TÂRİH-İ FETH-İ MISIR'DA BİRLEŞİK FİİLLER (original) (raw)
2023, TÜRKLÜK BİLİMİ ARAŞTIRMALARI
Bilindiği gibi dil, gelişime ve değişime açıktır. Dil kullanıcılarının gereksinimleri doğrultusunda yeni sözcükler ve yapılar türetilebilir. Sondan eklemeli bir dil olan Türkçenin yeni sözcük yapma yöntemlerinden biri de birleştirmedir. Makaleye esas olan birleşik fiiller de birleştirme biçiminde oluşturulmuş fiillerdir ve Türkçenin tarihsel sürecinde sıkça kullanılmışlardır. Birleşik fiil kavramının adlandırılması, tanımlanması ve sınıflandırılması hakkında araştırmacıların farklı görüşleri mevcuttur. Selimnâmeler, genellikle Yavuz Sultan Selim (I. Selim) ve II. Selim'in hüküm sürdükleri yılları anlatan ve araştırmacılara bu dönemlere ait tarihsel veriler sunan eserlerdir. Hem Türkiye'de hem de Avrupa'da çeşitli kütüphanelerde çok sayıda Selimnâme nüshasının olduğu bilinmektedir. Anılan türdeki eserlerden biri de Târih-i Feth-i Mısır'dır. Şîrî'ye ait olan bu manzum eserde, I. Selim'in hayatından Kanūnî Sultan Süleyman'ın tahta geçmesine kadar olan olaylar anlatılır. Bu çalışmada, Alaattin Aköz ve Orhan Yavuz tarafından hazırlanan ve 2019 yılında yayımlanan Târih-i Feth-i Mısır (Şîrî'nin Şâhâne-nâmesi) adlı çalışmada yer alan birleşik fiiller ele alınmıştır. Bu çalışmada, öncelikle birleşik fiil kavramının tanımlanması ve sınıflandırılması hakkındaki farklı görüşlere yer verilmiş ardından da Târih-i Feth-i Mısır (Şîrî'nin Şâhâne-nâmesi) adlı eserdeki birleşik fiiller incelenmiştir. Bu inceleme sırasında birleşik fiillerin metindeki sayfa ve satır numaraları da çalışmaya eklenmiştir. Bu yöntemle, üzerinden çalışılan fiillerin kullanım sıklıkları da gösterilmiştir. Eserde toplam 562 adet birleşik fiil tespit edilmiştir. Tespit edilen bu dilsel malzeme, üç ana başlık altında ele alınmıştır. Elde edilen veriler incelendiğinde, yabancı kökenli isimlerin fiilleştirilmesinde bu fiillerin önemli yeri olduğu dikkat çekmiştir. Tahminen XVI. yüzyıl sonlarına doğru istinsah edilen bu metindeki birleşik fiillerin kullanımı, dönemin dil özelliklerini yansıtması bakımından önem taşımaktadır.
Loading Preview
Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.