George Lengkeek | Utrecht - Academia.edu (original) (raw)

Chapters in books by George Lengkeek

Waardenwerk, 2020

Het eerlijk onder ogen zien van de huidige ecologische noodtoestand daagt uit tot kritische refle... more Het eerlijk onder ogen zien van de huidige ecologische noodtoestand daagt uit tot kritische reflecties op de tradities waarin wij zijn opgevoed en opgegroeid. Een voorbeeld daarvan is de radicalisering van het humanisme die Harry Kunneman in het licht van de ecologische noodtoestand bepleit. En ook in de serie rond ecologisch waardenwerk in dit tijdschrift, nemen kritische reflecties op als vanzelfsprekend geldende tradities een be-langrijke plaats in.
Maar, ik ben ook opgeleid en opgevoed in de traditie van de exacte natuurwetenschappen. En, als jonge leraar wis-en natuurkunde heb ik op mijn beurt jonge mensen in die traditie ingeleid. Daarom voel ik mij uitgedaagd om ook de traditie van de exacte natuurwetenschappen aan een kritisch onderzoek te onderwerpen. In mijn promotie-onderzoek kwam ik al tot de conclusie, dat de exacte disciplines (inclusief de op hen geba-seerde technologie) 'met huid en haar' betrokken zijn bij het promoten van de mens- en natuurbeelden die de weg hebben bereid voor de huidige ecologische problemen.
Die ontdekking riep bij mij de vraag op of er in de traditie van deze wetenschappen en technologie ook denklijnen te ontdekken zijn die samengaan met mens- en natuur-beelden, die wél inspireren tot een respectvolle omgang met natuur. In mijn onderzoek ontdekte ik dat die lijnen er inderdaad zijn, en dat deze verlopen via 'Kopenhaagse' inter-pretaties van fysica zoals die van Wigner of Sizoo, via interpretaties van wiskunde zoals die van Poincaré of de latere Wittgenstein, en vanuit biologisch geïnspireerde kritische beschouwingen zoals die van Rosen en Damasio. Het kritisch interpreteren van de tradities van natuurwetenschap en technologie is mij sindsdien blijven interesseren, zoals uit dit artikel zal blijken.
Daarnaast ontleen ik veel inspiratie aan het filosoferen met leerlingen en studenten over natuurwetenschap en technologie. De jarenlange ervaring met het filosoferen over na-tuurkunde betekende al veel voor mij aan het begin van mijn loopbaan. In de laatste jaren werden deze ervaringen vernieuwd met studenten van hogeschool en universiteit, en in een pilot met vwo-leerlingen. Dankzij het pleidooi van een collega om in het onderwijs van verwondering uit te gaan, ben ik mij er scherper van bewust geworden hoe het uitgaan van verwondervragen helpt om met een 'open mind' te filosoferen, en om moraliseren te vermijden.

Montesano Montessori, N., & Lengkeek, G. (Eds.). (2020). Opening up spaces for meaningful engagement in educational praxis. Utrecht: Eburon., 2020

This chapter presents the outcomes, and a concluding reflection to this volume. The chapter start... more This chapter presents the outcomes, and a concluding reflection to this volume. The chapter starts with an overview of the most salient outcomes of the various chapters. We will then rethink the deeper meaning of the spaces that were opened up in the chapters in terms of innovative metaphors and underlying narratives.

Montesano Montessori, N., & Lengkeek, G. (Eds.). (2020). Opening up spaces for meaningful engagement in educational praxis. Utrecht: Eburon.

When we seriously try to face today’s ecological problems, they confront us with difficult questi... more When we seriously try to face today’s ecological problems, they confront us
with difficult questions. In addition to being confronted with uncomfortable
questions about our collective and individual lifestyles, we run into disturbing questions about trusted views on values and sources of meaning. The opening question of this chapter comes from the latter category.

Can we maintain the prevailing anthropocentric approach when dealing with contemporary ecological problems, or do we have to abandon (or mitigate) anthropocentrism somehow?

In principle, this question raises two opposing positions, which are both taken in current discussions. Yes, we can still regard humanity, its survival and its flourishing, as the ultimate goal in our dealings with ecological problems (A). No, there are compelling reasons for recognising human-external interests, worthy of counterbalancing human-centric interests (B).
Both positions are prevalent in contemporary discourses on sustainability
issues. Individuals, who claim that our western lifestyle remains compatible
with sustainability provided some adjustments are implemented, can be considered as representatives of position (A). Even an author like Van Egmond (2019), who advocates a much less materialistic culture and lifestyle, sees the survival of ‘human nature’ and the ‘human telos’ as the ultimate motives for sustainability.
On the other side of the debate, we can consider the young adherents of
‘Extinction Rebellion’ (https://rebellion.earth) and all their sympathisers as
representatives of position (B). Authors who publish on the topic of sustainability, such as Boersema (2001) and Kunneman (2017), subscribe to this position as a consequence of their critical reinterpretations of either biblical or humanist traditions.

