Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun Çağlayanlar Adlı Eserinde Halk Bilimi Unsurları (original) (raw)

M. Fuat Kürkçüoğlu’Nun “Çapit Top” Ki̇tabinda Halkbi̇li̇msel Unsurlar

Folklor Akademi Dergisi

Halk kültürü ürünlerinin farklı disiplin ve alanlarda kullanımı; folklorun doğası gereği ilişkili olduğu bilim dallarının çokluğu ve insanla bağlantılı olan her şeye temas etmesiyle ilgilidir. Tarihî süreç içerisinde Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılması ve yeni devletin ulus-devlet paradigması üzerine kurulması, dikkatleri halka ve halka ait olan unsurlara yöneltmiştir. Bu da beraberinde folklorik unsurların farklı alanlarda kullanımını mümkün kılmıştır. Yapılan incelemelerde dizi, sinema, tiyatro, resim, reklamcılık vb. alanlarda halk kültürü unsurlarından yararlanıldığı görülmüştür. Bu itibarla Cumhuriyet’in ilk yıllarından günümüze değin halk kültürü ürünleri edebî eserlerin de beslendiği temel kaynakların başında gelmektedir. Bu çalışmada M. Fuat Kürkçüoğlu’nun kaleme aldığı “Çapıt Top” isimli anı-roman, bünyesindeki halk kültürü unsurları açısından incelenmiştir. İsmiyle de belli bir döneme göndermede bulunan Çapıt Top adlı eser, Şanlıurfa’nın 1950’li yıllarına ait görünümünü ma...

Rıfat Ilgaz'ın Romanlarında Halk Bilimi Unsurları

2021

Halk bilimi, bir toplumu oluşturan maddi ve manevi birçok şeyi inceleyen, çözümleyen ve yorumlayan bir alandır. Bir milleti millet yapan pek çok unsur, bu çatı altında toplanabilir. Edebiyatımızın önemli mizah yazarlarından biri olan Rıfat Ilgaz, toplumcu bir yazar olması sebebiyle halk bilimsel kavramlara, eserlerinde pek çok kez temas etmiştir.Bunu yaparken özgün bir üslup takınmış ve o yaşadığı dönemin panoramasını çok iyi çizmiştir. İyi bir gözlemci olan yazar, gerçekçi bir biçimde eserlerini oluştururken; kültürel unsurlara da o ölçüde davranmıştır. Anadolu halkının özlemlerini, acılarını genel anlamda yaşantısını açık ve sade bir biçimde ele almıştır. Özellikle de çalışmamıza konu olan romanlarına baktığımızda neredeyse otobiyografik özellikler görmekteyiz. Realist bir bakış açısı sergileyen yazar, eserlerinde yaşadığı topluma doğrudan yer vermiştir. Bunun akabinde, eserlerinde kültürel kavramlar açısından geniş bir zenginlik olduğu açıkça gözükmektedir

Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun Günümüz Yazısına Aktarılmamış Hikâyeleri

DergiPark (Istanbul University), 2024

Öz: Haristan ve Çağlayanlar kitaplarıyla Türk hikâyeciliğinde ön plana çıkan Ahmet Hikmet'in edebî şahsiyeti de genellikle bu eserler çevresinde değerlendirilir. Servet-i Fünun'un ferdiyetçi sanat anlayışı ve estetik kaygılar taşıyan üslubuyla yazılmış Haristan ve Millî Edebiyat'ın yerli kaynaklara dönen, idealist ve Türkçü yaklaşımını yansıtan Çağlayanlar onun sanatının iki kutbu olarak kabul edilmiştir. Ancak yazarın bu kitaplarına almadığı, yeni yazıya aktarılmamış ve süreli yayınlarda kalmış hikâyeleri de bulunmaktadır. Bu hikâyelerin büyük çoğunluğu yazarla ilgili yapılan çalışmaların dışında kalmıştır. Bu incelemede yeni yazıya aktarılmamış 22 hikâye ve 1 uzun hikâye kronolojik olarak ele alınıp tanıtılacak ve yazarın kitaplarındaki diğer parçalarla bağlantılı olarak değerlendirilecektir. İncelenen metinler yazarın Haristan'ı yayımlamadan önce de millî kaynaklardan beslendiğini ve Çağlayanlar'a almadığı parçaların bir kısmında, muhteva ve üslup bakımından Haristan'daki tarzını devam ettirdiğini göstermektedir. Yazarın iki eserindeki edebî tarzının ayrılık göstermesini bu hikâyelerin kitaplarının dışında bırakılmasıyla izah etmek mümkündür.

