Urla Sıra Mahallesi Romanları - Romani in the Sıra Neighbourhood of Urla (original) (raw)

Abstract

Socio-spatial Research in Sıra Neighbourhood of Urla and Architectural Proposal

Figures (53)

Kaynak: Tarkiye, Unrla ve Sora Mahallesi istatistikleri Urla beledipesi, Urla Nafus Ma, 2013, TUIK 201: verilerinden derlenmis, Romantara daur veriler ise alan calismasinda derlenmistin

Yas gruplarina gore nifusun karsilastirilmasi Sekil 1: Yas gruplarina gire Stra Mahallesi Romantan ile Sra Mahallesi, Urla ve Tiirkiye niifusunun Rarslasterilmast Nifusun, cinsiyete gore dagilum: da, Tablo 2’de verilmis tir:

Niifusun 299 oldusu yukarida belirtilmisti; burada, ortalama hane biiyukliigt 3.48’dir (SS: 1.63). Hane btryukliklerinin dagilim Tablo 3’te verilmistir: Belirtilmelidir ki; Sita Mahallesi’nde yasayan Romanlarin aile yapilan oldukc¢a degiskendir. Genellikle, geng yasta evlenen erkek cocuklar, Gnce baba evine yerlesirler; daha sonra evlerim ayirirlar. Diger yandan, geng ve orta yash ciftler arasinda sikea gértilen bosanma ve ayrilmalar ile iliskili olarak, hane kompozisyonu da stitekli degisebilmektedir. Tek kisilik haneler ise, bekar erkeklerden olusur. Aileler: uzakta olan ve Urla’ya calismaya gelenler yantnda, anne babasi Sira Mahallesinde yasayan, ancak kendisine ayn “ev acrmus” bekar erkekler de vardir.

SeRil 2: Konutlarin arasinda agtk ¢ép alani SeRil 3: Konutlarin arasinda attk sular eglesmek zorunda kalan gocuklar ve hayvanlar hemen g6ze carpmaktadir.

Su, elektrik ve sihhi tesisati olmayan konutlarin ciddi temizlik sorunu oldusu belirtilmistir: “Big ark diizgiin yasamak istiyorne. Millet sertinda, nereden su tastyor, onun bunun tuvaletine girtyor” (Kadin, 18 yasinda). Kadinlar stirekh disarida camasit, hali, kilim yikamak zorundadir ve 6zellikle kis aylarinda buna bag hastaliklardan mustariptitler: Sekil 4: “Barakalar”

Sekil 6: Cop alant Konutlanin sasliksiz kosullan, sonraki sayfalarda, Mekansal Kosullar bdltimtinde, “Binmler”’ bashgy altrnda aynntilt olarak incelenmstir. Gortilecesi gibi, kadinlar, erkekler ve cocuklar son derece elverissiz konut kosullan yaninda, agir ve uzun stireli digarida galisma zorunlulugu ile iliskilt saghk sorunlarmin oldukga yaygin oldugunu belirtirler. Kas aylarinda, “yasmur soguk, demeden’”, her gtin hurda toplamaya cikarlar. Mahallede toplanan hurda, orada, kis aylarinda yagmmur altinda, gamut iginde, yazin gtines altinda, toz iginde ayrilir.

SeRil 7: Hurda alant

Sekil 8: Stra Mahallesi Roman yerlesintinin 2012 yilina ait hava fotografi Kent yasarmmnin kryisinda ve kentin neredeyse sintrmda konumlanan Sita Mahallesi Roman yerlesimi, son derece yalitlm Urla igindeki diger yoksul mahalleler ile stnin yoktur. Mahallenin etrafindaki konut alanlari ile hem ekonomik hen fiziksel kosullar agistndan belirgin bir farklihk gértiltir. Mekansal yalituem yaninda, yoksullugun yogsunlasrms oldug hemen g6ze carpat.

