Hecrî'nin Divanında Olmayan Üç Kasîdesi (original) (raw)

2023, HECRÎ’NİN DİVÂNINDA OLMAYAN ÜÇ KASÎDESİ Hecrî's Three Odes Not Included In Hıs Dıwan

Abstract

Poetry mecmuas (magazines) are mostly compiled works. The compilers compiled the mecmuas according to their own education, culture, lifestyle, taste, etc. Odes were a source of livelihood and promotion for poets. This situation also caused them to be used as a propaganda tool. The use of the ode as a propaganda tool sometimes led to its being written in a post-truth (fake-reality/truth trivialisation) manner. Mecmua-i Kasâid is registered in Yapı Kredi Sermet Çifter Library, number Y-0723 and is a compilation of poems written in the verse form of ode. Hecrî's (?-1557) real name was Mehmed. He was from Bursa. He was known as Kara Çelebi. He has used the poem pseudonym (Hecrî) "belonging to separation, accustomed to separation" in his poems. His father was Kadı Hüsamü'd-din and he was apprenticed to Kemal Paşazade. Hecrî was a learned poet who worked as a kadi and a mudarris. His language is clear and comprehensible and he followed the path of Necâtî in his poems. He successfully used proverbs and idioms in his poems. Hecrî's poems are dominated by separation and world troubles. Hecrî's only Turkish work is his Divân. There are no ode in his divân. However, the odes numbered 61, 62, 63 in the Mecmua-i Kasâid registered in Yapı Kredi Sermet Çifter Library number Y-0723 belong to a poet with the poet pseudonym Hecrî. The idioms used in the odes, the fact that the ode with the redif (rhyme) tîğ (sword) is a nazîre to Necâtî, the time of writing the odes and the language of the odes lead to the conclusion that these odes belong to Hecrî. The first two of the odes have redifs (rhymes) (tîğ (sword). 'alem (flag)) and the third has no redif. All three odes were written to Suleiman the Magnificent. Hecrî took tîğ and 'alem as a symbol and praised the sultan, his army, his state, his power and might, and his religion. In this study, Hecri's three odes not included in his diwan and their structure and content will be analysed.

Loading...

Loading Preview

Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.

References (171)

  1. KASÎDELER
  2. 71b.] ĶAŚĮDE-İ HECRĮ DER-MEDĤ-İ SULŦĀN SÜLEYMĀN MefǾūlü FāǾilātü MefāǾįlü FāǾilün 1. Pür-āteş olsa ħışm ile çekse zebāne tįġ Beŋzer nažarda ejder-i āteş-feşāna tįġ
  3. Güyā çekildi göklere yirden bir ejdehā Şol gün ki śalsa şaǾşası āsumāna (tįġ) 8
  4. Bir sāde-rūy u serkeş ü āfet nigārdur Kim vaślı cevherini śatar naķd-i cāna tįġ
  5. Anı Ǿadū-yı dār-ı beķāya üleşdürür Oldı delįl-i gün gibi ŧāyy-i mekāna tįġ
  6. Daħı bahār-ı Ǿömri kemāle irişmedin Döndirdi rūy-ı düşmeni berg-i ħazāna (tįġ)
  7. Śular koyar ocaġına aǾdāy-ı devletüŋ Teşbįh olursa yeridür āb-ı revāna tįġ
  8. Ħˇāb-ı ecel gözini baśar pehluvānlaruŋ Destān-ı pür-fisūnını itse fesāne tįġ
  9. Rūĥ-ı şehįde rehber ü rūşen delįlidür Kim doġrı yoldan iledür anı cināna tįġ
  10. ĶaŧǾ eyleyüp Ǿalāyıķı sāf itdi ķalbini N'ola siyāh geyse eger śūfiyāne tįġ
  11. Çıķsa niyāmdan çekilüp zü'l-fiķārvār Beŋzer hemān şol iki dillü yılana tįġ
  12. Mecmuada bu kasîdedeki bazı beyitlerin redifi "tįġ" yazılmamıştır. Bunlar parantez içinde gösterilecektir. 67. Hecrį duǾā-yı ceŋg ġaraż-ı Ǿarz-ı ĥāldir Gāhi ķılur fesāne ķalem ki bahāne tįġ
