SAMSUN İLİ, ATAKUM İLÇESİ, ÇAKALCA (KARACADOĞAN HÖYÜK) KURUPELİT KURTARMA KAZISI (original) (raw)

İŞLEVSEL KURAM BAĞLAMINDA TAŞKENT İLÇESİ TÜRKÜLERİ (Bildiri)

II. ULUSLARARASI SANAT VE SOSYAL BİLİMLER KONGRESİ (Antalya Belek Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi), 2024

Konya’nın ilçelerinden biri olan Taşkent, İç Anadolu Bölgesi’nin ve Konya’nın en güney ucunda yer alır. Orta Toroslardaki Taşeli Platosunda, Göksu Havzası içerisinde, dağlık ve sarp kayalıklı bir alanın üzerinde yer alan Taşkent, 468 km² yüzölçümüne sahip olup Konya il merkezine 135 km, Alanya’ya ise yaklaşık 100 km uzaklıktadır. Bir Yörük-Türkmen yerleşim yeri olan Taşkent, İç Anadolu Bölgesi ile Akdeniz Bölgesi arasında bir köprü konumundadır. İlçenin coğrafi konumu ve bir Yörük-Türkmen yerleşimi olması Taşkent'teki müzik geleneğini şekillendiren, türkülerin melodik-ritmik yapılarını ve icra biçimlerini etkileyen unsurlar arasındadır. Taşkent türküleri genellikle dört gün süren düğünlerin belli aşamalarında ve dinî bayramlarda icra edilmektedir. Defler eşliğinde kadın ve erkeklerin kendi aralarında çalıp söyledikleri ve oynadıkları Taşkent türküleri genellikle yöre düğünlerinde hızlı ritmik kalıplar içinde icra edilerek eğlence işlevini yerine getirmektedir. Bu çalışmada Taşkent ilçesinden derlenen türküler, bağlam merkezli halk bilimi kuramlarından işlevsel halk bilimi kuramı çerçevesinde değerlendirilerek William R. Bascom’un folklorun dört temel işlevine göre örneklendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada nitel yöntem benimsenmiş olup tarama modeli kullanılmıştır. Türküler eğlenme, eğlendirme ve hoşça vakit geçirme işlevi, toplumsal kurallara ve törelere destek verme işlevi, eğitim ve kültürün genç kuşaklara aktarılması işlevi, toplumsal ve kişisel baskılardan kurtulma işlevi olarak dört başlık altında ele alınmıştır. Taşkent türkülerinde Bascom’un dört işlevini barındıran türkü sözlerine rastlanmış olmakla beraber eğlenme, eğlendirme ve hoşça vakit geçirme işlevinin daha yoğun işlendiği ve Bascom’un da belirttiği üzere eğlence unsurunun altında yatan derin anlamların folklorun eğlence işlevi ile türkü sözlerinde dışa vurulduğu tespit edilmiştir.

