Łukasz Moll | University of Wroclaw (original) (raw)
Monographs by Łukasz Moll
Wydawnictwo UMK, Toruń, seria Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, 2021
Papers by Łukasz Moll
Journal of Borderlands Studies, 2024
The article aims to initiate a dialogue with Étienne Balibar’s writings on borders, Europe, and u... more The article aims to initiate a dialogue with Étienne Balibar’s writings on borders, Europe, and universalism, in the context of the contemporary transformations of the borders of Europe and the current crisis of universalist politics. Its first motivation is to demonstrate how Balibar’s work could serve as a theoretical framework for border studies to understand the link between the vacillation of borders and the crisis of European universalism. The figure of boundary, limit, or horizon played a key role in the emancipatory narratives on the idea of Europe. Balibar recognized how the metamorphoses of borders revealed the fundamental aporia of European universalism of any kind: each universalism, no matter how inclusive and radical, has to adopt the particular carrier and designate its limits. Hence the politics of universality tends to be border politics: it rests on constant and infinite transgression of the limits to universalism, without the prospect of overcoming the aporia. The second motivation is to revisit Balibar’s philosophy of borders of Europe by drawing out lessons from contemporary research on border transformations. Answering Balibar’s call to the need to theorize pluriversalism, the article shows how European borders became recently the new sites of pluriversal politics.
Decolonial Politics in European Peripheries. Redefining Progressiveness, Coloniality and Transition Efforts, edited BySanja S. Petkovska, 2023
Harshly exploited migrants’ care work plays a fundamental role in the political economy of the re... more Harshly exploited migrants’ care work plays a fundamental role in the political economy of the reproductive social regime in Europe. Different scholars described the instance behind its colonial mechanism of care drain from the Global South to the North, drawing on Hochschild’s term ‘care chains’. Nevertheless, a theoretical reflection on a similar mechanism within Europe remains scarce. Postcolonial sociology suggests that we should not see Europe as a monolith. Eastern Europe and the Balkans need to be re-mapped in the context of a hierarchical model of multiple Europes as the “epigonal Europe” revealing its different and sometimes contradictory contribution to European colonial culture, imperialism, slavery, and servitude. Following this perspective, we will describe one of the internal European “care fixes” with which capitalism responds to the depletion of social reproduction. In particular, the one based on gendered labour migration of postsocialist workers to Spain to be employed as domestic workers, easing the sharpened by austerity programs care crisis in this country, and we will scrutinize accompanying orientalism. Focusing on domestic work, we will show that the extraction process and forms of servitude take place within contemporary Europe despite the lack of a colonial history between its regions in a strict sense. Subsequently, we will argue that postsocialist countries should stop chasing the modernist, colonial project of Western Europe, based on economically competing nation-states, exploitation, and inequalities, including its neoliberal version driven by described here care fix, among other mechanisms.
Praktyka Teoretyczna 2(48), 2023
Jest to artykuł wstępny do numeru tematycznego czasopisma Praktyka Teoretyczna zatytułowanego „An... more Jest to artykuł wstępny do numeru tematycznego czasopisma Praktyka Teoretyczna zatytułowanego „Andrzej Lepper: Kryzys transformacji i polityka populizmu”. Artykuł rozpoczyna się wprowadzeniem, w którym autorzy rozważają przyczyny rosnącego zainteresowania postacią Andrzeja Leppera i wskazują na związane z tym stawki polityczne związane z próbami wprowadzenia nowego rozumienia populizmu. Następnie wskazują, że w historii Leppera, a szerzej: partii Samoobrona, można dostrzec fazę plebsizmu. Był to wczesny etap rozwoju ruchu, przypadający na lata dziewięć-dziesiąte, kiedy to działaczami politycznymi byli ludzie pokrzywdzeni i skupieni na organizowaniu oddolnego oporu społecznego oraz tworzeniu alternatywnych form podmiotowości. Przejście w kierunku populizmu dokonało się po 2001 roku, gdy Lepper i kierownictwo Samoobrony oderwali się od społecznego podłoża, stając się zawodowymi politykami, wypowiadającymi się w imieniu ludu. W kolejnej części artykułu, zestawiając Polskę z Boliwią, autorzy poszukują globalnego momentu populistycznego na peryferiach kapitalizmu. Zaskakująco to właśnie te peryferie – Europa Środkowa i Ameryka Łacińska – okazały się swego rodzaju laboratoriami politycznymi jako obszary, które stworzyły populistyczną odpowiedź na wszechogarniającą politykę neoliberalną.
Citizenship Studies , 2023
In this paper, I present the mobile commons and migrant commoning as the constituent power of a E... more In this paper, I present the mobile commons and migrant commoning as the constituent power of a Europe-to-come. The theoretical basis for the proposed conceptualization comes through a well-known dispute around the concept of the ‘nomos’ that involves Carl Schmitt, on the one hand, and Gilles Deleuze and Félix Guattari, on the other. I revisit this argument, and suggest that it expresses a difference between two ways of constituting Europe. The Schmittean line is organized around current policies of enclosures of borders of EUrope. The nomadic line today takes shape in a migrant (auto)nomos that resists enclosures, institutes mobile commons and possibly transgresses the concept of citizenship to the institution of commonship. I draw on contemporary theories of the commons and commoning to develop arguments for a nomadic approach to European belonging. Besides contributing to the debate on mobile commons, the article intervenes in the discussion on the future constitution of Europe in the context of migration.
Praktyka Teoretyczna 4(46), 2022
The article is the introduction to the special issue of Theoretical Practice which is dedicated t... more The article is the introduction to the special issue of Theoretical Practice which is dedicated to “the communes and other mobile commons”. The editors of the issue explain how we could conceptualize various attempts to create communes in terms of mobile commons and mobile commoning. Since the exemplary case of the Paris Commune many social movements – urban, rural, indigenous, feminist, or migrant – experimented with communes as alternatives to state and capitalism and redefined in this way the meaning of spatial practices, work and the labor movement. Against the assumption that the commune is a necessary localized and sedentary political form, the authors who contributed to the special issue propose to grasp it from the perspective of subversive mobilities: as kinetic entities. The introduction presents the common ground on which these proposals meet each other and come into dialogue. Various models of mobile commons described here – communal, insurgent, liminal, temporary, latent, care, fugitive, maroon, black, indigenous, undercommons, uncommons, and many more – testify of a recent mobility turn in the theories of the commons.
Praktyka Teoretyczna 4(46), 2022
The article was written as an intervention piece in the midst of the massive escape of war refuge... more The article was written as an intervention piece in the midst of the massive escape of war refugees to Poland during the first four weeks of the war in Ukraine (24 February-24 March 2022). It aims to map and discuss the condition of grassroots hospitality (and inhospitality) in Poland between Autumn 2021 and Spring 2022. It was a time of shifting context in terms of policies: from the state of exception, migrant push-backs, and walling the border with Belarus, to the policy of solidarity with war refugees, legitimized huma-nitarianism and open border with Ukraine. In the course of half a year, the frames of bottom-up hospitality on Eastern borders of Poland changed entirely and abruptly. When a couple of thousands of migrants from the Middle East and beyond were camping in the border zone between Belarus and Poland, unable to claim asylum in the EU, practices of solidarity from the bottom up were barely tolerated by Polish state, if not criminalized and condemned. In these realities, structures of support remained an informal, fugitive, and underground network. But with the Russian attack on Ukraine on 24th February 2022, Poland opened its border for the unprecedented arrival of over two million
(during first month of the war) and bottom-up solidarity became a massive response of Polish society, which started to organize shelters, transportation, food and medici-nes. The same politicians and media which were fighting hospitality to migrants — in terms of ‘crimes of solidarity’ — on the border with Belarus, this time welcomed it with enthusiasm and support. The article proposes to view the nascent rise of grassroots hospitality with Ukrainian migrants in terms of ‘mobile commoning’: precarious, makeshift and autonomous practices of solidarity with people on the move. Mobile commoning is considered here as potential basis for a different migration policy in the EU. At the same time, the Polish case is analyzed as an instructive study of the limits of political universalism which are constructed at and by the borders.