  13. Mülk-i zemįni almag içün şāh-ı āfitāb Hergün ki śalsa Ǿasker-i Hindūsitāna (tįġ)
  14. Tā yiryüzünde zerre ķadar şirk ķalmayup Döndürdügünce şerǾ yolını kehkeşāna (tįġ)
  15. Gelmez yola Ǿadūlaruŋı gönderüp felek Rāh-ı fenāya ide revānın revāne tįġ 2.
  16. ĶAŚĮDE-İ HECRĮ DER-ĤAĶĶ-I SÜLEYMĀN ĦĀN FāǾilātün FāǾilātün FāǾilātün FāǾilün 1. Ey ser-efrāz u ser-āmed serv-ķad u server Ǿalem Fetĥ ü nuśret ħayline serdār u ser-Ǿasker Ǿalem
  17. Şevket-i ceyş ü Ǿasākir revnaķ-ı rūz-i veġā Pįşivā-yı ehl-i ĥārb u mehter ü śaf-der Ǿalem
  18. Rasti bu kim bugün olmuşdur dįne direk Āfitābe ķadrile olsa n'ola hem-ser Ǿalem
  19. Var ise dāmad-i bezm-i rezme olmuşdur Ǿarūs Anuŋ içün sįm ü zerle eylemiş zįver (Ǿalem) 9
  20. Śallanur meydān-ı rezm içinde cevlān eylese Bir ser-āmed serv-ķāmet servere beŋzer Ǿalem
  21. Teşne-dil olduġı çün her dem Ǿadūnuŋ ķanına Rūz-i ceng olsa libāsın lāle-reng eyler (Ǿalem)
  22. Śıdķ ile ŧoġrı olanlar defter olsa rāstį Lāyıķ oldur kim ola elbetde ser-defter Ǿalem
  23. 9 Mecmuada bu kasîdenin bazı beyitlerinin redifi "Ǿalem" yazılmamıştır. Bunlar parantez içinde belirtilecektir.
  24. Sāyesinde Ħusrev-i devrān olanlar ħoş geçer Ki bülend-pervāzdur śanma ki dūn-perver Ǿalem
  25. Bu Ǿaceb ĥikmet degül mi himmet-i merdān ile Şarķ u ġarbı bir ayaġ üstine seyr eyler (Ǿalem)
  26. Fetĥ ü nuśret bāġı içre ser-firāz olup batar Pür-ĥalāvet oluban mānend-i ney-şekker Ǿalem
  27. Śanasın ŧāvūs-ı ķudsį dür ki cevlān eylemiş Yā ħoros-ı çarħ-ı Ǿālādür ki açar şeh-per (Ǿalem)
  28. Tāc-ı zerrįn ü libās-ı surħ ile zįbā olup Śalınup meydān-ı rezme virdi zįb u fer (Ǿalem)
  29. Fetĥ u nuśret gülşeni kim śolmaz ol cennet-miŝāl Bāl açup uçmaķ diler ŧāvūs-ı zerrįn-per (Ǿalem)
  30. İy niçe serverlerin üstine oldı ser-firāz Ĥüsrev-i dehre olaldan bende-i kemter Ǿalem
  31. Āfitāb-ı evc-i devlet Şeh Süleymān-ı zamān Ki ayaġı ŧopraġına yüz sürmegi ister Ǿalem
  32. ĶāmiǾ-i şirk ü đalāl u ĥāmi-i şerǾ-i mübįn Śāĥib-i seyf ü livā ejder-i māh-peyker Ǿalem
  33. Rezme çıķsa yoldaşı ħażr u ricālü'l-ġāyb olur Fetĥ ü nuśret hem-Ǿinān olup olur rehber Ǿalem
  34. Şāha sancaķdār olam diyü işigüne gelür Śubĥ-dem hergün çıkup bu ħüsrev-i ħāver (Ǿalem)
  35. Ħüsrevā tįġüŋ gibi niçe mužaffer olmasun Dā'imā Naśr Āyetini altına yazar Ǿalem 10
  36. Ķadr ile eflāka hem-ser olur ise yiridür İlerü çıkdüŋ senüŋ dimekdür ey server (Ǿalem)
  37. Tįġ-i āteş-tāb-nākuŋ heybetinden cengde Dem olur kim śu içinde gün gibi ditrer (Ǿalem)
  38. Nįze vü tįġ ile Ǿasker çalışupdur şahsuna İnĥizām-ı düşmene besdür hemān gönder (Ǿalem)
  39. Ķuruyup yerinde her ser oldı tūbį ser-nigūn Āsitānuŋda olalı Ħüsrevā ǾārǾar (Ǿalem)
  40. Mažhar olur gördügüm medĥüŋe çūp-ı ħuşk iken Bį-tekellüf oķıdı bu maŧlaǾı ħoşter Ǿalem
  41. Āstānuŋda olalıdan bende-i kemter Ǿalem Geydi gülgūnį ķabā urındı zer-efser Ǿalem
  42. Rūz-i ceng olsa pey-ā-pey ĥamle idüp düşmene Terk-i ser idüp başın dāmānına śarar Ǿalem
  43. Gice āǾdāya şeb-i ħūn eyledikçe nitekim Śubĥ-dem Fetĥ Āyetini 11 okuya ezber Ǿalem
  44. ĶAŚĮDE-İ HECRĮ EFENDİ DER-ĤAĶĶ-I SÜLEYMĀN ĦĀN FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾilün 1. Pertev-i mihr-i cemālüŋ vireli Ǿāleme nūr Gidüp žulmet-i ġam geldi śafāyla sürūr
  45. Mažhar olmasa sıfātına Ħudā'nuŋ zātuŋ Bunca evśāfe kemāl itmezidi sende žuhūr
  46. Āsitānuŋla yüzüŋi göreli dįdelerüm Ķalmadı dilde hevā-yı heves-i cennet ü ĥūr
