Sinan Kazancı | Ss. Cyril and Methodius University (UKIM) (Univerzitet "Sv. Kiril i Metodij" - Skopje) (original) (raw)

Uploads

Makaleler (Papers) by Sinan Kazancı

Bu makalede; 1930 yılında Gunnar Jarring tarafından Kaşgar’dan satın alınarak İsveç Lund Üniversi... more Bu makalede; 1930 yılında Gunnar Jarring tarafından Kaşgar’dan satın alınarak İsveç Lund Üniversitesi Kütüphanesine bağışlanan “Gunnar Jarring Koleksiyonu” Prov 403 numarada kayıtlı “Tarįkat-nāme-i įn-est” (GJ) ve Hüseyin Kaba’nın şahsi kütüphanesinde bulunan bir mecmuada yer alan “Ṭarįkat-nāme bu turur” (HK) isimli iki tarikat-nâme metni incelenmiştir. Öncelikle HK nüshası esas alınarak metin transkripsiyon alfabesiyle yazılıp Jarring Koleksiyonu’ndaki nüsha ile karşılaştırılıp edisyon kritikli metin oluşturulmuştur. 19. yüzyılda istinsah edilen ve Çağatay Türkçesi özellikleri taşıyan metnin yazım, ses bilgisi ve şekil bilgisi özellikleri tespit edilmiştir. Sonuç bölümünde, çalışmadan elde edilen veriler ortaya konularak çalışmanın sonuna yazmanın tıpkıbasımı eklenmiştir.

İnsanlığın ilk dönemlerinden itibaren "barınma/korunma", insanın temel ihtiyaçlarından biri olmuş... more İnsanlığın ilk dönemlerinden itibaren "barınma/korunma", insanın temel ihtiyaçlarından biri olmuştur. Bir barınma/korunma türü olan "çadır"ın zamanla toplumlara göre işlevleri de değişmiştir. Türklerin günlük hayatındaki işlevlerinin yanı sıra mitik algıda ve kültürel kodlarda da kendini konumlandıran "çadır", birçok edebî eserde farklı şekillerde ve anlamlarda kullanılmıştır. Bu çalışmada, metin tarama ve metin merkezli halk bilimi yöntemleri kullanılmıştır. VIII. yüzyıldan XVIII. yüzyıla tarihî Türk lehçelerine ait dil eserlerinde "çadır" kelimesinin hangi şekillerde ve anlamlarda kullanıldığı, hangi işlevlere sahip olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen veriler ile Türklerin kültürel bellekte kentsel ve kırsal bireyin hafızasındaki çadır algısını ve buna bağlı olarak doğa ile kurduğu ilişkinin doğallığını veya yapaylığını anlamak, "çadır" kelimesinin anlamlarından yola çıkarak da sosyal ve kültürel kodlarını halk bilimi bağlamında analiz etmek amaçlanmıştır.

Balkan ülkeleri içerisinde yer alan Kuzey Makedonya, asırlar boyu Türklerin ve dolayısıyla da Tür... more Balkan ülkeleri içerisinde yer alan Kuzey Makedonya, asırlar boyu Türklerin ve
dolayısıyla da Türkçenin yaşadığı önemli bir coğrafya olmuştur. Bu coğrafyada geçmişten
günümüze Türkçenin bayraktarlığını yapan birçok şair ve yazar yetişmiştir. Bunların hayat
hikâyeleri ve ortaya koydukları eserlerin araştırılıp incelenmesiyle, özelde Balkan Türk edebiyatı,
genelde ise Türkoloji için önemli sonuçlar elde edilebilecek, karanlıkta kalmış hususlar gün
yüzüne çıkarılabilecektir.
Halk arasında Fettah Efendi olarak bilinen Abdülfettah Rauf, Balkan şehirlerinden birisi
olan Üsküp’te 1910-1963 yılları arasında yaşamış bir âlim ve şairdir. Kısa sayılabilecek ömrüne
rağmen binlerce şiiri vardır. Uzun süre çeşitli nedenlerden dolayı yayınlanamayan bu şiirler,
Fettah Efendi Derneği tarafından yapılan çalışmalarla 2021 tarihinden itibaren kitaplar halinde
yayınlanmaya başlanmıştır.
Balkan Savaşlarının ardından bölgede uygulanan politikalar, bu politikalardan ötürü
yaşanan göçler, kültürel değişmeler, II. Dünya Savaşı sonrası bölgede meydana gelen siyasal
değişiklik ve diğer İslam coğrafyalarında ortaya çıkan sıkıntılar karşısında Fettah Efendi, duygu
ve düşüncelerini şiirleriyle ifade eder. Bu şiirlerde İslam’ı ve İslamî değerleri, vatan, millet ve
tarih sevgisi gibi konuları kendine has üslubuyla işler.
Bu çalışmada 2021-2023 yılları arasında yayınlanmış, içerisinde Fettah Efendi’ye ait
toplam 424 şiirin bulunduğu beş kitap incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden
Sinan Kazancı
Fettah Efendi’nin Şiirlerinin Söz Varlığı, Kavram Alanı, Bazı Dil ve Üslup Özellikleri
Avrasya Uluslararası Araştırma Dergisi 2024, 12 (38), 124-147
125
doküman inceleme yöntemi ve nicel araştırma yöntemlerinden dijital analiz yöntemi
kullanılmıştır. Dijital analiz için öncelikle eserlerde yer alan bütün şiirler metin belgesi (txt.)
formatına dönüştürülmüştür. Dönüştürülen bu format, AntConc, Voyant Tools ve tarafımızca
hazırlanan KelimeAra analiz programlarında işlenerek şiirlerde kullanılan kelimelerin sıklık ve
bağlam sonuçlarına ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçların grafiklere dönüştürülmesinde ise Excell
programı kullanılmıştır.
Fettah Efendi’nin şiirlerinde en sık kullanılan kelimeler ve bazı kelime gruplarının analizi
yapılarak şiirlerindeki söz varlığı, kavram alanı, bazı dil ve üslup özellikleri tespit edilmeye
çalışılmıştır.

