Rumelili Şairler Zincirinin Tanınmayan Halkası: Edirneli Bâlî Çelebi (original) (raw)
Related papers
Bursali Bi̇r Sanatçi: Oymaci Fahrî Çelebi̇
Lale, 2020
Bursalı Fahrî Çelebi, kâğıt oymacılığında (katı') yetişmiş en büyük Türk sanatkârlarından biri olarak kabul edilir. XVI. yüzyılın ikinci yarısında yetişmiştir. Kaynaklarda doğum yılına dair bir kayda rastlamadığımız Fahrî'nin Kemalzâde' den (ö.1005/1597) ilim tahsil ettikten sonra oymacılığa başladığını biliyoruz. Fahrî Çelebi katı' sanatını oldukça ileriye taşımış ve yaptığı eserler "Fahrî oyması" denilerek anılmıştır. Klasik kaynaklarda Fahrî'nin önemli bir eseri olarak nitelenen katı' eser, Sa' dî-yi Şirâzî'ye ait Gülistan' dır. Sanatçının, baştan sona kadar renkli kâğıtlar ve ta'lîk yazı ile oyarak meydana getirdiği bu eser günümüze ulaşmamıştır. Diğer eserlerinin farklı kütüphane, müze ve özel koleksiyonların bünyesinde bulunduğunu biliyoruz.
Musa Çelebi̇’Ni̇n Rumeli̇’Ye Geçi̇şi̇nde Hiri̇sti̇yan Aktörleri̇n Rolü (1403-1410)
2011
Musa Celebi’nin Rumeli’ye gecis oykusu Osmanli kaynaklarindacok kisa ve onemsiz bir olay olarak sunulur. Bu olay Mehmed’inIsfendiyaroglu ve Mircea ile yaptigi ittifakla gerceklesmis kabul ediliyor.Modern arastirmacilar da Osmanli vakanuvislerinin anlatilarinin etkisindekalmis gorunuyorlar. Oysa yeni kesfedilen Bizans ve Latin kaynaklaridurumun boyle olmadigini ve Musa’nin Rumeli’ye gecirilmesinin cok dahafazla sayida bir muttefik grubunun ortak operasyonu oldugunu gosteriyor. Bumuttefikler, Bayezid’in sehzadeleri arasindaki mucadele donemini kendicikarlari dogrultusunda uzatmayi ve bu statukodan avantaj saglamak isteyenHiristiyan ve Musluman unsurlardi. Balkanlar ve Anadolu’daki ayni aktorlerbu ortak girisimlerini Osmanli tarihinin baska donemlerinde de tekrarladilarve baska Osmanli taht-muddeilerini desteklediler. Bu baglamda, Musa’ninRumeli macerasi, Osmanli vak’anuvistlerince(sanki)kasitli olarak ‘gizlenen’daha genis cepheli Anadolu-Balkan ittifakinin ortak eseridir
Özet: Bu makalede Ahmedî’nin Dâsitân ve Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i ‘Osmân’ından sonra kaleme alınmış en eski manzum târih metninin yazarı olan, Halîl-nâme müellifi Abdülvâsi‘ Çelebi’nin Edirne’de, Şeyh Bedreddîn zâviyesi yakınlarında bir vakfı bulunduğuna ilişkin o asra dayanan bir vakıf tahrîr kaydı neşredilerek, müellifin yaşadığı asrın önde gelen ricâli arasındaki yeri ve belgenin tarihî açıdan önemi üzerinde durulmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Edirne, Abdülvasi Çelebi, Halilname, vakıf, Çelebi Mehmed, Çamurluova Savaşı.
Bursalı Lamiî Çelebi’nin Klasik Türk Edebiyatındaki Yeri ve Münşeât'ındaki Farsça Şiirler
2016
Bursali Lamii Celebi (ol. 1532) XVI. yuzyilda yasamis bir sair ve yazardir. Klasik Turk edebiyatinin onde gelen temsilcileri arasindadir. Manzum ve mensur 40 civarinda eseri bulunmaktadir. Lamii Celebi, konu bakimindan orijinal eserlerinin yaninda, bir kisim eserlerini de Fars edebiyatindan tercumeler yoluyla yazmistir. Fars edebiyatindan ve bilhassa Câmi’den (ol. 1492) yaptigi tercumeleri nedeniyle kendisine “Câmi-i Rum” unvani verilmistir. Ancak Lamii Celebi, tercume yoluyla yazdigi eserlerini sadece tercume ederek birakmamis, onlara bazi eklemeler de yapmistir. Boylece bu turden eserlerini tercume-te’lif hâline getirmistir. Terceme-i Nefahatu’l-Uns, Şevâhidu’n Nubuvve Tercumesi ve Ferhâd ile Şirin onu tercume-te’lif eserleri arasindadir. Bursali Lamii Celebi, Munseât’inda kendisine ait Farsca siirlerinin yaninda Câmi, Hâfiz, Sa’di gibi sairlerden aldigi cok sayida Farsca siire de yer vermistir. Tebligde Lamii Celebi’nin eserlerinden hareketle onun klasik Turk edebiyatindaki yeri ...
Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi'nde Şairin Yeri
TYB Akademi, 2011
ÖZET Seyahatnâme, yüzlerce Osmanlı şairi hakkında doğrudan ve dolaylı yollarla muhtelif bilgiler sunması bakımından divan şiiri araştırmalarında göz ardı edilmemesi gereken, önemli bir kaynaktır. Eserde, konu edilen tarihi dönem veya coğrafi yerlere dair anlatılanlar arasında çoğunlukla o dönemin veya yerin şairlerine ilişkin malumatlar da yer almaktadır. Bu malumatlar biyografik araştırmalar ve eser tespit/teyidi hususunda araştırmacılara faydalı olabilecek niteliktedir. Şairler değerlendirilirken serdedilen hükümler ve mukayese unsurları da edebiyat araştırmacısının dikkate alması gereken hususlardandır. Yaptığımız bu çalışmada, yukarıda dikkat çekilen hususlar göz önünde bulundurularak, Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi'nde şairlerin hangi vesilelerle, ne sıklıkta, nasıl yer aldıklarına, yazarın şairlere dair statü algısına ve eserin genelinden elde edilebilecek Evliyâ Çelebi'nin şiir ve şair algılayışına dair veriler değerlendirilecektir. Anahtar Kelimeler: Evliyâ Çelebi, Seyahatnâme, şair, şairin toplumsal statüsü ABSTRACT Seyahatname is an important source and it should not be disregarded at Divan poetry researches on the grounds that it provides various information about hundreds of Ottoman poet directly or indirectly. In this work, one can also find information regarding the poets among which is told about that historical period and geographical places. This information has the quality of being beneficial to the researchers with respect to biographic researches and work determination/confirmation. In addition, the literature researchers should take into consideration the verdicts and comparison elements as assessing the poets. In this study, bearing in mind the points which stressed above, it will be evaluated that how, in which circumstances and in which frequency the poets have been mentioned in Evliya Çelebi's Seyahatname, and also the status perception of the writer regarding poets, and Evliya Çelebi's poets and poetry perception which can be obtained from the work.
Vusûlî Mehmed Çelebi’nin Nesâyih-i Cündiyye'si
Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 2022
Bu çalışmada XVI. asrın tanınmış âlim ve şairlerinden Vusûlî Mehmed Çelebi’nin askerler başta olmak üzere padişah, komutan ve halka yönelik nasihatleri içeren Nesâyih-i Cündiyye adlı eseri ele alınacaktır. Bu eser, müellifi bilinmeyen Risâle-i Cündiyye adlı bir risalenin “nesayihi cündiyye” başlıklı ilk faslına mukaddime ve hâtime eklenerek vücuda getirilmiştir. Tür bakımından nasihatname ve siyasetname özelliklerini gösteren Nesâyih-i Cündiyye, uzun manzum mensur bir mukaddime, asıl konunun işlendiği bölüm ve kısa bir hâtimeden müteşekkildir. Mukaddimede; besmele, hamdele, münacat, tevhid ve na‘t bölümlerinin ardından Sultan II. Selim’in övüldüğü methiyeler yer almaktadır. Asıl konunun işlendiği bölümde sebebi telif, nasihatler ve konuya uygun hikâyeler bulunmaktadır. Nasihatlerin “nesâyih-i cündiyye” başlıkları ile ayrı ayrı işlendiği bu bölümde; sır saklamak, padişaha itaat etmek, ihsan ve lütuf, takva ve taat, komutanın kararında sebatkâr olması ve askerlerini tanıyıp onları tehlikelerden koruması, akıllı ve olgun kimselerle bir arada bulunmak ve sabır hakkında nasihatler ile konulara uygun hikâyeler yer almaktadır. Metnin hâtime bölümünde ise kısa bir hitam cümlesi ile mesnevi şeklinde dört beyitlik bir dua manzumesi bulunmaktadır. Makalede, Vusûlî Mehmed Çelebi’nin hayatı ve eserlerine kısaca değinilerek Nesâyih-i Cündiyye’nin incelemesine geçilmiştir. Nesâyih-i Cündiyye’nin kısaca tanıtıldığı bu bölümde sırasıyla; Risâle-i Cündiyye ile benzer ve farklı yönleri üzerinde durulmakta, eserin nüshası tanıtılarak tür, şekil ve üslup özelliklerine değinilmekte ve son olarak muhteva bakımından ele alınarak eserin özetine yer verilmektedir. İnceleme, genel bir değerlendirmenin yapıldığı sonuç kısmıyla tamamlanmaktadır. İkinci bölümde ise Nesâyih-i Cündiyye’nin transkripsiyonlu metni ile metinde geçen ayet, hadis, şiir ve kelam-ı kibar gibi Arapça-Farsça kısımların tercüme ve kaynakları sunulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Edebiyatı, Vusûlî Çelebi, Nesâyih-i Cündiyye, II. Selim, nasihatname, siyasetname.