Sağlik Harcamalarinda Etki̇li̇ Olan Faktörleri̇n İncelemesi̇: Oecd Ülkeleri̇ Üzeri̇ne Panel Regresyon Anali̇zi̇ (2000-2015) (original) (raw)
Related papers
Sağlik Harcamalarinin Beli̇rleyi̇ci̇leri̇: Oecd Ülkeleri̇ İçi̇n Panel Veri̇ ANALİZİ1
DergiPark (Istanbul University), 2022
Sağlık harcamaları, son yirmi yılda reel olarak iki kat artarak 8,5 trilyon dolar ($) seviyesine ulaşmıştır. Günümüzde bu oran küresel GSYH'nin yaklaşık %10'unu oluşturmaktadır. Sağlık harcamalarındaki süregelen artış ve bu harcamaların sürdürülebilir finansmanının sağlanabilmesi amacıyla sağlık harcamalarını etkileyen etmenlerin belirlenmesi hem araştırmacıların hem de sağlık hizmetlerinin yönetimi ve planlanmasında yer alan kişi ve kurumların yoğun olarak ilgisini çekmektedir. Bu çalışma sağlık harcamalarının belirleyicilerini tespit edebilmek amacıyla, gelişmiş/gelişmekte olan üyesi olduğu ve küresel sağlık harcamalarının önemli bölümünü de gerçekleştiren OECD üyesi ülkelerde sağlık harcamalarını etkileyen etmenleri karşılaştırılabilir veriler üzerinden tespit edebilmek için 2000-2018 yıllarını kapsayan bir panel veri analizidir. Araştırmada bağımlı değişken olarak kişi başı toplam sağlık harcaması; bağımsız değişkenler olarak ise kişi başı GSYH, istihdam oranı, 65 yaş üstü nüfus oranı, doğumda beklenen yaşam süresi ve kentleşme oranı ile ilgili veriler kullanılmıştır. Modelde yatay kesit bağımlılığı, birim ve zaman etkileri açısından test edilmiş, gölge değişkenli en küçük kareler yöntemi ile tahmin edilmiştir. Panel veri analizi sonucunda, OECD ülkesinde kişi başı toplam sağlık harcamasını pozitif yönde etkileyen etmenler kişi başı GSYH ve istihdam oranı olarak tespit edilmiştir. Negatif yönlü etmen ise 65 yaş üstü nüfus oranı olarak tespit edilmiştir. Doğumda beklenen yaşam süresi ve kentleşme oranının istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olmadığı bulunmuştur. Araştırma sonucunda, kişi başı toplam sağlık harcamasına pozitif yönlü etkisi olan kişi başı GSYH ile ilgili sonuç, literatürdeki araştırmaları destekler niteliktedir. İstihdam oranının pozitif etkisi üzerine literatürde karşılaştırılabilir nitelikte araştırma tespit edilememiştir. Bu açıdan istihdam ve sağlık harcaması arasındaki ilişki özgünlük taşımaktadır. Yaşlanmanın sağlık harcamaları üzerine pozitif etkisi olduğu ve 65 yaş üstü nüfus oranı ile bu ilişkinin ortaya konduğu pek çok araştırma olmakla birlikte bu araştırmanın sonucu negatif yönlü bir ilişkiyi ortaya koymaktadır. Bu sonuç, bir nedensellik olarak değerlendirilmemekle birlikte özgünlük taşımaktadır. Bu açıdan yaşlanmanın sağlık harcaması üzerine etkisinin farklı boyutları ile araştırılması gerekmektedir. Ayrıca sağlık harcamalarının belirleyicilerinin tespit edilmesi için gerçekleştirilecek çalışmaların; kapsamdaki ülke sayısı, zaman boyutu ve değişkenler açısından çeşitlendirilmesi, sağlık sistemleri özellikleri ve sağlık politikası açısından da farklı boyutlardan da değerlendirilmesi önerilmektedir.
