ИЛК ЎРТА АСРЛАРДА ХОРАЗМДА КЕЧГАН ЭТНОМАДАНИЙ ЖАРАЁНЛАР (original) (raw)
Related papers
ХИТОЙ ЎРТА АСР АДАБИЁТИДА ДРАМАТУРГИЯНИНГ ТАРАҚҚИЁТИ
CERN European Organization for Nuclear Research - Zenodo, 2022
Ушбу мақола доирасида хитой адабиётида драма жанрининг пайдо бўлишига таъсир кўрсатган ички ва ташқи омиллар масаласи акс эттирилган. XIII-XIV асрларда хитой драматургиясида шаклланган "сивень", "цзацзюй" жанрларининг ўзига хос жихатлари хусусида сўз боради ва бу жанрининг ривожида ўз ўрнига эга бир қатор драматурглар ижоди хусусида фикр юритилган. Мақолада жанр нуқтаий назаридан ХVII-ХVIII асрлар келиб драматургияда номлари келтирилган жанрлар билан бирга "чуанци" жанри пайдо бўлиши ва ривожланиши олиб борган тадқиқотлари асосида таъкидлаб ўтилди.
ЎРТА ОСИЁДАГИ МАШҲУР АЛЛОМАЛАРНИНГ ЎЗБЕК ТИЛШУНОСЛИГИНИНГ СИНОНИМИЯ СОҲАСИГА ҚЎШГАН ҲИССАСИ
Zenodo (CERN European Organization for Nuclear Research), 2022
Аннотация: Ушбу мақолада Ўрта Осиёдаги машҳур алломаларнинг ўзбек тилшунослигининг синонимия соҳасига қўшган хиссаси таҳлил қилинган. Калит сўзлар: лексикология, лексикография, лексик синонимия, синоним, синонимик қатор. Ўрта Осиѐлик машҳур алломаларнинг жаҳон маданияти, маърифати, илм-фанига қўшган ҳиссаси улкандир. Маҳмуд Қошғарий Ўрта Осиѐда XI асрда яшаб ижод этган буюк алломадир. У туркий тилларнинг қиѐсий
ИСЛАМ УКУК ДОКТРИНАСЫНДА АДАМДЫН УКУКТУК КАТНАШТЫН СУБЪЕКТИСИ БОЛУП ЭСЕПТЕЛИШИНИН НЕГИЗДЕРИ
Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы, 2024
Укуктук катнаштын субъектиси болуп укуктук катнашка катышуу мүмкүнчүлүгүнө ээ жана юридикалык милдеттерди алып жүрүү мүмкүнчүлүгү бар жактар болуп эсептелет. Укуктук катнаштын субъектиси болуп эсептеле турган жак айрым жөндөмдөргө ээ болушу керек. Мына ошондо гана анда субъективдүү укуктарды жана юридикалык милдеттерди алып баруу мүмкүнчүлүгү жаралат. Негизги укук тутумдарынын (укук түркүмдөрүнүн) бири катары Ислам укук доктринасында да бул маселеге дыкат көңул бурулган. Бул макалада Ислам укук доктринасында адамдын укуктук катнаштын субъектиси болуп эсептелүүсүнүн шарттары, анын маани-маңызы, түрлөрү жана укуктук катнаштын субъектиси катары адамдын жашоосундагы юридикалык жүрүм-турумдарына тийгизген таасири изилденген.
ЎРТА АСРЛАРДА НАСАФ ВОҲАСИ ИЛМИЙ – АДАБИЙ ҲАЁТИ
Zenodo (CERN European Organization for Nuclear Research), 2023
Аннотация. Ушбу мақолада ўрта асрларда Насаф воҳасидаги илмий-адабий муҳити тарихи ва унда фаолият кўрсатган ижодкорлар ҳақида маълумот берилади. Калит сўзлар. Насаф, "Мажлиси тадрис", илмий конгресс, адабий мажлислар, араб тили, форс тили, Абул Мутиъ Насафий Х аср охирларида яшаган географ Муқаддасий Насаф шаҳрида ўтказилган бир "Мажлиси тадрис" ҳақида ёзиб қолдирган. Муқаддасий ўша давр олимларининг ўз илмий ишларини тарқатиш ва ёйишда қўллайдиган икки усули ҳақида сўзлайди, одатда, фиқхга оид суҳбат ва бахслар масжидларда ўтказилган. Шу билан бирга, олимлар ўз уйларида ёки махсус работларда маърузалар ташкил этганлар. Буни ўрта асрдаги илмий конгресс десак, фикр аниқроқ бўлади. Илмий конгресс мажлиси тадрис узоқ давом этган, унга одатда чет эллардан ҳам олимлар таклиф этилган. Мажлиси тадрис усули олимларнинг илмий ишларига, янги тадқиқотларига баҳо бериш йиғинигина бўлиб қолмай, уни бошқа мамлакатларга ёйиш имконини берган. Чет эллардан таклиф этилган олимлар маълум биршаҳарга келар экан, мунозара ташкил этиш, ўзи билган ва баҳслашишни истаган олимларни тўплаш ҳуқуқига эга бўлган. Профессор Абдуқодир Ҳайитметов ўрта асрлар илм-фанидаги ўзига хос жиҳат ҳақида гапириб, унинг адабиётшуносликда ҳам даҳли борлигини қуйидагича кўрсатади. "Адабий мажлислар, адабий мунозара ва суҳбатлар ўрта асрларда адабиётшунослар, шоирлар