Sosyal bilimlere yönelik çalışmalar içerisinde halk bilimi, filoloji, sosyoloji ve kültürel antro... more Sosyal bilimlere yönelik çalışmalar içerisinde halk bilimi, filoloji, sosyoloji ve kültürel antropoloji gibi bazı bilim dalları saha çalışması gerektirmektedir. Elde edilen bilgilerin çeşitli yöntemler ve bakış açıları kapsamında değerlendirilmesi ve akademik bir yayına dönüştürülmesi esastır. Bu yönde yapılan çalışmalar, bir anlamda tarihsel bir veri olarak da kabul edilebilir. "An"a yönelik elde edilen bilgiler yalnızca taşradan değil, köy ve kırın yanında, kent merkezlerini de kapsayacak bir yapıya bürünmüştür. Bu bağlamda çalışma, dünya ülkelerinde üst kitle tarafından genel itibarıyla tanınmayan; ancak Makedonya Üsküp'te üst kitle tarafından da tanınan ve "Roman" veya "Çingene" olarak adlandırılan etnik yapının sosyo-kültürel analizi ve konuştukları dilin söz varlığını belirlemeye yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Belirtilen hususlar kapsamında çalışma, Makedonya, Üsküp Şutka'da "Roman" veya "Çingene" grubu olarak bilinen, uluslararası literatürde konuştukları dilden hareketle Lom; Rom; Dom olarak adlandırılan kitleye karşı uygulanan kültür ve dil politikasının ne olduğu sorusuna cevap aramaya ve ilgili kitlenin sosyal, tarihsel, ekonomik ve kültürel açılardan hareketle söz varlığını belirlemeye yöneliktir.

Çalışma konusu, Arzu ile Kanber hikâyesinin, “Leipzing Üniversitesi Kütüphanesi İslam El Yazmalar... more Çalışma konusu, Arzu ile Kanber hikâyesinin, “Leipzing Üniversitesi Kütüphanesi İslam El Yazmaları bölümündeki katalog kaydı Fleischer, 548/2”de kayıtlı olan varyantıdır. Bu varyantta hikâyenin adı “Ḳıṣṣa-yıḲanber” olarak geçmektedir. 14 varaktan oluşan bu hikâye, nesih hattı ile yazılmış olup genel olarak hareke kullanılmamıştır. Bu özellikleri olan yazmanın ilmî transkripsiyon alfabesiyle metni ortaya konmuştur.Arzu ile Kanber Hikâyesi’nin Türk ve dünya kütüphanelerinde bulunan birçok varyantı ile ilgili detaylı çalışmalarhem halk bilimi, hem de dil alanında yapılmıştır; ancak çalışmadaki varyant, çalışılan mevcut varyantların muhtemelen sözlü kültür dönemine en yakın, en kısa ve en eski varyantlarındandır. Çalışmada öncelikle yazmanın tavsifi yapılmış; daha sonra halkbilimi açısından ele alınmış, benzer çalışmalardaki varyantlarla hikâyenin motifleri, hikâyedeki şiirlerin incelenmesi vb. bazı hususlarda karşılaştırılması yapılmış, Arzu ile Kanber hikâyesinin tasnifteki yeri veril...

