Jan Podkowik | University of Warsaw (original) (raw)
Books & Commentaries by Jan Podkowik
![Research paper thumbnail of Trybunał Konstytucyjny [w:] Raport o stanie przestrzegania Konstytucji w latach 2019 – 2023](https://attachments.academia-assets.com/118563960/thumbnails/1.jpg)
](Raport o stanie przestrzegania Konstytucji w latach 2019 – 2023, 2023
Raport stanowi ujęcie całościowe poszczególnych dziedzin stosowania Konstytucji, sformułowane w ... more Raport stanowi ujęcie całościowe poszczególnych dziedzin stosowania Konstytucji, sformułowane w sposób komunikatywny nie tylko dla prawników- konstytucjonalistów ale przede wszystkim dla szerszego grona odbiorców. W raporcie umieszczono liczne odesłania (z linkami) do orzeczeń, aktów normatywnych, innych raportów, danych statystycznych, tekstów publicystycznych, czy materiałów wideo.
Aktualne wyzwania prawa wyborczego, 2021
Publikacja prezentuje krytyczne spojrzenie na różne instytucje prawa wyborczego i praktykę ich fu... more Publikacja prezentuje krytyczne spojrzenie na różne instytucje prawa wyborczego i praktykę ich funkcjonowania zarówno w kontekście doświadczeń wyborczych lat 2018-2020 i towarzyszących im zmian prawa, jak i sytuacji związanej ze stanem pandemii i problemów wynikających z konieczności organizacji wolnych wyborów w warunkach nadzwyczajnych. Analizie poddawane są w tym kontekście klasyczne zagadnienia z zakresu prawa wyborczego, takie jak zasady prawa wyborczego (w szczególności zasada wolnych wyborów), prawa wyborcze obywateli, organy wyborcze, proces wyborczy, kampania wyborcza, kontrola wyborów czy też cisza legislacyjna.
W wielu tekstach, których autorami są młodzi badacze prawa konstytucyjnego z różnych ośrodków akademickich, zamieszczono również ocenę obowiązujących w Polsce regulacji prawnych w świetle standardów międzynarodowych, w tym zwłaszcza standardów Rady Europy, a także postulaty de lege ferenda, ukierunkowane na usprawnienie istniejących już procedur wyborczych oraz zapewnienie wyborom do organów przedstawicielskich w najwyższym stopniu demokratycznego charakteru.
Książka adresowana jest nie tylko do studentów wydziałów prawa i administracji, ale również do wszystkich tych, którzy na co dzień zajmują się prawem wyborczym, zarówno w ujęciu praktycznym, jak i teoretycznym. Z pewnością będzie też ciekawą lekturą dla wszystkich zainteresowanych prawem wyborczym i szeroko rozumianym prawem ustrojowym.
[ABSTRACT EN}
The Current Challenges of Electoral Law
The publication presents a critical view on various institutions of electoral law and their functioning in the context of the 2018-2020 elections and the accompanying changes to the law, as well as the situation caused by the pandemic and the problems resulting from the organization of the free elections in extraordinary conditions. The authors analyse classic electoral law issues such as the principles of electoral law (the principle of free elections in particular), citizens’ electoral rights, electoral bodies, the election process, the election campaign, election control, or legislative silence.
Many texts, whose authors are young researchers in constitutional law from different academic centres, contain the assessment of legal regulations in force in Poland in accordance with international standards, especially those set by the Council of Europe, as well as the de lege ferenda demands, which aim at improving existing electoral procedures and ensuring that the elections to representative bodies are fully democratic.
Keywords: electoral law, elections, electoral code, democracy, Constitution, the rule of law.
The book analyses the impact the jurisprudence of the constitutional courts of EU Member States a... more The book analyses the impact the jurisprudence of the constitutional courts of EU Member States and the Court of Justice of the European Union has had on the perception of freedom of communications in the digital era with respect to these courts’ judgments regarding regulating storage and access to telecommunications data (known as telecommunications data retention) from 2008 to 2017. To do so, it examines the jurisprudence of the constitutional courts of Austria, Bulgaria, Cyprus, Czech Republic, Ireland, Germany, Poland, Portugal, Romania, Slovenia, and Slovakia, i.e. those courts that have already ruled on domestic provisions regulating telecommunications data retention. Further, it investigates the judgments of the Court of Justice of European Union regarding directive 2006/24/EC regulating telecommunications data retention along with relevant jurisprudence of the European Court of Human Rights. As such, the book provides a comparative study of jurisprudence and national measures to implement the Data Retention Directive.
Moreover, the book discusses whether our current understanding of protection of freedom of communications guaranteed by the constitutions of EU member states and the EU Charter of Fundamental Rights, which was developed in the era of analogue communications, remains accurate in the era of digital technologies and mass surveillance (simultaneously applied by states and private corporations). In this context, the book reconstructs constitutional standards that currently apply in the EU towards data retention.
This book presents a unique comparative analysis of all judgments concerning Directive 2006/24/EC, which can be used in the legislative process on the EU forum aimed at introducing new principles of data retention and by constitutional courts in the context of comparative argumentation.
Springer Nature, Heidelberg & New York; Part of the Law, Governance and Technology Series book series (LGTS, volume 45) Also part of the Issues in Privacy and Data Protection book sub series (ISDP, volume 45), 2020
The book analyses the impact the jurisprudence of the constitutional courts of EU Member States a... more The book analyses the impact the jurisprudence of the constitutional courts of EU Member States and the Court of Justice of the European Union has had on the perception of freedom of communications in the digital era with respect to these courts’ judgments regarding regulating storage and access to telecommunications data (known as telecommunications data retention) from 2008 to 2017. To do so, it examines the jurisprudence of the constitutional courts of Austria, Bulgaria, Cyprus, Czech Republic, Ireland, Germany, Poland, Portugal, Romania, Slovenia, and Slovakia, i.e. those courts that have already ruled on domestic provisions regulating telecommunications data retention. Further, it investigates the judgments of the Court of Justice of European Union regarding directive 2006/24/EC regulating telecommunications data retention along with relevant jurisprudence of the European Court of Human Rights. As such, the book provides a comparative study of jurisprudence and national measures to implement the Data Retention Directive.
Moreover, the book discusses whether our current understanding of protection of freedom of communications guaranteed by the constitutions of EU member states and the EU Charter of Fundamental Rights, which was developed in the era of analogue communications, remains accurate in the era of digital technologies and mass surveillance (simultaneously applied by states and private corporations). In this context, the book reconstructs constitutional standards that currently apply in the EU towards data retention.
This book presents a unique comparative analysis of all judgments concerning Directive 2006/24/EC, which can be used in the legislative process on the EU forum aimed at introducing new principles of data retention and by constitutional courts in the context of comparative argumentation.
Niekonstytucyjność jest najpoważniejszą z wad systemu prawa. Wynika stąd, że prawodawca lub sądy ... more Niekonstytucyjność jest najpoważniejszą z wad systemu prawa. Wynika stąd, że prawodawca lub sądy zignorowały normy konstytucyjne w toku realizacji własnych kompetencji. Konsekwencje niekonstytucyjności prawa odnoszą się jednak nie tylko do organów państwa. Wpływają również bezpośrednio na sytuację jednostek – adresatów niekonstytucyjnych regulacji.
W książce poruszono szereg fundamentalnych zagadnień dla doktryny i praktyki prawniczej:
Czym jest niekonstytucyjność prawa i jakie są jej przejawy?
W jaki sposób stwierdza się niekonstytucyjność prawa, na czym polega specyfika kontroli konstytucyjności norm prawa prywatnego, a także czy dopuszczalna jest w Polsce rozproszona kontrola zgodności prawa z Konstytucją?
Jakie są skutki wyroków TK dla systemu prawa i podmiotów prawa?
Czy stwierdzenie niekonstytucyjności norm prawnych wpływa na ważność czynności prawnych oraz skuteczność nabycia praw majątkowych?
Na czym polega restytucja konstytucyjności w stosunkach cywilnoprawnych po wyroku TK, a zwłaszcza jakie środki prawne mogą wykorzystać jednostki w celu ochrony swych wolności i praw?