Oecd Ülkeleri̇nde Sağlik Harcamalarinin Beli̇rleyi̇ci̇leri̇: Panel Veri̇ Anali̇zi̇
Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 2019
Kalkınmanın temel göstergelerinden biri olan sağlık harcamalarının ülke ekonomileri açısından önemi son derecede fazladır. Ülkelerin geliĢmiĢlik düzeyleri ne olursa olsun çeĢitli sağlık sorunları ile karĢılaĢılmakta ve sağlık harcamalarına daha fazla harcama yapılmaktadır. Sağlık harcamaları, sağlıkla ilgili tüm mal ve hizmetler için hem kamu hem de özel harcamaların toplamı olarak tanımlanmaktadır. Sağlık harcamalarının artması bireylerin yaĢam süresini ve kalitesini olumlu yönden etkilemektedir. Temelde ekonomik, teknolojik, sosyal ve kültürel faktörlerin sağlık harcamalarını artırdığı söylenebilir. Sağlık harcamalarındaki artıĢ, bireylerin yaĢam süresi ve beklentisini de arttırmakta ve böylece ekonomik büyümenin de gerçekleĢmesine katkı sağlamaktadır. Sağlık harcamalarının, ülkelerin gelir ve refah düzeyi, iĢgücü verimliliği ve beĢeri sermaye faktörlerinin üzerinde doğrudan etkisi bulunmaktadır. Ayrıca, sağlıklı kiĢilere sunulan eğitimin çıktıları daha görünür olacak, sağlıklı kiĢiler çalıĢma hayatlarında daha uzun ve baĢarılı bir süreç geçirecek ve böylelikle kiĢilerden daha uzun süreli faydalanılacaktır. Sağlık harcamalarını dolayısıyla sağlıkla ilgili çeĢitli çıktıları etkileyen en önemli faktörler, ülkelerin sağlık sistemleri ve bu sistemlerin sahip olduğu özelliklerdir. Sağlık hizmetlerinin sunumu ile birlikte sağlık harcamalarının finanse edilmesinde kullanılabilecek yöntemler de önemlilik arz etmektedir. Bu çalıĢmada, 18 OECD ülkesinde sağlık harcamalarının belirleyicileri panel veri yöntemi kullanılarak 2000-2015 dönemi itibariyle araĢtırılmaktadır. Bağımlı değiĢken olarak kiĢi baĢına sağlık harcaması; bağımsız değiĢken olarak da kiĢi baĢına reel gelir, doğumda yaĢam beklentisi, 65 yaĢ ve üstü nüfus, kaba doğum oranı ve nüfus artıĢı değiĢkeni kullanılmıĢtır. Elde edilen sonuçlar, kiĢi baĢına sağlık harcamalarının sırasıyla kiĢi baĢına reel gelir, doğumda yaĢam beklentisi, 65 yaĢ ve üstü nüfus ve kaba doğum oranı tarafından belirlendiğini ortaya koymaktadır.
DOĞUŞ ÜNİVERSİTESİ DERGİSİ
Son yıllarda, ekonomik büyüme literatürüne yapılan teorik ve ampirik katkılar, ekonomik büyüme sürecinde beşeri sermayenin rolünü vurgulamaktadır. Ampirik çalışmaların büyük bir kısmı, genellikle eğitim ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu çalışmada ise, sağlığın ekonomik büyüme üzerindeki etkisi bir panel veri analizi ile test edilmektedir. Çalışma, 15 OECD ülkesine ilişkin 1990-2006 dönemi yıllık verilerini içerir. Analizlerde, diğer açıklayıcı değişkenlerin yanı sıra, kamu sağlık harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindeki payı kullanılmıştır. Sağlık harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki, Havuzlanmış Regresyon Modeli çerçevesinde panel OLS metodu ile tahmin edilmiştir. Ampirik sonuçlara göre, sağlık harcamaları ile ekonomik büyüme arasında istatistikî olarak anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.