Bildiriler (Proceedings) by Sinan Kazancı

I. ULUSLARARASI BALKANLARDA TÜRKÇE ÖĞRETİMİ VE TÜRKOLOJİ SEMPOZYUMU Bildiriler Kitabı, 2023

Halk arasında Fettah Efendi olarak bilinen Üsküplü Abdülfettah Rauf; din, fikir ve dava adamlığı ... more Halk arasında Fettah Efendi olarak bilinen Üsküplü Abdülfettah Rauf; din, fikir ve dava adamlığı yanı sıra şair kimliği de olan bir âlimdir. Fettah Efendi’nin şiirleri yarım asırdan fazla bir süre çeşitli nedenlerden dolayı yayımlanamamıştır. Bundan dolayı araştırmacılarca üzerinde yeterince çalışma yapılamamış ve Makedonya Türklerinin edebiyatında gereken yeri alamamıştır. Fettah Efendi Derneği tarafından gerçekleştirilen çalışmalarla Fettah Efendi’nin şiir defterleri temin edilir. Fettah Efendi’ye ait otuz yedi şiirin bulunduğu ilk şiir kitabı Yine Vatan İçin adıyla 2021’de yayımlanır. Bu çalışmada Fettah Efendi’nin hayatı, eserleri ve Yine Vatan İçin kitabında yer alan şiirlerinden hareketle onun duygu ve düşünce dünyası ve bu duygu ve düşünce dünyasını inşa eden temel kavramlardan yola çıkarak da söz varlığı ortaya konulmaya çalışılacaktır. Söz varlığında şiirlerinin yapısı, şiirlerindeki isimler, tamlamalar, zarflar, fiiller, ünlemler, tekrarlar ele alınıp incelenecektir. Bu veriler, metin merkezli analiz yöntemi kullanılarak ortaya konulacak ve değerlendirilmeye tabi tutulacaktır.

GÜNEYBATI MAKEDONYA YÖRÜK KÖYLERİNDE HAYVAN ADLARI VE HAYVANCILIKLA İLGİLİ SÖZ VARLIĞI, 2024

Tarih ve arkeoloji bilimlerinin kayıtlarına göre Türkler, IV. yüzyılın ikinci yarısından sonra Ba... more Tarih ve arkeoloji bilimlerinin kayıtlarına göre Türkler, IV. yüzyılın ikinci yarısından sonra Balkanlarda varlık göstermeye başlar. Hun Türkleri ile başlayan bu süreç daha sonraki zamanlarda Avar, Bulgar, Oğuz, Kuman, Peçenek, Selçuklularla devam eder. Bölgenin Osmanlılar tarafından fethedilmesiyle de Türklerin Balkanlardaki hâkim varlığı yüzyıllar boyunca devam eder. Osmanlı, bir fetih politikasına bağlı olarak Balkan topraklarına Yörük Türklerini iskân ettirir. Kuzey Makedonya’da iskân ettirilen Yörük Türklerinin yaşadığı yerlerin bir kısmı zamanla Yörüklük olarak adlandırılmaya başlanır. Kültürlerin yaşam biçimleri, mesleki uğraşları söz varlığına tesir eder. Nitekim Güneybatı Makedonya’nın bazı Yörük Türk köylerinde hayvancılıkla uğraşan insanların söz varlığında yer alan hayvan adları ve hayvancılıkla ilgili kavramlar önemli bir araştırma konusudur. Bu çalışmada, Kuzey Makedonya’nın güneybatı bölgesinde Merkez Jupa belediyesi sınırları içerisinde yer alan Yörük Türk köylerinden Kocacık, Novak ve Elessa köylerinde yaşayan, hayvancılıkla veya hayvancılıkla birlikte başka işlerle de uğraşan kaynak kişilerle hayvan adları ve hayvancılık üzerine nitel araştırma yöntemlerine uygun olarak yüz yüze görüşülmüş; elde edilen ses kayıtları deşifre edilmiş, tespit edilen söz varlığı alfabetik sıraya göre incelenmiştir. Çalışmanın elde edilen verileri ve sonuçları, Türkçenin ortak tarihi geçmişi de gözetilerek tarihî Türk lehçeleri ve Anadolu ve Balkan ağızlarıyla karşılaştırılmış ses, şekil ve anlam bilgisiyle ilgili bulgular paylaşılmıştır.

Tezler (Theses) by Sinan Kazancı

Bu yüksek lisans çalıĢmasının konusu, aslı Rodos Hafız Ahmetağa Kütüphanesi'nde bulunan, dijital ... more Bu yüksek lisans çalıĢmasının konusu, aslı Rodos Hafız Ahmetağa Kütüphanesi'nde bulunan, dijital görüntüleri ise Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi'nde (asıl nüsha olarak kabul edilen) olan, Bursa Ġnebey Yazma ve Basma Eser Kütüphanesi'ndeki diğer bir nüshasıyla edisyon kritiğe tabi tutulan Kaygusuz Abdal'a ait Dil-güĢā adlı eserdir. Eser; içerik, dil özellikleri ve sözcük hazinesi bakımından incelemeye değer bulunmuĢtur. Bu tezle, öncelikle adı geçen esere ait sağlam bir metin oluĢturmak, sonra da bu metnin dönemine ait kelime varlığını ve Ģekil özelliklerini ortaya koyacak bir dizin hazırlayarak tarihî Türkiye Türkçesi araĢtırmalarına katkı sağlanması amaçlanmıĢtır. ÇalıĢmada, eserin transkripsiyonlu metni oluĢturulmuĢ ve eserin ait olduğu dönemin hem kelime varlığının tespitine hem de Ģekil özelliklerinin ortaya çıkmasına katkı sağlayacak dizini hazırlanmıĢtır.

I. ULUSLARARASI BALKANLARDA TÜRKÇE ÖĞRETİMİ VE TÜRKOLOJİ SEMPOZYUMU Bildiriler Kitabı, 2023

GÜNEYBATI MAKEDONYA YÖRÜK KÖYLERİNDE HAYVAN ADLARI VE HAYVANCILIKLA İLGİLİ SÖZ VARLIĞI, 2024