για να κατανοήσουμε την εκδήλωση αλλά και την κριτική αντιμετώπιση της σολωμικής διγλωσσίας, από την εποχή των Ευρισκομένων του Πολυλά (1859) και εντεύθεν. Τα στοιχεία που προσκομίζονται αναφορικά με την παρουσία ενός ευρύτερου υποστρώματος φαινομένων κοινωνικής και ατομικής διγλωσσίας οδηγούν στη διαπίστωση –πρόσφορη για περαιτέρω έρευνα– ότι η διγλωσσία του Σολωμού αποτελεί μάλλον ένα παραδειγματικό (έστω εμβληματικό, με γνώμονα το κύρος του ποιητή), και πάντως όχι μοναδικό φαινόμενο στον τόπο του και στον καιρό του. Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της σολωμικής διγλωσσίας, από την εξέταση της σχετικής βιβλιογραφίας διαπιστώνεται ότι η παραδοσιακή κριτική –και εκδοτική– θέση απέναντι στο πρόβλημα της σολωμικής γλώσσας κατατείνει σε ένα απλουστευτικό σχήμα: τη διακριτή χρήση των δύο γλωσσών σε διαφορετικές εκφάνσεις του βίου και του έργου του ποιητή (προφορικός / γραπτός λόγος, αλληλογραφία / δημιουργικό έργο, σύλληψη / σύνθεση του ποιήματος κ.ο.κ.), και εξετάζονται οι λόγοι, ιδεολογικοί, γλωσσικοί και ιστορικοί, που καθόρισαν αυτή την κριτική συμπεριφορά ώς τα πολύ πρόσφατα χρόνια. Το Γ΄ μέρος της εργασίας είναι αφιερωμένο στη συστηματική περιγραφή του φαινομένου, όπως αυτό παρουσιάζεται στα Αυτόγραφα του ποιητή, καθώς σε αυτό το υλικό αναδεικνύεται ανάγλυφη η πραγματική φύση της σολωμικής γλώσσας. Από την εξέταση των χειρογράφων διαπιστώνεται πέραν πάσης αμφιβολίας ότι το σχήμα της διακριτής χρήσης των δύο γλωσσών είναι απλουστευτικό, και ότι αντιθέτως ο Σολωμός συνθέτει ένα γλωσσικό όργανο «μικτό αλλά νόμιμο» (misto genuino), με τα ιταλικά να είναι η «κυρίαρχη» γλώσσα της παιδείας του και τα ελληνικά η «μητρική» του γλώσσα, την οποία ωστόσο ξαναμαθαίνει μέσα από διαβάσματα και ακούσματα, επιστρέφοντας από την Ιταλία μετά από 10 χρόνια σπουδών. Για να δείξω πώς οργανώνεται η «γραμματική» αυτής της μικτής γλώσσας, από το θεμελιακό επίπεδο της ορθογραφίας στα πιο σύνθετα του συνδυασμού λέξεων / σημασιών και της μορφοσύνταξης, αναζήτησα τους περιγραφικούς μου όρους στη γλωσσολογία και πρότεινα σε ορισμένες περιπτώσεις νέους όρους για την ακριβέστερη περιγραφή των φαινομένων στο παράδειγμά μου, όπως λ.χ. τους όρους «διαπλοκή επιφανείας» και «διαπλοκή βάθους» για να ξεχωρίσω την πρόδηλη από τη χωνεμένη, και γι' αυτό άδηλη όσμωση ανάμεσα στις δύο γλώσσες.Ανάμεσα στις συμβολές της εργασίας που κεντρίζουν το ενδιαφέρον του μελετητή (και ανοίγουν κατευθύνσεις στην έρευνα) προσγράφονται και τα ακόλουθα: η δυνατότητα και ενδογλωσσικής ερμηνείας ορισμένων ιδιότυπων εκφράσεων του Σολωμού, γεγονός που επιτείνει τη συνθετότητα και ρευστότητα του φαινομένου σε ό,τι αφορά ιδίως τη «διαπλοκή βάθους» σε μια περίοδο που η νεοελληνική δεν έχει ακόμη αποκρυσταλλωθεί• η επέκταση του φαινομένου της διαπλοκής και στο επίπεδο της μετρικής, δηλαδή στο επίπεδο του ρυθμού• η υφολογική διάσταση της σολωμικής διγλωσσίας, ειδικά η συμβολή των ιταλόγλωσσων ποιημάτων του Σολωμού για τη μεταφορά ενός συγκροτημένου «ποιητικού ιδιώματος» στα ελληνόγλωσσα έργα του• η εξέταση της σολωμικής διγλωσσίας στην ιστορικο-φιλολογική της προοπτική –ιδιαίτερα στο πλαίσιο της επτανησιακής διγλωσσίας– που ρίχνει φως στην «ποιητική κοινή» των συγχρόνων του ποιητή κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα, και άλλα.Συμπερασματικά, η μελέτη αυτή δεν αποσκοπεί στο να αμφισβητήσει την «ελληνικότητα» του εθνικού μας ποιητή, την οποία ο ίδιος ο…