Kultura i Społeczeństwo, 2022
The aim of the article is twofold. First of all, it provides a commentary onthe growing interest ... more The aim of the article is twofold. First of all, it provides a commentary onthe growing interest in people’s history in Polish academic circles and publicdebate. The author questions why Polish authors omit the role played by thecommons in their research, despite this phenomenon being crucial for historians of the plebeian classes in other countries. Secondly,by reflecting on this particular omission by Polish scholars, he strives to make a more general point concerning conceptualizations of the commons, and specifically the plebeian commons. The article demonstrates that the commons constructed and reproduced by subaltern groups are characterized by their fleeting nature. This is because plebeiansubjectivities — in their struggles to defend the commons against enclosures —use a strategy of evading representatives of the state and capital. Their commons thereby become to a large degree imperceptible, including to scholars studying thearchives kept by the dominant classes. But the fact that plebeian commons eludethe archives does not necessarily mean that they do not exist, or that they cannotsurvive. In his conclusion, the author sketches out the paradigm of “historical asociology” as a possible solution in studying illegible and latent forms of the commons. This proposal is inspired by those scholars of the plebeian classes who focused on the role of the commons in reproducing autonomous and masterlessways of living.
Praktyka Teoretyczna 3(37), 2020
Artykuł stanowi propozycję filozofii podmiotu politycznego, która uwzględniałaby osiągnięcia dwóc... more Artykuł stanowi propozycję filozofii podmiotu politycznego, która uwzględniałaby osiągnięcia dwóch (zwykle niewchodzących ze sobą w dialog) tradycji badawczych. Z jednej strony historii oddolnej, z drugiej – nowego materializmu, zainteresowanego kształtowaniem się wspólnot wielogatunkowych. W kolejnych rozdziałach eseju autorzy pokazują, dlaczego koncepcja motłochu (jako podmiotu wielogatunkowego) może okazać się bardzo dobrym narzędziem, użytecznym zarazem do studiowania historii klas podporządkowanych, jak i do budowania nowej polityki w warunkach kryzysu klimatycznego. Proponowany przez nich kierunek polega na oparciu sprawczości ludzkich i nie-ludzkich zdominowanych na praktykach wielogatunkowego uwspólniania.
Border and Regional Studies, 2022
ed. Wojciech Mazan, Trouble in Paradise, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuk, Warszawa 2021, 2021
The article from the exhibition catalogue "Trouble in Paradise", presented at Biennale Venice in ... more The article from the exhibition catalogue "Trouble in Paradise", presented at Biennale Venice in the Polish Pavilion.
The full catalogue will be available to read in 2021.
red. Wojciech Mazan, Trouble in Paradise, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuk, Warszawa 2021, 2021
Tekst z katalogu wystawy "Trouble in Paradise", która będzie prezentowana w ramach Pawilonu Polsk... more Tekst z katalogu wystawy "Trouble in Paradise", która będzie prezentowana w ramach Pawilonu Polskiego na Biennale Wenecja.
Całość katalogu dostępna będzie w roku 2021.
Praktyka Teoretyczna 2(36), 2020
The article joins the recent discussion, led by theorists of the commons, on the meaning of "comm... more The article joins the recent discussion, led by theorists of the commons, on the meaning of "commoning". It proposes to recognize as the main feature of the practice of commoning the capacity to reproduce the autonomy of plebeian life-worlds that could possibly lead to a post-capitalist future. The identification of commoning as the activity of marginal subjectivities is presented here with the example of gleaning. This traditional activity of the poor is reexamined in the article as an ambiguous practice that escapes the binaries of activity and passivity, positivity and negativity, production and reproduction. Gleaning, with its reproductive capacities, serves as a model for commoning, understood as the new philosophy of praxis, which is much needed in the times of ecological catastrophe and the broken connection between labour and care. The history of struggles around gleaning and the commons, and the figures of the poor female harvester (glaneuse) and urban ragpicker (chiffonier) are recalled in the article in order to recognize the much devaluated potential of commoning to interrupt the history of blind producti-vism and, together with reclaiming the commons, to also reclaim our future.
"Studia Socjologiczne" 4(235), 2019
Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza przywołuje nowe rekonceptualizacje teorii akumulacji... more Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza przywołuje nowe rekonceptualizacje teorii akumulacji pierwotnej kapitału w celu wykazania, że akumulacja pierwotna jest ciągłym i stale rosnącym na znaczeniu elementem współczesnego kapitalizmu. Teza ta opiera się na dwóch tradycjach myśli marksistowskiej: 1) mniejszościowym
materializmie; 2) marksizmie dobra wspólnego. W części drugiej artykuł wykazuje, że pisma Karola Marksa zawierają wizję komunizmu dóbr wspólnych, która pozostaje w opozycji do stale powracających kapitalistycznych grodzeń. Wizja ta obecna jest przede wszystkim
w pismach późnego Marksa, poświęconych zwłaszcza kontekstom niezachodnim i własności komunalnej. Najnowsze teorie w obszarze myśli marksistowskiej wraz z lepszym dostępem do prac późnego Marksa stwarzają okazję do przemyślenia nowych perspektyw kommonizmu dóbr wspólnych. Zadanie to jest tym pilniejsze, że współcześnie mamy do czynienia z omówionymi w części trzeciej zjawiskami, które zbiorczo określić można mianem korupcji komuny („uberyzacja” ekonomii współdzielenia czy neoekstraktywizm tego, co wspólne).
Praktyka Teoretyczna 1(31)2019, 2019
The subject of the article is the recent rise in significance of anti-communist discourses on the... more The subject of the article is the recent rise in significance of anti-communist discourses on the example of Polish anti-communism. The aim of the article is twofold. Firstly, to test the limits of usefulness of the theory of hegemony in the critique of anti-communism. I claim that it remains operative as an analytic tool to track practical uses of anti-communism in political rivalry, but it is unable to conceptualize more systemic and non-apparent operations of anti-communist logics in the machinery of contemporary capitalism. I propose an alternative interpretation of anti-communism, drawing mostly on post-operaist Marxism of the common and acknowledging its theoretical assumptions with recent research on the Polish popular classes and their bottom-up social practices. Secondly, I present a hypothesis, according to which proper understanding of the particular example of Polish anti-communism could be helpful to understand the functioning of universal anti-communism as a reaction to the struggles to institute the common.
