Ayasofya’Nin Mi̇marlik Bağlaminda Okunabi̇li̇rli̇ği̇ (original) (raw)
Related papers
Ayasofya'daki Runik Yazıya Dair Bir İnceleme
Ayasofya'nın ikinci katında mermer korkuluğun tam üzerinde Vikinglere ait olduğu iddia edilen runik bir yazı bulunmaktadır. Maalesef bu yazı Türkiye’de bile bazı kesimler tarafından Viking olarak kabul edilip tanıtımı yapılmaktadır. Öncelikle bu yazının Vikinglere ait olduğuna ilişkin iddiaları bir görelim.
Basının Gözünden Ayasofya, 2021
Ayasofya’nın tarihteki ve kültürümüzdeki yerini, müzeye çevrilmesi öncesi ve sonrasında basında yer alan haber ve yazılarla etraflı biçimde anlatıldığı bir çalışmadır.
İstanbul Ayasofya Camisi Türk Oyma Yazıtı
2023
İstanbul, Ayasofya Camisi’nin çeşitli kıyı köşelerinde Ortaçağdan kalma, çeşitli yazı ve dillerle ziyaretçi yazıtlarının varlığı bilinen bir konudur. Bu yazıtlardan biri de, 1964 yılında güney galerisinin üst katındaki mermer korkuluğun üzerinde bulunup Yeni Futhark abecesiyle Nors dilinde okunmaya çalışılarak 9. yüzyıla tarihlenmiş ve o zamandan beri Vikinglere mal edilmekte olan bir ziyaretçi yazıtıdır. Sava göre yazıtı, o dönemde Bizans ilhanının özlük korumalığını yapan Viking paralı askerleri Varenglerden, yazıtta okunduğu öne sürülen adıyla, [Hal]ftan bırakmıştır. İlk üç dört imi için önerilen Nors kişi adı ‘[Hal]ftan’ okuması dışında, yazıtın geri kalanının (yıpranma vb. nedeniyle) Futhark yorumunca “okunamaz” durumda olduğunun belirtildiği, toplam 21 yazı iminden oluşan yazıt için önerilen çeviri şöyledir: ‘[Hal]ftan ............’. Yazıtın içeriği hakkında hiçbir şey anlatmayan bu sözde okuma ve çeviriye ve olumsuzcu değerlendirmeye (“illegible/okunamaz”) karşın, yazıt hiç de büyük bölümüyle (yıpranma vb. nedeniyle) okunamaz olmayıp Türk oyma yazısı bakış açısıyla eksiksiz ve pürüzsüz olarak Eski Türkçe okunabilmekte ve okunmaktadır. Nasıl mı olabiliyor? Basit. Yazıt Türk oyma yazısıyla yazılmış Eski Türkçe bir metindir. Bu durumda, yazıtın 21 iminden, sözde Nors kişi adı [Hal]ftan’a karşılık geldiği öne sürülen baştaki ilk üç dört imi dışında, geriye kalan 17 iminin Futhark yorumunca (yıpranma vb. nedeniyle) “illegible/okunamaz” olmasına ve okunamamasına şaşmamak gerekiyor(!). Yazıt, Erken Ortaçağda İstanbul’da bulunup dünyanın en görkemli tapınaklarından biri olan Ayasofya’yı ziyaret etmiş, büyük olasılıkla, Bizans ordusunda görev yapan Hristiyan Türk paralı askerler olan Türkopollerden, Çu adında bir kişinin bıraktığı, yakarış içerikli bir ziyaretçi yazıtıdır. Bu durumuyla 6.-11. yüzyıllar arasına tarihlenebilir. Konunun ayrıntıları için makaleye bakınız.