Φιλόλογος, 2008

Από πολύ νωρίς βλέπουμe τον Καζαντζάκη να έχeι συνeιδητοποιήσeι και αποσαφηνοποιήσeι το φιλοσοφικ... more Από πολύ νωρίς βλέπουμe τον Καζαντζάκη να έχeι συνeιδητοποιήσeι και αποσαφηνοποιήσeι το φιλοσοφικό χαρακτήρα του συγγραφικού του σχeδίου: «Όλο μου το έργο devise {=έμβλημα} και σκοπό θα ‘χeι: Come l'uom s'etterna {πως ο άνθρωπος αθανατίζeται}. Eκeί κατέληξα», γράφeι στο ημeρολόγιο του το 1915. Και πιο πριν, στα 1908, σημeιώνeι σe eπιστολή του: «Θέλω να σχηματίσω μια ατομική, δική μου αντίληψη της ζωής, μια θeωρία του κόσμου και του προορισμού του ανθρώπου, και σύμφωνα μ’ αυτή, συστηματικά και μe ορισμένο σκοπό και πρόγραμμα, να γράφω ότι γράφω». Θeματικές eπικeφαλίδeς Καζαντζάκης, Νίκος, 1883-1957--κριτική και eρμηνeία Φιλοσοφία, σύγχρονη

Παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο, Jul 31, 2022

Παρατηρήσεις για τη διδασκαλία της Ιστορίας στο Δημοτικό σχολείο

ATTIVITÀ SCIENTIFICA E DIDATTICA DI AFRODÍTI ATHANASOPÚLU

Νέα Εστία, 1878 (2018) 705-710

Φιλόλογος, 2008

Παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο, Jul 31, 2022

Παρατηρήσεις για τη διδασκαλία της Ιστορίας στο Δημοτικό σχολείο

"Με ολάνοιχτα του λογισμού τα μάτια". 220 χρόνια από τη γέννηση του Διονυσίου Σολωμού,, 2018

Παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο

Παρατηρήσεις για τη διδασκαλία της Ιστορίας στο Δημοτικό σχολείο

Το κριτικό έργο του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου, 2018

Ανα-θεώρηση του Δημόσιου Σχολείου της Κύπρου σ’ έναν κόσμο συνεχών αλλαγών και προκλήσεων, 2019

Κ. Αγγελάκος – Γ. Κόκκινος (επιμ.), "Η διαθεματικότητα στο σύγχρονο σχολείο & η διδασκαλία της Ιστορίας με τη χρήση πηγών", Μεταίχμιο, 2004

Η μελέτη διαρθρώνεται σε τρία μέρη, ακολουθώντας τον παραγωγικό τρόπο συλλογισμού, από τις ευρύτε... more Η μελέτη διαρθρώνεται σε τρία μέρη, ακολουθώντας τον παραγωγικό τρόπο συλλογισμού, από τις ευρύτερες γνωσιολογικές και επιστημολογικές προκείμενες του θεωρητικού στοχασμού γύρω από τις σχέσεις Λογοτεχνίας και Ιστορίας, στη διατύπωση συγκεκριμένων διδακτικών εφαρμογών, και στις ειδικότερες όψεις των σχέσεων αυτών στα κείμενα. Στο πρώτο μέρος εξετάζεται η σχέση Ιστορίας – Λογοτεχνίας ως προς την εποπτεία της πραγματικότητας. Στο δεύτερο μέρος αναλύεται η ιδέα της «κριτικής αγωγής στον πολιτισμό» και προτείνονται τρόποι με τους οποίους η “συνομιλία” Λογοτεχνίας και Ιστορίας μπορεί να συμβάλει σε αυτή την αγωγή, με παραδείγματα σταχυολογημένα από όλο το χρονικό φάσμα της νεοελληνικής ιστορίας και λογοτεχνίας (από τα ακριτικά και πτωχοπροδρομικά ποιήματα ώς τη μεταπολεμική λογοτεχνία). Τέλος, στο τρίτο μέρος γίνεται ειδική αναφορά στο εμβληματικό παράδειγμα της «ιστορικής ποίησης» του Καβάφη. Μέσα από την ανάλυση αποδεικνύεται ότι η ιστορική αίσθηση και ποιητική του Καβάφη είναι έκδηλα διαφορετική από εκείνη των ελλαδιτών ομοτέχνων του και εντυπωσιακά επίκαιρη για εμάς σήμερα, ως εκ τούτου πρόσφορη για την κριτική αγωγή στον σύγχρονο πολιτισμό.

Το Δέντρο 179-180, αφιέρωμα στον Γ. Σεφέρη, 2011

Στο δημοσίευμα ελέγχεται η εγκυρότητα της διάκρισης ανάμεσα στον «πολιτικό» Σεφέρη και στον «ιστο... more Στο δημοσίευμα ελέγχεται η εγκυρότητα της διάκρισης ανάμεσα στον «πολιτικό» Σεφέρη και στον «ιστορικό» Καβάφη, σύμφωνα με τον Δ. Ν. Μαρωνίτη (Γιώργος Σεφέρης. Μελετήματα, 1998). Στην εργασία υποστηρίζεται ότι, σε αντίθεση με την τραγική αντίληψη του Σεφέρη (με όρους αρχαίας τραγωδίας: ύβρις – νέμεσις), ο Καβάφης έχει μια ειρωνική αντίληψη για την ανθρώπινη δράση και συμπεριφορά που στηρίζεται στη λογική της σχετικότητας (του «εν μέρει – εν μέρει», τού «είναι κι αυτή μια στάσις· νοιώθεται»). Το γεγονός αυτό αντανακλά στη μέθοδο που χρησιμοποιούν: μυθιστορική ο Σεφέρης (ή «χρονογραφική», κατά Μαρωνίτη), καθαυτό ιστορική ο Καβάφης. Από αυτή την άποψη, λοιπόν, όντως οι δύο ποιητές είναι παράλληλοι. Από την άλλη, ωστόσο, διαπιστώνουμε ότι η ποιητική και πολιτική ηθική των δύο ποιητών διασταυρώνεται, οι θεωρήσεις τους είναι αλληλοσυμπληρούμενες. Ο Σεφέρης δείχνει στο έργο του ότι οι άνθρωποι είμαστε θύματα μιας νομοτέλειας που μας ξεπερνά (του "δόλου των θεών"), συνεγείροντας έτσι στους αναγνώστες την τραγική συμπάθεια (τον έλεο), ο δε Καβάφης διαμέσου των ηρώων του μας κάνει να δούμε το πρόσωπό μας στον καθρέφτη, συνεγείροντας έτσι την παραχωρητική συμπάθεια (συγκατάνευση) όλων ημών των αναγνωστών. Εντέλει, το μέτρο της σεφερικής «μεσότητας» (με την αριστοτελική έννοια του όρου) το δίνει το «ζύγιασμα της καλοσύνης/δικαιοσύνης» του «ηθικού ήρωα» (ποιητή και πολίτη), ενώ το μέτρο της δεύτερης, της καβαφικής μεσότητας, το δίνει η «ποικίλη δράσι των στοχαστικών προσαρμογών», ο αφανής ηρωισμός της επιβίωσης.