Civitas. Studia z Filozofii Polityki
The article aims to challenge the narrative on modernity, which was presented by Carl Schmitt in ... more The article aims to challenge the narrative on modernity, which was presented by Carl Schmitt in his book The Nomos of the Earth. The publication of Polish translation of this classic book is a good opportunity to re-think the conditions of possibility of Schmitt’s philosophical and geopolitical discourse. The German jurist described the formation of Eurocentric and stato-centric global order (nomos) in a way, that delegitimized the practices of resistance as unlawful (anomos). The author proposes – following Gilles Deleuze and Félix Guattari – to re-interpret the terms nomos and anomos in order to present anomos in positive way, as a potentiality to form an alternative political order. In conclusion the author tries to convince that the order of anomos is based upon the development of the commons and its contemporary manifestations express themselves in the practices of social movements, which disturb linear vision of history.
Praktyka Teoretyczna, 2016
Abstrakt: Niniejszy artykuł stanowi próbę wypracowania narzędzi teoretycznych służących do analiz... more Abstrakt: Niniejszy artykuł stanowi próbę wypracowania narzędzi teoretycznych służących do analizy europejskiego reżimu migracyjnego przy pomocy pojęć używanych przez filozofów polityki związanych z podejściem biopolitycznym. Wykorzystując prace z zakresu border studies i migration studies, autor diagnozuje kryzys tradycyjnie rozumianego konceptu granicy, a wraz z nim ładu postwestfalskiego. Lokując załamanie się porządku opartego na triadzie suwerenność-terytorium-populacja w kontekście neoliberalnego reżimu akumulacji kapitału, autor proponuje ujmować granice jako produktywne urządzenia wzmacniające przepływy warte trwania i blokujące niepożądane formy cyrkulacji. W konkluzji artykuł wskazuje na niemożliwość współistnienia w dłuższej perspektywie swobody przepływu wewnątrz Unii Europejskiej i arbitralnych mechanizmów kontroli wymierzonych w migrantów zewnętrznych. Utrzymywanie tego stanu rzeczy skutkuje zatarciem podziału wnętrze/zewnętrze i utraty stabilnego związku granic z terytorium, przez co urządzenia powołane do ochrony swobody mobilności stają się dla niej głównym zagrożeniem Słowa kluczowe: biopolityka, reżim migracyjny, autonomia migracji, limologia, polityka migracyjna Unii Europejskiej
NOTES ON EUROPE. THE DOGMATIC SLEEP. Proc. Edited by Eduarda Neves, Luís Lima e Nuno Faleiro Rodrigues. Porto: CEAA / ESAP-CESAP, 2020
The ongoing crisis of identity of Europe is related to deep transformations of European borders. ... more The ongoing crisis of identity of Europe is related to deep transformations of European borders. Today's borders no longer lie at the limits of territorial order. We live in turbulent times of shifting and metamorphosing of the European borders. In this critical context new geopolitical imaginaries of Europe are much needed. We argue that in our situation analogous representational crisis of Europe which arose at the end of the Middle Ages is worth examining. The collapse of medieval vision of the world, in which "res publica christiana" played the crucial part, was followed by the revolution in mapping of space with portolans, scientific cartography and secularization of knowledge. One of the most imaginative and confusing cartographer of the passage from political theology of papacy and empire to modern territorial state system was the 14th century priest, Opicinus de Canistris. Our theoretical attempt is a part of renewed interest in Opicinus' work (K. Whittington, V. Morse). We propose the analysis of his maps in the light of medieval theories of political body. Rapid social changes enabled Opicinus to combine theological and secular arguments in order to represent deterritorialization of Europe (as understood by Deleuze and Guattari). Opicinus experienced new possibilities of mapping space before Eurocentric reterritorialization of the globe took place (as described by Carl Schmitt in The Nomos of the Earth). His discovery of forces of immanency and free flows of desire may be of actual relevance today when spatial order of Europe passes through profound transformations of unknown destination. Deleuzian reading of Opicinus' body-worlds could contribute to deepening our imagination into cartography of the anomos, of autonomous and mobile force of migrants who cease to be organized by paradigm of inhospitable European sovereignty.
Praktyka Teoretyczna, 2015
Abstrakt: Artykuł stanowi próbę osadzenia najważniejszych prac Petera Linebaugha na tle współczes... more Abstrakt: Artykuł stanowi próbę osadzenia najważniejszych prac Petera Linebaugha na tle współczesnych teorii tego, co wspólne (the common), w szczególności w zestawieniu z biopolitycznym paradygmatem Antonia Negriego i Michaela Hardta. Dorobek amerykańskiego historyka na gruncie polskim pozostaje mało znany, mimo że jego prace z zakresu historii społecznej, dziejów ruchu robotniczego, kolonialnego Atlantyku czy globalnych grodzeń (enclosures) mogą być inspirujące nie tylko dla historyków, ale i dla teorii społecznej. Linebaugh przyglądając się zaniedbywanym przez historyków losom grup zdominowanych w okresie formowania się kapitalizmu, wyprowadza nowe ujęcia pojęć takich jak klasa robotnicza, walka klasowa, commoning czy dobra wspólne (the commons) oraz kreśli ambitną, transnowoczesną genezę globalnego kapitalizmu. Artykuł wskazuje na użyteczność jego perspektywy badawczej w dobie kapitalizmu biopolitycznego.
Praktyka Teoretyczna, 2017
Abstrakt: W artykule proponuję spojrzeć na globalny, wielokierunkowy ruch na rzecz dóbr wspólnych... more Abstrakt: W artykule proponuję spojrzeć na globalny, wielokierunkowy ruch na rzecz dóbr wspólnych (the commons) jako na projekt pozostający w horyzoncie wyznaczonym przez Kapitał Karola Marksa. Traktuję to, co wspólne (the common), jako niekapitalistyczną alternatywę zorganizowaną wokół praktyk bezpośrednich wytwórców, którzy w warunkach kapitalizmu doświadczają nie tylko wywłaszczenia na mocy ekstrakcji wartości dodatkowej, ale także utraty całego bogactwa społecznego na skutek dominacji formy towarowej. Na przykładzie pism Róży Luksemburg oraz wspólnych prac Antonia Negriego i Michaela Hardta wskazuję na słabości perspektywy, która wiąże to, co wspólne, z zanikaniem zewnętrza systemu kapitalistycznego i transformacją jego wnętrza. Za Massimo de Angelisem przeciwstawiam tej perspektywie ujęcie tego, co wspólne, jako zewnętrza, zaś za Giorgiem Agambenem wskazuję na franciszkańską formę życia jako projekt wychodzący poza podział wnętrze/zewnętrze. Odmienne interpretację tego, co wspólne, na tle problematyki wnętrza i zewnętrza odsyłają do rywalizujących wizji komonizmu.
Wydawnictwo UMK, Toruń, seria Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, 2021
Journal of Borderlands Studies, 2024
The article aims to initiate a dialogue with Étienne Balibar’s writings on borders, Europe, and u... more The article aims to initiate a dialogue with Étienne Balibar’s writings on borders, Europe, and universalism, in the context of the contemporary transformations of the borders of Europe and the current crisis of universalist politics. Its first motivation is to demonstrate how Balibar’s work could serve as a theoretical framework for border studies to understand the link between the vacillation of borders and the crisis of European universalism. The figure of boundary, limit, or horizon played a key role in the emancipatory narratives on the idea of Europe. Balibar recognized how the metamorphoses of borders revealed the fundamental aporia of European universalism of any kind: each universalism, no matter how inclusive and radical, has to adopt the particular carrier and designate its limits. Hence the politics of universality tends to be border politics: it rests on constant and infinite transgression of the limits to universalism, without the prospect of overcoming the aporia. The second motivation is to revisit Balibar’s philosophy of borders of Europe by drawing out lessons from contemporary research on border transformations. Answering Balibar’s call to the need to theorize pluriversalism, the article shows how European borders became recently the new sites of pluriversal politics.