  47. Yüzüŋe egri nažar her kim iderse gözinüŋ Ħançerüŋ noķŧasını ĥak idüben eyleye kūr
  48. Mıśr-ı ĥüsn içre bugün Yūsuf-ı ŝānį olalı Oldı ŝānį ŧapuŋa cümle ināŝ ile zükūr 11 "İnnâ fetahnâ leke fethan mubînâ(n)" (Şüphesiz biz sana apaçık bir fetih verdik.) (Feth:48/1)
  49. Pertev-i nūr-ı ruħuŋ şevķi düşelden göŋüle Śubĥ-dem cānda revān oldı ĥemān Āyet-i Nūr 12
  50. Pįşkeş-i cān getürürse n'ola dil çünkim olur Ey Süleymān-ı zamān pāy-ı meliĥ tuĥfe-i mūr
  51. Şevķ-i tįġıŋla göŋül ħançerüŋüŋ pādişahum Sįnede ĥürmet ü Ǿizzetle yerin itdi śudūr
  52. Germ olup görmez idi sįnesini māh-ı felek Zerrece mihr-i cemālüŋden eger almasa nūr
  53. Śāĥib-i seyf ü ķalem melce-i mažlūm u faķr Mįr-i deryā-dil ü śiĥr-i esǾat u şāh-ı vaķūr
  54. Oldur ol şāh-ı felek-mertebe kim rūz-i veġā Ķılıcından pençe-ver şįr-i jiyān bebr-i ġayūr
  55. Mülk-i Ǿālemde bugün sen şeh-i Ǿāli-nesebe Şeh-i Ǿālem geçinen peyk-dil ile bende olur
  56. Umaram sįne-i sūzānıma dem-sāz olalar Nālemi ey bād-ı śabā murġ-ı ħoş elĥāna duyur 12 "Allâhu nûru-ssemâvâti vel-ard(i)(c)" (Allah göklerin ve yerin nurudur). (Nur: 35/1) 19. Nāgehān bād-ı śabādan sovuķ el irişüben Yetişe bāġ-ı ruħuŋ güllerine diyü futūr
  57. Vaķt-nūr gülşene girmege Ǿayn etdi şimāl Śubĥ-dem işidicek anı ķabįl ettdi debūr
  58. Pārelendi niçe kez tįr-i belā ile yürek Merhem-i luŧfuŋ ile yāreme tįmār buyur
  59. Ey ŧabįb-i dil ü cān dar-ı şifādür işigüŋ Redd idüp ķahruŋ ile eyleme dil-ħesteye zūr
  60. Ne ķadar olsa reǾāyayı riǾāyet eyle Ķuluŋa śorma cefā vü sitemi ġayrıya śūr
  61. Taħtını virdi yele az günüŋ içinde felek ǾAceb ile şol ki urındı başna tāc-ı ġurūr
  62. Umaram luŧf idüben Hecrį duǾācına şehā Ķıluben ĥüsn-i nažar eyleyesin anı ħūr
  63. Mihr-i luŧfuŋdan eger ey şeh-i derya-yı kerem Zerrece himmet iderse ide gün gibi žuhūr
  64. Her ne deŋlü dir iseŋ himmete lāyıķdur ol İltifāt eyleyüben ĥālini teftįş-i pūr
  65. Nitekim devr idüben çarħ ura āķŧāb-ı felek Nitekim vire kevākible güneş Ǿāleme nūr
  66. Nitekim faśl-ı şitā gide ü irişe baĥār Nitekim gice leyālį ile eyyām ü şuhūr
  67. Āsitānuŋ oluban maķśud-ı erbāb-ı niyāz Çalına nevbet-i şāhį şevke dek çalına śūr İslām Ǿaskerine demürden ĥiśārdur Kim her bedende aśulu yer yer nişāna tįġ K61/52
  68. Rūm illeri çü tįġ ile açıldı vechi vār Böyle irişe bu ħaŧ-ı Ǿanber feşāna tįġ K61/45
  69. Mülk-i zemįni almag içün şāh-ı āfitāb Hergün ki śalsa Ǿasker-i Hindūsitāna (tįġ) K61/68
  70. Tā yiryüzünde zerre ķadar şirk ķalmayup Döndürdügünce şerǾ yolını kehkeşāna (tįġ) K61/69
  71. Yukardaki beyitlerde olduğu gibi kılıç devlet, padişah, güç, kudret, savaş ve fetihin bir sembolüdür. Hindistan Asya kıtasının uzak bölgelerinden bir tanesidir. Beyitte devletin gücü, padişah ve savaş arzusu anlatılmaktadır. Fethin sınırı, şirkin bittiği yerdir. Yani kılıç cihan hâkimiyetini sağlamakla görevlidir. 14 Savaş bir var olma mücadelesidir. ."Savaş, var olmanın, hayatı idame ettirmenin paradoksal bir sonucudur. (Duman, 2021:165)" Bununla beraber psikolojik olanlar dışında gerçekleşen diğer bütün savaşlar karşıt güç ile yapılmaktadır. Bunlarla paralel olarak kasîdede bir mücadele ve hareketin olduğu bir savaş alanı canlandırılmıştır. Hecrî bunu sembolik renkeleri kullanarak yapmıştır. Kasîde de kırmızı (kan), ateş (sarı), ve siyah renkler hâkimdir. Kime cihānı rūşen ider kime siyāh Benzer nažarda hem güneşe hem ŧumāna tįġ K61/12