Publikacja jest podsumowaniem konferencji naukowej, która odbyła się w siedzibie Trybunału Konsty... more Publikacja jest podsumowaniem konferencji naukowej, która odbyła się w siedzibie Trybunału Konstytucyjnego w dniu 26 listopada 2015 r. Omawia problem wyznaczenia granicy między kontrolą konstytucyjności prawa a stosowaniem prawa przez najwyższe organy władzy sądowniczej – Trybunał Konstytucyjny, Sąd Najwyższy i Naczelny
Sąd Administracyjny. Odpowiada na pytanie, na ile konstytucyjne ramy kompetencyjne każdego z tych organów pozostają adekwatne do praktyki orzeczniczej, która wskazuje na przenikanie się ich ról.
Autorzy omawiają budzące w praktyce sądowej wątpliwości związane z:
– dopuszczalnością kontroli konstytucyjności prawa przez sądy,
– prawotwórczym charakterem uchwał Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego,
– znaczeniem orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego dla orzecznictwa sądów w sprawach indywidualnych oraz
– dopuszczalnością kontroli przez Trybunał Konstytucyjny okoliczności faktycznych związanych z pytaniem prawnym lub skargą konstytucyjną.
Z kwestiami tymi wiąże się również problem praktyczny, dotyczący sposobu procedowania w sprawach pozostających na styku kontroli zgodności norm i stosowania prawa, a także sposobu uzasadniania podejmowanych decyzji procesowych.
Książka ta stanowi studium z zakresu prawa konstytucyjnego. Jej zasadniczym celem jest potwierdze... more Książka ta stanowi studium z zakresu prawa konstytucyjnego. Jej zasadniczym celem jest potwierdzenie tezy, że wolność umów stanowi podstawowe prawo każdego człowieka gwarantowane przez Konstytucję RP z 1997 r., a ograniczenia tej wolności – tak w wymiarze formalnym, jak i materialnym – muszą odpowiadać konstytucyjnym warunkom ingerencji państwa w status jednostki. Chociaż obowiązująca Konstytucja nie przewiduje przepisu wprost afirmującego wolność umów, stawiam tezę, że można ją wyprowadzić w drodze wnioskowań z szeregu jej przepisów, a przede wszystkim z art. 31 ust. 1 i 2 Konstytucji. W konsekwencji jej ograniczenia muszą odpowiadać tak materialnym, jak też formalnym wymaganiom ustrojowym dotyczącym ingerencji w status jednostek, określonym w art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji.
__________
"Freedom of contract and its limitations under the Constitution of the Republic of Poland"
The aim of the book is to determine whether freedom of contract – understood as a natural predisposition of every person to shape their own life situation, primarily through the acquisition of goods and services – could be recognized as a constitutionally protected fundamental right, and if so, what is the nature of its constitutional protection, what is its scope, and how it should be restricted by the State.
Although the Constitution of Poland contains no provision expressly providing the freedom of contract as a fundamental right, it has been proved that there are sufficient grounds to consider it as such right protected by the Constitution. The basic idea is that all constitutionally protected fundamental rights are not merely provisions (editorial units) of the text of the Constitution, but rather the legal standards (legal norms) inferred from the text and rooted in the inherent and inalienable human dignity (vide: Article 30 of the Constitution) and widely recognized as human freedoms.
It was assumed that sources of the constitutional freedom of contract are mainly Article 31 (1) and (2) of the Constitution which state that freedom of the person shall receive legal protection; Article 20 and Article 22 which express the freedom of economic activity, Article 64 (1) and (2) stipulating the right to property, other property rights and the right of succession. The source of constitutional freedom of contract is also Article 47 which provides the right to legal protection of a person's freedom to make decisions about his or her personal life.
The content of the constitutional freedom of contract is determined by natural abilities of individuals. This freedom covers, in particular, the choice of the contractor, the purpose and content of the contract, the consequences of default and the choice of form and mode of its stipulated provisions. The roots of freedom of contract, as a legal norm protected under Polish Constitution, should, consequently, be sought in natural (meta-positivistic) law.
Freedom of contract is a value guaranteed and protected in law (vide: Article 31 (1) of the Constitution). Following that, the first and foremost obligation of public authorities are to refrain from interfering with the contractual relationship between private parties if not necessary in the democratic state ruled by law. Furthermore, the Constitution requires the legislator to protect legally the manifestations of this freedom (i.e. the contract itself and its socio-economic consequences), to protect against the abuse of freedom by natural or legal entities and infringements by third parties. Under Polish law, the basic legal instrument providing such protection are legal acts under the civil law.
Freedom of contract can be limited by the state, both in terms of the scope the freedom itself (the scope of activities), as well as the scope of its legal protection. Moreover, by way of the inherent limitation of constitutional freedom of contract, it is inadmissible to decide on the legal obligations of third persons and to influence the scope of authority of state bodies. The agreement between private parties does not have the power to alter, amend or repeal their legal duties stipulated in the sources of universally binding law, except in the case of a definite statutory permission. The constitutional freedom of contract does not cover agreements for an impossible performance by man (i.e. beyond human capacity). Furthermore, the Constitution itself – in its directly applicable rules, sometimes called "barrier clauses", sets the ultimate limits of fundamental rights. Such constitutional provisions are directly applicable, also in horizontal relationships (known as a horizontal effect of fundamental rights). These rules cover the following in particular: non-infringement of dignity of the person (Article 30), non-discrimination rule (Article 32 (2)) and non-permanent employment of children under 16 years of age (Article 65 (3)).
It has been established that among all legal provisions regulating contractual relationship in the Polish legal system, there are norms that restrict the freedom of contracts, both in public and private law, and non-restricting norms which only shape or specify the exercise of constitutional freedom.
Concerning freedom of contract as the fundamental right of every individual and legal entities (except the State Treasury, other state or public legal entities and the local self-government units) guaranteed by the Constitution, the restrictions of this freedom – both formal and material – must correspond to the constitutional requirements of state interference in the status of the individual. It means that all provisions must be prescribed by the statute (or in the other sources of universally binding law). They must also be consistent with the principle of proportionality and do not violate the essence of freedom (the state may not eliminate freedom of contract – as a tool of expressing the will and autonomy of individuals, as a whole institution). All restrictions must be prescribed in a way to ensure the legal security of all entities as provided by Article 2 of the Constitution.
Papers by Jan Podkowik
Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 2023
Państwo i Prawo, 2024
Commentary on the Constitutional Tribunal’s Judgment of 12 December 2023 (P 20/19) The article pr... more Commentary on the Constitutional Tribunal’s Judgment
of 12 December 2023 (P 20/19)
The article provides a critical commentary on the Constitutional
Tribunal’s judgment of 12 December 2023 (P 20/19). In this judgment, the
Tribunal examined the constitutionality of a provision in the Act on Spatial
Planning which provides for the obligation to remove advertising media devices
inconsistent with the spatial order principles stipulated by the municipal council
resolution. According to the Tribunal, the obligation to remove advertising
media devices constitutes expropriation in the constitutional sense. This would
necessitate awarding fair compensation to their owners, obliged to remove these
devices. The author critically assesses this stance in the commentary on the
judgment. In his view, there is no basis for equating every limitation on property
rights with expropriation, as the Tribunal did. Consequently, there are no constitutional grounds to grant fair compensation for such limitations. The Constitution permits proportional limitations on the owner’s rights that do not require
compensation. There are no grounds to infer a general obligation to compensate
for all legal damages from the Constitution.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 2023
The paper discusses the question of the nature of the forfeiture of the equivalent of a material ... more The paper discusses the question of the nature of the forfeiture of the equivalent of a material benefit, as provided for in the Electoral Code, applied to the financial representative of the committee, and whether and under what conditions this regulation can be considered constitutionally permissible. This issue has not been the subject of extensive doctrinal analysis but is of practical importance. The article discusses the purpose of financing party electoral committees exclusively through the party’s electoral fund, as well as the reasons for introducing the discussed solution into the Electoral Code. Then, guided by the proportionality test developed by the Constitutional Tribunal, an assessment of the usefulness, necessity, and proportionality sensu stricto was carried out. This analysis led to the conclusion that the provisions establishing financial liability for the financial representative are indeed restrictive, but in the existing normative environment, they may be considered as meeting constitutional requirements.
Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, jaki charakter ma wynikający z Kodeksu wyborczego przepadek równowartości korzyści majątkowej realizowany wobec osoby fizycznej – pełnomocnika finansowego komitetu, a także czy i pod jakimi warunkami regulacja ta może być uznana za konstytucyjnie dopuszczalną. Rozważane zagadnienie nie było przedmiotem szerszych analiz w doktrynie. Ma ono przy tym doniosłe znaczenie praktyczne. W artykule omówiono cel finansowania partyjnych komitetów wyborczych jedynie za pośrednictwem funduszu wyborczego partii, a także przyczyny wprowadzenia omawianego rozwiązania do Kodeksu wyborczego. Następnie, kierując się wypracowanym przez Trybunał Konstytucyjny, testem proporcjonalności, dokonano oceny przydatności, niezbędności i zbilansowania (proporcjonalności sensu stricto) obowiązującej regulacji. Analiza ta doprowadziła do wniosku, że przepisy przewidujące odpowiedzialność majątkową pełnomocnika finansowego komitetu wyborczego za zobowiązania komitetu do zwrotu nielegalnie uzyskanych korzyści są co prawda restrykcyjne, ale w istniejącym otoczeniu normatywnym mogą być uznane za spełniające konstytucyjne wymagania.
Studia Prawnicze / The Legal Studies
Artykuł zawiera analizę orzeczeń sądów powszechnych i Sądu Najwyższego z lat 2015–2022, w których... more Artykuł zawiera analizę orzeczeń sądów powszechnych i Sądu Najwyższego z lat 2015–2022, w których sądy dokonały oceny konstytucyjności przepisu ustawy i – uznając przepis ustawowy za niekonstytucyjny – odmówiły jego zastosowania w konkretnej sprawie. Zjawisko to określa się mianem tzw. rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa. Tekst podzielony jest na trzy części. W części pierwszej objaśniono przyczyny, dla których sądy decydują się na pominięcie przepisu ustawy uznawanego przez nie za niekonstytucyjny. W części drugiej przedstawiono klasyfikację odnotowanych sposobów rozproszonej kontroli konstytucyjności ustaw w przyjętym rozumieniu. W części trzeciej zasygnalizowano problemy, jakie wiążą się z konsekwencjami odmowy zastosowania przez sąd przepisu ustawy ze względu na jego niekonstytucyjność. The article analyses judgments of common courts and the Supreme Court issued between 2015 and 2022, in which courts assessed the constitutionality of a statutory provisions and - finding...
Studia Prawnicze, 2022
The article presents an analysis of judgments of ordinary courts and of the Supreme Cou... more The article presents an analysis of judgments of ordinary courts and of the Supreme Court issued between 2015 and 2022, in which courts assessed the constitutionality of statutory provisions and, upon finding them unconstitutional, refused to apply them in the case in question. This phenom-enon is called diffuse control of the constitutionality of law (judicial review). The text is divided into three parts. The first part is aimed at explaining the reasons why courts decide to omit provision of statutes which they consider unconstitutional. The second part presents a classification of the methods of diffuse control of the constitutionality of law. The third part highlights the consequences of a court’s refusal to apply a provision of an act due to its unconstitutionality.
Prawo w czasie pandemii COVID-19", 2022
Celem artykułu jest zasygnalizowanie wybranych problemów dotyczących ochrony wolności i praw jedn... more Celem artykułu jest zasygnalizowanie wybranych problemów dotyczących ochrony wolności i praw jednostki w sytuacji zagrożenia zdrowia w związku z rozprzestrzenianiem się choroby COVID-19 na przykładach pojawiających się w orzecznictwie europejskich sądów konstytucyjnych, które orzekały o przepisach wprowadzonych w celu zwalczania pandemii.
W opracowaniu omówiono ponadto problem oceny proporcjonalności ingerencji, a zwłaszcza przydatności i niezbędności konkretnych środków zastosowanych przez prawodawcę dla ochrony życia i zdrowia, w sytuacji naukowej niepewności co do skali zagrożenia i optymalnych sposobów jego usuwania. Odwołując się do znanej prawu unijnemu zasady ostrożności (precautionary principle), rozważono możliwość złagodzenia surowych rygorów konstytucyjnej zasady proporcjonalności wyrażających się w powinności istnienia i wykazania związku przyczynowego między stosowanymi środkami a ich zakładanym skutkiem, oraz konieczności wyboru najłagodniejszej alternatywy. W sytuacji poważnego zagrożenia zdrowotnego, w warunkach naukowej niepewności co do sposobów jego zwalczania i ryzyka poważnych konsekwencji w razie braku działania , dopuszczalność ingerencji nie może zależeć od uzyskania twardych dowodów potwierdzających przydatność i niezbędność proponowanych ograniczeń dla zapewnienia ochrony zdrowia.
Ponadto zwrócono uwagę na konieczność racjonalnego uzasadnienia wprowadzanych przez prawodawcę środków - jako warunku ich konstytucyjności.
Law, Governance and Technology Series, 2020
The chapter is a summary of the analysis contained in chapters of the book regarding European con... more The chapter is a summary of the analysis contained in chapters of the book regarding European constitutional courts' approach to data retention law. It presents an outline of judicial dialogue in this matter. In addition, the constitutional standard concerning both the data retention mechanism itself and the premises for providing access to retained data are indicated.
Prawo do wolnych wyborów w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Konstytucj... more Prawo do wolnych wyborów w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.04.1997 r. normuje sposoby wyłaniania osób, które sprawują władzę w państwie. Wskazuje, że wybory mają być powszechne i bezpośrednie, a głosowanie tajne. Dodatkowo w przypadku wyboru Prezydenta, przedstawicieli organów jednostek samorządu terytorialnego oraz posłów wybory mają być równe. Proporcjonalne wybory są wymagane jedynie w przypadku wyborów do Sejmu. W Konstytucji znalazły się również normy wskazujące czynne i bierne prawo wyborcze obywateli polskich. Ustawa zasadnicza nie zawiera jednak żadnego przepisu, gwarantującego wprost prawo do wolnych wyborów. Prawo to ustanawia natomiast art. 3 Protokołu dodatkowego nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 20.03.1952 r. 1. Protokół ten został przedstawiony państwom członkowskim 20.03.1953 r. i po uzyskaniu dziesięciu ratyfikacji wszedł w życie 18.05.1954 r. Jest on tekstem odrębnym od Konwencji pod względem redakcyjnym. Jednak mimo tej odrębności jego postanowienia uznane są "za dodatkowe artykuły Konwencji, a wszystkie przepisy Konwencji będą stosowane odpowiednio" (art. 5 Protokołu nr 1). Tak więc, w wymiarze materialnym, można mówić o zintegrowaniu protokołu z Konwencją 2. Protokół, podobnie jak Konwencja, wyznacza wspólny europejski standard, do którego przestrzegania zobowiązane są państwa Rady Europy, które ratyfikowały Protokół.
The problem of implementation of the principle of equality and anti-discrimination clause in priv... more The problem of implementation of the principle of equality and anti-discrimination clause in private law causes controversies. It results from the fact that the civil law regulates the horizontal relationships between equal subjects. It is based on the freedom (the autonomy of will) of individuals, in the nature of which are the discretion and subjectivism of the choices that do not concern the equality criteria. In its broad sense, the principle of equality, by contrast, is based on the objectifying of the criteria of the choices (actions) made by the subjects of law. Prima facie, application of the abovementioned equality principles in the private law relationships will stay in contrary to the freedom understood as the ability of the free creation of your own life and legal situation. The article concerns some matters connected with the application of the principle of equality and the prohibition of discrimination, which are stipulated in the Polish Constitution, in Polish private...
Law, Governance and Technology Series, 2021
The book analyses the impact the jurisprudence of the constitutional courts of EU Member States a... more The book analyses the impact the jurisprudence of the constitutional courts of EU Member States and the Court of Justice of the European Union has had on the perception of freedom of communications in the digital era with respect to these courts’ judgments regarding regulating storage and access to telecommunications data (known as telecommunications data retention) from 2008 to 2017. To do so, it examines the jurisprudence of the constitutional courts of Austria, Bulgaria, Cyprus, Czech Republic, Ireland, Germany, Poland, Portugal, Romania, Slovenia, and Slovakia, i.e. those courts that have already ruled on domestic provisions regulating telecommunications data retention. Further, it investigates the judgments of the Court of Justice of European Union regarding directive 2006/24/EC regulating telecommunications data retention along with relevant jurisprudence of the European Court of Human Rights. As such, the book provides a comparative study of jurisprudence and national measures to implement the Data Retention Directive. Moreover, the book discusses whether our current understanding of protection of freedom of communications guaranteed by the constitutions of EU member states and the EU Charter of Fundamental Rights, which was developed in the era of analogue communications, remains accurate in the era of digital technologies and mass surveillance (simultaneously applied by states and private corporations). In this context, the book reconstructs constitutional standards that currently apply in the EU towards data retention. This book presents a unique comparative analysis of all judgments concerning Directive 2006/24/EC, which can be used in the legislative process on the EU forum aimed at introducing new principles of data retention and by constitutional courts in the context of comparative argumentation.
