Tükenmişlik ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Yüzme Hakemleri üzerine bir İnceleme1 (The Relationship between Burnout and Organizational Commitment: An Examination on Swimming Referees) (original) (raw)
Related papers
Örgütsel bağlılık, bir fikir, kişi, sistem ya da örgüte güçlü bir inançtır. Duyulan sorumluluktan veya yapılan anlaşmadan dolayı zamanı düzenli olarak bir şeye harcamaktır. Üyelerin örgütlerine karşı olan duyguları etkin ve verimli performans göstermesinde en önemli faktörlerdendir. İş tatmini ve örgütsel bağlılığı yüksek bireylerin örgütlerinin başarısına katkılarının da aynı derecede yüksek olacağı beklenmektedir. Bu çalışmada, yüzme hakemlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki uygun olan çok değişkenli istatistik yöntemlerden kanonik korelâsyon analizi ile araştırılmaktadır. Araştırmanın ampirik bulguları iş tatmini ile örgütsel bağlılık arasında istatistik açıdan oldukça anlamlı, pratik anlamda ise orta düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğunu göstermektedir.
Bu çalışmanın amacı genel kabul görmüş örgütsel bağlılık yazınına göre üç boyutta incelenen bağlılık türleri olan duygusal, devam ve normatif bağlılığın, tükenmişlik düzeyi ve onun alt boyutları olan duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarıda düşme üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Bu amaç kapsamında çalışmada hem örgütsel bağlılık hem de tükenmişlik değişkenleri alt boyutları bağlamında ele alınmış ve bir model geliştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi özel bir hastanede görev yapan 192 sağlık personelinden oluşmaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre duygusal ve normatif bağlılığın artması duygusal tükenme ve duyarsızlaşmanın azalmasına, kişisel başarı hissinin ise artmasına neden olmaktadır. Diğer yandan bir diğer örgütsel bağlılık alt boyutu olan devam bağlılığının artması ise tam tersine duygusal tükenme ve duyarsızlaşmanın artmasına, kişisel başarı hissinin ise azalmasına neden olmaktadır.
Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik İle İlişkisi: Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
Günümüzde insan faktörünün örgütsel bağlamdaki rolünün artmasıyla birlikte, çalışan ile örgüt arasındaki uyumun bir göstergesi olan örgütsel bağlılık kavramının giderek önem kazandığı görülmektedir. Bununla birlikte, modern çağın ortaya çıkardığı sürekli değişim ve belirsizlik ortamı, çalışan ile örgüt arasındaki uyumlu ilişkiyi etkileyerek, tükenmişlik kavramının bu süreçteki rolünün dikkate alınmasını adeta zorunlu kılmaktadır. Bu doğrultuda çalışanların örgütsel bağlılık duygularıyla tükenmişlik duyguları arasındaki ilişkilerin ortaya çıkarılması ve irdelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada Allen ve Meyer (1990) tarafından ortaya konan örgütsel bağlılık boyutları ile Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen tükenmişlik boyutları arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi 13 ayrı ilköğretim okulunda görevli ve yaş aralığı 22 ile 64 arasında değişen toplam 349 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada örgütsel bağlılık ve tükenmişlik boyutları arasındaki ilişkilerin incelenmesi için anket yöntemi kullanılmış olup, Allen ve Meyer Örgütsel Bağlılık Ölçeği ve Maslach Tükenmişlik Envanteri ile elde edilen veriler SPSS 15.0 ve LISREL 8.30 istatistik programları kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonunda elde edilen bulgular, örgütsel bağlılık boyutları ve tükenmişlik boyutları arasında çeşitli seviyelerde anlamlı ilişkilerin olduğunu göstermiştir. Özellikle duygusal bağlılığın, tükenmişlik boyutlarından duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı hissi azalmasını; devam bağlılığının ise, duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı hissi azalmasını yordadığı belirlenmiştir. Diğer taraftan, normatif bağlılığın, tükenmişlik boyutlarından sadece duygusal tükenme boyutu üzerinde yordama becerisine sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Tüm bu bulgular tükenmişlik boyutlarının açıklanmasında örgütsel bağlılık değişkeninin önemli etkileri olduğunu göstermiş ve çalışma sonucunda elde edilen tüm bu bulgular ilgili yazında yapılan çeşitli çalışmalardaki bulgular ışığında tartışılmıştır