Α. Π. Ανδρέου (επιμ.), "Η Διδακτική της Ιστορίας στην Ελλάδα και η έρευνα στα σχολικά εγχειρίδια", Μεταίχμιο, 2008

Το δημοσίευμα διερευνά τις σχέσεις ιστορίας – λογοτεχνίας εξετάζοντας, αυτή τη φορά, τους ρητορικ... more Το δημοσίευμα διερευνά τις σχέσεις ιστορίας – λογοτεχνίας εξετάζοντας, αυτή τη φορά, τους ρητορικούς τρόπους της ιστορικής αφήγησης, με έμφαση σε ένα «ιστορικό ρομάντζο» του 19ου αιώνα το οποίο αποτελεί συστατικό τμήμα της νεοελληνικής συνείδησης, το Κρυφό Σχολειό. Ως παράδειγμα, εξετάζεται η ενότητα για την «Παιδεία του Γένους επί Τουρκοκρατίας» στα εγχειρίδια ιστορίας Γυμνασίου και Λυκείου. Τα χαρακτηριστικά της αφήγησης (ασυνέχειες, ασάφειες, ουσιώδεις παραλείψεις, φραστικές επιλογές / ρητορικά μέσα) αποκαλύπτουν ένα διπλό στρώμα νοήματος: την αντίθεση ανάμεσα στη δήλωση, το πληροφοριακό μέρος της αφήγησης, και την υποδήλωση, το λανθάνον νόημα που κείται κάτω από τις γραμμές του κειμένου, και δίνει τροφή στην καλλιέργεια και διαιώνιση του ιδεολογήματος του Κρυφού Σχολειού μέσα από το «κρυφό πρόγραμμα» της κρατικής εκπαίδευσης.

"Ο Ρομαντισμός στην Ελλάδα", Εταιρεία Σπουδών Σχολής Μωραΐτη, 2001

Η εργασία διερευνά το ζήτημα του ιστορισμού στην όψιμη ρομαντική λογοτεχνία. Πιο συγκεκριμένα, εξ... more Η εργασία διερευνά το ζήτημα του ιστορισμού στην όψιμη ρομαντική λογοτεχνία. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζονται τα έργα των Ελλήνων Ρομαντικών, Αθηναίων και Επτανησίων, που είναι εμπνευσμένα από την Κρητική Επανάσταση του 1866-69 (αλλά και του 1877-78). Οι δημιουργοί που αναφέρονται είναι: [Αθηναίοι] Παν. Σούτσος, Α. Ρ. Ραγκαβής, Αχιλλέας και Γεώργιος Παράσχος, Σπ. Βασιλειάδης, Δ. Παπαρρηγόπουλος, Αντ. Αντωνιάδης, Ιω. Καρασούτσας, Παν. Πανάς, [Επτανήσιοι] Αρ. Βαλαωρίτης, Γ. Τερτσέτης, Ι. Πολυλάς, Γερ. Μαρκοράς, Ιούλ. Τυπάλδος. Στο κύριο μέρος σχολιάζονται τα θέματα, τα σύμβολα και οι ιδέες που χαρακτηρίζουν αυτή τη λογοτεχνική παραγωγή, τη στρατευμένη στην υπόθεση του αλυτρωτισμού, ενώ σε Παράρτημα δίνεται η κεντρική υπόθεση των έργων τους και άλλα σχετικά τεκμήρια (δημόσιοι λόγοι κλπ.). Η πληθώρα των έργων και η έντεχνη χρήση του ιστορικού παρελθόντος εν είδει «αντικειμενικού σύστοιχου» για την αλληγορική περιγραφή της σύγχρονης κοινωνικοϊστορικής πραγματικότητας και εμπειρίας δείχνουν πως ο ιστορισμός των Ρομαντικών ποιητών παραμένει ισχυρός ακόμη και σε αυτή την ύστερη φάση του κινήματος στον ελληνικό χώρο. Κατά συνέπεια, η διάχυτη στην Κριτική εντύπωση πως η όψιμη λογοτεχνία του Ρομαντισμού αποτελεί έκφραση «φυγής από την πραγματικότητα» θα πρέπει μάλλον να αναθεωρηθεί.