As a former mathematics and physics teacher, I felt challenged to make the
tradition of the physical sciences – sciences for which it is characteristic
that they use mathematics as their preferred language – the subject of my
research. One of the lines of argument in my PhD thesis (Lengkeek, 2016)
ended in the conclusion that mathematics and physical sciences, in their historical interaction with religious and philosophical worldviews, have mainly reinforced views on humanity and nature that correspond with position (A). In addition, the reinforcement of these views has, to this day, gained in persuasiveness thanks to a wealth of successful technological applications.
For me, these conclusions raised the question whether an alternative
thread could be identified in the tradition of those sciences that matches
position (B). The line of reasoning that I followed led me to regions of ‘Copenhagen’ interpretations of physics (Wigner, 1960; Zeilinger, 2003) and ‘relativistic’ interpretations of mathematics (Poincaré, 1910; Wittgenstein, 2001).
This opening question, and critical interpretations of the physical science
tradition that fit within the perspective of this question, remained a source of fascination for me, as this chapter will show.

Opening up spaces for meaningful engagement in educational praxis. Utrecht: Eburon., 2020

Introductory chapter of: Montesano Montessori, N., & Lengkeek, G. (Eds.). (2020). Opening up spac... more Introductory chapter of: Montesano Montessori, N., & Lengkeek, G. (Eds.). (2020). Opening up spaces for meaningful engagement in educational praxis. Utrecht: Eburon.

Opening up Spaces for meaningful engagement in educaitonal praxis, 2020

This chapter dwells on the crises of today, the need for a critical understanding of imaginaries ... more This chapter dwells on the crises of today, the need for a critical understanding of imaginaries for the future so as to open space for a sustainable future based on a deep (rather than a shallow) ecology.

Opening up spaces for meaningful engagement in educational praxis, 2020

The chapters in this volume contribute to the rethinking of aspects of educational practice in th... more The chapters in this volume contribute to the rethinking of aspects of educational practice in the fields of Bildung, mathematics and language, religion and worldview education in contemporary life, considered as a time of crisis and manifold transitions.

Books by George Lengkeek

Pedagogisch Leiderschap; het ondersteunen van vorming door onderwijs in exacte vakken., 2016

'Vorming' is een cruciaal thema voor mijn onderzoek. Dit begrip wordt in eerste benadering omschr... more 'Vorming' is een cruciaal thema voor mijn onderzoek. Dit begrip wordt in eerste benadering omschreven als: leren om geïnspireerd vorm te geven aan aspecten van maatschappij en cultuur. Wanneer onderwijs vervolgens wordt opgevat als 'inleiding in cultuur', dan behoort het tot de taken van onderwijs om deze 'vorming' bij leerlingen (c.q. studenten) te bevorderen. Voor het bepalen van de plaats van deze taak binnen het geheel van onderwijstaken wordt aangesloten bij Biesta's driedeling in kwalificatie, sociali-satie, en persoonsvorming (of subjectificatie). Dit derde taakgebied wordt binnen het onderzoek aangeduid als 'vorming'.
Het behoort tot het bijzondere karakter van het derde taakgebied, dat de ontwikkeling van leerlingen als creatieve vormgevers veel minder extern gestuurd kan worden dan 'kwalificatie' en 'socialisatie'. Daarom wordt in het onderzoek het bevorderen van 'vorming' steeds aangeduid als 'ondersteuning'. Om diezelfde reden wordt bij het nadere onderzoek naar 'vorming' gekozen voor 'subject-wording' als equivalent voor 'vorming'.

'Pedagogisch leiderschap' is een tweede thema. Met deze uitdrukking wordt de eenzijdige verantwoordelijkheid van opvoeders benadrukt, om de vorming van jongeren te ondersteunen zonder daarvoor 'met gelijke munt' terugbetaald te hoeven worden. In het onderwijs zijn leraren de eersten van wie 'pedagogisch leiderschap' gevraagd wordt, en van schoolleiders wordt zowel pedagogisch als agogisch leiderschap (ten opzichte van lera-ren) gevraagd.

In het verlengde hiervan wordt verkend welke gedaanten 'vorming', en de ondersteuning daarvan, binnen het onderwijs kan aannemen. Deze verkenning wordt beperkt tot de exacte vakken. Als 'zoeklicht' functioneert daarbij het inzicht dat 'inspiratie' zowel op positieve als op negatieve ervaringen gebaseerd kan zijn. Leerlingen kunnen zowel tot vormgeverschap geïnspireerd worden door de voldoening schenkende ervaringen die exacte vakken hen kunnen bezorgen, als door de teleurstellende ervaringen die daar de keerzijde van vormen (samenhangend met de werkelijkheidsreducties die exacte vakken toepassen).