Öz: İş tatmini, örgütsel bağlılık ve tükenmişlik konuları örgütsel davranış alanında pek çok araştırmaya konu olmuştur. Bu çalışmada özel sektör çalışanlarının iş tatmini ve örgütsel bağlılık düzeylerinin tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkisi ortaya çıkartılmaya çalışılmıştır. Bu amaçla geçerliliği ve güvenirliği kabul edilmiş ölçekler kullanılarak hazırlanan anket formu Mersin ilinde faaliyet gösteren ve çalışmaya izin veren bir özel sektör kuruluşunda çalışan 387 kişiye uygulanmıştır. Anket formları aracılığıyla veriler toplanmış ve analizler yapılmıştır. Çalışmada, faktör analizi, güvenilirlik analizi, regresyon analizi ve çeşitli tanımlayıcı istatistiki analizlerden faydalanılmıştır. Sonuç olarak, işin doğası, duygusal bağlılık, ücret ve yan haklara ilişkin olumlu gelişmeler bireylerin duygusal tükenmiş düzeylerine negatif yönde etkilemektedir. Ayrıca, çalışanların kişisel başarıları ile yapmış oldukları işin doğası ve çalışma arkadaşlarıyla uyumları arasındaki ilişki pozitif yönlü iken, belirsizlik ve iletişimsizlik faktörü ile ilişkisi negatif yönlüdür. Abstract: In the Literacy of Organizational behavior, there are many studies based on the relationships through job satisfaction, organizational commitment and burnout syndrome. In this study, the ambition is to examine the effect of job satisfaction and organizational commitment on burnout syndrome of private sector employees. The data was gathered from 387 employees of a private sector company that is located in Mersin city and provided permission for this study's application, dependent variable is entitled as burn out syndrome and independent variables are job satisfaction and organizational commitment. Data were analyzed with sort of analysis including, factor, reliability, regression, and some descriptive analysis. Finally, the results indicated that positive policies on nature of job, emotional commitment and salary & fringe benefits will affect burnout level of individuals negatively. Adding to this, worker's individual success level will be affected positively by the nature of job & perfect matching with colleagues and negatively by the lack of communication and uncertainty. İnsan hayatının önemli bir bölümünü oluşturan iş ve çalışanların işlerinde sağladıkları tatmin özel yaşamlarını da etkilemektedir. İş tatmini sağlanmış çalışanların motivasyonu, işe bağlılıkları, performansları ve verimlilikleri diğer çalışanlara göre bir artış sergileyebilmektedir. İşletmelerin rekabet gücünün temel ögelerinden biri işletme çalışanlarının memnuniyet düzeyi olarak kabul edilmektedir (Tak 2002). İş tatmini örgütsel davranış araştırmalarında en sık çalışılan konular arasında yer almakta olup, birçok araştırmacı ve yazar tarafından farklı şekillerde tanımlanmaktadır. İş tatmini kavramına ilişkin literatürde yer alan kabul görmüş tanımlar arasında Lawler (1973), Locke (1976) ve Spector (1997)'un tanımlamaları önemlidir. Lawler (1973) iş tatminini " çalışanın işi karşılığında elde etmesi gerektiğini düşündükleri, beklentileri ve gerçekten elde ettikleri arasındaki fark olarak " ifade ederken, Locke (1976) ise " işin değerlendirilmesi sonucunda hissedilen olumlu duygusal durum ya da memnuniyet " olarak belirtmiştir. Benzer bir tanım Spector tarafından yapılmış olup iş tatmini, " insanların işlerinden hoşnut olmasının ya da hoşnut olmamasının ölçütü " olarak belirlenmiştir (Spector, 1997). Çalışmanın ikinci değişkeni olan örgütsel bağlılık kavramına ilişkin literatürde kabul gören tanımlardan biri Meyer ve Allen (1997) tarafından yapılmış olup, " çalışanın örgüte olan psikolojik yaklaşımının karşılığı ve çalışan ile örgüt arasındaki ilişkiyi yansıtan, örgüt üyeliğini devam ettirme kararına yol açan psikolojik bir durum " olarak tanımlanmıştır. Örgütsel bağlılık, örgütler açısından oldukça önemli olup, çalışanların örgütlerin vizyon, misyon ve değerlerini özümseyerek, örgütün amaçlarına ulaşması için çaba harcaması, örgütteki çalışmasını sürdürme isteği ve iş tatminin doğal bir sonucudur (Bolat & Bolat, 2008). Çalışmanın bağımsız değişkeni olan tükenmişlik boyutu ise son yıllarda daha sıklıkla çalışılan bir konudur. En yaygın kullanılan ve kabul görmüş tanımlardan biri Christina Maslach tarafından yapılmıştır. Maslach ve Jackson (1981)'a göre tükenmişlik; " sürekli diğer insanlarla çalışan, yoğun duygusal taleplerle karşılaşan kişilerde görülen fiziksel bitkinlik, uzun süreli yorgunluk, çaresizlik ve umutsuzluk duygularının, işe, hayata ve insanlara karşı olumsuz tutumlarla dışavurumu ile oluşan bir hastalık tablosudur ". Tükenmişlik hissi çalışanların verimlerinin azalmasına neden olur, çalışanlar 1 Bu çalışma, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalında, Yard.Doç.Dr. Eda YAŞA ÖZELTÜRKAY danışmanlığında Ebru BOYMUL tarafından tamamlanan " İş tatmini ve örgütsel bağlılığın tükenmişlik üzerindeki etkisi: Bir sanayii kuruluşunda alan çalışması " adlı yüksek lisans tezinden türetilmiştir.