ва адабиётга яқиндан қизиқувчи барча кишилар учун адабий ижод устида, адабий асарлар устида фикр алмашиш учун матбуот бўлмаган заммонларда адабиёт тараққиётида бундай йиғилишларнинг аҳамияти жуда катта бўлди. Шунинг учун ҳам ҳоким синф идеологиясини адабиёт орқали ҳам халққа сингдирмоқчи бўлган подшолар у даврларда шоирларни ўз саройига йиғиб, уларнинг адабий тўпланишларига ҳам маълум даражада эътибор берди. Бунинг исботи учун биз сомонийлар, қорахонийлар, ғазнавийлар, хоразмшоҳларнинг саройларидаги адабий йиғилишларини эслаб ўтсак кифоя". Муқаддасий Насафга Х аср бошларида мажлиси тадрисга келган арабистонлик мутазалийлар йўлбошчиси Абул Қосим Кабаий ҳақида хабар беради. Абул Қосим Кабаий Насаф ва умуман Моварауннаҳр олимлари билан фикрлашиш, тил илмига доир лекциялар ўқиш учун келган [1]. Моварауннаҳрда Х асрда бўлган "Мажлиси Тадрис"нинг Насафда ўтиши, унда исломнинг нуфузли намоёндасининг келиши бу шаҳарнинг ўша даврдаги илмий ва маъданий мавқейини кўрсатадиган далиллардан ҳисобланади. Муғуллар босқинига қадар Насафда илм-фан ва маданият анча юқори поғонага кўтарилган. Шаҳар, бу даврларда Самарқанд ва Бухоро билан рақобат қила оладига даражага етади. Маълумки, Сомонийлар даври Ўрта Осиё халқлари тарихида муҳим ўрин тутади. Сомонийлар ҳокимятини бошқарган йилларда илм-фан ва адабиётга катта эътибор берилган. Бу эса Бухоро ва унга қўшни бўлган жойларда ҳам маъданият тараққиётига катта таъсир кўрсатади. Ҳокимият тепасига Сомонийлар келгач, араб тили аста-секин ўз ўрнини форс тилига бўшатиб бера бошлайди. Форс тили энди илм-фан ва бадиий адабиёт тили сифатида
«ФАРҒОНА ВОДИЙСИ РЕСУРС САЛОҲИЯТИДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ ГЕОЭКОЛОГИК АСОСЛАРИ» МАВЗУСИДАГИ ФАРҒОНА ВОДИЙСИ ГЕОГРАФЛАРИНИНГ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ СЕМИНАРИ МАТЕРИАЛЛАРИ, 2017
* Х.С.Мирзаахмедов-Наманган давлат университети география фанлари номзоди, доцент; М.Р.Қориев-Наманган давлат университети география мутахассислиги 2-босқич магистри. * Солиев Э.А.-НамДУ, география фанлари номзоди; Хамидова М.А.-НамДУ, география йўналиши2-курс иқтидорли талабаси.
ТУРОННИНГ МАРКАЗИ БЎЛГАН ИККИДАРЁ ОРАЛИҒИДА ИЛМ-ФАН ТАРАҚҚИЁТИ
Foreign Languages in Uzbekistan, 2021
Ушбу мақолада пайғамбар Нуҳ алайҳиссаломнинг уч ўғли (Сом, Хом, Ёфас)дан тарқаган инсонлар, дунёнинг илк уч тили, Ёфас(Тур)нинг авлодлари ва турлар тўғрисида маълумотлар берилган. Шунингдек Буюк Турон, унинг маркази Туркистон, Туроннинг пойтахти Самарқандга тегишли фикрлар баён қилинган. Ўз навбатида Ўкуз ва Инжу Ўкуз дарёлари орасидаги ҳудуд, яъни Иккидарё оралиғи, шу ерда яшаган қабилалар, уларнинг умумий номига оид шарҳлар келтирилган. Шунингдек, ўкузбек ва ўзбек этнонимлари, туркий халқлар, туркий сулолаларни бошқарган уруғлар ва уларнинг келиб чиқишига алоқадор масалалар ёритилган. Буюк фалакшунос олим Али Қутчи, унинг ота уруғи ҳамда табақаси, қутчи қабиласи туркийларни озодликка олиб чиққан буюк Қутлуқ(Қут+луғ, Гудулу), яъни Элтариш хоқоннинг зурриёдлари эканлиги ҳақидаги изоҳлар берилди. Шу аснода туркийларнинг бошқа аслзода уруқ(уруғ)лари тўғрисидаги мулоҳазалар ҳам илгари сурилган. Нужум илмининг билимдони Алоуддин Абу-л-Ҳасан Али ибн Муҳаммад Самарқандий Қутжи(Қутчи)нинг ...
Э. ФЛАНДЕН И П. КОСТА И ИХ АРХИТЕКТУРНЫЕ ЗАРИСОВКИ АЗЕРБАЙДЖАНА И ИРАНА
Necessity of further deep research of monuments of medieval Azerbaijan and Iran and predetermined the study of numerous graphic material (sketching, engraving) of westeurops travellers. E.Flanden and P. Kosta visiting many cities sketched ten of architectural monuments in Таbriz, Sultaniya, Isfahanmosgues, palaces, mausoleums and their interiors, panorama of citys.