Decolonial Politics in European Peripheries. Redefining Progressiveness, Coloniality and Transition Efforts, edited BySanja S. Petkovska, 2023
Harshly exploited migrants’ care work plays a fundamental role in the political economy of the re... more Harshly exploited migrants’ care work plays a fundamental role in the political economy of the reproductive social regime in Europe. Different scholars described the instance behind its colonial mechanism of care drain from the Global South to the North, drawing on Hochschild’s term ‘care chains’. Nevertheless, a theoretical reflection on a similar mechanism within Europe remains scarce. Postcolonial sociology suggests that we should not see Europe as a monolith. Eastern Europe and the Balkans need to be re-mapped in the context of a hierarchical model of multiple Europes as the “epigonal Europe” revealing its different and sometimes contradictory contribution to European colonial culture, imperialism, slavery, and servitude. Following this perspective, we will describe one of the internal European “care fixes” with which capitalism responds to the depletion of social reproduction. In particular, the one based on gendered labour migration of postsocialist workers to Spain to be employed as domestic workers, easing the sharpened by austerity programs care crisis in this country, and we will scrutinize accompanying orientalism. Focusing on domestic work, we will show that the extraction process and forms of servitude take place within contemporary Europe despite the lack of a colonial history between its regions in a strict sense. Subsequently, we will argue that postsocialist countries should stop chasing the modernist, colonial project of Western Europe, based on economically competing nation-states, exploitation, and inequalities, including its neoliberal version driven by described here care fix, among other mechanisms.
Praktyka Teoretyczna 2(48), 2023
Jest to artykuł wstępny do numeru tematycznego czasopisma Praktyka Teoretyczna zatytułowanego „An... more Jest to artykuł wstępny do numeru tematycznego czasopisma Praktyka Teoretyczna zatytułowanego „Andrzej Lepper: Kryzys transformacji i polityka populizmu”. Artykuł rozpoczyna się wprowadzeniem, w którym autorzy rozważają przyczyny rosnącego zainteresowania postacią Andrzeja Leppera i wskazują na związane z tym stawki polityczne związane z próbami wprowadzenia nowego rozumienia populizmu. Następnie wskazują, że w historii Leppera, a szerzej: partii Samoobrona, można dostrzec fazę plebsizmu. Był to wczesny etap rozwoju ruchu, przypadający na lata dziewięć-dziesiąte, kiedy to działaczami politycznymi byli ludzie pokrzywdzeni i skupieni na organizowaniu oddolnego oporu społecznego oraz tworzeniu alternatywnych form podmiotowości. Przejście w kierunku populizmu dokonało się po 2001 roku, gdy Lepper i kierownictwo Samoobrony oderwali się od społecznego podłoża, stając się zawodowymi politykami, wypowiadającymi się w imieniu ludu. W kolejnej części artykułu, zestawiając Polskę z Boliwią, autorzy poszukują globalnego momentu populistycznego na peryferiach kapitalizmu. Zaskakująco to właśnie te peryferie – Europa Środkowa i Ameryka Łacińska – okazały się swego rodzaju laboratoriami politycznymi jako obszary, które stworzyły populistyczną odpowiedź na wszechogarniającą politykę neoliberalną.
Citizenship Studies , 2023
In this paper, I present the mobile commons and migrant commoning as the constituent power of a E... more In this paper, I present the mobile commons and migrant commoning as the constituent power of a Europe-to-come. The theoretical basis for the proposed conceptualization comes through a well-known dispute around the concept of the ‘nomos’ that involves Carl Schmitt, on the one hand, and Gilles Deleuze and Félix Guattari, on the other. I revisit this argument, and suggest that it expresses a difference between two ways of constituting Europe. The Schmittean line is organized around current policies of enclosures of borders of EUrope. The nomadic line today takes shape in a migrant (auto)nomos that resists enclosures, institutes mobile commons and possibly transgresses the concept of citizenship to the institution of commonship. I draw on contemporary theories of the commons and commoning to develop arguments for a nomadic approach to European belonging. Besides contributing to the debate on mobile commons, the article intervenes in the discussion on the future constitution of Europe in the context of migration.
Praktyka Teoretyczna 4(46), 2022
The article is the introduction to the special issue of Theoretical Practice which is dedicated t... more The article is the introduction to the special issue of Theoretical Practice which is dedicated to “the communes and other mobile commons”. The editors of the issue explain how we could conceptualize various attempts to create communes in terms of mobile commons and mobile commoning. Since the exemplary case of the Paris Commune many social movements – urban, rural, indigenous, feminist, or migrant – experimented with communes as alternatives to state and capitalism and redefined in this way the meaning of spatial practices, work and the labor movement. Against the assumption that the commune is a necessary localized and sedentary political form, the authors who contributed to the special issue propose to grasp it from the perspective of subversive mobilities: as kinetic entities. The introduction presents the common ground on which these proposals meet each other and come into dialogue. Various models of mobile commons described here – communal, insurgent, liminal, temporary, latent, care, fugitive, maroon, black, indigenous, undercommons, uncommons, and many more – testify of a recent mobility turn in the theories of the commons.
Praktyka Teoretyczna 4(46), 2022
The article was written as an intervention piece in the midst of the massive escape of war refuge... more The article was written as an intervention piece in the midst of the massive escape of war refugees to Poland during the first four weeks of the war in Ukraine (24 February-24 March 2022). It aims to map and discuss the condition of grassroots hospitality (and inhospitality) in Poland between Autumn 2021 and Spring 2022. It was a time of shifting context in terms of policies: from the state of exception, migrant push-backs, and walling the border with Belarus, to the policy of solidarity with war refugees, legitimized huma-nitarianism and open border with Ukraine. In the course of half a year, the frames of bottom-up hospitality on Eastern borders of Poland changed entirely and abruptly. When a couple of thousands of migrants from the Middle East and beyond were camping in the border zone between Belarus and Poland, unable to claim asylum in the EU, practices of solidarity from the bottom up were barely tolerated by Polish state, if not criminalized and condemned. In these realities, structures of support remained an informal, fugitive, and underground network. But with the Russian attack on Ukraine on 24th February 2022, Poland opened its border for the unprecedented arrival of over two million
(during first month of the war) and bottom-up solidarity became a massive response of Polish society, which started to organize shelters, transportation, food and medici-nes. The same politicians and media which were fighting hospitality to migrants — in terms of ‘crimes of solidarity’ — on the border with Belarus, this time welcomed it with enthusiasm and support. The article proposes to view the nascent rise of grassroots hospitality with Ukrainian migrants in terms of ‘mobile commoning’: precarious, makeshift and autonomous practices of solidarity with people on the move. Mobile commoning is considered here as potential basis for a different migration policy in the EU. At the same time, the Polish case is analyzed as an instructive study of the limits of political universalism which are constructed at and by the borders.