Res publica: Rivista di studi storico-politici internazionali, vol. 8 (gennaio-aprile 2014) 65-86

In this paper I deal with the historical experience of Cyprus under British rule, seen through a ... more In this paper I deal with the historical experience of Cyprus under British rule, seen through a different prism, not conventionally "historical". What interests me is how literature becomes public history. The texts I take under consideration come from three leading Modern Greek poets, Kostis Palamas (1859-1943), Angelos Sikelianos (1884-1951), and George Seferis (1900-1971); a representative reference is also made to the major dialectic poet of Cyprus Dimitris Lipertis (1866-1937). Each of them marks a "generation"; at the same time, they are characteristic examples of poets who were also active citizens, with acute historical consciousness. I comment on their texts, literary and "political" ones, written on the occasion or on the eve of two crucial historical moments for Cyprus: the revolt of October 1931, and the 1955-59 anti-colonial Struggle, two landmark events that reveal a bipolar relationship at the root of the "Cyprus problem", which defines, on one hand, the principle of Desire: the longing for union with “Mother” Greece, and, on the other, the principle of Reality: the administration of Great Britain, or “stepmother” England as it is called in the texts. The texts of the Greek(-Cypriot) writers presented in the paper indicatively make evident a collective consciousness based on "organic" tribal bonds and vibrating between expectations and disappointments, a collective voice which is often suppressed by the Realpolitik of diplomacy and state policy. The paper focuses mainly on the rhetorical modes with which the poets underlie the relationship between "mother" Greece and "daughter" Cyprus, employing a system of metaphors from nature and biology, which we find more or less in all the ethnoromantic-patriotic poems of the era of the Great Idea.

Κ. Νικολαΐδης (επιμ.), "Κώστας Μόντης (1914-2004). Ο περιπατητής του ουρανού", ΥΠΠ - Πολιτιστικές Υπηρεσίες, Λευκωσία, 2008

Αντικείμενο της εργασίας είναι η σχέση του Μόντη με την Ιστορία, ακριβέστερα ο “διάλογος” που το... more Αντικείμενο της εργασίας είναι η σχέση του Μόντη με την Ιστορία, ακριβέστερα ο “διάλογος” που το λογοτεχνικό έργο του συνάπτει με την ιστοριογραφία (την επίσημη εκδοχή της Ιστορίας), με ευνόητη έμφαση στα γεγονότα που αφορούν τη σύγχρονη ιστορία και τραγωδία της Κύπρου. Στην εργασία εξετάζονται τα βασικά θέματα και μοτίβα που στοιχειοθετούν αυτό τον διάλογο (το βάρος του παρελθόντος, η κριτική της προγονοπληξίας, η «αγαλματοποίηση του εφίππου», το «μνημείο του αγνώστου στρατιώτη» κ.ά.) μέσα από το θεωρητικό πρίσμα της «μικροϊστορίας». Στην κατακλείδα της εργασίας παρατίθενται ποιήματα του θεματικού κύκλου που φέρει τον γενικό τίτλο «Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη», διευθετημένα εν είδει "οπτικού αφηγήματος", που αποκαλύπτει τον ανατρεπτικό λόγο της ποίησης του Μόντη ως προς το επίσημο ιστορικό αφήγημα.

Θέματα Λογοτεχνίας 61, 2019

Νέα Εστία, τ. 179, τχ. 1871, αφιέρωμα στην κυπριακή λογοτεχνία, 2016

This paper examines the poetry of Pitsa Galazi, with emphasis on three aspects of her poetics: fe... more This paper examines the poetry of Pitsa Galazi, with emphasis on three aspects of her poetics: female perspective, the relation between poetry and history, and intertextuality (with a special focus on Solomos and Greek folk songs). The examination reveals some innovations by Galazi in relation to her Cypriot counterparts. These innovations certify that Galazis' poetry does not "imitate" the canon, but re-writes the "Cypriot Odyssey" from the point of view of her own poetic perception, and with female protagonists , upsetting to a certain extent the well-established reading of the Homeric (and tragic) model, either by Seferis or by her fellow poets in Cyprus.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 2 γ. Καλλιέργεια ιδιοτήτων, ικανοτήτων, δεξιοτήτων που θεωρούνται στην κοιν... more ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 2 γ. Καλλιέργεια ιδιοτήτων, ικανοτήτων, δεξιοτήτων που θεωρούνται στην κοινωνία του 21ου αιώνα ως ικανότητες-κλειδιά.

Ο λόγος ανάγκη της ψυχής. Κείμενα λογοτεχνίας Α΄ Γυμνασίου. Συντακτική ομάδα: Αφροδίτη Αθαν... more Ο λόγος ανάγκη της ψυχής. Κείμενα λογοτεχνίας Α΄ Γυμνασίου. Συντακτική ομάδα: Αφροδίτη Αθανασοπούλου (συντονίστρια), Βασιλική Σελιώτη, Αλέξανδρος Μπαζούκης - Παντελής Βουτουρής (γενική εποπτεία), Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου - Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων.

Ο λόγος ανάγκη της ψυχής. Κείμενα λογοτεχνίας Α΄ Γυμνασίου. Βιβλίο για τον εκπαιδευτικό. Σ... more Ο λόγος ανάγκη της ψυχής. Κείμενα λογοτεχνίας Α΄ Γυμνασίου. Βιβλίο για τον εκπαιδευτικό. Συντακτική ομάδα: Αφροδίτη Αθανασοπούλου (συντονίστρια), Βασιλική Σελιώτη, Αλέξανδρος Μπαζούκης - Παντελής Βουτουρής (γενική εποπτεία), ΥΠΠ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου – Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων.