Ümit Yaşar Oğuzcan’ın Şiirlerinde Halk Bilimi İzlekleri

Göçebe, 2022

Ümit Yaşar Oğuzcan 1926-1984 yılları arasında yaşamış ve hayatının 1946-1983 yılları arasını kapsayan döneminde aralıksız olarak üretmiş ve ürettiklerinin büyük kısmını yayımlamıştır. Garip Hareketi ve II. Yeni şiirinin hâkim olduğu dönemde, döneminin hiçbir edebi akımına kapılmaksızın kendi tarzını yaratabilmiş, kullandığı yalın dille hem nâsir hem şair olarak dönemine damga vurmayı başarmıştır. Oğuzcan, halk şiirinin muhteva unsurlarını başarıyla şiirine nakşederek, değiş ve deyimlerle şiirini zenginleştirerek zaman zaman karşımıza bir ozan olarak çıkmaktadır. Çalışmada daha çok Yeni Türk Edebiyatı alanında değerlendirilen Ümit Yaşar’ın, şiirlerinde modern şiirin imgeleriyle harmanlayarak kullandığı halk bilimi izlekleri tespit edilerek bu izleklerin halk kültüründeki kullanımları ve şairin dizelerinde yer alış şekilleri karşılaştırmalı olarak incelenecektir.

Mevlüd Süleymanlı’nın Göç Romanında Geçen Halk Kültürü Unsurları

İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi

Türk dünyası edebiyatında kültür, hikâyelerin, romanların ve diğer edebi tür eserlerinin içeriklerini oluşturan maddi ve manevi öğeler bütünüdür. Halk edebiyatı insanların ortak malını, ürettikleri maddi ve manevi kültürlerini yansıtıp yaşanmışlıkları, gelenek ve görenekleri konu edinmiştir. Tarih boyunca gerçekliklerden oluşan edebî eserler, her zaman okuru daha çok sarmış ve ilgilendirmiştir. Çalışmamızda Türk dünyası edebiyatının değerli taşlarından Azerbaycanlı Mevlüd Süleymanlı'nın Göç romanında ele aldığı halk kültürü unsurları tespit edilip değerlendirilirmiştir. Ele aldığımız roman, taçlandırıldığı isminden de görüldüğü üzere, yazarın derin geçmişine dönüp, göçebe yaşayan atalarının karşılaştıkları zorlukları, göç süresince etkilenip örf, adet ve geleneklerinde yaşanılan değişimleri halk edebiyatının ürünü olan destansı bir dille kaleme almaktadır. Çalışmamız şu ana başlıklar ve onun alt başlıkları ekseninde tespit edilen kültürel unsurlarla şekillendirilmiştir: Halk edebiyatı; inanç, inanış, dua ve beddualar; hayatın dönüm noktaları; tören; sayılar; oyunlar; yerli sporlar; renkler; giyim; kuşam; süslenme; mutfak kültürü; yer adları; etnik yapı.

Mustafa Çi̇ftçi̇’Ni̇n Ah Merci̇meği̇m Ki̇tabinda Yer Alan Halk Kültürü Unsurlari

Tullis journal - the journal of turkic language and literature surveys, 2022

Toplumsal ve kültürel birlikteliği sağlayan maddi ve manevi unsurların tamamı halk kültürünü oluşturmaktadır. Yüzyıllardır insanların tecrübeleriyle şekillenen, nesilden nesle aktarılarak günümüze kadar taşınan halk kültürü ögeleri, ait olduğu milletin felsefesini ve dünya görüşünü yansıtmaktadır. Böylesine zengin veriler içeren halk kültürü, şair ve yazarların da dikkatini çekmiştir. Bugüne kadar pek çok şair ve yazar roman, hikâye, tiyatro, şiir gibi edebî türlerde bu unsurları kullanmıştır. Modern Türk edebiyatında hikâyeleriyle öne çıkan Mustafa Çiftçi de metinlerini kaleme alırken halk kültürü unsurlarından sıkça yararlanmıştır. Bu çalışma, Mustafa Çiftçi'nin Ah Mercimeğim adlı hikâye kitabındaki halk kültürü unsurlarını içermektedir. Söz konusu hikâye kitabında "halk mutfağı, halk giyim kuşamı, mahalle yaşamı, Türk aile yapısı, evlilik, halk inançları, halk çalgısı, çocuk oyunları" gibi unsurların yanında gündelik konuşmalarda rastlanan "yöresel kelimeler, deyimler, alkışlar, kargışlar, argo ve küfürler, yemin sözleri, lakaplar" gibi halk kültürü unsurlarıyla da karşılaşılmıştır. İnceleme aşamasında Sedat Veyis Örnek'in Türk Halkbilimi (1977) kitabında yer alan tasnif esas alınmış; ihtiyaç halinde söz konusu eserdeki başlıklara bazı eklemeler yapılmıştır.