Kultura i Społeczeństwo, 2022
The aim of the article is twofold. First of all, it provides a commentary onthe growing interest ... more The aim of the article is twofold. First of all, it provides a commentary onthe growing interest in people’s history in Polish academic circles and publicdebate. The author questions why Polish authors omit the role played by thecommons in their research, despite this phenomenon being crucial for historians of the plebeian classes in other countries. Secondly,by reflecting on this particular omission by Polish scholars, he strives to make a more general point concerning conceptualizations of the commons, and specifically the plebeian commons. The article demonstrates that the commons constructed and reproduced by subaltern groups are characterized by their fleeting nature. This is because plebeiansubjectivities — in their struggles to defend the commons against enclosures —use a strategy of evading representatives of the state and capital. Their commons thereby become to a large degree imperceptible, including to scholars studying thearchives kept by the dominant classes. But the fact that plebeian commons eludethe archives does not necessarily mean that they do not exist, or that they cannotsurvive. In his conclusion, the author sketches out the paradigm of “historical asociology” as a possible solution in studying illegible and latent forms of the commons. This proposal is inspired by those scholars of the plebeian classes who focused on the role of the commons in reproducing autonomous and masterlessways of living.
Praktyka Teoretyczna 3(37), 2020
Artykuł stanowi propozycję filozofii podmiotu politycznego, która uwzględniałaby osiągnięcia dwóc... more Artykuł stanowi propozycję filozofii podmiotu politycznego, która uwzględniałaby osiągnięcia dwóch (zwykle niewchodzących ze sobą w dialog) tradycji badawczych. Z jednej strony historii oddolnej, z drugiej – nowego materializmu, zainteresowanego kształtowaniem się wspólnot wielogatunkowych. W kolejnych rozdziałach eseju autorzy pokazują, dlaczego koncepcja motłochu (jako podmiotu wielogatunkowego) może okazać się bardzo dobrym narzędziem, użytecznym zarazem do studiowania historii klas podporządkowanych, jak i do budowania nowej polityki w warunkach kryzysu klimatycznego. Proponowany przez nich kierunek polega na oparciu sprawczości ludzkich i nie-ludzkich zdominowanych na praktykach wielogatunkowego uwspólniania.
Border and Regional Studies, 2022
ed. Wojciech Mazan, Trouble in Paradise, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuk, Warszawa 2021, 2021
The article from the exhibition catalogue "Trouble in Paradise", presented at Biennale Venice in ... more The article from the exhibition catalogue "Trouble in Paradise", presented at Biennale Venice in the Polish Pavilion.
The full catalogue will be available to read in 2021.
red. Wojciech Mazan, Trouble in Paradise, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuk, Warszawa 2021, 2021
Tekst z katalogu wystawy "Trouble in Paradise", która będzie prezentowana w ramach Pawilonu Polsk... more Tekst z katalogu wystawy "Trouble in Paradise", która będzie prezentowana w ramach Pawilonu Polskiego na Biennale Wenecja.
Całość katalogu dostępna będzie w roku 2021.
Praktyka Teoretyczna 2(36), 2020
The article joins the recent discussion, led by theorists of the commons, on the meaning of "comm... more The article joins the recent discussion, led by theorists of the commons, on the meaning of "commoning". It proposes to recognize as the main feature of the practice of commoning the capacity to reproduce the autonomy of plebeian life-worlds that could possibly lead to a post-capitalist future. The identification of commoning as the activity of marginal subjectivities is presented here with the example of gleaning. This traditional activity of the poor is reexamined in the article as an ambiguous practice that escapes the binaries of activity and passivity, positivity and negativity, production and reproduction. Gleaning, with its reproductive capacities, serves as a model for commoning, understood as the new philosophy of praxis, which is much needed in the times of ecological catastrophe and the broken connection between labour and care. The history of struggles around gleaning and the commons, and the figures of the poor female harvester (glaneuse) and urban ragpicker (chiffonier) are recalled in the article in order to recognize the much devaluated potential of commoning to interrupt the history of blind producti-vism and, together with reclaiming the commons, to also reclaim our future.
"Studia Socjologiczne" 4(235), 2019
Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza przywołuje nowe rekonceptualizacje teorii akumulacji... more Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza przywołuje nowe rekonceptualizacje teorii akumulacji pierwotnej kapitału w celu wykazania, że akumulacja pierwotna jest ciągłym i stale rosnącym na znaczeniu elementem współczesnego kapitalizmu. Teza ta opiera się na dwóch tradycjach myśli marksistowskiej: 1) mniejszościowym
materializmie; 2) marksizmie dobra wspólnego. W części drugiej artykuł wykazuje, że pisma Karola Marksa zawierają wizję komunizmu dóbr wspólnych, która pozostaje w opozycji do stale powracających kapitalistycznych grodzeń. Wizja ta obecna jest przede wszystkim
w pismach późnego Marksa, poświęconych zwłaszcza kontekstom niezachodnim i własności komunalnej. Najnowsze teorie w obszarze myśli marksistowskiej wraz z lepszym dostępem do prac późnego Marksa stwarzają okazję do przemyślenia nowych perspektyw kommonizmu dóbr wspólnych. Zadanie to jest tym pilniejsze, że współcześnie mamy do czynienia z omówionymi w części trzeciej zjawiskami, które zbiorczo określić można mianem korupcji komuny („uberyzacja” ekonomii współdzielenia czy neoekstraktywizm tego, co wspólne).
Praktyka Teoretyczna 1(31)2019, 2019
The subject of the article is the recent rise in significance of anti-communist discourses on the... more The subject of the article is the recent rise in significance of anti-communist discourses on the example of Polish anti-communism. The aim of the article is twofold. Firstly, to test the limits of usefulness of the theory of hegemony in the critique of anti-communism. I claim that it remains operative as an analytic tool to track practical uses of anti-communism in political rivalry, but it is unable to conceptualize more systemic and non-apparent operations of anti-communist logics in the machinery of contemporary capitalism. I propose an alternative interpretation of anti-communism, drawing mostly on post-operaist Marxism of the common and acknowledging its theoretical assumptions with recent research on the Polish popular classes and their bottom-up social practices. Secondly, I present a hypothesis, according to which proper understanding of the particular example of Polish anti-communism could be helpful to understand the functioning of universal anti-communism as a reaction to the struggles to institute the common.
Civitas. Studia z Filozofii Polityki
The article aims to challenge the narrative on modernity, which was presented by Carl Schmitt in ... more The article aims to challenge the narrative on modernity, which was presented by Carl Schmitt in his book The Nomos of the Earth. The publication of Polish translation of this classic book is a good opportunity to re-think the conditions of possibility of Schmitt’s philosophical and geopolitical discourse. The German jurist described the formation of Eurocentric and stato-centric global order (nomos) in a way, that delegitimized the practices of resistance as unlawful (anomos). The author proposes – following Gilles Deleuze and Félix Guattari – to re-interpret the terms nomos and anomos in order to present anomos in positive way, as a potentiality to form an alternative political order. In conclusion the author tries to convince that the order of anomos is based upon the development of the commons and its contemporary manifestations express themselves in the practices of social movements, which disturb linear vision of history.