Ο λόγος ανάγκη της ψυχής. Κείμενα λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου. Συντακτική ομάδα: Αφροδίτη Αθαν... more Ο λόγος ανάγκη της ψυχής. Κείμενα λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου. Συντακτική ομάδα: Αφροδίτη Αθανασοπούλου (συντονίστρια), Βασιλική Σελιώτη, Αλέξανδρος Μπαζούκης - Παντελής Βουτουρής (γενική εποπτεία), ΥΠΠ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου – Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων.

Ο λόγος ανάγκη της ψυχής. Κείμενα λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου. Βιβλίο για τον εκπαιδευτικό. Σ... more Ο λόγος ανάγκη της ψυχής. Κείμενα λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου. Βιβλίο για τον εκπαιδευτικό. Συντακτική ομάδα: Αφροδίτη Αθανασοπούλου (συντονίστρια), Βασιλική Σελιώτη, Αλέξανδρος Μπαζούκης - Παντελής Βουτουρής (γενική εποπτεία), ΥΠΠ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου – Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων.

Ο λόγος ανάγκη της ψυχής. Κείμενα λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου. Συντακτική ομάδα: Αφροδίτη Αθαν... more Ο λόγος ανάγκη της ψυχής. Κείμενα λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου. Συντακτική ομάδα: Αφροδίτη Αθανασοπούλου (συντονίστρια), Βασιλική Σελιώτη, Αλέξανδρος Μπαζούκης, Λαμπριανή Ματθαίου - Παντελής Βουτουρής (γενική εποπτεία), ΥΠΠ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου – Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων.

Ο λόγος ανάγκη της ψυχής. Κείμενα λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου. Βιβλίο για τον εκπαιδευτικό. Σ... more Ο λόγος ανάγκη της ψυχής. Κείμενα λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου. Βιβλίο για τον εκπαιδευτικό. Συντακτική ομάδα: Αφροδίτη Αθανασοπούλου (συντονίστρια), Βασιλική Σελιώτη, Αλέξανδρος Μπαζούκης, Λαμπριανή Ματθαίου - Παντελής Βουτουρής (γενική εποπτεία), ΥΠΠ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου – Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων.

Η Νεοελληνική Λογοτεχνία σήμερα: Κοινωνία και Εκπαίδευση, Πρακτικά Συνεδρίου, ΕΚΠΑ - Τμήμα Φιλολογίας, 2015

Στο δημοσίευμα παρουσιάζονται οι αρχές, η διδακτική μεθοδολογία και οι σημαντικότερες καινοτομίες... more Στο δημοσίευμα παρουσιάζονται οι αρχές, η διδακτική μεθοδολογία και οι σημαντικότερες καινοτομίες του Προγράμματος Σπουδών Λογοτεχνίας στην κυπριακή εκπαίδευση (με έμφαση στη βαθμίδα της Μέσης). Επισημαίνονται: η ανοιχτή φιλοσοφία και ευελιξία του Προγράμματος· η σπειροειδής οργάνωση των περιεχομένων του ανά βαθμίδα εκπαίδευσης· οι θεματικοί άξονες βάσει των οποίων ορίζεται η λογοτεχνική ύλη· η έννοια και οι στόχοι του λογοτεχνικού γραμματισμού ανά επίπεδο τάξεων· η οργάνωση και το περιεχόμενο των νέων διδακτικών βιβλίων που το υποστηρίζουν. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις καινοτομίες τις οποίες εισάγει το ΠΣΛ ως προς τη διδακτική μεθοδολογία και την αξιολόγηση των μαθητών (σύγκριση κειμένων, ιστορικότητα, σχέση μορφής-περιεχομένου, συνάψεις με άλλα γνωστικά αντικείμενα και μορφές τέχνης), καθώς και στους «δείκτες επιτυχίας» που καθιστούν μετρήσιμα τα προσδοκώμενα αποτελέσματα της διδασκαλίας ανά τάξη και βαθμίδα. Βασικοί στόχοι είναι η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, μέσω της μετατροπής της τάξης σε λογοτεχνικό εργαστήρι και λέσχη ανάγνωσης, της δημιουργικής φαντασίας των μαθητών, με την οργανική ένταξη στο μάθημα πρακτικών δημιουργικής γραφής, όπως επίσης η ανάπτυξη δεξιοτήτων που να ανταποκρίνονται στα γενικότερα ζητούμενα της σύγχρονης εκπαίδευσης, δηλαδή στην «ολιστική γνώση» και στην «πολιτισμική εγγραμματοσύνη».

JoLaCe: Journal of Language and Cultural Education 2(3), 2014

This paper presents the new Integrated Program of Study for Literature (IPSL) adopted under the N... more This paper presents the new Integrated Program of Study for Literature (IPSL) adopted under the National Curriculum Reform in Cyprus (2009 -). A joint effort of university professors and school teachers, the IPSL aims at cultivating reading and writing skills within a broader critical literacy agenda, enabling students to become critical and creative readers of literary texts and writing practices in correlation with other arts and cognitive fields.