Review of Central and East European Law, 2021
The article discusses the concept of personal autonomy as a constitutional fundamental right prot... more The article discusses the concept of personal autonomy as a constitutional fundamental right protected by the Polish Constitution of 1997. Autonomy is not only a constitutional value of an unspecified character but also a right with its own specific normative content. Personal autonomy, also called the right to self-determination, is rooted in natural law. The scope of its constitutional protection is determined and – simultaneously – limited by constitutional standards of an absolute character such as human dignity, non-discrimination, and the like. Autonomy as a constitutional right may be subjected to further restrictions imposed by the legislator in accordance with the principle of proportionality. The legal status of an individual’s right to self determination is thus determined by all the prohibitions and orders resulting directly from the Constitution as well as sub-constitutional statutory provisions which respect the principle of proportionality requirements.
European Constitutional Courts towards Data Retention Laws. Law, Governance and Technology Series, vol 45. Springer, Cham., 2021
On 30 July 2014, the Constitutional Tribunal delivered a long-awaited judgment in which it assess... more On 30 July 2014, the Constitutional Tribunal delivered a long-awaited judgment in which it assessed the compatibility of particular provisions of domestic law on covert electronic surveillance with the Constitution and the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms. The case was heard after seven joint motions were filed in 2011 and 2012 by the Human Rights Defender (Ombudsman) and the Attorney General. The Tribunal did not deal with the provisions imposing on telecommunication providers the obligation to retain traffic and localisation data. It assessed only the statutory provisions on police and secret services’ access to retained data. The chapter discusses the roots of data retention in Poland, previous case law as well as legal effects of the Tribunal’s judgment of 2014 and its implementation by the legislator.
Raport o stanie przestrzegania Konstytucji w latach 2019 – 2023, 2023
Raport stanowi ujęcie całościowe poszczególnych dziedzin stosowania Konstytucji, sformułowane w ... more Raport stanowi ujęcie całościowe poszczególnych dziedzin stosowania Konstytucji, sformułowane w sposób komunikatywny nie tylko dla prawników- konstytucjonalistów ale przede wszystkim dla szerszego grona odbiorców. W raporcie umieszczono liczne odesłania (z linkami) do orzeczeń, aktów normatywnych, innych raportów, danych statystycznych, tekstów publicystycznych, czy materiałów wideo.
Aktualne wyzwania prawa wyborczego, 2021
Publikacja prezentuje krytyczne spojrzenie na różne instytucje prawa wyborczego i praktykę ich fu... more Publikacja prezentuje krytyczne spojrzenie na różne instytucje prawa wyborczego i praktykę ich funkcjonowania zarówno w kontekście doświadczeń wyborczych lat 2018-2020 i towarzyszących im zmian prawa, jak i sytuacji związanej ze stanem pandemii i problemów wynikających z konieczności organizacji wolnych wyborów w warunkach nadzwyczajnych. Analizie poddawane są w tym kontekście klasyczne zagadnienia z zakresu prawa wyborczego, takie jak zasady prawa wyborczego (w szczególności zasada wolnych wyborów), prawa wyborcze obywateli, organy wyborcze, proces wyborczy, kampania wyborcza, kontrola wyborów czy też cisza legislacyjna.
W wielu tekstach, których autorami są młodzi badacze prawa konstytucyjnego z różnych ośrodków akademickich, zamieszczono również ocenę obowiązujących w Polsce regulacji prawnych w świetle standardów międzynarodowych, w tym zwłaszcza standardów Rady Europy, a także postulaty de lege ferenda, ukierunkowane na usprawnienie istniejących już procedur wyborczych oraz zapewnienie wyborom do organów przedstawicielskich w najwyższym stopniu demokratycznego charakteru.
Książka adresowana jest nie tylko do studentów wydziałów prawa i administracji, ale również do wszystkich tych, którzy na co dzień zajmują się prawem wyborczym, zarówno w ujęciu praktycznym, jak i teoretycznym. Z pewnością będzie też ciekawą lekturą dla wszystkich zainteresowanych prawem wyborczym i szeroko rozumianym prawem ustrojowym.
[ABSTRACT EN}
The Current Challenges of Electoral Law
The publication presents a critical view on various institutions of electoral law and their functioning in the context of the 2018-2020 elections and the accompanying changes to the law, as well as the situation caused by the pandemic and the problems resulting from the organization of the free elections in extraordinary conditions. The authors analyse classic electoral law issues such as the principles of electoral law (the principle of free elections in particular), citizens’ electoral rights, electoral bodies, the election process, the election campaign, election control, or legislative silence.
Many texts, whose authors are young researchers in constitutional law from different academic centres, contain the assessment of legal regulations in force in Poland in accordance with international standards, especially those set by the Council of Europe, as well as the de lege ferenda demands, which aim at improving existing electoral procedures and ensuring that the elections to representative bodies are fully democratic.
Keywords: electoral law, elections, electoral code, democracy, Constitution, the rule of law.
The book analyses the impact the jurisprudence of the constitutional courts of EU Member States a... more The book analyses the impact the jurisprudence of the constitutional courts of EU Member States and the Court of Justice of the European Union has had on the perception of freedom of communications in the digital era with respect to these courts’ judgments regarding regulating storage and access to telecommunications data (known as telecommunications data retention) from 2008 to 2017. To do so, it examines the jurisprudence of the constitutional courts of Austria, Bulgaria, Cyprus, Czech Republic, Ireland, Germany, Poland, Portugal, Romania, Slovenia, and Slovakia, i.e. those courts that have already ruled on domestic provisions regulating telecommunications data retention. Further, it investigates the judgments of the Court of Justice of European Union regarding directive 2006/24/EC regulating telecommunications data retention along with relevant jurisprudence of the European Court of Human Rights. As such, the book provides a comparative study of jurisprudence and national measures to implement the Data Retention Directive.
Moreover, the book discusses whether our current understanding of protection of freedom of communications guaranteed by the constitutions of EU member states and the EU Charter of Fundamental Rights, which was developed in the era of analogue communications, remains accurate in the era of digital technologies and mass surveillance (simultaneously applied by states and private corporations). In this context, the book reconstructs constitutional standards that currently apply in the EU towards data retention.
This book presents a unique comparative analysis of all judgments concerning Directive 2006/24/EC, which can be used in the legislative process on the EU forum aimed at introducing new principles of data retention and by constitutional courts in the context of comparative argumentation.
Springer Nature, Heidelberg & New York; Part of the Law, Governance and Technology Series book series (LGTS, volume 45) Also part of the Issues in Privacy and Data Protection book sub series (ISDP, volume 45), 2020
The book analyses the impact the jurisprudence of the constitutional courts of EU Member States a... more The book analyses the impact the jurisprudence of the constitutional courts of EU Member States and the Court of Justice of the European Union has had on the perception of freedom of communications in the digital era with respect to these courts’ judgments regarding regulating storage and access to telecommunications data (known as telecommunications data retention) from 2008 to 2017. To do so, it examines the jurisprudence of the constitutional courts of Austria, Bulgaria, Cyprus, Czech Republic, Ireland, Germany, Poland, Portugal, Romania, Slovenia, and Slovakia, i.e. those courts that have already ruled on domestic provisions regulating telecommunications data retention. Further, it investigates the judgments of the Court of Justice of European Union regarding directive 2006/24/EC regulating telecommunications data retention along with relevant jurisprudence of the European Court of Human Rights. As such, the book provides a comparative study of jurisprudence and national measures to implement the Data Retention Directive.
Moreover, the book discusses whether our current understanding of protection of freedom of communications guaranteed by the constitutions of EU member states and the EU Charter of Fundamental Rights, which was developed in the era of analogue communications, remains accurate in the era of digital technologies and mass surveillance (simultaneously applied by states and private corporations). In this context, the book reconstructs constitutional standards that currently apply in the EU towards data retention.