Praktyka Teoretyczna, 2016
Abstrakt: Niniejszy artykuł stanowi próbę wypracowania narzędzi teoretycznych służących do analiz... more Abstrakt: Niniejszy artykuł stanowi próbę wypracowania narzędzi teoretycznych służących do analizy europejskiego reżimu migracyjnego przy pomocy pojęć używanych przez filozofów polityki związanych z podejściem biopolitycznym. Wykorzystując prace z zakresu border studies i migration studies, autor diagnozuje kryzys tradycyjnie rozumianego konceptu granicy, a wraz z nim ładu postwestfalskiego. Lokując załamanie się porządku opartego na triadzie suwerenność-terytorium-populacja w kontekście neoliberalnego reżimu akumulacji kapitału, autor proponuje ujmować granice jako produktywne urządzenia wzmacniające przepływy warte trwania i blokujące niepożądane formy cyrkulacji. W konkluzji artykuł wskazuje na niemożliwość współistnienia w dłuższej perspektywie swobody przepływu wewnątrz Unii Europejskiej i arbitralnych mechanizmów kontroli wymierzonych w migrantów zewnętrznych. Utrzymywanie tego stanu rzeczy skutkuje zatarciem podziału wnętrze/zewnętrze i utraty stabilnego związku granic z terytorium, przez co urządzenia powołane do ochrony swobody mobilności stają się dla niej głównym zagrożeniem Słowa kluczowe: biopolityka, reżim migracyjny, autonomia migracji, limologia, polityka migracyjna Unii Europejskiej
NOTES ON EUROPE. THE DOGMATIC SLEEP. Proc. Edited by Eduarda Neves, Luís Lima e Nuno Faleiro Rodrigues. Porto: CEAA / ESAP-CESAP, 2020
The ongoing crisis of identity of Europe is related to deep transformations of European borders. ... more The ongoing crisis of identity of Europe is related to deep transformations of European borders. Today's borders no longer lie at the limits of territorial order. We live in turbulent times of shifting and metamorphosing of the European borders. In this critical context new geopolitical imaginaries of Europe are much needed. We argue that in our situation analogous representational crisis of Europe which arose at the end of the Middle Ages is worth examining. The collapse of medieval vision of the world, in which "res publica christiana" played the crucial part, was followed by the revolution in mapping of space with portolans, scientific cartography and secularization of knowledge. One of the most imaginative and confusing cartographer of the passage from political theology of papacy and empire to modern territorial state system was the 14th century priest, Opicinus de Canistris. Our theoretical attempt is a part of renewed interest in Opicinus' work (K. Whittington, V. Morse). We propose the analysis of his maps in the light of medieval theories of political body. Rapid social changes enabled Opicinus to combine theological and secular arguments in order to represent deterritorialization of Europe (as understood by Deleuze and Guattari). Opicinus experienced new possibilities of mapping space before Eurocentric reterritorialization of the globe took place (as described by Carl Schmitt in The Nomos of the Earth). His discovery of forces of immanency and free flows of desire may be of actual relevance today when spatial order of Europe passes through profound transformations of unknown destination. Deleuzian reading of Opicinus' body-worlds could contribute to deepening our imagination into cartography of the anomos, of autonomous and mobile force of migrants who cease to be organized by paradigm of inhospitable European sovereignty.
Praktyka Teoretyczna, 2015
Abstrakt: Artykuł stanowi próbę osadzenia najważniejszych prac Petera Linebaugha na tle współczes... more Abstrakt: Artykuł stanowi próbę osadzenia najważniejszych prac Petera Linebaugha na tle współczesnych teorii tego, co wspólne (the common), w szczególności w zestawieniu z biopolitycznym paradygmatem Antonia Negriego i Michaela Hardta. Dorobek amerykańskiego historyka na gruncie polskim pozostaje mało znany, mimo że jego prace z zakresu historii społecznej, dziejów ruchu robotniczego, kolonialnego Atlantyku czy globalnych grodzeń (enclosures) mogą być inspirujące nie tylko dla historyków, ale i dla teorii społecznej. Linebaugh przyglądając się zaniedbywanym przez historyków losom grup zdominowanych w okresie formowania się kapitalizmu, wyprowadza nowe ujęcia pojęć takich jak klasa robotnicza, walka klasowa, commoning czy dobra wspólne (the commons) oraz kreśli ambitną, transnowoczesną genezę globalnego kapitalizmu. Artykuł wskazuje na użyteczność jego perspektywy badawczej w dobie kapitalizmu biopolitycznego.
Praktyka Teoretyczna, 2017
Abstrakt: W artykule proponuję spojrzeć na globalny, wielokierunkowy ruch na rzecz dóbr wspólnych... more Abstrakt: W artykule proponuję spojrzeć na globalny, wielokierunkowy ruch na rzecz dóbr wspólnych (the commons) jako na projekt pozostający w horyzoncie wyznaczonym przez Kapitał Karola Marksa. Traktuję to, co wspólne (the common), jako niekapitalistyczną alternatywę zorganizowaną wokół praktyk bezpośrednich wytwórców, którzy w warunkach kapitalizmu doświadczają nie tylko wywłaszczenia na mocy ekstrakcji wartości dodatkowej, ale także utraty całego bogactwa społecznego na skutek dominacji formy towarowej. Na przykładzie pism Róży Luksemburg oraz wspólnych prac Antonia Negriego i Michaela Hardta wskazuję na słabości perspektywy, która wiąże to, co wspólne, z zanikaniem zewnętrza systemu kapitalistycznego i transformacją jego wnętrza. Za Massimo de Angelisem przeciwstawiam tej perspektywie ujęcie tego, co wspólne, jako zewnętrza, zaś za Giorgiem Agambenem wskazuję na franciszkańską formę życia jako projekt wychodzący poza podział wnętrze/zewnętrze. Odmienne interpretację tego, co wspólne, na tle problematyki wnętrza i zewnętrza odsyłają do rywalizujących wizji komonizmu.
"Czas Kultury" 2, 2019
In the article I analyse the Polish translations of the letters by the leader of Diggers, Gerrard... more In the article I analyse the Polish translations of the letters by the leader of Diggers, Gerrard Winstanley, and indicate the untranslability of key terms: commoners, the commons, commonwealth. These terms have as much vertical reference, regarding the position of commoners to the People, as horizontal - related to the plebeian experienced world, rooted in the commons. Noticing these two references helps see Winstanley as a theoretician of immanentistic plebeian politics, the purpose of which was to set free from grasp of hierarchial political body and set up a self-organised body without authorities.
The text was presented at the Historical Materialism’s conference “Rethinking crisis, resistance ... more The text was presented at the Historical Materialism’s conference “Rethinking crisis, resistance and strategy” in Athens (2-5 May 2019).
This is updated version prepared for the seminar “Communism: Return to the New Commons” held by Étienne Balibar at The Insitute for Critical Social Inquiry, The New School of Social Research in New York (2-9 June 2019).
The paper was prepared for seminar „Communism: Return to the New Commons?”, chaired by Étienne Ba... more The paper was prepared for seminar „Communism: Return to the New Commons?”, chaired by Étienne Balibar in The Institute for Critical Social Inquiry, The New School of Social Research (New York, June 9-15, 2019).
The paper was prepared for seminar „Communism: Return to the New Commons?”, chaired by Étienne Ba... more The paper was prepared for seminar „Communism: Return to the New Commons?”, chaired by Étienne Balibar in The Institute for Critical Social Inquiry, The New School of Social Research (New York, June 9-15, 2019).
Many of thesis presented were discussed during the seminar „The political philosophy of the rabble. In search of the plebeian commons”, which I conducted together with Michał Pospiszyl in the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences in Warsaw in academic year 2018/2019.
The paper was prepared for seminar „Communism: Return to the New Commons?”, chaired by Étienne Ba... more The paper was prepared for seminar „Communism: Return to the New Commons?”, chaired by Étienne Balibar in The Institute for Critical Social Inquiry, The New School of Social Research (New York, June 9-15, 2019).