Een vierde thema is de vraag, of de relatie tussen 'ondersteuning' en 'vorming' zodanig onderzoekbaar gemaakt kan worden, dat dergelijk onderzoek kan bijdragen aan verbetering van opleidingen van schoolleiders en leraren, met name door zichtbaar te maken hoe uiteindelijk leerlingen in hun 'vorming' profiteren van opleidingen van schoolleiders en van leraren.

Opening up spaces for meaningful engagement in educational praxis , 2020

How to open up spaces to make education more meaningful? The concept of space can involve educati... more How to open up spaces to make education more meaningful? The concept of space can involve educational interactions, relationships, contents and other relevant aspects relating to this purpose. The book presents three perspectives to engage in opening up spaces. It empowers pupils, students, and teachers to develop as unique individuals, better relate to the communities and cultural traditions to which they belon, and to develop new visions, understandings, and ways of living.

Drafts by George Lengkeek

Filosofie Tijdschrift, 2019

Het is een oud, en diep met onze taal, denk-en handelwijzen vergroeid beeld, dat mens-zijn deels ... more Het is een oud, en diep met onze taal, denk-en handelwijzen vergroeid beeld, dat mens-zijn deels wel en deels niet tot 'de natuur' behoort. Vanuit dat oude beeld bepalen ons zelfbegrip als 'mens' en onze begrippen van 'natuur' en 'cultuur' elkaar over en weer op een specifieke manier. Samengevat: de menselijke levensvorm behoort deels tot 'de natuur', maar mens-zijn impliceert daarnaast dat wij, in onderscheid van andere levensvormen, niet geheel opgaan in ons bestaan binnen dat domein, dat wij ons daardoor kunnen verhouden tot de natuur, en dat wij daardoor het natuurlijk gegevene kunnen omvormen tot iets dat in de natuur niet voorkomt. Al hetgene waarin deze laatste niet-natuurlijke menselijke vormgeving te herkennen is, dat noemen wij 'cultuur'.

Papers by George Lengkeek

Chapter eight entails an interpretation and summary of the outcomes of this volume. It describes ... more Chapter eight entails an interpretation and summary of the outcomes of this volume. It describes fundamental insights that the authors distilled from the preceding chapters

Support of 'authorship' is an important dimension of education. A viable democratic socie... more Support of 'authorship' is an important dimension of education. A viable democratic society needs citizens who can contribute to improvements and innovations. One of the tasks of education is, therefore, to support in students the ability to act as 'author' of interesting variations of and additions to cultural heritage. 'Pedagogical leadership' in this study means taking one-sided responsibility, whereby educators support young people’s authorship without expecting a similar support in return. Teachers and school leaders are in schools first and foremost the ones who can perform pedagogical leadership. The objective of this study is, therefore, to contribute to improvements of school leader training as well as teacher training, while those improvements are focused on the development of pedagogical leadership. Within the range of opportunities that school life can offer for supporting authorship development, this study confines itself to the support that education in mathematics and physical science has to offer. The central research question reads (in short): how can one envision that training of school leaders, or mathematics and science teachers, has such an impact that they will improve in pedagogical leadership? An important reason to focus on 'envision' in this research question, is the wish to make testing by research possible. This intention raises challenging problems, due to the nature of the relationship between 'support' and 'authorship'. In this relationship another mode of 'entailment' is in operation than the better-known causality. The particular nature of this entailment raises questions, which must be answered to determine if, and how, testing is at all feasible for this relationship. These questions are named as 'entailment problem' and read as follows: - Can the connection between 'support' and 'authorship' be regarded as a mode of entailment that is open to testing; - can this mode of entailment be positioned among other modes of testable entailment; - does this mode of entailment set specific requirements to testing procedures? The exploratory and design-oriented research which follows from the central question and the additional questions, is composed of different parts: - Philosophical investigation into the concept of 'authorship' suggests that authorship originates from 'dialogical interplay' between receiving and giving of meaning; this 'dialogical interplay' is then shortly named as 'inspiration'; - examination of the exact sciences reveals several aspects which are inspiring (in the above sense) to practitioners, and to which students can also be introduced; - examination of exact sciences also reveals aspects, which may bring about negative experiences, which nevertheless can be transformed into inspiration; dealing with such aspects turns out to be relevant for education as well; - a more comprehensive philosophical investigation results in distinguishing three 'dimensions' of learning meaningful authorship: + learning from inspiring play and enjoyment, + learning from inspiring responsibility, + learning from inspiring gratitude; finally, an exemplary design of 'authorship research' is developed as a solution to the 'entailment problem' and also as a suggestion for improving training of school leaders and teachers.

Pedagogy, Culture & Society