This book presents a unique comparative analysis of all judgments concerning Directive 2006/24/EC, which can be used in the legislative process on the EU forum aimed at introducing new principles of data retention and by constitutional courts in the context of comparative argumentation.
Niekonstytucyjność jest najpoważniejszą z wad systemu prawa. Wynika stąd, że prawodawca lub sądy ... more Niekonstytucyjność jest najpoważniejszą z wad systemu prawa. Wynika stąd, że prawodawca lub sądy zignorowały normy konstytucyjne w toku realizacji własnych kompetencji. Konsekwencje niekonstytucyjności prawa odnoszą się jednak nie tylko do organów państwa. Wpływają również bezpośrednio na sytuację jednostek – adresatów niekonstytucyjnych regulacji.
W książce poruszono szereg fundamentalnych zagadnień dla doktryny i praktyki prawniczej:
Czym jest niekonstytucyjność prawa i jakie są jej przejawy?
W jaki sposób stwierdza się niekonstytucyjność prawa, na czym polega specyfika kontroli konstytucyjności norm prawa prywatnego, a także czy dopuszczalna jest w Polsce rozproszona kontrola zgodności prawa z Konstytucją?
Jakie są skutki wyroków TK dla systemu prawa i podmiotów prawa?
Czy stwierdzenie niekonstytucyjności norm prawnych wpływa na ważność czynności prawnych oraz skuteczność nabycia praw majątkowych?
Na czym polega restytucja konstytucyjności w stosunkach cywilnoprawnych po wyroku TK, a zwłaszcza jakie środki prawne mogą wykorzystać jednostki w celu ochrony swych wolności i praw?
Publikacja jest podsumowaniem konferencji naukowej, która odbyła się w siedzibie Trybunału Konsty... more Publikacja jest podsumowaniem konferencji naukowej, która odbyła się w siedzibie Trybunału Konstytucyjnego w dniu 26 listopada 2015 r. Omawia problem wyznaczenia granicy między kontrolą konstytucyjności prawa a stosowaniem prawa przez najwyższe organy władzy sądowniczej – Trybunał Konstytucyjny, Sąd Najwyższy i Naczelny
Sąd Administracyjny. Odpowiada na pytanie, na ile konstytucyjne ramy kompetencyjne każdego z tych organów pozostają adekwatne do praktyki orzeczniczej, która wskazuje na przenikanie się ich ról.
Autorzy omawiają budzące w praktyce sądowej wątpliwości związane z:
– dopuszczalnością kontroli konstytucyjności prawa przez sądy,
– prawotwórczym charakterem uchwał Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego,
– znaczeniem orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego dla orzecznictwa sądów w sprawach indywidualnych oraz
– dopuszczalnością kontroli przez Trybunał Konstytucyjny okoliczności faktycznych związanych z pytaniem prawnym lub skargą konstytucyjną.
Z kwestiami tymi wiąże się również problem praktyczny, dotyczący sposobu procedowania w sprawach pozostających na styku kontroli zgodności norm i stosowania prawa, a także sposobu uzasadniania podejmowanych decyzji procesowych.
Książka ta stanowi studium z zakresu prawa konstytucyjnego. Jej zasadniczym celem jest potwierdze... more Książka ta stanowi studium z zakresu prawa konstytucyjnego. Jej zasadniczym celem jest potwierdzenie tezy, że wolność umów stanowi podstawowe prawo każdego człowieka gwarantowane przez Konstytucję RP z 1997 r., a ograniczenia tej wolności – tak w wymiarze formalnym, jak i materialnym – muszą odpowiadać konstytucyjnym warunkom ingerencji państwa w status jednostki. Chociaż obowiązująca Konstytucja nie przewiduje przepisu wprost afirmującego wolność umów, stawiam tezę, że można ją wyprowadzić w drodze wnioskowań z szeregu jej przepisów, a przede wszystkim z art. 31 ust. 1 i 2 Konstytucji. W konsekwencji jej ograniczenia muszą odpowiadać tak materialnym, jak też formalnym wymaganiom ustrojowym dotyczącym ingerencji w status jednostek, określonym w art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji.
__________
"Freedom of contract and its limitations under the Constitution of the Republic of Poland"
The aim of the book is to determine whether freedom of contract – understood as a natural predisposition of every person to shape their own life situation, primarily through the acquisition of goods and services – could be recognized as a constitutionally protected fundamental right, and if so, what is the nature of its constitutional protection, what is its scope, and how it should be restricted by the State.
Although the Constitution of Poland contains no provision expressly providing the freedom of contract as a fundamental right, it has been proved that there are sufficient grounds to consider it as such right protected by the Constitution. The basic idea is that all constitutionally protected fundamental rights are not merely provisions (editorial units) of the text of the Constitution, but rather the legal standards (legal norms) inferred from the text and rooted in the inherent and inalienable human dignity (vide: Article 30 of the Constitution) and widely recognized as human freedoms.
It was assumed that sources of the constitutional freedom of contract are mainly Article 31 (1) and (2) of the Constitution which state that freedom of the person shall receive legal protection; Article 20 and Article 22 which express the freedom of economic activity, Article 64 (1) and (2) stipulating the right to property, other property rights and the right of succession. The source of constitutional freedom of contract is also Article 47 which provides the right to legal protection of a person's freedom to make decisions about his or her personal life.
The content of the constitutional freedom of contract is determined by natural abilities of individuals. This freedom covers, in particular, the choice of the contractor, the purpose and content of the contract, the consequences of default and the choice of form and mode of its stipulated provisions. The roots of freedom of contract, as a legal norm protected under Polish Constitution, should, consequently, be sought in natural (meta-positivistic) law.
Freedom of contract is a value guaranteed and protected in law (vide: Article 31 (1) of the Constitution). Following that, the first and foremost obligation of public authorities are to refrain from interfering with the contractual relationship between private parties if not necessary in the democratic state ruled by law. Furthermore, the Constitution requires the legislator to protect legally the manifestations of this freedom (i.e. the contract itself and its socio-economic consequences), to protect against the abuse of freedom by natural or legal entities and infringements by third parties. Under Polish law, the basic legal instrument providing such protection are legal acts under the civil law.
Freedom of contract can be limited by the state, both in terms of the scope the freedom itself (the scope of activities), as well as the scope of its legal protection. Moreover, by way of the inherent limitation of constitutional freedom of contract, it is inadmissible to decide on the legal obligations of third persons and to influence the scope of authority of state bodies. The agreement between private parties does not have the power to alter, amend or repeal their legal duties stipulated in the sources of universally binding law, except in the case of a definite statutory permission. The constitutional freedom of contract does not cover agreements for an impossible performance by man (i.e. beyond human capacity). Furthermore, the Constitution itself – in its directly applicable rules, sometimes called "barrier clauses", sets the ultimate limits of fundamental rights. Such constitutional provisions are directly applicable, also in horizontal relationships (known as a horizontal effect of fundamental rights). These rules cover the following in particular: non-infringement of dignity of the person (Article 30), non-discrimination rule (Article 32 (2)) and non-permanent employment of children under 16 years of age (Article 65 (3)).
It has been established that among all legal provisions regulating contractual relationship in the Polish legal system, there are norms that restrict the freedom of contracts, both in public and private law, and non-restricting norms which only shape or specify the exercise of constitutional freedom.