Tematyczny numer czasopisma naukowego "Praktyka Teoretyczna" poświęcony problematyce pracy i wart... more Tematyczny numer czasopisma naukowego "Praktyka Teoretyczna" poświęcony problematyce pracy i wartości we współczesnym kapitalizmie.
Na 2017 rok przypada 150-lecie publikacji pierwszego tomu Kapitału Karola Marksa, książki, która ... more Na 2017 rok przypada 150-lecie publikacji pierwszego tomu Kapitału Karola Marksa, książki,
która od momentu wydania jest przedmiotem ciągłych debat i reinterpretacji. Z tego powodu
w niniejszym numerze “Praktyki Teoretycznej” proponujemy spojrzeć na Kapitał jako dzieło
otwarte na reinterpretacje, wciąż posiadające olbrzymi potencjał polityczny. Owocna lektura
Kapitału nie polega przecież na kanonicznej wykładni tez Marksa i utrwalaniu dogmatów.
Biograf Marksa, Francis Wheen zwracał uwagę, jak dynamicznym projektem był Kapitał –
jego autor nie mógł go domknąć, ponieważ XIX-wieczna rzeczywistość industrializacji,
urbanizacji czy rozwoju rynku światowego stale zmuszała Marksa do kolejnych wysiłków
poznawczych (Wheen 2005). W jeszcze bardziej płynnych realiach globalnej akumulacji
wspierającej się finansjalizacją i karmiącą się kryzysami, potrzebujemy Kapitału takim, jakim
zostawił go Marks: nieukończonego, prowokującego do dalszych badań i praktyki politycznej.
Świadomość historyczności teorii to podstawowy rys myśli Marksa i należy ją konsekwentnie
stosować również do jego własnych osiągnięć. Zaproponowane przez niego kategorie mogą
pozostać żywe jedynie pod warunkiem, że za każdym razem będą krytycznie konfrontowane
z aktualnym stanem walk klasowych oraz – z drugiej strony – ciągle zmieniającymi się
strategiami kapitału. Każda kolejna lektura powinna zatem nie tylko obierać za cel udzielenie
nowych odpowiedzi, ale także postawienie nowych pytań. Musi być zarazem, by użyć
określenia Hegla, „pracą pojęcia” (Hegel 2002, 55-56), podejmowanym wciąż na nowo
trudem myślenia oraz wykroczeniem poza to, co zastane. Tylko wtedy tej żywej i krytycznej
myśli zostaje oddana sprawiedliwość, a horyzont refleksji pozostanie otwarty na to, co nowe
i nieprzewidziane. Nasz Marks jest, odwołując się do propozycji Antonia Negriego, Marx
Beyond Marx (1991): nie czytamy Kapitału jak świętej księgi zawierającej wszystkie opowiedzi,
ale jako przewodnik do stawiania własnych pytań, podyktowanych aktualnością, z którą się
mierzymy. Wielkość Kapitału jako książki tkwi naszym zdaniem w niezwykłym potencjale
aktualizacji, który otwiera przed swoimi czytelniczkami i czytelnikami. Dlatego czas Marksa nie jest czasem upływającym, lecz nadchodzącym: zwiastuje to, co przychodzi po, obok,
poza kapitałem.
Kluczowa dla koncepcji dochodu powszechnego jest jego bezwarunkowość. W ostatnich kilku dekadach... more Kluczowa dla koncepcji dochodu powszechnego jest jego
bezwarunkowość. W ostatnich kilku dekadach mamy
do czynienia z rozwojem warunkowości w zastosowaniu
do niektórych świadczeń pieniężnych w krajach rozwiniętych
i rozwijających się. Napięcie między ekspansywną warunko-
wością a postulatem usunięcia wszelkich warunków będzie
przedmiotem tego artykułu. emat zostanie przedstawiony
poprzez naszkicowanie teorii warunkowości z uwzględnie-
niem sankcji socjalnych w odniesieniu do pomocy społecznej
i w kontekście zabezpieczenia społecznego dochodu. Na tym
tle rozważone zostaną stanowiska krytyczne w stosunku
do warunkowości, w tym zwolenników dochodu powszech-
nego, takich jak Guy Standing. Przedstawione zostaną też
wnioski o charakterze praktycznym, co do wzmacniania
strategii zwolenników bezwarunkowości.
Praktyka teoretyczna - 4(46)/2022 – The Communes and Other Mobile Commons, 2022
The article is the introduction to the special issue of Theoreti- cal Practice which is dedicated... more The article is the introduction to the special issue of Theoreti-
cal Practice which is dedicated to “the communes and other
mobile commons”. The editors of the issue explain how we
could conceptualize various attempts to create communes in
terms of mobile commons and mobile commoning. Since
the exemplary case of the Paris Commune many social
movements – urban, rural, indigenous, feminist, or migrant
– experimented with communes as alternatives to state and
capitalism and redefined in this way the meaning of spatial
practices, work and the labor movement. Against the
assumption that the commune is a necessary localized and
sedentary political form, the authors who contributed to the
special issue propose to grasp it from the perspective of
subversive mobilities: as kinetic entities. The introduction
presents the common ground on which these proposals meet
each other and come into dialogue. Various models of
mobile commons described here – communal, insurgent,
liminal, temporary, latent, care, fugitive, maroon, black,
indigenous, undercommons, uncommons, and many more
– testify of a recent mobility turn in the theories of the
commons
Praktyka Teoretyczna, 2019
A special issue of Theoretical Practice , entitled “Anti-communisms: Discourses of Exclusion.”
nowyobywatel.pl, 2019
Wywiad z Łukaszem Mollem i Michałem Pospiszylem przeprowadzony przez Szymona Majewskiego dla "Now... more Wywiad z Łukaszem Mollem i Michałem Pospiszylem przeprowadzony przez Szymona Majewskiego dla "Nowego Obywatela" i poświęcony tematyce seminarium naukowego "Filozofia polityczna motłochu" (luty-czerwiec 2019, IFiS PAN).
"Mały Format" 03/2020, 2020
Recenzja książki Chantal Mouffe "W obronie lewicowego populizmu" (
"Mały Format" 07-08/2019, 2019
Recenzja antologii Katarzyny Czeczot i Michała Pospiszyla "Romantyczny antykapitalizm" (Wydawnict... more Recenzja antologii Katarzyny Czeczot i Michała Pospiszyla "Romantyczny antykapitalizm" (Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2018).
Opcje, 2016
Esej poświęcony kryzysowi migracyjnemu, pisany z pozycji poststrukturalistycznych i biopolityczny... more Esej poświęcony kryzysowi migracyjnemu, pisany z pozycji poststrukturalistycznych i biopolitycznych studiów nad granicami, migracjami, suwerennością czy bezpieczeństwem.
"Nowy Obywatel" 28(79), 2018
Artykuł stawia sobie za cel wykazanie użyteczności, jaką dla oceny polskiego liberalizmu ma metod... more Artykuł stawia sobie za cel wykazanie użyteczności, jaką dla oceny polskiego liberalizmu ma metoda badawcza, którą w odniesieniu do tradycji liberalizmu zastosował filozof polityczny Domenico Losurdo.