Sekil 9: 2002 yilina ait hava fotografi Bu birimler betonarme karkas yapumn sistemi yoluyla tiretilmis sosyal konutlardir. Inga edildiginde toplam 20 birimder olustusu halde, burada éngériilen niifusu asarak bitytimiisttir (Sekil 9, Sekil 10 ve Sekil 11).

Sekil 10: 2005 ythna ait hava fotografi

Sekil 112 2012 ythna ait hava fotografi

Ik yapilan bitimler etrafinda bityiiyen leke, giderek kalabaliklasan niifusun ihtiyaclan dogrultusunda genislemistir. Genisleme, mevcut birimlere ekler yapilmasiyla oldugu gibi, basimsiz b6dltimlerin yukarida tantmlanan alan icinde yer tutmasi ile de gerceklesmistir. Onceleri ek yapilasmalar, mevcut bitimlerin duvarlarintn kullanilarak yayilmast ve dolayisi ile dig mekan olarak beliren sokaklara tasarak hacimlerin olusmast yOntindedir. Ik birimlerin tasryici sistemi betonarmedir; tugla duvarlar yardimyla hacumler olusturulmustur. Giris holii, mutfak, hela, iki odadan olusan konut bitimi barinma ihtryacim minimum seviyede karsilamaya déniik belediyenin tirettifi bir cOziimdiir. Asaf yukan 40 metrekaredir ve iki ana hacumlidir. Bu ana birimler oturma ve yatma birimleridit. Ilk lekeye yapilan eklentiler, cekirdegin geometrik lekesini temel alarak daha organik bir bicimde alana yayilmuslardir, Bu tip eklentiler seqilen malzemelerden dolayi géreceli olarak bagimsiz birimlerden daha dtizenli gériintimdedir. Ancak, bagimsiz bitimlerde aynt dl¢tide diizenli bir yapilasma séz konusu de$gildir. Ozellikle ingsa edilme bicimleri farklidir. Bagumsiz birimler az sayida da olsa, betonarme karkas sistern kullanilarak tiretilmistir. Baratali birtmlen gibi belli bir birimin boyutsal tekrarindan olusmadigy ve belli bir plana gére yapilmadigindan yer ile iliskisinde sorunlar belirmektedir. Baratali birrmlerinin olusturdusu lekey: bozan ve organik olarak gelisen bagimsiz konutlar mahallenin ik durumuna aykirt olarak yerlesrmislerdir. Dolayis: ile ana lekeyi olusturan 3 farkh alan vardir:

Sekil 15: Tirli barinma birimleri (3. Alan) Sekil 14: Tiirlii barinma birimleri (2. Alan)

Sekil 13: Tiirlit barinma birimleri (1. Alan)

Leke igindeki kttleler barrnma birimlerinden olusur. Mahallenin dogusunda konumlanan yirtilmis Srtiistiyle ayakta durar bir Kazilay Yardim cadin meveuttur. Bir santiye binasindan olusan Dernek Binasi yine bu ¢adira yakindir*. Bu iki yap mahallenin disinda yer alir. Mahallenin icine dénersek, barinma disinda yaklasik tig adet bakkal bulunur. Bu bakkalla: genellikle etraftaki malzemelerden bulunan yapim malzemeleri ile diizensiz bir sekilde insa edilmis hacimlerdit. Daha ¢ok bilet satis ya da ekmek satis tinitelert andiran biytikliikte ve hacimndedir. Sokaklarda zaman zaman barinma birimlerine yaslanarak konumlanir ya da sokak aralarrndaki bosluklarda kendine yer bulur. Sokaklar bakimsiz, kaldirimsiz, kirli su ve termz su tesisati problemli ve gecelen karanlik durumdadir. Cop mahalle icinde toplanmadigindan sokaklar termz degildir Cép bidonlar mahalle ceperinde yer alir. Gogu barinma birimlen dogrudan sokaga acilir. Kapi ile bahgeye sonra sokagy acilan birimlerin sayisi cok azdir. Sokaklar dardir ve sokak akistnt engellemeden sakinlerin araclarinin park etmesine olanak saglamaz. Asfalt olmayan yollar mevcuttur. Mahallede barinma birimlerinin kosullan nedemi ile hayat iklim elverdigy dletide disarida gecer. Cocuklar mahalle iginde oynarlar. Kadinlar komsu sohbetlerini yine iklim elverdigi dlotide disanida yapar Camasit yikama ya da hali yikama etkinligi barinma bitiminin iginde degil, sokaklara tasacak sekilde yapilir. Yesil alar neredeyse yoktur. Baratali birtmlerinde bahge olarak aynilan alanlar, nitfus artisi nedenyle kapatilmis ve barinma birimmine cevrildiginden toprakla iliski yogun olarak gdzlenmez. Baratali birimlert disinda kalan barmma kiitleler: temelsiz olarak uretildisinden barinma birimlerinin zeminleri mevcut topostrafvava uvar ve toprak zemine tesvive edilerek verlesitr. *Alan caligsmasi sonrasinda dernek odasimn bulundugu bu alan yeniden diizenlenmus ve degismistir.