Concerning freedom of contract as the fundamental right of every individual and legal entities (except the State Treasury, other state or public legal entities and the local self-government units) guaranteed by the Constitution, the restrictions of this freedom – both formal and material – must correspond to the constitutional requirements of state interference in the status of the individual. It means that all provisions must be prescribed by the statute (or in the other sources of universally binding law). They must also be consistent with the principle of proportionality and do not violate the essence of freedom (the state may not eliminate freedom of contract – as a tool of expressing the will and autonomy of individuals, as a whole institution). All restrictions must be prescribed in a way to ensure the legal security of all entities as provided by Article 2 of the Constitution.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 2023
Państwo i Prawo, 2024
Commentary on the Constitutional Tribunal’s Judgment of 12 December 2023 (P 20/19) The article pr... more Commentary on the Constitutional Tribunal’s Judgment
of 12 December 2023 (P 20/19)
The article provides a critical commentary on the Constitutional
Tribunal’s judgment of 12 December 2023 (P 20/19). In this judgment, the
Tribunal examined the constitutionality of a provision in the Act on Spatial
Planning which provides for the obligation to remove advertising media devices
inconsistent with the spatial order principles stipulated by the municipal council
resolution. According to the Tribunal, the obligation to remove advertising
media devices constitutes expropriation in the constitutional sense. This would
necessitate awarding fair compensation to their owners, obliged to remove these
devices. The author critically assesses this stance in the commentary on the
judgment. In his view, there is no basis for equating every limitation on property
rights with expropriation, as the Tribunal did. Consequently, there are no constitutional grounds to grant fair compensation for such limitations. The Constitution permits proportional limitations on the owner’s rights that do not require
compensation. There are no grounds to infer a general obligation to compensate
for all legal damages from the Constitution.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 2023
The paper discusses the question of the nature of the forfeiture of the equivalent of a material ... more The paper discusses the question of the nature of the forfeiture of the equivalent of a material benefit, as provided for in the Electoral Code, applied to the financial representative of the committee, and whether and under what conditions this regulation can be considered constitutionally permissible. This issue has not been the subject of extensive doctrinal analysis but is of practical importance. The article discusses the purpose of financing party electoral committees exclusively through the party’s electoral fund, as well as the reasons for introducing the discussed solution into the Electoral Code. Then, guided by the proportionality test developed by the Constitutional Tribunal, an assessment of the usefulness, necessity, and proportionality sensu stricto was carried out. This analysis led to the conclusion that the provisions establishing financial liability for the financial representative are indeed restrictive, but in the existing normative environment, they may be considered as meeting constitutional requirements.
Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, jaki charakter ma wynikający z Kodeksu wyborczego przepadek równowartości korzyści majątkowej realizowany wobec osoby fizycznej – pełnomocnika finansowego komitetu, a także czy i pod jakimi warunkami regulacja ta może być uznana za konstytucyjnie dopuszczalną. Rozważane zagadnienie nie było przedmiotem szerszych analiz w doktrynie. Ma ono przy tym doniosłe znaczenie praktyczne. W artykule omówiono cel finansowania partyjnych komitetów wyborczych jedynie za pośrednictwem funduszu wyborczego partii, a także przyczyny wprowadzenia omawianego rozwiązania do Kodeksu wyborczego. Następnie, kierując się wypracowanym przez Trybunał Konstytucyjny, testem proporcjonalności, dokonano oceny przydatności, niezbędności i zbilansowania (proporcjonalności sensu stricto) obowiązującej regulacji. Analiza ta doprowadziła do wniosku, że przepisy przewidujące odpowiedzialność majątkową pełnomocnika finansowego komitetu wyborczego za zobowiązania komitetu do zwrotu nielegalnie uzyskanych korzyści są co prawda restrykcyjne, ale w istniejącym otoczeniu normatywnym mogą być uznane za spełniające konstytucyjne wymagania.
Studia Prawnicze / The Legal Studies
Artykuł zawiera analizę orzeczeń sądów powszechnych i Sądu Najwyższego z lat 2015–2022, w których... more Artykuł zawiera analizę orzeczeń sądów powszechnych i Sądu Najwyższego z lat 2015–2022, w których sądy dokonały oceny konstytucyjności przepisu ustawy i – uznając przepis ustawowy za niekonstytucyjny – odmówiły jego zastosowania w konkretnej sprawie. Zjawisko to określa się mianem tzw. rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa. Tekst podzielony jest na trzy części. W części pierwszej objaśniono przyczyny, dla których sądy decydują się na pominięcie przepisu ustawy uznawanego przez nie za niekonstytucyjny. W części drugiej przedstawiono klasyfikację odnotowanych sposobów rozproszonej kontroli konstytucyjności ustaw w przyjętym rozumieniu. W części trzeciej zasygnalizowano problemy, jakie wiążą się z konsekwencjami odmowy zastosowania przez sąd przepisu ustawy ze względu na jego niekonstytucyjność. The article analyses judgments of common courts and the Supreme Court issued between 2015 and 2022, in which courts assessed the constitutionality of a statutory provisions and - finding...
Studia Prawnicze, 2022
The article presents an analysis of judgments of ordinary courts and of the Supreme Cou... more The article presents an analysis of judgments of ordinary courts and of the Supreme Court issued between 2015 and 2022, in which courts assessed the constitutionality of statutory provisions and, upon finding them unconstitutional, refused to apply them in the case in question. This phenom-enon is called diffuse control of the constitutionality of law (judicial review). The text is divided into three parts. The first part is aimed at explaining the reasons why courts decide to omit provision of statutes which they consider unconstitutional. The second part presents a classification of the methods of diffuse control of the constitutionality of law. The third part highlights the consequences of a court’s refusal to apply a provision of an act due to its unconstitutionality.
Prawo w czasie pandemii COVID-19", 2022
Celem artykułu jest zasygnalizowanie wybranych problemów dotyczących ochrony wolności i praw jedn... more Celem artykułu jest zasygnalizowanie wybranych problemów dotyczących ochrony wolności i praw jednostki w sytuacji zagrożenia zdrowia w związku z rozprzestrzenianiem się choroby COVID-19 na przykładach pojawiających się w orzecznictwie europejskich sądów konstytucyjnych, które orzekały o przepisach wprowadzonych w celu zwalczania pandemii.
W opracowaniu omówiono ponadto problem oceny proporcjonalności ingerencji, a zwłaszcza przydatności i niezbędności konkretnych środków zastosowanych przez prawodawcę dla ochrony życia i zdrowia, w sytuacji naukowej niepewności co do skali zagrożenia i optymalnych sposobów jego usuwania. Odwołując się do znanej prawu unijnemu zasady ostrożności (precautionary principle), rozważono możliwość złagodzenia surowych rygorów konstytucyjnej zasady proporcjonalności wyrażających się w powinności istnienia i wykazania związku przyczynowego między stosowanymi środkami a ich zakładanym skutkiem, oraz konieczności wyboru najłagodniejszej alternatywy. W sytuacji poważnego zagrożenia zdrowotnego, w warunkach naukowej niepewności co do sposobów jego zwalczania i ryzyka poważnych konsekwencji w razie braku działania , dopuszczalność ingerencji nie może zależeć od uzyskania twardych dowodów potwierdzających przydatność i niezbędność proponowanych ograniczeń dla zapewnienia ochrony zdrowia.
Ponadto zwrócono uwagę na konieczność racjonalnego uzasadnienia wprowadzanych przez prawodawcę środków - jako warunku ich konstytucyjności.
Law, Governance and Technology Series, 2020
The chapter is a summary of the analysis contained in chapters of the book regarding European con... more The chapter is a summary of the analysis contained in chapters of the book regarding European constitutional courts' approach to data retention law. It presents an outline of judicial dialogue in this matter. In addition, the constitutional standard concerning both the data retention mechanism itself and the premises for providing access to retained data are indicated.
Prawo do wolnych wyborów w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Konstytucj... more Prawo do wolnych wyborów w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.04.1997 r. normuje sposoby wyłaniania osób, które sprawują władzę w państwie. Wskazuje, że wybory mają być powszechne i bezpośrednie, a głosowanie tajne. Dodatkowo w przypadku wyboru Prezydenta, przedstawicieli organów jednostek samorządu terytorialnego oraz posłów wybory mają być równe. Proporcjonalne wybory są wymagane jedynie w przypadku wyborów do Sejmu. W Konstytucji znalazły się również normy wskazujące czynne i bierne prawo wyborcze obywateli polskich. Ustawa zasadnicza nie zawiera jednak żadnego przepisu, gwarantującego wprost prawo do wolnych wyborów. Prawo to ustanawia natomiast art. 3 Protokołu dodatkowego nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 20.03.1952 r. 1. Protokół ten został przedstawiony państwom członkowskim 20.03.1953 r. i po uzyskaniu dziesięciu ratyfikacji wszedł w życie 18.05.1954 r. Jest on tekstem odrębnym od Konwencji pod względem redakcyjnym. Jednak mimo tej odrębności jego postanowienia uznane są "za dodatkowe artykuły Konwencji, a wszystkie przepisy Konwencji będą stosowane odpowiednio" (art. 5 Protokołu nr 1). Tak więc, w wymiarze materialnym, można mówić o zintegrowaniu protokołu z Konwencją 2. Protokół, podobnie jak Konwencja, wyznacza wspólny europejski standard, do którego przestrzegania zobowiązane są państwa Rady Europy, które ratyfikowały Protokół.
