Türkiye'de Yakın Dönemde Yapılan Yerel Yönetim Reform Çalışmalarının İl Özel İdarelerine Yansımaları (original) (raw)
2009, Çağdaş Yerel Yönetimler
Özet: Türk yerel yönetim sisteminin yeniden düzenlemesi konusu sürekli olarak tartişıl mış; ancak en radikal yasal değişikler, Adalet veKalkınma Partisihükümetleri tarafin~ dan gündemegetirilmiştir. İr özel idarelerinin yapı ve işlevini değıştiren 2005 tarih ve 5302 sayılı İl Ozel İdaresiKanunu (İÖİK), söz' konusu kanuni düzenlemelerin en önem !ilerinden birisidir. Bu yeni sistem çerçevesinde, özellikle, merkezi yönetimintaşradaki. vesayet makamı olan, valinin il özel idaresisistemi içindeki özerk~numundaki değişim~ den kaynaklanabilecekfirsatlar ve sorunların değerlendirilmesi elzemdir. Bu makalede, Türkiye 'nin farkıt coğrafi bölgelerindenörnek olarak alınan farklı gelişmişlik dilzeyin deki illerdeki atanmış yöneticiler (valiler) ile seçilmiş yöneticiler (i/genel meclisi baş kanları) üzerinde yapılan araştırma ile İÖİK'ninuygulamada ne gibifaydalar sağladığı ve/veya ne gibi sorunlaryarattığı ortaya çıkarılmayaçalışılmıştır, Bu araştırmanın bul guları, İÖİK 'nin "etkinlik ve katılım" ile "idarenin bütünlüğü ve üniter devlet yapısı" ikilemi üzerine kurulduğunu ve yeni sorunlara davetiye çıkardzğınzgöstermektedir.•. Anahtar Sözcükler: Yerel yönetim refOrmu, il 'özel idaresinde reform, vali, il genel mec~ !isi başkanı. .
Sign up for access to the world's latest research.
checkGet notified about relevant papers
checkSave papers to use in your research
checkJoin the discussion with peers
checkTrack your impact
Related papers
Reform Sarmalında Bir Kurum: İl Özel İdareleri
Öz Bu yazı, 2005 yılında kabul edilen 5302 sayılı Kanun'a kadar cumhuriyet dönemi boyunca il özel idareleriyle ilgili olarak farklı tarihlerde gündeme gelen reform öneri ve girişimlerini değerlendirmektedir. Bu değerlendirmeyi de 2005 Mo-deli'ne taban oluşturan-yön veren görüş, çevre, dinamikleri göstermesi ve bu modele karşı önerilerin dikkat çektikleri sorun alanlarını belirlemeye yardımcı olması amacına bağlı olarak yapmaya çalışmaktadır. Geçmişteki reform arayış-larının özel idarelerin kapatılmasına yönelik güncel karar sürecine de yön ver-diği görülmektedir. Abstract This article aims to analyse the reform proposals about special (local) provincial administrations during the Republician period in Turkey. The historical analysis tries to present different aspects, dynamics, policy actors, and opposite views that determine the Special (Local) Provincial Administration Act (No: 5302) adopted in 2005. Historical reforms seem to be effective on the current decision process of the closing of 30 local provincial administration in 2012.
Osmanli Ve Türki̇ye'Ni̇n Yerel Yöneti̇m Geleneği̇nde İl Özel İdareleri̇ni̇n İşlev Sorunu
2019
İl özel idarelerinin Osmanlı ve Türkiye'nin yerel yönetim geleneği içindeki işlevi statik bir seyir izlememektedir. Yerel yönetim yapısında meydana gelen değişimler, il özel idarelerinin dalgalı bir şekilde gelişmesine neden olmuştur. Osmanlı Devleti'nin idari yapısında önceleri il özel idarelerine yer verilmemiş, il yönetimi ile birlikte düzenlenmiştir. Yerel temsiliyetin sağlanabilmesi için il özel idarelerinin temelini oluşturan vilayet umumi meclisleri kurulması önemli bir gelişme olmuştur. 1864 Vilayet Nizamnamesi'nin bir ürünü olan vilayet umumi meclisleri, başında valinin bulunduğu il yönetimi ile halk arasında bir aracı kurum haline dönüşmüştür. 1876 Kanun-i Esasi ile birçok alanda geniş yetkiler verilen il özel idarelerine ilişkin 1913 yılına kadar genel başka bir düzenleme yapılmamıştır. 1913 yılında çıkarılan İdare-i Umumiye-i Vilayat Kanunu Muvakkate ile il genel yönetimi ve il özel yönetimi idari anlamda birbirinden net bir şekilde ayrılmıştır. Bu düzenleme il özel idarelerinin bağımsız bir şekilde görevlerini yerine getirerek işlevleri arttırılmıştır. Cumhuriyet Döneminde 1945'li yıllara kadar il özel idareleri önemini koruyarak işlevsel olarak güçlü bir görünüm arz etmiştir. 1949 tarihli 5442 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu ile başlayan sınırlı sayıda düzenlemeler, il özel idarelerinin değişen koşullara uyum sağlayamamasına neden olmuştur. Belediye yönetimlerine ilişkin düzenlemelerin artması ve il özel idarelerinin aleyhine büyümeleri, il özel yönetimlerinin işlev sorunu yaşamasına yol açmıştır. 1960'lardan sonra ise il özel idarelerinin yetki alanında bulunan görevlerin merkezi yönetim tarafından da yerine getirilmesi bu idarelere olan ihtiyacın sorgulanır hale gelmesine yol açmıştır. 2005'ten sonra yeniden yapılandırılmaya çalışılan il özel idarelerinin, 2012'den itibaren büyükşehir statüsüne sahip şehirlerde varlıklarına son verilmiştir. Bu çalışma ile il özel idarelerinin Osmanlı ve Türkiye'nin yerel yönetim geleneği içinde, tarihsel bir perspektifle işlevsellik sorunu ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Türkiye'de Hükümet Sistemlerinin Yerel Yönetimler Üzerindeki Etkisi
Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2023