AYVACIK (SAMSUN) İLÇESİNİN COĞRAFYASI

2019

Ayvacık İlçesinin Coğrafyası adlı bu tezde Ayvacık ilçesinin fiziki coğrafya, beşerî coğrafya ve ekonomik coğrafya özellikleri ele alınmıştır. Fiziki coğrafya bölümünde İlçenin; jeolojisi, jeomorfolojisi, hidrografyası, iklim özellikleri, toprak ve bitki örtüsü özellikleri hakkında bilgiler verilmiştir. Beşerî coğrafya kısmında; nüfus özellikleri, yerleşme tarihi, yerleşme şekli, dağılışı ve özellikleri hakkında bilgiler aktarılmıştır. Çalışmanın ekonomik coğrafya kısmında ise ilçenin ekonomik özellikleri ve ekonomik potansiyeli hakkında incelenen veriler ışığında bilgiler aktarılmıştır. Bu bölümde tarım, hayvancılık, sanayi, ulaşım, ticaret ve turizm faaliyetleri hakkında bilgiler bulunmaktadır. Araştırma sahası Karadeniz Bölgesinin Orta Karadeniz Bölümünde Samsun iline bağlı Ayvacık ilçesidir. Çalışma sahası olarak belirtilen Ayvacık ilçesi Canik dağlarının kuzey eteklerinde yer almaktadır. Araştırma sahası Yeşilırmak vadisi içerisindeki Suat Uğurlu barajının batı kısmına merkezi olarak kuruludur. İlçe sınırları doğu- batı yönlü yüksek arazilerden oluşurken ilçe merkezi güney- kuzey yönünde daha alçak ve düz alanda uzanmaktadır. İlçe, 43 mahalleden oluşmakta olup 52200 hektar alanı kaplamakta ve deniz seviyesinden yüksekliği 70m’dir. İlçe il merkezine Çarşamba üzerinden Samsun- Ordu otoyolu ile bağlanmaktadır. Çalışma sahası birçok jeolojik birimleri barındırmakta ve zengin jeomorfolojik özellikleri ile coğrafi öğelerin çeşitliliğini gözler önüne sermektedir. Araştırma sahasında genel olarak volkanik sedimentler ve flişler yaygın olarak görülmektedir. Jeomorfolojik yapısı genel olarak dağlık alanlar, platolar ve tepelerden oluşmaktadır. Bölgenin kendine has iklim özelliklerini barındıran saha geniş yeşil alanlara ve akarsu ağlarına sahiptir. Nüfus açısından Ayvacık ilçesi 1990 ve 2000 yılları arası 25-30 bin nüfusa sahip iken 2000 ve 2018 yılları arasında nüfus miktarı 19-25 bin sevilerine kadar düşmüştür. Yerleşme açısından insanlık tarihinin eski dönemlerine kadar uzanan yerleşme kalıntıları görülmektedir. İlçedeki zengin kültür varlıkları yerleşmelerin bu sahayı uzun müddet yurt edindiklerini göstergesidir. Sahadaki geleneksel tarz meskenlerin yerini modern yapılar almaktadır. Yerleşim yerleri genel olarak fiziki şartlara uyumlu olarak gelişim göstermektedir. Tarım ve hayvancılık ilçenin en önemli ekonomik faaliyet alanları olmakla beraber turizm, atölye tipi sanayi, inşaat ve diğer hizmet alanları gelişimlerini hızlandırmaktadır. İlçe’ deki tarımsal faaliyetler arasında sebze ve meyvecilik, tahıl ürünleri ve yem bitkileri üretilmektedir. Tarımsal arazilerin büyük çoğunluğunda fındık üretimi gerçekleşmektedir. İlçe’ de hayvancılık yetiştiriciliğinde büyükbaş yetiştiriciliği ilk sırada gelmektedir. Küçükbaş yetiştiriciliği ise genellikle yüksek kesimlerde yapılmaktadır. İlçe merkezinde modern sanayi alanında mantar üretim tesisi bulunmakta olup ilçe merkezinde atölye tipi sanayi yaygınlık göstermektedir. Turizm faaliyetleri son yıllarda yapılan çalışmalar sonucu hızlı bir artış göstermektedir. İlçe ’deki tarihi ve doğal güzelliklerin yanı sıra festivaller, sportif faaliyetler ve çeşitli yarışmalar ilçe tanıtımında öncü olmuştur. Tüm bu ekonomik faaliyetler sonucunda ilçe halkının ekonomik gelirlerinde artış olmakla beraber ilçenin gelişmişlik düzeyinde de artış görülmektedir.

AMASYA MERKEZ BÜYÜK KIZILCA KÖYÜ İSTASYON CAMİ

yeni bir minare eklenmiştir. Kuzeydeki kapalı bir mekân durumundaki son cemaat yeri yapıya sonradan eklenmiştir. Kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen planlı bir alana oturan yapı, cephelerden dışa taşkın, saçaklı kırma çatıyla örtülüdür. Yapı harimi örten ahşap bindirme tavanıyla önem taşımaktadır. Harim tam ortada kareye yakın dikdörtgen tabana oturan, kirişlemesi alttan kaplamalı, iç içe üç katlı ahşap bindirme tavan ile örtülüdür. Tavanda geometrik ve bitkisel bezemeler kullanılmıştır. Gezici atölyede hazırlanan kök boyalarla renklendirilen tavan önem taşımaktadır. Çalışmamızda yapı, ahşap bindirme tavan kurgusu ve bezemeleriyle ele alınmıştır. Cumhuriyet döneminde geleneksel yapı ögeleri kullanılarak inşa edilen cami hem bu yönüyle, hem de ustasının Zileli olması sebebiyle geçmişinden getirdiği bilgi ve deneyimlerinin 20.yüzyıla aktarılması ve bu geleneği yaşatan son ustalardan biri olması açısından önemlidir. Yapıdaki geleneksel uygulamalar da dikkate alınarak değerlendirmelerde bulunulmuştur.