The problem of implementation of the principle of equality and anti-discrimination clause in priv... more The problem of implementation of the principle of equality and anti-discrimination clause in private law causes controversies. It results from the fact that the civil law regulates the horizontal relationships between equal subjects. It is based on the freedom (the autonomy of will) of individuals, in the nature of which are the discretion and subjectivism of the choices that do not concern the equality criteria. In its broad sense, the principle of equality, by contrast, is based on the objectifying of the criteria of the choices (actions) made by the subjects of law. Prima facie, application of the abovementioned equality principles in the private law relationships will stay in contrary to the freedom understood as the ability of the free creation of your own life and legal situation. The article concerns some matters connected with the application of the principle of equality and the prohibition of discrimination, which are stipulated in the Polish Constitution, in Polish private...
Law, Governance and Technology Series, 2021
The book analyses the impact the jurisprudence of the constitutional courts of EU Member States a... more The book analyses the impact the jurisprudence of the constitutional courts of EU Member States and the Court of Justice of the European Union has had on the perception of freedom of communications in the digital era with respect to these courts’ judgments regarding regulating storage and access to telecommunications data (known as telecommunications data retention) from 2008 to 2017. To do so, it examines the jurisprudence of the constitutional courts of Austria, Bulgaria, Cyprus, Czech Republic, Ireland, Germany, Poland, Portugal, Romania, Slovenia, and Slovakia, i.e. those courts that have already ruled on domestic provisions regulating telecommunications data retention. Further, it investigates the judgments of the Court of Justice of European Union regarding directive 2006/24/EC regulating telecommunications data retention along with relevant jurisprudence of the European Court of Human Rights. As such, the book provides a comparative study of jurisprudence and national measures to implement the Data Retention Directive. Moreover, the book discusses whether our current understanding of protection of freedom of communications guaranteed by the constitutions of EU member states and the EU Charter of Fundamental Rights, which was developed in the era of analogue communications, remains accurate in the era of digital technologies and mass surveillance (simultaneously applied by states and private corporations). In this context, the book reconstructs constitutional standards that currently apply in the EU towards data retention. This book presents a unique comparative analysis of all judgments concerning Directive 2006/24/EC, which can be used in the legislative process on the EU forum aimed at introducing new principles of data retention and by constitutional courts in the context of comparative argumentation.
Review of Central and East European Law, 2021
The article discusses the concept of personal autonomy as a constitutional fundamental right prot... more The article discusses the concept of personal autonomy as a constitutional fundamental right protected by the Polish Constitution of 1997. Autonomy is not only a constitutional value of an unspecified character but also a right with its own specific normative content. Personal autonomy, also called the right to self-determination, is rooted in natural law. The scope of its constitutional protection is determined and – simultaneously – limited by constitutional standards of an absolute character such as human dignity, non-discrimination, and the like. Autonomy as a constitutional right may be subjected to further restrictions imposed by the legislator in accordance with the principle of proportionality. The legal status of an individual’s right to self determination is thus determined by all the prohibitions and orders resulting directly from the Constitution as well as sub-constitutional statutory provisions which respect the principle of proportionality requirements.
European Constitutional Courts towards Data Retention Laws. Law, Governance and Technology Series, vol 45. Springer, Cham., 2021
On 30 July 2014, the Constitutional Tribunal delivered a long-awaited judgment in which it assess... more On 30 July 2014, the Constitutional Tribunal delivered a long-awaited judgment in which it assessed the compatibility of particular provisions of domestic law on covert electronic surveillance with the Constitution and the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms. The case was heard after seven joint motions were filed in 2011 and 2012 by the Human Rights Defender (Ombudsman) and the Attorney General. The Tribunal did not deal with the provisions imposing on telecommunication providers the obligation to retain traffic and localisation data. It assessed only the statutory provisions on police and secret services’ access to retained data. The chapter discusses the roots of data retention in Poland, previous case law as well as legal effects of the Tribunal’s judgment of 2014 and its implementation by the legislator.
International Journal of Constitutional Law, Oxford University Press, 2022
In 2006 the European Union (EU) adopted a directive which imposed on telecommunication operators ... more In 2006 the European Union (EU) adopted a directive which imposed on telecommunication operators an obligation to store all the telecommunication data (data retention) and provide access to retained data to state authorities in order to combat serious crime. The new legislation had to been implemented by all EU Member States. Immediately after the directive was issued, it triggered controversy. Substantial reservations against this measure had been confirmed by five European constitutional courts already within the first eight years since its introduction. In 2014 the Court of Justice of the European Union (CJEU) also acknowledged those reservations. Since then, further European constitutional courts invalidated domestic legislation on data retention. This jurisprudence posed a unique research opportunity to verify whether a genuine judicial dialogue within the varied legal systems occurred in the EU. In this article we analyze jurisprudence of constitutional courts, CJEU, and the European Court of Human Rights (ECtHR) on data retention. We identify interactions between domestic and international standards of privacy protection. The main method employed is a comparative study of all the judgments (following their translation) along with a simultaneous analysis of the common EU regulatory framework that all of those judgments challenged. A pivotal finding was an identification of three basic models clearly describing approaches taken by the constitutional courts involved. As the basis for our models, we used the approach of constitutional courts to two pan-European courts: ECtHR and CJEU. We claim that the analyzed jurisprudence constituted an important building block in the construction of a constitutional tradition relating to the protection of privacy based on the European Convention of Human Rights. Existence of this tradition led to the 2014 CJEU judgment (and to subsequent judgments of national constitutional courts).
Konstytucyjne prawo własności – sposoby naruszenia i środki ochrony. Constitutional right to property - methods of violation and means of protection, 2020
The paper discusses selected issues regarding the assets of the former Employee Holiday Fund in ... more The paper discusses selected issues regarding the assets of the former Employee Holiday Fund in light of the case law of the Constitutional Tribunal and the Supreme Court. The authors draw attention to the civil law consequences of the judgment of the Constitutional Tribunal of 1997 and the lack of immediate implementation thereof by the legislator. The Act of 2015, which was to regulate this matter, not only did not remove unconstitutionality declared by the Tribunal but also complicated the legal status of the Employee Holiday Fund‘s property and the situation of its subsequent buyers. The new law raises serious constitutional reservations, as it may lead to a violation of the acquired rights of private entities.
Review of Central and East European Law 46 (2021) 41-68, 2021
The article discusses the concept of personal autonomy as a constitutional fundamental right prot... more The article discusses the concept of personal autonomy as a constitutional fundamental right protected by the Polish Constitution of 1997. Autonomy is not only a constitutional value of an unspecified character but also a right with its own specific normative content . Personal autonomy, also called the right to self-determination, is rooted in natural law. The scope of its constitutional protection is determined and-simultaneously-limited by constitutional standards of an absolute character such as human dignity, non-discrimination, and the like. Autonomy as a constitutional right may be subjected to further restrictions imposed by the legislator in accordance with the principle of proportionality. The legal status of an individual's right to self-determination is thus determined by all the prohibitions and orders resulting directly from the Constitution as well as sub-constitutional statutory provisions which respect the principle of proportionality requirements.
Content:
1. Introduction
2. Personal Autonomy as a Constitutional Value and a Fundamental
Right – Conceptual Assumptions
2.1. Legal Basis
2.2. Personal Autonomy – “Just” a Value or a Fundamental Right?
2.3. Scope of Personal Autonomy
2.4. Natural Limitations on Personal Autonomy
3. The Concept of Constitutional Limits on Personal Autonomy
3.1. Direct Constitutional Limits of Freedom and Rights – Conceptual
Assumptions
3.2. Human Dignity as the Direct Constitutional Limit of Personal
Autonomy
4. Final Remarks
The chapter is a summary of the analysis contained in chapters of the book regarding European con... more The chapter is a summary of the analysis contained in chapters of the book regarding European constitutional courts' approach to data retention law. It presents an outline of judicial dialogue in this matter. In addition, the constitutional standard concerning both the data retention mechanism itself and the premises for providing access to retained data are indicated.