Sosyal Bilimler Dergisi, 2018
ÖZ Ekonomik büyüme, en basit anlatımla reel milli gelirin artmasıdır. Yapılan çalışmada ekonomik büyümenin ana unsurlarından sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin ortaya konulması hedeflenmektedir. Sağlık, bireyler için refahın kaynağı iken ekonomik büyümenin de önemli bir belirtecidir. İktisadi büyüme için önemli rol oynayan sağlık, bireyin verimliliği hususunda olumlu katkıda bulunarak ekonomik büyümeyi desteklemektedir. Sağlık harcamaları bütün OECD ülkelerinde son otuz yıldır yükselişle beraber giderek farklılaşmaktadır. OECD ülkeleri arasındaki farklılık açıklayabilmek için sağlık harcamalarını belirleyen faktörlerin analiz edilmesini gerekmektedir. Çalışma da 21 OECD ülkesinin kişi başına GSYH ($/kişi), toplam ilaç satışları (tutar/$) ve kişi başına sağlık harcamaları (cari fiyatlar) arasındaki ilişki 2000-2015 yılları için incelenmiştir. Analizde durağanlık sınaması için birim kök testi, Pedroni ile Kao eş bütünleşme testi ve Granger nedensellik testi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar, eşbütünleşme analizi neticesinde kullanılan değişkenler arasındaki ilişkinin uzun dönemli olduğu şeklindedir. Granger nedensellik testi sonucunda ise kişi başına GSYH, kişi başına sağlık harcamaları ile çift yönlü nedensellik ve kişi başına sağlık harcamalarından, toplam ilaç satış tutarına tek taraflı nedensellik ilişkisinin olduğu sonucuna varılmıştır.
Sağlik Harcamalari İkti̇sadi̇ Büyüme İli̇şki̇si̇: Oecd Ülkeleri̇ Üzeri̇ne Bi̇r İnceleme
Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
The aim of this study is to investigate the relationship between health expenditures and economic growth by using the data of 36 OECD countries for the period 2000-2017 with Pedroni ve Westerlund tests. Pedroni and Westerlund tests, which ignore the cross-sectional dependence, show that there is a long-term relationship between health expenditures and economic growth. However, the obtained results considering the cross-sectional dependence do not support the findings that there is a long-term cointegration relationship between health expenditures and economic growth. The findings of the research showed that health expenditures are not a determinant of growth in the long term.
2020
The analysis of health status indicators provides important information to policymakers and healthcare providers about the achievement of the desired objectives. The analyzes conducted to compare the performance of health systems internationally have attracted the attention of different actors playing a role in health policies. In this study, the current health status of the countries included in the reports titled "Health at a Glance: Europe, 2018" and "Health at a Glance: Europe, 2019" published by OECD according to certain health indicators has been revealed. From this point of view, the current health needs of the countries are estimated, and comparisons are made between the countries. MOORA method, which is one of the Multiple Criteria Decision Making (MCDM) methods, has used to compare and rank health status indicators of the countries through two scenarios developed in the study. As a result of the analysis, the MOORA score, which expresses the health status indicators of the countries and enables a ranking among the countries, has been obtained and low MOORA score expresses high health level. Then, we evaluated the relationship between MOORA score and determined socioeconomic indicators. For this purpose, spearman correlation and regression analyses were applied. When the results obtained by the MOORA method are examined, it is seen that the best countries in terms of health status indicators used in the study are Norway, Sweden and Iceland according to scenarios 1 and 2; according to scenario 1 the worst countries are Turkey, Latvia and Estonia; according to scenario 2 are Hungary, Italy and Latvia. As a result of correlation analysis, the MOORA score obtained from scenarios 1 negatively correlated with income and health expenditures; positive correlation with air pollution and unemployment rate. MOORA score obtained from scenarios 2 negatively correlated with income, health expenditures, and access to drinking water services; positive correlation with air pollution and unemployment rate. According to the results of the regression analysis, negative relationships were found between the MOORA score for scenario 1 and 2 and income, and health expenditures. As the income level and health expenditure increases, the MOORA score decreases and the health level increases.
Oecd Ülkeleri̇nde Sağlik Harcamalari Ekonomi̇k Büyüme İli̇şki̇si̇
Sosyal Guvence
Ekonomide içsel büyüme modellerinin ortaya çıkması ile ekonomik büyüme için beşeri sermaye birikiminin fiziki sermaye birikimi kadar önemli olduğu anlaşılmıştır. Beşeri sermaye birikiminin iki bileşeni eğitim ve sağlıktır. Literatürde sağlık göstergeleri (doğuşta yaşam beklentisi, sağlık kurumlarının yatak sayıları, sağlık kurumlarının sayısı, sağlık personeli başına düşen kişi sayısı) ile ekonomik büyümeyi temsilen seçilen reel GSYH arasındaki ilişkiyi nedensellik bağlamında araştıran çalışmalar mevcuttur. Bu çalışmada Türkiye dahil 23 OECD ülkesi için sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki 1975-2012 arası yıllık veriler üzerinden 23 OECD ülkesi için panel veri analizi ile Stata programı ile araştırılmıştır. Sağlık harcamalarının ilk hipoteze Uygun olarak ekonomik büyümeyi artırdığı görülmüştür.