Κ. Μπαλάσκας – Κ. Αγγελάκος (επιμ.), "Γλώσσα και Λογοτεχνία στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση", Μεταίχμιο, 2005

Στο δημοσίευμα καταπιάνομαι με θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα διδακτικής της λογοτεχνίας, με... more Στο δημοσίευμα καταπιάνομαι με θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα διδακτικής της λογοτεχνίας, με το σκεπτικό ότι η διδακτική δεν μπορεί να νοηθεί ξέχωρα, αλλά αντίθετα συνιστά οργανική συνιστώσα του γνωστικού αντικειμένου της νεοελληνικής λογοτεχνίας, εφόσον αυτό αποτελεί και διδακτικό αντικείμενο (διδάσκεται τόσο στη σχολική εκπαίδευση όσο και στα πανεπιστημιακά τμήματα των λεγόμενων «καθηγητικών σχολών» της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης). Η μελέτη αναπτύσσεται σε δύο άξονες: ο πρώτος αφορά την κριτική αποτίμηση του τρόπου διδασκαλίας της Λογοτεχνίας στην καθ’ ημάς Εκπαίδευση. Ο δεύτερος άξονας προτείνει έναν ανασχεδιασμό του μαθήματος της Λογοτεχνίας και της διδακτικής μεθοδολογίας του, ώστε να γεφυρωθεί η απόσταση που χωρίζει την έγκυρη επιστημονική γνώση για το αντικείμενο από τη σχολική πρακτική. Το μελέτημα αυτό αποτέλεσε τη βάση για το επόμενο, μεγάλης κλίμακας εγχείρημα: τη σύνταξη του ενιαίου Προγράμματος Σπουδών Λογοτεχνίας στη δημόσια εκπαίδευση, στο πλαίσιο της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου.

Δημοσιεύτηκε στο περιοδ. "Παρουσία" Κύπρου, 19 (2010) 82-96

Η εργασία εξετάζει τα ίχνη της ποίησης του Γιάννη Ρίτσου στα ανθολόγια Λογοτεχνίας και στις τρεις... more Η εργασία εξετάζει τα ίχνη της ποίησης του Γιάννη Ρίτσου στα ανθολόγια Λογοτεχνίας και στις τρεις βαθμίδες της σχολικής εκπαίδευσης, από το Δημοτικό ώς και το Λύκειο. Η περιγραφή έχει στόχο να δείξει ποια εικόνα της πληθωρικής αλλά και ανήσυχης φύσης αυτού του δημιουργού εμπεδώνεται από νωρίς στη συνείδηση και λογοτεχνική κουλτούρα των μαθητών και να καταδείξει τα όριά της σε σύγκριση με το αληθινό πρόσωπο του ποιητή: αυτό που αναδεικνύει η πολύμορφη τέχνη του και η «στρατευμένη» ποιητική του (βαθύτατα ουμανιστική στον πυρήνα της). Η διαπίστωση των επιλογών και, κυρίως, των κενών, από το έργο του Ρίτσου, στην υφιστάμενη ύλη των εγχειριδίων οδηγεί σε προτάσεις -τόσο στο επίπεδο του υλικού των κειμένων όσο και στο επίπεδο της διδακτικής- που θα μπορούσαν να κάνουν πιο γόνιμο, πιο επικαιροποιημένο τον διάλογο του ποιητή «της Ρωμιοσύνης» με τη νέα γενιά: απαντούν, μ' ένα λόγο, ή φιλοδοξούν να απαντήσουν στο ζητούμενο γιατί μας ενδιαφέρει ο Ρίτσος σήμερα. Η συμβολή της εργασίας αφορά σε μια πλήρη πρόταση αναμόρφωσης των κειμένων του Ρίτσου στα σχολικά ανθολόγια Λογοτεχνίας, και στις τρεις βαθμίδες της σχολικής εκπαίδευσης, κατά τρόπο που να υπηρετούνται δύο αρχές: α) ο χαρακτήρας της τέχνης του να αναδύεται πολύπλευρα, μέσα από κείμενα τα οποία φανερώνουν διαφορετικές όψεις της έμπνευσης και της ποιητικής του ιδιοσυγκρασίας· β) η ανακάλυψη της ποίησης και της ποιητικής του Ρίτσου να γίνεται σταδιακά, από τάξη σε τάξη, ανάλογα με την ηλικία των μαθητών, σε αναβαθμούς κλιμακούμενης δυσκολίας ή καλύτερα εμβάθυνσης στην τέχνη του. Στην πρότασή μου αξιοποιούνται κείμενα από ποικίλες συλλογές, προτείνονται άλλα με κοινή θεματική για παράλληλη ανάγνωση, τέλος, υπογραμμίζονται στοιχεία στα κείμενα που μπορούν να δώσουν λαβή για να συζητηθούν οι διακειμενικές / διαθεματικές σχέσεις του Ρίτσου με άλλους σημαντικούς Έλληνες δημιουργούς που επίσης διδάσκονται στην εκπαίδευση.

Νέα Παιδεία 171 (2019) 108-123

Στην εργασία παρουσιάζονται οι θέσεις του Τσβετάν Τοντορόφ, ενός από τους σημαντικότερους θεωρητι... more Στην εργασία παρουσιάζονται οι θέσεις του Τσβετάν Τοντορόφ, ενός από τους σημαντικότερους θεωρητικούς και κριτικούς της λογοτεχνίας, όπως εκτίθενται στο εκτενές δοκίμιό του "Η λογοτεχνία σε κίνδυνο" (α΄ γαλλ. έκδοση 2007, ελλ. μτφρ. 2013). Στόχος είναι να δείξω, μέσα από ένα αναλογικό παράδειγμα, όπως αυτό της λογοτεχνικής εκπαίδευσης στη Γαλλία, τους κινδύνους που κατά τον Τοντορόφ διατρέχει η ανθρωπιστική παιδεία σήμερα, εντός και εκτός σχολείου, και με ποιους τρόπους δύναται η διδασκαλία της λογοτεχνίας να συμβάλει στον «κριτικό ουμανισμό», όπως τον εννοεί ο σημαντικός αυτός στοχαστής, και όπως επιχειρήθηκε πρόσφατα στο Πρόγραμμα Σπουδών Λογοτεχνίας (2010), το οποίο συντάχθηκε με τη συνεργασία ακαδημαϊκών και μάχιμων φιλολόγων στο πλαίσιο της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης «Νέα Αναλυτικά προγράμματα για τα δημόσια σχολεία της Κυπριακής Δημοκρατίας».