  72. Beyit cilalı kılıcın güneşe dönük yüzünün güneş ışığını yansıtması diğer yüzünün ise gölgede kalması üzerine kurulmuştur. Beyitte müretteb leff-i neşr sanatı kullanılarak rûşen-güneş, siyah-duman bağlantısı kurulmuştır. Genel olarak divân edebiyatında siyah, bilinmezlik ve gizemi çağrıştırmasıyla beraber olumsuz yönüyle kullanılmıştır. Bu bakımdan kılıç elinde tutan ve onu maharetli bir şekilde kullanan kişiye bağlı olarak aydınlık (yaşam) ve karanlığı (ölüm) ortaya çıkarmaktadır. Pür-āteş olsa ħışm ile çekse zebāne tįġ Beŋzer nažarda ejder-i āteş-feşāna tįġ K61/1
  73. Çıķsa niyāmdan çekilüp zü'l-fiķārvār Beŋzer hemān şol iki dillü yılana tįġ K61/10
  74. Śankim deminden od śaçılur iki mārdur Çeng içre biri birine kaçan ŧolana tįġ K61/13
  75. Bunların yanında Kanuni 13-14. yüzyılda Hindistan"da yaşamış olan Türk şair Emîr Hüsrev-i Dihlevî"yi kendisine üstad olarak kabul etmiştir. (Yavuz, 2014)
  76. Muhammed (s.a.v.), Hz. Ali (R.a.), Oniki İmam isimleri, ayet ve hadisler bulunabilmektedir. (Ayhan ve Göçer, 2016) Resim 2: Minyatür (Atıl, 1986: 226) Resim 3: "Alem (Ayhan ve Göçer, 2016:189)
  77. Rasti bu kim bugün olmuşdur dįne direk Āfitāba ķadrile olsa n'ola hem-ser Ǿalem K62/3
  78. Osmanlı sancakları temel olarak üç parçadan meydana gelmektedir. Bunlar direk, sancak ve alemdir. Direk kelimesi birçok anlamı çağırıştımaktadır. Direk, mecaz olarak kıymetli, saygın, önde gelen anlamına gelmektedir. Bununla beraber gerçek anlamda sütun, çadırları tutan ağaçtan destek, taşıyıcı kolon vb. anlamlara gelmektedir. Beyitte "alem İslam dininin, fethin, devletin, birlik ve varolma savaşının destekleyicisi, tutucusu ve idame ettiricisidir. Sembol olarak "alem İslam dini için taşıyıcı bir kolon vazifesi görmektedir.
  79. Doğu ve batı Osmanlı Devleti"nin yayılma ve mücadele alanıdır. Burada teşhis sanatıyla "alem doğu ve batıyı tek ayak üstünde seyreden bir gözcüye benzetilmiştir. Ayaküstünde seyret-deyimi, uyanık olma, hızlıca ve heyecanlı bir şekilde bakma, sürekli bakma, dikkat kesilme, yorulmadan gözlemleme manasındadır. Beytin ikinci mısraında mecaz-ı mürsel sanatı kullanılarak himmet-i merdândan (yiğitlerin yardımı) Osmanlı askerleri ve bir bütün olarak devletin mücadele gücü kastedilmiştir. Śallanur meydān-ı rezm içinde cevlān eylese Bir ser-āmed serv-ķāmet servere beŋzer Ǿalem K62/5
  80. Yukardaki beyitlerde bir bütün olarak anlatılan "alem (alem-sancak) bu beyitte birbirinden ayrı olarak anlatılmıştır. Tac-ı zerrîn (altın taç) "alemin kendisidir. Aynı şekilde libâs-ı surh (kırmızı elbise) sancaktır. Beyitte mürretteb leff-i neşr sanatıyla tâc-ı zerrin-zîb, libas-ı surh-fer arasında bağlatı kurulmuştur. Bu haliyle "alem atın tac takmış ve kırmızı elbiseler giymip savaş meydanında salınan bir güzele benzetilmiştir. Śanasın ŧāvūs-ı ķudsį dür ki cevlān eylemiş Yā ħoros-ı çarħ-ı Ǿālādür ki açar şeh-per (Ǿalem) K62/11 vs. Tâvus, kuyruğunu yelpaze gibi açıp mağrur bir şekilde yürür. (Canım, 2016:508)" Beyitlerde "alem kanatlarını açmış horoza ve kanat açıp uçmak isteyen altın kanatlı bir tavus kuşuna benzetilmişitir. "Alem çeşitli madenlerden yapılmış olup üzerinde horoz, tavus kuşu, ejder motifleri bulunabilmektedir. Hecrînin üçüncü kasîdesi de Kanûnî"ye yazılmıştır. Kasîdenin redifi yoktur. Şeh Süleymān ki zamānında gidüp şer ile şūr Devr-i Ǿadlinde reǾāyā dügeli itdi ĥużūr K63/12