Oecd Ülkeleri̇ni̇n Sağlik Harcama Göstergeleri̇ni̇n Kümeleme Anali̇zi̇ İle Siniflandirilmasi
Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2020
Günümüzün rekabetçi koşullarında, ülkelerin sağlık harcamalarının payı, gelişim düzeylerinin önemli bir göstergesidir ve sağlık sonuçlarını etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Bu nedenle, sağlık harcamalarındaki artış ve ülkelerin sağlık politikalarının benzerliği, ülkelerin harcama türlerine göre sınıflandırılmasını ve benzer hususların belirlenmesini gerekli kılmaktadır. Araştırmanın amacı, OECD ülkelerinin 2003-2017 yılları arasında gerçekleştirdikleri sağlık harcamalarını miktar ve oransal bakımdan değerlendirerek, harcama türlerine göre benzer OECD ülkelerini tespit etmek ve Türkiye’nin OECD ülkeleri içindeki yerini belirlemektir. Araştırmada, ülkelerin benzer yanları ve farklılıklarını göz önüne alarak gruplandırmaya yarayan kümeleme analizi kullanılmıştır. 36 OECD ülkesinin 2003-2017 yılları arasında sağlık hizmetlerinde kullandıkları 14 farklı harcama değişkeni Ward yöntemi kullanılarak analize tabi tutulmuştur. Analiz sonucunda ülkeler sağlık harcama türlerine göre kü...
D8 Ülkeleri̇nde Sağlik Harcamalari - Ekonomi̇k Büyüme İli̇şki̇si̇: Panel Nedenselli̇k ANALİZİ1
Finans ekonomi ve sosyal araştırmalar dergisi, 2022
Bir ülkenin en başta gelen makroekonomik amaçlarından birisi, ekonomik büyüme hedefinin gerçekleştirilmesidir. 1960'lı yıllara dek büyümenin yegâne unsurlarından biri olarak kabul gören fiziki sermaye faktörüne alternatif olarak ortaya konulan bilgi ve yetenek gibi maddi olmayan unsurlar, büyüme tarihinde yeni bir dönem başlamasına da vesile olmuştur. Merkezine insanı alan ve beşeri sermaye olarak adlandırılan bu yeni kavram, toplumların gelişiminde büyük rol üstlenen; eğitim, sağlık ve nüfus gibi demografik faktörler aracılığıyla da dikkatleri üzerine toplamıştır. Ülkeler açısından sürdürülebilir nitelikte bir ekonomik büyümenin elde edilmesi, aynı zamanda o toplumu oluşturan bireylerin, hem fiziksel hem de ruhsal yönden sağlıklı olmalarına bağlıdır. Bu yönüyle sağlık kavramı, bir yandan işgücünün verimliliğini artırarak beşeri sermayenin oluşmasına katkı verirken, öte yandan da ekonomik büyümeyi desteklemektedir. Bu çalışmada Türkiye'nin de dâhil (olduğu ve literatürde D8 olarak adlandırılan 8 ülke için sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki 2000-2019 arası yıllık veriler üzerinden D8 ülkesi için panel veri analizi ile araştırılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgularda; ekonomik büyüme ve sağlık harcamaları arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.
2017
Beseri sermayenin onemli bir bileseni olan saglik, ekonomik buyume sureci uzerinde pozitif etkilere sahiptir. Literaturde sagliga dayali buyume hipotezi olarak ele alinan saglik harcamalari ile ekonomik buyume iliskisi bircok calismada ele alinmistir. Bu kapsamda, bu calismada da saglik harcamalarinin GSYIH icindeki payi ile ekonomik buyume arasindaki iliski panel veri analiziyle test edilmistir. 35 OECD ulkesi icin 2000-2014 yillarina ait veriler kullanilmistir. Calismanin sonucuna gore, iki degisken arasinda cift yonlu bir nedensel iliski bulunmustur. Ayrica yapilan FMOLS ve DOLS testleri de bu sonuclari desteklemektedir. 35 OECD ulkesi icin yapilan FMOLS testinde saglik harcamalarinin GSYIH icindeki payi %1 artarsa, ekonomik buyume %0,903 (DOLS icin %0,95) arttirmaktadir.