Palesta, 2020
A Few Remarks on the Concept of a Dispute Over Authorities (in Connection with the Paper by Profe... more A Few Remarks on the Concept of a Dispute Over Authorities (in Connection with the Paper by Professor S. Wronkowska-Jaśkiewicz) – polemic
The article argues with the approach of S. Wronkowska-Jaśkiewicz concerning the competence of the Constitutional Tribunal to settle disputes over authority between central constitutional organs of the State. The authors explain what a disputes over authority is within the
meaning of the Constitution and characterize the essence of this competence vested in the Constitutional Tribunal’s power. They also describe systemic importance of such competence. They argue that the current statutory regulation of the settlement of competence disputes,
which provides for two types of disputes: positive and negative, narrows down the scope of the Tribunal’s power compared to what is prescribed by the Constitution.
Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, 2020
Opracowanie poświęcone jest konstytucyjnym i prawnomiędzynarodowym aspektom wprowadzenia do polsk... more Opracowanie poświęcone jest konstytucyjnym i prawnomiędzynarodowym aspektom wprowadzenia do polskiego systemu prawa przepisów międzyczasowych, regulujących zasiedzenie służebności przesyłu, wprowadzonej do kodeksu cywilnego w 2008 r. Jego celem jest udzielenie odpowiedzi na dwa zagadnienia szczegółowe. Po pierwsze, czy brak wprowadzenia przez ustawodawcę przepisów intertemporalnych z perspektywy czasu, jaki upłynął od wprowadzenia do Kodeksu cywilnego przepisów normujących służebność przesyłu w 2008 r., wymaga obecnie regulacji ustawowej, i czy regulacja taka jest możliwa w świetle standardów wynikających z Konstytucji RP i Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Po drugie zaś, czy wprowadzenie przepisu przewidującego doliczenie do czasu posiadania prowadzącego do nabycia służebności przesyłu przez zasiedzenie nie więcej niż połowy okresu posiadania służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu przed wejściem w życie ustawy nowelizującej, byłoby rozwiązaniem zgodnym z Konstytucją RP i Konwencją europejską. Analiza problemu badawczego prowadzona jest głównie z perspektywy dogmatycznej, z uwzględnieniem orzecznictwa Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Rozważania te prowadzą do konstatacji, że wprowadzenie stosownych przepisów międzyczasowych – i to mimo ponad 12 lat od wejścia w życie przepisów o służebności przesyłu – jest konieczne i w pełni uzasadnione. Przyjęte rozwiązania legislacyjne muszą jednak uwzględniać potrzebę ochrony praw nabytych na podstawie dotychczasowych przepisów, którym rzeczywistą treść normatywną nadało orzecznictwo sądowe. Prawodawca musi zarazem odpowiednio zbilansować kolidujące interesy właścicieli oraz podmiotów, które nabyły służebność przesyłu przez zasiedzenie w dotychczasowym reżimie prawnym.
Państwo i Prawo, 2019
Public Morals as the Grounds for Limitation of Constitutional Freedoms and Rights. The article d... more Public Morals as the Grounds for Limitation of Constitutional Freedoms and Rights.
The article discusses the meaning of the provisions of the Polish Constitution of 1997, referring to morality or public morals, as well as
the practice of their judicial interpretation. The origin of the said
constitutional regulations and the approaches to their interpretation among
legal scholars is also discussed. The case law of the Constitutional Tribunal,
the Supreme Court, and the Supreme Administrative Court is
subsequently analysed. On the basis of these findings, the author’s concept
of public morals as an axiological cornerstone securing the identity
of the so-called political nation is examined. Political nation is understood as a representation of individuals identifying with it, as well
as sharing a minimum set of common values regardless of their origin,
beliefs, worldview, etc. However, the norms, values, ideas or beliefs that
constitute public morals need to be universally accepted and rational to a society living in a specific place and time. Simultaneously, they can justify interfering with freedoms and rights when a specific goal, important in a democratic society ruled by law, cannot be achieved otherwise than through lawmaker’s intervention. As the analysis of case law proves, the Constitutional Tribunal or courts rarely refer to public morals in their judgments. However, when they do so, then, in principle,
they do not make it the basis or grounds for permeating the legal system
with any particular religious worldview. Instead, they try to find the minimum set of moral and/or ethical values shared by the largest possible group of citizens.
![Research paper thumbnail of Prywatność. Wolność u progu D-Day [PRIVACY. FREEDOM ON THE THRESHOLD OF D-DAY]](https://attachments.academia-assets.com/57850839/thumbnails/1.jpg)
]("Gdańskie Studia Prawnicze", tom XL, 2018
The Authors present changes in the latest European Union legislation in the field of privacy prot... more The Authors present changes in the latest European Union legislation in the field of privacy protection. They clearly outline the background and context in which this comprehensive regulation is made, emphasizing the importance of technological and social changes. They report the most important assumptions of new normative act but also present reservations that were formulated while working on these documents. Conducting their considerations, the Authors assume that privacy is a legally protected freedom. They point to new social, technological and cultural phenomena and the threads resulting from them to the privacy of people as well as public safety. They focus mainly on issues of privacy protection in electonic communication. They present main theses from the judgments of international judicial bodies, primarily the ECHR and the CJEU. Finally, they broadly present the findings of the Constitutional Tribunal that were made on the ground of the case under the reference number K 23/11 and a specific test for the evaluation of the constitutionality of the statutory regulation relating to the retention, collection and processing of personal data in modern electonic communication.
Artykuł poświęcony jest ocenie konstytucyjności regulacji przewidujących ograniczenia praw majątk... more Artykuł poświęcony jest ocenie konstytucyjności regulacji przewidujących ograniczenia praw majątkowych odnoszące się do umieszczania tablic i urządzeń reklamowych w perspektywie prawa do równego traktowania. Autor stawia tezę, że wbrew zarzutom Naczelnego Sądu Administracyjnego zawartym w pytaniu prawnym do TK (sygn. P 20/19), obowiązujące przepisy tzw. ustawy krajobrazowej nie naruszają zasady równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji) w zakresie prawa do odszkodowania. W artykule przeprowadzono szczegółowy "test równości" obowiązujących przepisów w zestawieniu z innymi regulacjami ograniczającymi własność i inne prawa majątkowe.
Artykuł poświęcony jest problematyce ochrony praw własności w związku z ustawowymi ograniczeniami... more Artykuł poświęcony jest problematyce ochrony praw własności w związku z ustawowymi ograniczeniami dotyczącymi umieszczania tablic i urządzeń reklamowych. Rozważono w nim, czy tego rodzaju ingerencja w prawa własności może być uważana za wywłaszczenie w rozumieniu Konstytucji, a zatem czy istnieje obowiązek zapłaty słuszne-go odszkodowania zgodnie z art. 21 ust. 2 Konstytucji. Następnie wyjaśniono, czy i w jakim stopniu Konstytucja zobowiązuje ustawodawcę do wprowadzenia odszkodowania za tzw. szkody legalne jako środka łagodzenia ingerencji w prawo własności. Ponad-to rozważono, czy brak odszkodowania za nałożenie tych ograniczeń może być uważany za niekonstytucyjne pominięcie prawodawcze.
Politische Partizipation und bedingungsloses Grundeinkommen – ‚Narrative‘ der Zukunft / Political Participation and Universal Basic Income – ‘Narratives’ of the Future, Leon Hartmann, Sebastian Kaufmann, Bernhard Neumärker, Andreas Urs Sommer (Hg./Eds.), 2024
Basic Income and Constitutionalism Will Our Constitutions Bring Us UBI in the Foreseeable Future?... more Basic Income and Constitutionalism Will Our Constitutions Bring Us UBI in the Foreseeable Future? Democratic states with an established rule of law guaranteed by a constitution appear to be a perfect match for basic income, which is why we want to identify the constitutional foundations for the basic income institution. Every legal regulation in a democratic state, including those relating to basic income, must be consistent with the constitution. Thus, the introduction of UBI in a legal system will not only be a purely political decision. In this regard this paper intends to start a debate on the reconstruction of the constitutional justification of basic income programs, explicitly identifying the constitutional argumentation. This argumentation could then be applied during a legislative process, or within (future) court jurisprudence on the constitutionality of the provisions that regulate these issues. The paper aims to explore whether there are universal, constitutional foundations for this relatively new institution of social policy in constitutional democracies. We hope not only to explain and describe the constitutional premises justifying the introduction of basic income but might also be able to reconstruct those that would require the introduction of basic income in certain socioeconomic situations. For these reasons, constitutionalism might, in future, disseminate the concept of UBI and enforce its introduction.