  81. Pārelendi niçe kez tįr-i belā ile yürek Merhem-i luŧfuŋ ile yāreme tįmār buyur K63/21
  82. Ey ŧabįb-i dil ü cān dar-ı şifādür işigüŋ Redd idüp ķahruŋ ile eyleme dil-ħesteye zūr K63/22
  83. Kasîde de yukardaki beyitlerde görüldüğü gibi Hecrî Kanûnî"den lütuf ve inayet istemiştir.
  84. SONUÇ Mecmualar, varlığı tespit edilemeyen şairlerin veya onlara ait şiirlerin tespit edilmesi için çok önemli kaynaklardır. Kasîdeler divân şairleri için bir geçim ve yükselme kaynağıdır. Kasîdeler kimi zaman bi propaganda aracı olarak kullanılmış olup bazen hakikatler de önemsenmeden memduhlar övülmüştür. Mecmua-i Kasâid"de Hecrî"nin divânında bulunmayan üç kasîdesi tespit edilmiştir. Bu kasîdelerde kullanılan deyimler, kasîdelerin yazıldığı kişiler, kasîdelerin dili, kasîdelerin yazıldığı kişilerin yaşadığı yüzyıllara bakıldığında bu Hecrî"nin, Hecrî Kara Çelebi olduğu sonucuna varılmıştır. Hecrî"nin mahlası Hicrî şeklinde okunmuş olsa da mahlası Hecrî"dir. Hecrî ilim ehli bir şairdir. Şiirlerinde Necâtî"nin yolunu takip etmiştir. Hecrî"nin mecmuada bulunan bütün kasîdeleri Türkçedir. Hecrî"nin dili ilk okunduğunda anlaşılan, Türkçe deyim ve atasözleri ile bezenmiş bir dildir. Ahenk açısından Hecrî"nin kasîdeleri zengindir. tîğ ve "alem redifli kasîdelerinde tegazzül bölümü vardır. Bununla beraber 3 tane kasîdesinde de mürdef kafiye tespit edilmiştir. Kasîdeler uzunluk açısından "ilm (40), tîğ (70), ûr (30) beyitten oluşmaktadır. Hecrî standart uzunlukta kasîdeler yazmıştır. Hecrî kasîdelerinin üç tanesini de Kânûnî Sultân Süleymân"a yazmıştır. Hecrî"nin kasîdeleri de gazelleri gibi parlak ve hayallerle doludur. Kasîdelerinde deyimleri şiirdeki ustalığıyla birleştirip kullanmıştır. Kasîdelerde Kânûnî "alemin başı, kalem ve kılıcın sahibi olarak anlatılmıştır. Özellikle tîğ redifli kasîdesinde kalem kılıcın vasıfları karşılaştırılmış ve ikisininde padişahın hizmetinde olduğu belirtilmiştir. Kasîde de renk çağrışımları ile (siyah, kırmızı, sarı) bir savaş alanı canlandırlmaya çalışılmış olup kılıcın cenk sırasındaki durumu, gelin, gemi, kayık, yılan, ejderha gibi hayvanlara benzetilmiştir. Hecrî "alem redifli kasîdede Kânûnî"yi ve Osmanlı "alemini övmüştür. Şiirde tîğ redifli kasîdeye nazaran daha renkli bir çağrışım yapılmaya çalışılmıştır. Kasîdede gül-gûn, zerrîn-per, zerrîn- libâs, altun, tâvûs, kavs, tabl, zurna gibi renkli bir savaş meydanını çağırıştıran kelimeler kullanılmıştır. Hecrî bu iki kasîdede tîğ ve "alemi bir sembol alarak ele almış ve bu şekilde başta padişah olmak üzere onun ordusunu, devletini, güç ve kudretini övmüştür.
  85. KAYNAKÇA Açıkgöz, N. (2017). Riyâzü"ş-şuara (Tezkiretü"ş-Şuara). Kültür ve Turizm Bakanlığı (e-kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-191371/riyazi-riyazus-suaratezkiretus-suara.html) (Erişim Tarihi: 08.03.2023)
  86. Akçay, G. (2016) Bir Propaganda Aracı Olarak Divân Şiiri: Kızılbaş Örneği. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi c. 79, s.197-215. https://dergipark.org.tr/en/pub/tkhcbva/issue/71968/1157837#article\_cite Arkan, Z. N. (2022). Post-Truth" Kavramı Üzerine Türkçe Karşılık Denemesi. İstanbul Kent Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3 (2), 1-15. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/itbfkent/issue/72597/1055958
  87. Ateşoğlu, L. (2003). Mecmû"a-i Kasâid-i Türkiyye (1-107). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Niğde Üniversitesi.