Η ποιητική συλλογή "Μια στο λευκό και δυο στο μαύρο" των Μιχάλη Παπαδόπουλου και Παναγιώτη Νικολα... more Η ποιητική συλλογή "Μια στο λευκό και δυο στο μαύρο" των Μιχάλη Παπαδόπουλου και Παναγιώτη Νικολαΐδη τυπώθηκε τον Ιούλιο του 2017 από τις εκδόσεις Θράκα, που εδρεύουν στη Λάρισα, στη σειρά «Ποιητικές Πυροβασίες». Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον πείραμα: γραμμένη «με τέσσερα χέρια», η συλλογή συνιστά, όπως αναφέρεται στον υπότιτλο, μια «Σονάτα για την αφαίρεση». Απαρτίζεται από ολιγόστιχα ποιήματα, κατά κύριο λόγο ποιητικής, και συντίθεται από 3 μέρη: τα Θαμμένα ποτάμια, που περιέχουν 6 ποιήματα αριθμημένα με λατινικούς αριθμούς (Ι-VI), την Ενδοχώρα, που περιέχει 46 έντιτλα ποιήματα και η οποία συνιστά το κεντρικό μέρος της συλλογής και, τέλος, το Εξόδιον, που περιέχει 4 ποιήματα αριθμημένα επίσης με λατινικούς αριθμούς (Ι-IV). Σημειωτέον ότι το τελευταίο ποίημα της κύριας ενότητας της συλλογής, της «Ενδοχώρας», αποτελεί φιλική συμμετοχή του ποιητή Γιώργου Χριστοδουλίδη, γεγονός που αυξάνει τρόπον τινά τα χέρια σε έξι. Τόσο οι αφιερώσεις σε ομοτέχνους όσο και η φιλική συμμετοχή του Χριστοδουλίδη δίνουν μια ιδέα των διακειμενικών σχέσεων ή και οφειλών που διαστίζουν την παρτιτούρα αυτής της ποιητικής σονάτας.

(εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2016) Όταν πριν από ενάμιση περίπου χρόνο η Βασιλική Σελιώτη με μεγά... more (εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2016) Όταν πριν από ενάμιση περίπου χρόνο η Βασιλική Σελιώτη με μεγάλη σεμνότητα μού έκανε νύξη για μια εργασία της με θέμα τα Εβραϊκά στρατόπεδα στην Κύπρο, ζήτησα αμέσως να την δω γιατί το θέμα με κέντρισε. Δεν γνώριζα ότι υπήρχαν εβραϊκά στρατόπεδα στην Κύπρο. Η άγνοιά μου οφειλόταν όχι (μόνο) στο ότι είμαι φιλόλογος, δηλαδή όχι επαγγελματίας ιστορικός, αλλά, ίσως, και στο γεγονός ότι η Κύπρος είναι ένα κομμάτι της Ελλάδας έξω από την Ελλάδα, κι έτσι πολλά πράγματα που την αφορούν μένουν στην αφάνεια των ερευνητικών μας ενδιαφερόντων. Και όμως, η Κύπρος αποτελεί «μελέτη περίπτωσης» για πολλά θέματα, ένα από τα οποία είναι και αυτό που φέρνει στην επιφάνεια το ανά χείρας βιβλίο. Η συγγραφέας, με συστηματικότητα και ορθοκρισία που λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους, περιγράφει την ιστορία των Εβραίων την επόμενη μέρα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου εστιάζοντας σε μία -όχι αμελητέα-μερίδα 52.221 εκτοπισμένων σε στρατόπεδα (ανάλογα με εκείνα των DPs [Displaced Persons] την επαύριο του Πολέμου) στην Κύπρο. Στην Κύπρο οι Εβραίοι θα μείνουν έγκλειστοι στα βρετανικά στρατόπεδα υπό αυστηρή στρατιωτική επιτήρηση για δυόμισι χρόνια, από τον Αύγουστο του 1946 έως τον Φεβρουάριο του 1949, κατά κύματα αφίξεωναναχωρήσεων (οι σχετικοί πίνακες που παραθέτει η συγγραφέας είναι πολύ χρήσιμοι). Οι χαρακτηρισμοί που τους έχουν αποδοθεί, από μόνοι τους, μαρτυρούν την περιπέτειά τους: «λαθρομετανάστες» από όλα τα δυνατά λιμάνια διαφυγής στην Ευρώπη (τα λιμάνια της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Κωστάντζας, της Μαύρης Θάλασσας, της Ελλάδας), «εκτοπισμένοι» από τους Βρετανούς διοικούντες την Παλαιστίνη όταν φτάνουν σε αυτή, στην πολυπόθητη «γη του Ισραήλ», με τα σαπιοκάραβα (πλοίαφέρετρα αποκαλούνται στις εφημερίδες της εποχής) και, τελικά, «πρόσφυγες» στην επίσης αγγλοκρατούμενη τότε Κύπρο, σε στρατόπεδα συγκέντρωσης που τα φτιάχνουν ντόπιοι εργάτες και... Γερμανοί αιχμάλωτοι στρατιώτες.