Özet Tükenmişlik, duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve düşük kişisel başarı ile tanımlanan bir sendrom olup işi nedeniyle yoğun duygusal taleplerle karşılaşan ve diğer insanlarla yüz yüze çalışan kişilerde görülmektedir. Tükenmişlik bunun yanında, kişilerde olum-suz fiziksel, bilişsel ve duygusal durumların, işe, hayata ve başkalarına karşı tutumlarla yansıması ile oluşan bir sendromdur. Örgütsel vatandaşlık davranışı ise, resmi ödül sistemi içinde doğrudan yer almayan ve bir bütün olarak örgütün işleyişine katkı sağla-yan gönüllü ilave davranışlardır. Çalışmanın amacı Kırklareli Üniversitesi akademis-yenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışı sergileyip sergilemediklerinin, tükenmişlik hislerini hissedip hissetmediklerinin araştırılması ve bu iki kavram arasındaki ilişki-nin incelenmesidir. Çalışmada örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde tükenmişliğin olumsuz etkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Abstract Burnout characterized by emotional exhaustion, depersonalization and personal accomplishment is a syndrome by which individuals reflect negative attitudes to job due to confronting with extensive demands. Moreover, organizational citizenship behavior is defined as individual behavior that is discretionary, not directly or explicitly recognized by the formal reward system, and that in the aggregate promotes the effective functioning of the organization. This study investigates firstly whether Kırklareli University academicians exhibit organizational citizenship behavior, feel burnout or not, secondly, the relationship between these two concepts. In this study, burnout affects negatively organizational citizenship behavior positively.
Ortaokul Öğretmenlerinin Spora İlişkin Tutumları İle Tükenmişlik Düzeyleri İlişkisi
2015
Bu calisma ile, Batman Il Milli Egitim Mudurlugune bagli merkez ortaokullarinda gorev yapan ogretmenlerin spora iliskin tutum ve davranislari ile mesleki tukenmislik durumlari iliskisi arastirilmistir. Arastirmaya 168 ogretmen gonullu olarak katilmistir. Veri toplama araci olarak, katilimcilarin demografik bilgileri ile spora iliskin tutumlarini belirlemek uzere arastirmacilar tarafindan gelistirilen Kisisel Bilgi Formu ve mesleki tukenmislik durumlarini olcen Mashlach Tukenmislik Envanteri (MTE) kullanilmistir. Verilerin istatistiksel analizleri icin SPSS 16.0 programinin Anova ve t-testinden yararlanilmistir. Arastirma sonuclari incelendiginde; hem erkek hem de kadinlarda tukenmislik alt boyutlari duzeyleri benzer bulunmustur. Ogretmenlerin % 22’si duzenli spor/fiziksel aktivite yaptigi ve % 78’i de duzenli spor/fiziksel aktivite yapmadigi belirlenmistir. Duzenli spor yapan ogretmenlerin spor yapmayanlara gore Duygusal Tukenme ve Kisisel Basari alt boyutlari duzeylerinde anlamli f...
İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Sendromu Üzerindeki Etkisi
İş tatmini, örgütsel bağlılık ve tükenmişlik konuları örgütsel davranış alanında pek çok araştırmaya konu olmuştur. Bu çalışmada özel sektör çalışanlarının iş tatmini ve örgütsel bağlılık düzeylerinin tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkisi ortaya çıkartılmaya çalışılmıştır. Bu amaçla geçerliliği ve güvenirliği kabul edilmiş ölçekler kullanılarak hazırlanan anket formu Mersin ilinde faaliyet gösteren ve çalışmaya izin veren bir özel sektör kuruluşunda çalışan 387 kişiye uygulanmıştır. Anket formları aracılığıyla veriler toplanmış ve analizler yapılmıştır. Çalışmada, faktör analizi, güvenilirlik analizi, regresyon analizi ve çeşitli tanımlayıcı istatistiki analizlerden faydalanılmıştır. Sonuç olarak, işin doğası, duygusal bağlılık, ücret ve yan haklara ilişkin olumlu gelişmeler bireylerin duygusal tükenmiş düzeylerine negatif yönde etkilemektedir. Ayrıca, çalışanların kişisel başarıları ile yapmış oldukları işin doğası ve çalışma arkadaşlarıyla uyumları arasındaki ilişki pozitif yönlü iken, belirsizlik ve iletişimsizlik faktörü ile ilişkisi negatif yönlüdür.
Hacettepe University Journal of Education, 2016
Bu araştırmada, devlet üniversitelerinde görev yapmakta olan öğretim elemanlarının örgütsel sinizm ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Ankara'da bulunan dört devlet üniversitesinden 392 öğretim elemanı katılmıştır. Veri toplama araçları olarak Brandes, Dharwadkar ve Dean (1999) tarafından geliştirilen "Örgütsel Sinizm Ölçeği" ile Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen "Maslach Tükenmişlik Envanteri" kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde t testi, ANOVA, Pearson Korelasyonu ve çoklu regresyon analizinden yararlanılmıştır. Ölçeklerin yapı geçerliği, doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile sınanmış ve güvenirliği için ise Cronbach alfa katsayıları hesaplanmıştır. Örgütsel sinizm ölçeğinin Cronbach alfa değeri .93 olarak hesaplanırken, tükenmişlik ölçeğinin duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı boyutlarının Cronbach alfa değerleri ise sırasıyla .88, .74 ve .73 olarak belirlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretim elemanlarının örgütsel sinizm düzeylerinin orta, tükenmişlik düzeylerinin ise düşük düzeyde olduğu tespit edilirken, örgütsel sinizm tutumları ile tükenmişliğin duygusal tükenme ve duyarsızlaşma boyutu arasında orta düzeyde, pozitif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin bulunduğu, katılımcıların örgütsel sinizm tutumları ile tükenmişliğin kişisel başarı boyutu arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin olmadığını saptanmıştır. Ayrıca, örgütsel sinizmin, tükenmişliğin duygusal tükenme ve duyarsızlaşma boyutlarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna varılmıştır.
Bu araştırmanın amacı spor alanında öğrenim gören öğrencilerde spora bağlı olarak gözlenen tükenmişliğin incelenmesi amacıyla geliştirilen Spor Tükenmişliği Envanterini Türkçe'ye uyarlamaktır. Bu amaçla Sorkkila, Ryba, Aunola, Selänne ve Salmela-Aro tarafından geliştirilen 10 madde ve üç alt boyuttan oluşan Spor Tükenmişliği Envanteri Türkçe'ye uyarlanarak, geçerlik ve güvenirlik çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri beden eğitimi ve spor alanında öğrenim gören 250 (98 kadın %39.2, 152 erkek %60.8) üniversite öğrencisinden toplanmıştır. Envanterin yapı geçerliği DFA işlemi ile test edilmiş ve modelin geçerliği uyum indeksleri ile değerlendirilmiştir. Envanter için hesaplanan uyum iyiliği katsayıları ise χ 2 /Sd= 3.21; RMSEA= .094; GFI= .91; AGFI= .84; CFI= .95, IFI= .95; NFI= .92 ve NNFI= .92 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca ölçme aracının uyum geçerliği ve ayırt edici geçerlik çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Uyum geçerliği kapsamında Beck Depresyon Envanteri ile Spor Tükenmişliği Envanteri arasındaki ilişki hesaplanmıştır. Ayırt edici geçerlik çalışması kapsamında ise Rosenberg Özsaygı Ölçeği ile Spor Tükenmişliği Envanteri arasındaki ilişki incelenmiştir. Ayrıca envanterin güvenirlik düzeyinin belirlenmesi için Cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı hesaplanmış, Cronbach alfa iç tutarlılık katsayısının ölçme aracının tümü için 0.81, Tükenme boyutu için 0.61, Duyarsızlaşma boyutu için 0.69 ve Yetersizlik boyutu için 0.61 olduğu görülmüştür. Spor Tükenmişliği Envanteri'nin spor alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin spor tükenmişliği düzeylerini ölçmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir. Araştırmadan elde edilen bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılarak uygulayıcılara, gelecekteki araştırmacılara ve ruh sağlığı alanına ilişkin öneriler sıralanmıştır.