  88. Atıl, E. (1986). Süleymânname -The Illustrated History of Süleyman the Magnificent Hanry N. Abrams, New York.
  89. Aydemir, Y. (2001). Şiir Mecmuaları ve Metin Teşkilinde Mecmuaların Rolü. Bilig, Sayı: 19, s. 147- 155. https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/semih.yesilbag/139268/%C5%9E%C4%B0%C4% B0R%20MECMUALARI%20VE%20MET%C4%B0N%20TE%C5%9EK%C4%B0L%C4%
  90. Aydemir, Yaşar (2010). "Biyografi Kaynağı Olarak Mecmualar", Klasik Türk Edebiyatında Biyografi (Mustafa İsen Adına Uluslararası Sempozyum). AKM Yayınları. s. 87-100.
  91. Ayhan, G. Göçer, D. (2016). Hacıbektaş Veli Müzesi"ndeki Sancak Alemleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 79/171-196. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tkhcbva/issue/71968/1157826
  92. Babacan, İsrafil (2001). XIX. Y. Y. Türk Edebiyatında Kasîde Nazım Şekli (Şekil ve İçerik). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  93. Banarlı, Nihad Sami (1987). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi Destanlar Devrinden Zamânımıza Kadar. C.I-II. Milli Eğitim Basımevi.
  94. Boysak, Nail (2007). Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi"ndeki 1479, 1591, 2752, 3005 Numaralı Şiir Mecmualarının Tanıtımı ve 2752, 005 Numaralı Mecmuaların Metni. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
  95. Canım, Rıdvan (2016). Divân Edebiyatının Kaynakları (1. Baskı). Akıl Fikir Yayınları.
  96. Çelik, H. (2020). Tâhirü"l-Mevlevî Divan Edebiyatı Yazıları Birinci Kitap. Büyüyen Ay Yayınları.
  97. Çiçekler, Mustafa (2006). Fars Edebiyatında Nazîre. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (C. 32, 457). Türkiye Diyanet İşleri Vakfı Yay.
  98. Çolak, M. (2018) Türkçenin Söz Varlığında Kılıç. Uluslar Arası Türkçe Kültür Edebiyat Dergisi, S.7/4, s.2154-2188. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/42447/511130
  99. Devellioğlu, F. (1996). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Aydın Kitabevi Yayınları.
  100. Dikilitaş, H. (2015). Süleymaniye Kütüphanesi Es"ad Efendi Bölümü 3424 Numaralı Şiir Mecmuası (Mecmua-i Kasa"id) (52a-91a Varak) (Transkripsiyonlu Metin-İnceleme). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi].
  101. Cumhuriyet Üniversitesi.
  102. Duman, A. (2021). Klasik Türk Şiirinde Kılıç (15-16. Yüzyıl Divanlarına Göre). International Journal of Filologia, (6), 164-202. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijof/issue/66393/1016970
  103. Durmuş, İ. (2006). Arap Edebiyatında Nazîre. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (C. 32, 455-456), Türkiye Diyanet İşleri Vakfı Yay.
  104. Elmalı, H. (2001). Arap Edebiyatında Kasîde. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (C. 24, s. 562-564), Türkiye Diyanet İşleri Vakfı Yay.
  105. Emecen, F. (2007). II. Osman. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (C. 33. s. 453-456), Türkiye Diyanet İşleri Vakfı Yay.
  106. Eryüksel, A. (2021). Muhtasar Osmanlıca Türkçe Sözlük. Mostar Yayınları.
  107. Gıynaş, K. A. (2011). Şiir Mecmuaları Hakkında Yapılan Çalışmalar Bibliyografyası. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 25, s. 245-260. (https://dergipark.org.tr/tr/pub/sefad/issue/16467/171831)
  108. Gökben A. Demet G. (2016). Hacıbektaş Veli Müzesi'ndeki Sancak Alemleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Sayı: 79, 171-195. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tkhcbva/issue/71968/1157826
  109. Gündüz, H. (2009). Mehmet Nâil Tuman ve Tuhfe-i Nâilî"si (İnceleme-Metin-İndeks Sayfa 1-100). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
  110. Gündüzöz, G. (2018). Tekke Hayatında Üç Muktedir Figür: Sancak, Alem ve Tuğ. Türk Kültürü ve Hacı Bektaşı Veli Araştırma Dergisi, S.85, 161-181. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tkhcbva/issue/71942/1157413
  111. Gürbüz, M. (2012). "Şiir Mecmûaları Üzerine Bir Tasnif Denemesi" Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı. Turkuaz Yayınları, s. 97-114.
  112. Gürbüz, M. (2013). Şiir Mecmualarının Kaynakları Üzerine. Turkish Studies -International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/1
  113. Winter 2013, p. 315-322. (http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4453)
  114. Gürbüz, M. (2013). Osmanlı Şiirinin Hazineleri: Mecmualar ve Cönkler Çalıştayı. Turkish Studies, Vol. 8/1 (Winter), s. 2709-2909. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4481
  115. Gürdal, O. (2008). XV. Yüzyıl Divânlarındaki Kasîdelerde Nesib Bölümü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Celal Bayar Üniversitesi.