Sekil 17: 2005 yilina ait hava fotografi

Sekil 18: 2012 ythna ait hava fotografi

Sekil 20: Genel goriiniim SeRil 19: Kuscular yolu (Giiney) Sita Mahallesi Romanlan diger yoksullar gibi kent merkezinin ceperlerinde yerlesmustir. Mekansal yalitemin temel Ozellig kent merkezinden gértilmemesi ve merkezden uzak kalmasidir. Sadece Urla — Kuscular bélgesine yénelenlerin, civa mahallelerde yasayanlarin ya da komsu olanlarin ulasabildigi fiziksel bir Sreii ictndedir. Urlalilar tarafindan unutulan y da gormezden gelindiginden kolay hatirlanmayan bir mahalledir. Kent yasammun kiyisinda ve kentin neredeyse simind konurmlarnir. Urla igindeki diger yoksul mahalleleri ile sinin yoktur. Kendi icine déniik ve kapali bir mahalle olusturu: Yabancilara agik bir yapida degildir. Mahalleli olmayanlarin bakislar: mahalleli olmayip mahallede dolasanlarin tistiindedi: Urlalt Sita Mahallesi Romanlarina mesafelidir ve bu mesafe fiziksel ve sosyal olarak kent icinde kendini belli eder. Mahallenin igtndeki mesafeler yine biremlerin sosyal ve fiziksel Srtintiisii ile cakisir. Tarihsel olarak 6nce gelenlerin yerles tin Baratali Evlerine yerlesenler mahallenin merkezine yerlesmislerdir. Mahallede Gnce gelenler ile sonradan gelenlerin iliskisi mesafelidir. Bu mesafe, fiziksel oldugu kadar sosyal bir mesafedir. Mahallede, toplumsal iliskilerdeki mesafe barinma bitimlerinin mesafesini belirler. Akrabalik ve aile iliskilen: birtmler arast mesafeyi yaklastinr ya da uzaklastinr. Yakin akrabalar ya da benzer yerden gelenler birbirlerine yakin konumlamnir. Birbirlenyle daha seyrek gGriisenler arasinda sosyal iliski, barrnma birimlerinin uzaklisy ile fiziksel iliskide kendini gésterir.

SeRil 21: Baratah Evlerinden Rise ve yan birimlerin hane Rrokisi Meveut barinma birimlen genel olarak iki ana hacimden olusur. Oturma ve yatma hacimleri. Basit bir giristen sonra oturmz mekar ve eger varsa yatma mekam. Her hacim yaklastk 20 metrekaredir. Kabaca bes metreye dért metre boyutlarmndadir Giris sokak ile barrnmay: ayiran gecistir. Oturma mekaninda yemek yeme ve oturma islevlert gdzlemlenir. Yer désekler ya da kanepe ve koltuktan olusur. Yatma mekani daha az kullanilan 6zel bdltimlerdir. Désekler, dolaplar ya da yataklar bu boliimdedir. Kimi barinma birimlerinde mutfak ya da yikanma bdltimii vardir, ancak bunlarin sayisi cok degildir. Yaygir olarak islak mekanlar evin giris boliimtine yakin ya da barinma bitiminin distnda konumlanir. Mutfaklar basit tezgahlardar ya da boyutlan degisebilen dolaplardan olusur. Cogu birumlere ulasan temmiz ve kirl su tesisati olmadigindan yikanme barinma biriminin kalic: bir parcasi degildir. Hela kimi evlerde meveut degildir.