"Nowy Obywatel" 30 (81), 2019
Żądanie wprowadzenia klimatycznego stanu wyjątkowego, by ratować życie na Ziemi, wydostało się z ... more Żądanie wprowadzenia klimatycznego stanu wyjątkowego, by ratować życie na Ziemi, wydostało się z kręgów aktywistycznych i zostało podchwycone przez władzę. Coraz więcej rządów i samorządów, tak w Polsce, jak i na świecie, ogłasza pogotowie klimatyczne. Jednak zanim ekolodzy ogłoszą zwycięstwo, warto zastanowić się, na ile klimatyczny stan wyjątkowy stanowi zerwanie z dominującą logiką neoliberalnego kapitalizmu, a na ile jest jego problematycznym przedłużeniem czy wręcz pogłębieniem.
Dyskusja wokół książki Andy’ego Merrifielda Nowa kwestia miejska (WN PWN, Warszawa 2016) z udział... more Dyskusja wokół książki Andy’ego Merrifielda Nowa kwestia miejska (WN PWN, Warszawa 2016) z udziałem Piotra Juskowiaka, Łukasza Molla, Magdaleny Rek-Woźniak, Krystiana Szadkowskiego i Agaty Zysiak. Miejski Punkt Kultury Prexer-UŁ, Łódź, 13 maja 2016 roku.
Nowy Obywatel, 2018
Esej recenzyjny wokół książki Andreasa Malma "Fossil Capital: The Rise of Steam Power and the Roo... more Esej recenzyjny wokół książki Andreasa Malma "Fossil Capital: The Rise of Steam Power and the Roots of Global Warming (Verso, London and New York 2016).
Jaką rolę odgrywa problematyka ekologiczna dla rozszerzonej reprodukcji globalnego kapitału dziś?... more Jaką rolę odgrywa problematyka ekologiczna dla rozszerzonej reprodukcji globalnego kapitału dziś? Zarysowana w tytule alternatywa – ekologiczna bariera dla reprodukcji rozszerzonej, czy żyzne pastwisko dla kapitalizmu katastroficznego – to dwie skrajne odpowiedzi na ten problem.
Opcje 1.1, 2016
Recenzja książki Jacquesa Rancière'a, „The Emancipated Spectator”. Trans. G. Elliott. London 2010.
Recenzja książki Macieja Gduli "Nowy autorytaryzm", Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2018.
Recenzja książki Chantal Mouffe "Agonistyka. Polityczne myślenie o świecie", tłum. Barbara Szelew... more Recenzja książki Chantal Mouffe "Agonistyka. Polityczne myślenie o świecie", tłum. Barbara Szelewa, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.
Recenzja książki Kacpra Pobłockiego "Kapitalizm. Historia krótkiego trwania", Fundacja Bęc Zmiana... more Recenzja książki Kacpra Pobłockiego "Kapitalizm. Historia krótkiego trwania", Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2017.
Recenzja książki Piotra Juskowiaka "Przestrzenie wspólnoty. Filozofia wspólnotowości w perspektyw... more Recenzja książki Piotra Juskowiaka "Przestrzenie wspólnoty. Filozofia wspólnotowości w perspektywie badań nad miastem postindustrialnym", Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań 2015.
Recenzja książki Grega Grandina "Imperium konieczności. Niewolnictwo, wolność i oszustwo w Nowym ... more Recenzja książki Grega Grandina "Imperium konieczności. Niewolnictwo, wolność i oszustwo w Nowym Świecie", Tłum. Paweł Lipszyc, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2016.
Recenzja książki Mirosławy Marody "Jednostka po nowoczsności. Perspektywa socjologiczna", Wydawni... more Recenzja książki Mirosławy Marody "Jednostka po nowoczsności. Perspektywa socjologiczna", Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2014.
Recenzja książki "Polski węgiel" (red. Edwin Bendyk, Urszula Papajak, Marcin Popkiewicz, Michał S... more Recenzja książki "Polski węgiel" (red. Edwin Bendyk, Urszula Papajak, Marcin Popkiewicz, Michał Sutowski), Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2016.
Green European Journal, 2014
Do we really want more Europe, integration and solidarity? Or should we perhaps first ask exactly... more Do we really want more Europe, integration and solidarity? Or should we perhaps first ask exactly what ‘more Europe, integration and solidarity’ should look like? The results of the European elections in Poland show that ‘old federalism’ is retreating. Do we really want more Europe, integration and solidarity? Or should we perhaps first ask exactly what ‘more Europe, integration and solidarity’ should look like? The results of the European elections in Poland show that ‘old federalism’ is retreating.
PT CfP 3/2022 -The communes and other mobile commons Editors, 2020
„From the very beginning, the Commune demonstrated its internationalism. It gave foreigners full ... more „From the very beginning, the Commune demonstrated its internationalism. It gave foreigners full right to participate in elections. It placed a German at the head of its department of labor. It had a Pole in charge of its military forces. It pulled down Napoleon’s statue, denounced nationalism and chauvinism, and came out as champion of the workers of the world” – Karl Marx, a German political refugee, wrote from London, closely following the rise and fall of Paris Commune in 1871. The banner of Communards was, from the very start, the symbol of universal republic (Ross 2016), but its universalism was of a special kind. It had nothing to do with the French particularism in the guise of universality, which was typical for Napoleonic imperialism, and has just as little in common with the contemporary variations on statist collectivism (Ross 2016). It constituted rather, as expressed recently by Massimiliano Tomba (2019), the form of „insurgent universality” – radically opened for constant democratization and inclusion of new participants and reluctant to all possible boundaries and borders – be they cultural, sexual, political or geographical. “Everywhere the word ‘commune’ was understood in the largest sense, as referring to a new humanity, made up of free and equal companions, oblivious to the existence of old boundaries, helping each other in peace from one end of the world to the other” (Reclus 1897, in: Ross 2016).
Praktyka Teoretyczna
Andrzej Lepper i kierowana przez niego "Samoobrona" przez lata były widmem, straszącym orędownikó... more Andrzej Lepper i kierowana przez niego "Samoobrona" przez lata były widmem, straszącym orędowników neoliberalnej transformacji.. Różne siły na różnych etapach jednoczyły się w walce przeciwko temu widmu: Donald Tusk i Jarosław Kaczyński, Lech Wałęsa i Kazik Staszewski, Tomasz Lis i Leszek Bubel. Mimo wieloletniego egzorcyzmowania, polityka populizmu, z jej radykalną, ludową odpowiedzią na kryzys neoliberalizmu i demokracji przedstawicielskiej, wciąż nie przestaje straszyć obrońców ancien regime'u. Polityczna droga Leppera – od ludowego trybuna w gumiakach przez wicepremiera pod biało-czerwonym krawatem do przegranego autsajdera – ukazuje jak w soczewce wszystkie zalety i mielizny populistycznego remedium.
Anti-communist discourse has always been conducive to the legitimization of the status quo and to... more Anti-communist discourse has always been conducive to the legitimization of the status quo and to laying the ground for relations of exploitation and domination. The repertoire of arguments encountered in historical and contemporary anti-communist discourses displays a comprehensive range of anti-democratic attitudes, rejecting the prospect of emancipation and a more egalitarian distribution of the common wealth. Anti-communism can be understood as a discourse of exclusion, often explicitly mobilised by anti-democratic forces: reactionary defenders of the social hierarchy, opponents of the popular masses’ participation in politics, supporters of divides on the basis of socially inscribed differences (origin, race, gender) or advocates of imperialist politics (Liebman and Miliband 1984). Despite the historical variability of anti-communism, which has typically followed the incarnations of the communist spectre, some aspects of this ideology demonstrate persistent durability.