ÖTEKİLİK BAĞLAMINDA GAYRİMÜSLİM AZINLIKLARIN KULÜP DİZİSİNDE TEMSİLİ (original) (raw)

Öteki ya da ötekilik, tarihin farklı dönemlerinde her grupta izleklerine rastlanabilen birer olgudurlar. Öteki, en yalın haliyle toplum, kişi ya da kültür eliyle var olan ilişkilere dayanarak sınıfsal veya etnik olarak farklılaştırılmış, ayrıştırılmış grup, kişi ve sınıf, halk vb. şekillerde tanımlanabilir. Ötekileştirme ise kişi ya da grupların çoğunluktan farklı olarak sahip olduğu kimlik, dil, inanç vb. farklılıkların toplumca sıradanlaşması ya da ortaya çıkan farklılıkların kalıcı, içkin, doğal olarak algılanması mantığına dayanır. Nitekim sosyal grubun üyesi olarak her birey, öteki ve ötekileştirme pratiklerine maruz kalabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, 1950'lerin Türkiye'sinde gayrimüslim azınlıkların yaşadığı sorunları, dönemin sosyo-kültürel ve siyasi yapısına uygun olarak Kulüp dizisi özelinde ötekilik/ötekileştirme bağlamında analiz etmektir. Bu bağlamda dizide geçen diyaloglar, sözcükler üzerinden analiz edilerek gayrimüslim azınlıklara yönelik o dönemde kullanılan kalıplaşmış yargılar deşifre edilmiş, gayrimüslim azınlıklara dönemsel bakışın hangi anlamlar muhteva ettiği objektif bir bakışla irdelenmiştir. Medyada çok fazla değinilmeyen azınlıklık grubun (İstanbul'da yaşamlarını sürdüren Sefarad Yahudilerin) kültürel değerlerinin dizide nasıl yansıtıldığı, unutulmuş bir kültürün tekrardan ayyuka çıkması adına kıymetli olmakla birlikte bu çalışmanın önemini de ortaya çıkarmaktadır. 10 bölüm olarak yayınlanan dizide gayrimüslimleri ötekileştiren 18 söylemin olduğu saptanmıştır. Söylemler, Norman Fairclough tarafından geliştirilen söylem çözümlemesi yöntemi ile analiz edilmiştir. Fairclough'un analiz yönteminin tercih edilme nedeni, film ya da dizi sanatında görüntü kadar karakter diyaloglarının geniş bir şekilde yer tutmasıdır. Yöntem bu haliyle diyalogların dilsel yapısını anlamaya yardımcı olması, dizide kurulan ideolojik düşüncelerin nasıl temellendirildiğini ortaya çıkarması bakımından önemli veriler sunabilmektedir. Yapılan analizler sonucunda Kulüp dizisi özelinde 1950'ler Türkiye'sinde gayrimüslim ve Türk vatandaşların ötekileştirme pratiklerine maruz kaldıkları tespit edilmiştir.