Φρέαρ (Σεπτέμβριος 2014), ηλεκτρ. δημοσ. http://frear.gr/?p=6340

Τον γιώργο (που από σεμνότητα προτιμάει να γράφει το όνομά του με μικρό) τον γνώρισα κάπως ανορθό... more Τον γιώργο (που από σεμνότητα προτιμάει να γράφει το όνομά του με μικρό) τον γνώρισα κάπως ανορθόδοξα. Η πρώτη μας γνωριμία έγινε σε μια... εκκλησία, γιατί δεν βρήκαμε άλλο μέρος να τα πούμε εκείνη τη μέρα. Εκ των υστέρων, βέβαια, κατάλαβα ότι δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Όχι μόνο γιατί, ως άνθρωπος, ο γιώργος είναι αυτό που λέμε «αντισυμβατικός», 1 αλλά κυρίως γιατί μέσα του ανάβει, κάποτε μάλιστα τον αναλώνει, η φλόγα της πίστης. Θα επανέλθω σ' αυτό αργότερα... Σ' εκείνη την πρώτη γνωριμία, δεν κατάλαβα πολλά. Μόνο, από κάτι κουβέντες του, ότι συνάντησα έναν καινούριο φίλο «στο στοιχείο του». Τριγύρω φεγγο-βολούσαν οι εικόνες στο αμυδρό φως του καντηλιού. Δεν θα μπορούσε να υπάρχει καλύτερο σκηνικό για την αφήγηση αυτού του εσωτερικά φλεγόμενου -σαν καιόμενη βάτος-ανθρώπου, που ξεκίνησε για σπουδές Νομικής (αλλότριες όπως αποδείχθηκε στη φύση του), και κατέληξε από τύχη (τύχη αγαθή) να γίνει δάσκαλος· «ένας δάσκαλος που δραπετεύει στις θάλασσες των χρωμάτων του», 2 έχοντας εντωμεταξύ δει το φως της τέχνης το αληθινό στη Θεσσαλονίκη (τη Συμβασιλεύουσα), από το χέρι του γιου της σπιτονοικοκυράς του, του μοναχού που τον μύησε στο «άνω θρώσκω» της βυζαντινής ιδιοπροσωπίας.

«Περιοδικά Τέχνης και Λόγου στη Ρόδο (1946-2011)», Βιβλιοπωλείο «Το Δέντρο», 19/3/2011. Έντυπη δη... more «Περιοδικά Τέχνης και Λόγου στη Ρόδο (1946-2011)», Βιβλιοπωλείο «Το Δέντρο», 19/3/2011. Έντυπη δημοσίευση: Ήριννα, 4 (Αύγουστος 2011) 184-191 και ηλεκτρ. δημοσ. στο website του Συνδέσμου Φιλολόγων Δωδεκανήσου, filologoi.pblogs.gr/2011/03/paroysiash-toy-periodikoy-hrinna.html.

Συνέντευξη με θέμα «Η λογοτεχνία στο μεταβαλλόμενο τοπίο της ψηφιακής εποχής» στο πλαίσιο του εορ... more Συνέντευξη με θέμα «Η λογοτεχνία στο μεταβαλλόμενο τοπίο της ψηφιακής εποχής» στο πλαίσιο του εορτασμού της «Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου», Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου (23/04/2021)

Συμμετοχή σε ντοκυμαντέρ για τον Καζαντζάκη, παραγωγή ελculture.gr, προβολή Cosmote TV - History... more Συμμετοχή σε ντοκυμαντέρ για τον Καζαντζάκη, παραγωγή ελculture.gr, προβολή Cosmote TV - History (Σεπτέμβριος 2018)

Contribution to a documentary on Kazantzakis, produced by ελculture.gr and broadcast online by Cosmote TV - History (September 2018)

This paper examines the contrast between two points of view, the colonial and the indigenous one,... more This paper examines the contrast between two points of view, the colonial and the indigenous one, taking as case study Cyprus, a British colony from 1878 till the late 1950’s, when the Cypriot anti-colonial Struggle (1955-1959) leads to the declaration of the Republic of Cyprus as an independent State (1960). The divergence of these two points of view is assessed through a comparative analysis of two literary works, namely, Lawrence Durrell’s "Bitter lemons" (1957) and the “response” of Costas Montis, the major Cypriot poet of the 20th century, with his novel "Closed doors" (1964). Durrell’s book describes Cyprus and its inhabitants, mostly Greek, from the British point of view (the writer has been appointed as director of Public Relations in the Governor’s Press Office during the Cypriot revolt). On the other hand, Montis’s novel gives voice to the Greek-Cypriot population, describing the same facts from the point of view of the oppressed who fight for the obvious, the preservation of the primary elements of national identity: language, history, religion (in this book the British policy against the strong Cypriot demand for union with Greece is described through the eyes of a young fighter for Independence). The comparison of the two books confirms the conclusion of major exponents of post-colonial theory, such as E. Said and F. Fanon, which provides the theoretical framework of the analysis of the texts examined in the paper.

"Seferis e la tradizione europea", Università di Padova - Sezione di Studi bizantini e neogreci (... more "Seferis e la tradizione europea", Università di Padova - Sezione di Studi bizantini e neogreci (3 maggio 2000)

«Σεφέρεια δ΄»: Συμπόσιο για τον Διονύσιο Σολωμό, συνδιοργ. Πανεπιστήμιο Κύπρου και Δήμος Αγίας Νά... more «Σεφέρεια δ΄»: Συμπόσιο για τον Διονύσιο Σολωμό, συνδιοργ. Πανεπιστήμιο Κύπρου και Δήμος Αγίας Νάπας ((23-25 Απριλίου 1999).