Hükümet sistemleri, devlet organları arasında yer alan yasama ve yürütme erklerinin nasıl oluştuğu, sorumlulukların nasıl dağıldığı ve bu erkler arasındaki esneklik veya sertliğine göre nasıl şekillendiğini ifade etmektedir. Günümüz demokratik hükümet sistemleri arasında en bilinenleri başkanlık sistemi, parlamenter sistem ve yarı başkanlık sistemidir. Türk kamu yönetiminde hükümet sistemleri tartışması uzun bir tarihsel sürece sahiptir. Yerel yönetimlerde kamu yönetiminin bir alt bileşeni olarak bu değişikliklerden etkilenmektedir. Fakat ülkemizde literatürdeki hükümet modellerinin dışında 2018 yılından sonra Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmiş ve bu modele karşıt olarak da Millet İttifakı tarafından Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem modeli ileri sürülmüştür. Bu çalışmada, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem modelinde yer alan anayasal ve yürütmeye ilişkin değişikliklerin yerel yönetimler üzerindeki etkisine değinilmiştir. Çalışmanın yöntemi literatür taramasına dayalıdır. Çalışmanın sonucuna göre, ülkemize özgü hükümet modelleri çerçevesinde yerel yönetimlerin de kamu yönetiminin etkisinde birtakım değişim ve dönüşüm geçirdiği görülmekle beraber yerel yönetimlerin güçlendirilmesi için hükümet sisteminde herhangi bir değişikliğe koşut olmadığı ileri sürülmektedir.
Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2021
İl özel idarelerinin varlık gerekçeleri, görev ve yetkileri, 19. yüzyıl Osmanlı idare tarihinden günümüze tartışılmaktadır. 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun, 30 büyükşehirde, il özel idarelerinin kaldırılmasını gerekli gördüğü gibi yerel yönetim sisteminde siyasal, yönetsel ve toplumsal değişiklikler getirmiştir. Bu yasa, büyükşehir modeli dışında kalan diğer illerde il özel idarelerinin geleceğini tartışmaya açmıştır. Bu araştırmanın amacı, il özel idarelerinin kuruluş nedenleri ve gelecekteki konumu hakkında analiz yapmaktır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden mülakata dayalıdır. Araştırmanın örneklem birimi, il genel meclis üyeleridir. Yapılan analiz sonucunda il genel meclis üyelerinin, il özel idarelerinin geleceğine yönelik yaklaşımlarının mensup oldukları siyasal partilerin tutum ve davranışına göre değişebileceği ve "bütünşehir" modeliyle siyasi iktidarın yerelde merkezileşeceği bulgularına ulaşılmıştır.
Türkiye’de İl Özel İdareleri: Melez Bir Yerel Yönetim Modeli
Özet İl özel idareleri, “il” adı verilen coğrafi idari birimde görev yapan bir yerel yönetim birimleridir. Türkiye’de son yıllarda kamu yönetimi reformlarının bir bölümünü de İl Özel İdareleri oluşturmaktadır. İl Özel İdareleri ile ilgili, kaldırılmalarının daha iyi olup olmayacağını da içeren tartışmalar sürmektedir. İl Özel İdarelerinin Türk kamu yönetimindeki yeri her zaman tartışma konusu olmuştur; günümüzde bölgesel veya ilçe bazlı yerel yönetimlerin İl Özel İdarelerine alternatif olup olmayacağı, ya da yeni düzenlemelerle İl Özel İdarelerine özgün fonksiyonlar verilerek daha etkin kurumlar haline getirilmeleri gibi konularda da tartışmalar sürmektedir. Bugün İl Özel İdarelerinin yerel yönetim organları olduğu ileri sürülmektedir, fakat Türkiye’de merkezi yönetimin idari “vesayet” görevini bırakması zor görünmektedir. Son düzenlemelere karşın, valinin İl Özel İdaresinin tüzel kişiliğinin başı olarak önemli bir pozisyonu ve etkisi olmaya devam etmektedir. Dolayısıyla İl Özel İdareleri, yerel yönetimi güçlendirme çabaları ile merkezi idarenin vesayeti devam ettirme çabaları arasına melez bir yapı arz etmektedir. Anahtar Kelimeler: il özel idaresi, yerel yönetim, vali Provincial Special Administrations in Turkey: A Hybrid Local Government Model Abstract Provincial special administration (PSA) is a local government unit which operates on the administrative geographical division called “province”. One component of the public administration reform efforts in Turkey in the last decade consists of PSAs. Debates have been sparked on whether it would be better to abolish PSAs, whose place in administration was already controversial; other issues of argument are whether regional or district-based local government units would be alternative to PSAs, or whether PSAs could be equipped with unique functions ve become effective institutions with new arrangements. Today it is claimed that PSAs are local government bodies, but in Turkey it is not easy for the central government to give up on its administrative “tutelage” role; despite recent arrangements, the position ve impact of the governor, who is assigned by the central administration as the head of legal personality of PSA, still continues. Therefore PSAs continue to present “hybridized” structure between the efforts for strengthening local governments ve efforts by central administration for preserving its tutelage role. Keywords: provincial special administration, local governance, governor
Loading Preview
Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.