[

Genel olarak bakildiginda, Sira Mahallesi Roman yerlesimunde barinma birimleri fenni ve sthhi olarak yasam standartlarina uygun degildir. [htiyaclara uygun olmayan ve sagliksiz kosullar denirken temel konut islevlerine cevap vermeyen, konfor kosullarina erismeyen, boyut olarak yetersiz, yalitimsiz birimler cosunluktadie.

[

Birimlerin hemen hemen hepsinde istnma sorunu vardir. [sina icin sagliksiz olarak konumlanditilmis sobalar kullanilir, aricak soba ile isitilan hacumler, birtmin genelinde yetertnce konfor kosullan saglamaz ve tehlikelidir. Cogu birim temelsiz ve yalitimsiz oldugundan stirekh olarak 1s1 kaybi olur. Kim bitimlerde pencereler kirk, kimilerinde cam yoktur. Seffaf musamba kullanilarak agilan acikliklar isiyi igerde tutamaz.

Mekanlarda aydinlatma sorunu vardir. Kami hacimlerde agiklik ve dolayisi ile dogal isik yoktur. Kimi bitimlerde elektrik tesisati olmadigfindan gece aydinlatmasi sorunludur. Elektrik imkani olan birimlerde, aydinlatma ve elektrik tesisati mevcut yuzeylerin Ustline sonradan eklendiginden sagliksiz ve tehlikelidir. Uzatma kablolan, elektrik fisleri ve ammpuller genel olarak basit ya da eski oldugundan etivenl degildir.

SeRil 25: Yatma alantars

Yeni birrmlerin olusumu, daha cok minimum ihtrya¢lan karsilama yontinde gerceklesir. Hane halkinin evlenme, bosanma, dogum, gé¢ gibi degisimler yoluyla mekan gereksinimleri artar ya da azalit. Buna gore yer eklentiler ve yer diizenlemeler yapilir. Bu diizenlemeler daha cok mevcut birimin genisletilmes:i ya da degistirilmesi yoluyla olur. Birrmin ya da birimlerin kenarma eklenen ye hacimler basit ¢céziimler yardimryla olur. Bu degistm malzeme bulundukea ya da maddi imkanlar arttikea gerceklesir. Birimlerde yeniden yapma ve onarim islert hanede yasayanlar tarafindan ekonomik kosullar diizeldikce yapilir. Eklemeler ve esya degistirmeler de benzer kosullar alttnda gerceklesir. Bakim ve onarim binim biittinhikli olarak tasarlanamadigindan stirekli yapilmalidir. Birimlerde kullanilan yapim malzemeleri ya da esyalar eski ya da daha énceden baskalari tarafindan kullanilmistir. Dolayisi ile o bitim icin tiretilmermis ve detaylandinlmarmstir. Her eleman egret. durur ve kullanilan mobilyalar birrmin boyutlarina uymaz.