  116. İltar, G. (2015) Giresun Müzesindeki Osmanlı Dünemi Sancak Alemleri. Karadeniz Araştırmaları Dergisi, S.1, 95-118. https://dergipark.org.tr/tr/pub/karen/issue/17526/183258
  117. İnalcık, H. (2011). Şair ve Patron (Patrimonyal Devlet ve Sanat Üzerine Sosyolojik Bir İnceleme). Cantekin Matbaacılık.
  118. İnalcık, H. (2018). Has-bağçede "Ayş u Tarab Nedimler Şairler Mutribler. Türkiye İş Bankası Yayınları.
  119. İpek, A. (2008). Klâsik Türk Şiirinde Gül Redifli Kasîdeler. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi.
  120. İpekten, H. İsen, M. Toparlı, R. Okçu, N. Karabey T. (1988). Tezkirelere Göre Divân Edebiyatı İsimler Sözlüğü. KTB Yay.
  121. İpekten, H. (2015). Eski Türk Edebiyatı: Nazım Şekilleri ve Aruz. Dergah Yayınları.
  122. İpekten, H. Kut, G. İsen, M. Ayan, H. Karabey, T. (2017). Heşt Bihişt. Kültür ve Turizm Bakanlığı (e- kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78460/tezkireler.html) (Erişim Tarihi: 08.03.2022)
  123. İsam. http://ktp.isam.org.tr/ (Erişim Tarihi: 05.01.2023)
  124. İsen, M. (2017). Künhü"l-Ahbâr"ın Tezkire Kısmı. Kültür ve Turizm Bakanlığı (e-kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194288/kunhul-ahbarin-tezkire-kismi.html) (Erişim Tarihi: 08.03.2023)
  125. İz, F. (2017). Eski Türk Edebiyatında Nazım 1. Akçağ Yayınları.
  126. Kanar, M. (2003). Örnekli Etimolojik Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Derin Yayınları.
  127. Kaplan, Y. (2010). Bursalı Dîvân Şâiri Hicrî ve Şiirleri. Erzurum Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü (TAED), Sayı: 43, s. 231-257. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunitaed/issue/2882/39778
  128. Karevellioğlu M. A. (2015), Mecmû"a-i Kasâid-i Türkiyye. Türk Dil Kurumu Yayınları.
  129. Keskin, A. G. (1994). Klasik Türk Edebiyatında Kasîde Nazım Şekli (XII.-XIV.-XV. Asırlar). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  130. Kılıç, A. (2012). "Mecmûa Tasnifine Dâir" Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları, VII: Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, (Hazırlayan Hatice Aynur vd.). Turkuaz Yayınları. s.75-96.
  131. Koştan, M. (2020). Yapı Kredi Sermet Çifter Kütüphanesi Y/0723 Numarada Kayıtlı Mecmû'a-i Kasâid'in Mecmû'aların Sistematik Tasnifi Projesi'ne (MESTAP) Göre Tasnifi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Adıyaman Üniversitesi.
  132. Koştan, M. (2020). Yapı Kredi Sermet Çifter Kütüphanesi Y/0723 Numarada Kayıtlı Mecmû'a-i Kasâid'in Tanıtılması. İnternatonal Jurnal of Filologia, (4). 418-450. (https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijof/issue/59005/809036)
  133. Köker, H. S. (1950). Şair Ahmet Hicrî. Ulus Basımevi.
  134. Köksal, M. F. (2013). Hicrî Kara Çelebi. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (TEİS) http://wwwturkedebiyatiisimlersozlugu.com/ adresinden 02.04.2023 tarihinde alınmıştır.
  135. Köksal, M. F. (2018). Sana Benzer Güzel Olmaz -Divân Şiirinde Nazîre-. Büyüyen Ay Yayınları. Köksal, M. F.(2017). Mecma"u"n-Nezâ"ir. Kültür ve Turizm Bakanlığı (e-kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-195954/mecmaun-nezair-edirneli-nazmi.html) (Erişim Tarihi: 08.03.2023)
  136. Köksal.
  137. M. F. (2003). Nazîre. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (C. 32, 456-458), Türkiye Diyanet İşleri Vakfı Yay.
  138. Köksal. M. F. (2012). Şiir Mecmûalarının Önemi ve "Mecmûaların Sistematik Tasnifi Projesi" (MESTAP). Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı. Turkuaz Yayınları Köksal. M. F. (2018). Yazma Mecmualara Dair Yeni Bir Tasnif Denemesi. 2. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Kongresi (ICOESS 2018) s.87-92, Antalya, Türkiye.
  139. Köksal. M. F.(2012). Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori. Kesit Yayınları. Köksal. M. F.(2016). Ya kebikeç: Mecmualar Arasında. Kesit Yayınları.
  140. Köprülü, M. F. (2012). "Edebiyat Tarihinde Usûl", Edebiyat Araştırmaları 1. Akçağ Yayınları.
  141. Kurnaz, C. Aydemir, Y. (2013). Mecmualara Sorulması Gereken Sorular. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/1, Winter 2013, p. 51-64. (http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4633)
  142. Kurnaz, C. Çeltik, H. (2010). Divân Şiiri Şekil Bilgisi. Berikan Yayıncılık.
  143. Kurnaz, C. Çeltik, H. (2013). Şairlerin Gözüyle Mecmua. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/1, Winter 2013, p. 21-49. (http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4639)
  144. Kut, G. (1986). Mecmua. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi Devirler/ İsimler/ Eserler/ Terimler. (6. C, 170). Dergâh Yayınları.
