Albastı (original) (raw)
Mit ve efsane gibi sözlü edebiyat ürünleri toplumların derin geçmişlerini yansıtmaları, dünyayı ve yaratılışı algılayışlarını göstermeleri bakımından hep ilgi çekmiş ve araştırmacılar tarafından sürekli olarak ele alınıp incelenmiştir. Kırgızlar da sözlü edebiyat kültürü açısından çok zengin bir millettir. Bu zengin edebiyat içinde birçok mit ve efsaneyi barındırmaktadır. Kırgızlarda akla ilk gelen "Manas" destanı olmasına rağmen onalar sözlü edebiyatın diğer ürünlerinde de çok zengin bir kültüre sahiptirler. Bu sözlü kültürler içirişinde en çok anlatılan ama en az işlenen konulardan biri albastı ve onun kökenidir. Bunun nedeni olarak memoratların Kırgız sözlü edebiyatında kendine yer edinememesi gösterilebilir. Albastı da mitolojik ve tabiatüstü bir karakter olarak Türk halklarında varlığını sürdürmekte olduğundan kökeni araştırılan ve hakkında birçok bilimsel yayın yapılan bir varlıktır. Bu varlıkların genel adı memorattır. Memoratlar açıklanması oldukça zor kişisel hikâyelerdir. Aslında uyku felci olarak bilinen albastıyı açıklanması zor bir hikâye yapan belki de onun uyku ile uyanıklık arasında belirmesi ve insanlara rahatsız vermesi olarak açıklanabilir. Buna istinaden bu çalışmada Türk halklarının ortak memoratlarından biri olan albastının kimliğine ve kelime anlamına yani etimolojisine kısaca değinilmekle birlikte Yahudi ve Hristiyan inanışlarında albastı ile benzerliği olan Lilith karakterinden de kısaca bahsedilecektir. Daha sonra görüşme yöntemiyle derlenmiş olan hikâyeler ışığında onun zararlarından korunmak için alınan önlemlere değinilecek, Kırgız ritüellerinde emçi-domçular yani halk hekimleri tarafından önemli bir sağaltma aracı olarak kullanılan ve albastı mağdurlarının da çeşitli şekillerde kullandıkları demirin ve demirden yapılmış olan bıçağın kökenleri hakkında bilgiler verilecektir. Akabinde diğer inançlarda kadına neden şeytan benzetmesi yapıldığına değinilecek, ataerkil bir toplum olan ve göçmen yaşam tarzıyla hem fiziksel hem zihinsel olarak yıpratılmış olan Kırgız kadınlarının Sovyetlerden beri Kırgızistan'da ne gibi haklara sahip oldukları konusunda bilgiler verilecek, kadınların haklarını tam anlamıyla kazanıp kazanamadıklarına ve bu süreçte ne gibi zorluklar yaşadıklarına değinilecektir. Son kısımda ise albastı-kadın benzetmesine karşın feminist gençlerin görüşleri alınacak ve bu görüşlerden uygun olanlar makalenin son kısmında verilecektir.
Loading Preview
Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.
Related papers
Türk Dünyası Başkentleri: Ankara, Almatı-Astana, Aşkabat, Bakü, Bişkek, Duşanbe, Lefkoşa, Taşkent, , 2014
DergiParkErciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Arşiv Cilt 1, Sayı 18, 2005
Traverten ve alabaster ocaklari
In Scardozzi G., PHRYGIA HIERAPOLISI TERRITORIUMU ARKEOLOJI REHBERI. p. 72-82, Istanbul:Ege Yainlari, ISBN: 978-605-7673-34-3, 2020