[

Mahallede birlikte etkinlikler icin olusturulmus ortak alan tanimsiz ve yetersizdir. Ortak alanlarda, topografya hafif efimlidir. Karayoluna dogru yiiksekhk artar. Kuzeye gidildikce egim azalir. Fiziksel sinirlar karayolu, dzel sahis arazileri ve altyapi donatisi olmayan ve asfalt déktilmemis sokaklardan olusut. Alanda tanimli, altyapi donatisi olan ve korunakli bir sosyal mekana ihttya¢ vardit. Kahvehane ya da sosyal merkez yoktur. Dernek binasi mahallelinin toplanacasi yegane birumdir ve her zaman acik degaldir. Belith giinlerde ve Gnemli durumlarda dernek binasi toplantilar igin acilir. Hidirellez’de ya da diigiinlerde ortak mekan daha kalabalik olarak kullanilir. Hayat genel olarak sokakta stirer. [se sahip olan az saytdaki mahalleli sabah ise gider. Digerleri kapali alanlar miisait olmadigindan genelde disaridadir. Hayat giin icinde ev disina yerlestirilen sandalyelerde ya da ayakta gecer. Kapalt alanlardz temizlik islerim bitiren kadinlar, halt yikkama, carnasir asma gibt isleri sokaga tasir.

Sekil 32: Banyo ve nutfar Oturulan birumin bir kosesinde yemek pisisilir, kap kacak yigulmustir. Hermen kapinin i¢ kismm veya birimlerden bininin bir késesi banyo icin ayrilmustir.

Sekil 29: Oturma, mutfak ve uyuma meRdant Baratali Evlert ve barakalar olarak aynlan Sita Mahallesi Roman yerlestmindeki birimlerin mekansal organizasyonu temeld benzer 6zellikler tasir. Son derece sinirl ig mekanlarda, oturma, uyuma, mutfak ve banyo gibi islevler ayrilamamustu: Yasama, oturma alam aym zamanda yemek hazirlama, yerne ve geceleri de yatak odasi olarak kullanilir.

[

Sekil 33 : Proje alaninin Urladaki yeri Erisilebilirlik: [kinci 6nemli unsur ise alanin Gnemli kamusal ve kentsel mekAn ve imkanlara erisiminin, halen yerlesmi: olduklarni alana gore belirgin zorluklar getirmemesidir. Secilen arazi, Romanlarin su anda bulunduklari alana yaklasik 40( metre, Urla Meydan’a ise yine yaklasik bir kilometre uzakliktadir. Boylece, her iki dururmda da alan sakinleri meydan: yaya olarak erisebilmektedir. Meydana ulasimda kullanilan giizergahlar fark olmakla birlikte, benzer karakterde yerlerder gecerek merkeze ulasilmaktadir. Diger 6nemli kamusal servislere olan mesafe agisindan ise ayni derecede elverisli oldugn belirtilmelidir. Yeni yerlesim alan: toplu tasuma gtizergahina, kaymakamliga, aile hekimligi merkezine, ilkokul ve ortaokul: meveut yerlesim alanindan cok daha uzak degildir. Boylelikle mahalle sakinlerinin Urla’nin sosyal ve ekonomik hayatindar mekansal olarak dislanmamalarn gdzetilmistir.

Tablo 4: Mevent alandan ve yeni secilmis alandan belirlenmis inemli noktalara olan uzakkklar (mesafeler, metre olarak verilmistir) Biiyiikdiik: Halen kullanilan alan yaklasik olarak 7500 metrekaredir. Toplam alan igerisinde Romanlara tahsis edilmis sosyal konutlatin bulundugu hazine arazisi disinda sahis arazilert ve karayolu yaklasma sinin igindeki alanlar da bulunmaktadhr. Dolayisiyla fuli durum g6z Ontine alindiginda alan 7500 metrekare olmakla beraber yasal olarak kullarnulabilecek kisrm, bundan cok daha azdir. Yeni proje igin segilmis arazinin ise, sosyal donatilan ve ortak alanlan igerecek ve yasal acidan kullantm sorunu olmayan bir bityiikliige sahip olmas: gézetilmistir. Ongdrtilen proje alan yaklasik 15000 metrekaredic. Bu alan, yaya ve motorlu tasim, barinacak niifus icin konut sayisi, sosyal donatilar ve yesil alanlar diistintildtigiinde, yeterli diizeydedir.

Loading Preview

Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.