  145. Mengi, M. (1997). .Bir Şiir Mecmuası Hakkında. Ankara Üniversitesi Türkoloji Dergisi, C.7, s.78. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkoloji/issue/43356/527760
  146. Narin, B. (2021, 17 Mayıs). Post-truth Nedir?: RDM EDU (Video) . Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=9JsG6iMv16U
  147. Ocak, T. (2002 XVII. Yüzyıl Şâiri Nef"î ve Kasîde. Türk Bilig, S:3, s. 63-82.
  148. Oğraş, R. (2018). Bâğçe-i Safâ-Endûz. Kültür ve Turizm Bakanlığı (e-kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-212024/esad-mehmed-efendi-bagce-i-safa-enduz.html) (Erişim Tarihi: 08.03.2023)
  149. Pala, İ. (2001 Türk Edebiyatında Kasîde. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (C. 24, s. 564- 566), Türkiye Diyanet İşleri Vakfı Yay.
  150. Sabiha, F. Oğuz, K. Koncu, H. Çakır, M. (2017). Kâfile-i Şu"arâ. Kültür ve Turizm Bakanlığı (e- kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-196469/mehmed-tevfik-kafile-i-su39ara.html) (Erişim Tarihi: 08.03.2023)
  151. Seadgul, M. (2015). Kerküklü Şair Hicrî Dede Hayatı, Sanatı ve Eserleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi].
  152. Ankara Üniversitesi.
  153. Solmaz, S. (2018). Gülşen-i Şu"arâ. Kültür ve Turizm Bakanlığı (e-kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR- 201251/ahdi-gulsen-i-suara.html) (Erişim Tarihi: 08.03.2023)
  154. Solmaz, S.(2005). Gülşen-i Şu"arâ İnceleme-Metin. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
  155. Sungurhan, A. (2017a). Beyânî Tezkiresi (Tezkirretü"ş-Şu"arâ)". Kültür ve Turizm Bakanlığı (e-kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194495/beyani-tezkiresi-tezkiretus-suara.html) (Erişim Tarihi: 08.03.2023)
  156. Sungurhan, A. (2017b). Kınalızâde Hasan Çelebi (Tezkirretü"ş-Şu"arâ). Kültür ve Turizm Bakanlığı (e-kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194494/kinalizade-hasan-celebi-tezkiretus-s-uara.html ) (Erişim Tarihi: 08.03.2023)
  157. Süreyya, M. (1996). Sicil-i Osmanî Yahud Tezkire-i Meşâhir-i Osmaniye II. Tarih Vakfı Yayınları.
  158. Şener, O., Z. (3013). Tuhfe-i Nâilî Metin ve Muhtevâ II. Cilt s.1000-1263. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi].
  159. Cumhuriyet Üniversitesi.
  160. Şenödeyici, Ö. Akdağ, A.(2015). Mecmualar ve Cönkler. Osmanlı Edebi Metinlerini Anlama Kılavuzu. Kesit Yayınları.
  161. Tanyıldız, A. (2012). Şiir Mecmûalarının Neşri Hakkında. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 5, S:21, s. 224-239. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/31471/344453
  162. Tarlan, A. N. (1948). Şiir Mecmualarında 16. ve 17. Asır Divân Şiiri Rahmi ve Fevri. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
  163. Terzi, Â. (2020). Post-truth Kavramı ve Türkçe Karşılıkları Üzerine. Türk Bilig, Y.69, S/820, s.80-86. https://tdk.gov.tr/wp-content/uploads/2020/04/%C3%82dem-Terzi-\_-POST-TRUTH- KAVRAMI-_-7-2.pdf
  164. Uzun. M. (2003). Mecmû"a. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (C. 28. s. 265-268), Türkiye Diyanet İşleri Vakfı Yay.
  165. Yavuz, K. (2010). Türk Şiirinde Nazîre. Divân Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. Sayı:10, s. 359-424.
  166. Yavuz, O. (2014). Muhibbî Dîvânı (Kendi Hattıyla) (1.Baskı). Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
  167. Yiğit, A. S. (2013). Hicrî Dîvânı (İnceleme-Tahlil-Metin-Dizin). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi].
  168. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
  169. Zavotçu, G. (2017). Rızâ Tezkiresi. Kültür ve Turizm Bakanlığı (e-kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR- 219133/riza-tezkiresi.html) (Erişim Tarihi: 08.03.2023)
  170. Zülfe, Ö. (2016). Hecrî Kara Çelebî Muhyi"d-dîn Mehmed Dîvânı (İnceleme-Metin-Çeviri-Dizin) (1. Baskı). Türk Dil Kurumu Yayınları.
  171. Yapı Kredi Sermet Çifter Kütüphanesi Y/0723 numarada kayıtlı Mecmû'a-i Kasâid: Vr.71 b -72 a .