ŞEYH ABDÜLGANÎ en-NABLUSÎ'NİN (ö. 1143/1731) MEVLEVÎLİK MÜDAFAASI: el-UKÛDÜ'L-LÜ'LÜİYYE FÎ TARÎKİ'S-SÂDETİ'L-MEVLEVİYYE ADLI ESERİ (original) (raw)
Related papers
2017
Bu tezde II. Selim (1566-1574) dönemi mesnevîhan ve siyâsetnâme müellifi olan Alâî b. Muhibbî eş-Şîrâzî’nin, (ö. 966/1559’dan sonra) Gazzâlî’ye (ö. 505/1111) ait olan Nasîhatü’l-mülûk adlı eserinin Türkçe tercümelerinden Netîcetü’s-sülûk fî terceme-i nasîhati’l-mülûk adlı eserinin tanıtımı, kaynak ve içerik analizi ile siyaset düşüncesi ele alınmıştır. Eser Nasîhatü’l-mülûk çevirileri içinde yer yer şerhli ve mütercimin önemli ilavelerini hâvi olması bakımından önem arz ettiği gibi II. Selim’eşehzadeliği döneminde sunulması bakımından da kayda değerdir.Tezde ilk önce Nasîhatü’l-mülûk hakkındaki tartışmalar ve literatür, ayrıca eserin çevirileri üzerinde durulmuştur. İkinci olarak siyâsetnâme geleneği üzerinde durulmuş ve bir siyâsetnâme müellifi olarak Alâî b. Muhibbî hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca Netîcetü’s-sülûk fî terceme-i nasîhati’l-mülûk’un Muhibbî’ye aidiyeti, yazılış amacı ve tarihi, ayrıca nüshaları ve şerh tekniğine değinilmiştir. Son olarak Muhibbî’nin esere eklediği hususlar bağlamında eserin muhteva tahlili yapılmış ve Muhibbî’nin siyaset düşüncesinin ana hatları sunulmuştur.
GELİBOLULU MUSTAFA ÂLÎ'NİN ZÜBDETÜ'T-TEVÂRİH ADLI ESERİNİN TAHLİLİ
ÖZ Gelibolulu Mustafa Âlî XVI. yüzyılın en meşhur bürokrat ve tarihçisi-dir. Kısa süren yaşamına pek çok eser sığdırmıştır. Bu eserlerden birisi de Zübdetü't-Tevârih'tir. Eser bir mukaddime, dört tabaka ve hatimeden oluş-maktadır. Âli eserinin girişinde eseri nasıl yazdığını anlattıktan sonra mu-kaddimesinde Nebî, Resul ve Ulu'l-Azm kavramları hakkında bilgiler vermektedir. Birinci tabakada sırasıyla Hz.
EVÂİLÜ’L‐MAKÂLÂT ADLI ESERİ BAĞLAMINDA ŞEYH MÜFÎD’İN İMAMET ANLAYIŞI
Shaikh al-Mufid, who owe’s his success mainly to the Buwayhi authority, is a key figure in the formation of speculative Shi’i theology. In his works, he tried to establish the creed on the basis of reasoning rather than literal understanding (Akhbari). In his work, Awa’il al-maqâlât, he followed this principal and analyzed his personal views in detail. On the problem of imamate which is the main theme of his works, he not only relied on traditions (akhbar) transmitted from the imams but also used rational methods. Keywords: Shaikh al-Mufid, Awa’il al-maqâlât, The İmâmete
MESNEVÎ DÎBÂCELERİ VE ABDULGANÎ EN-NABLUSÎ'NİN ES-SIRÂTU'S-SEVÎ ŞERHU DÎBÂCÂTİ'L-MESNEVÎ'Sİ
Yüksek Lisans Tezi, 2023
Tarikatlar üstü bir kitap olarak doğudan batıdan her kesimin lehte ve aleyhte ilgi alanına giren Mesnevî-i Mânevî, yazıldığı günden bugüne dek gerek sözlü gerekse yazılı kültürde izler bırakmış ve bırakmaya devam etmektedir. Mesnevî-i Mânevî üzerine yazılan şerhler ve etrafında yapılan çalışmalar literatürde önemli bir yekün teşkil etmektedir. Dîbâce, önsöz anlamında Farsça bir kelime olup yazarın eserini te’lif sebebi, eserin içeriği, yazarın eser hakkındaki görüşleri gibi esere dair çeşitli önemli mâlûmatın yer verildiği giriş yazısıdır. Mevlânâ altı ciltten müteşekkil olan Mesnevî’sinin her bir cildine kimi Arapça kimi Farsça ayrı dîbâceler yazmış ve bu dîbâcelerde Mesnevî’nin konu ve muhtevasını genel anlamda ortaya koymuştur. “Mesnevî Dîbâceleri ve Abdulganî en-Nablusî’nin es-Sırâtu’s-Sevî Şerhu Dîbâcâti’l-Mesnevî’si” başlıklı bu tezin ilk bölümünde Mesnevî’nin altı dîbâcesi üzerine yazılan şerhlere dair literatür tespitine ve nazarî yönden güçlü isimlerin şerhleri etrafında bu Mesnevî dîbâcelerine yönelik bir kavram incelemesine yer verilmiştir. İkinci bölümde ise bu dîbâce şerhleri arasından Nablusî’nin adı geçen eserinin tahkikiyle beraber Mesnevî dîbâcelerini şerhe konu kılan Nablusî’nin bu çabasını anlamlandırma yolunda onun özelde Mevlevîliğe genelde tarikatlara olan ilgisi ortaya konulmuştur. Tezin bu açıdan başta Mevlevîlik, Mesnevî ve Abdulganî en-Nablusî çalışmaları olmak üzere tasavvuf sahasındaki çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Masnavi-i Manavi, which has become a debatable book with the pros and cons by the segments from eastearn and western thinkers. Despite, the book has left and continues to leave traces in both oral and written culture since the day it was written. The commentaries written on Masnavi-i Manavi and the studies carried out around it form an important contribution to enlarge the understanding of the broad meaning. Debaja, is a Persian concept articulating the introduction that includes various important information about the book such as the reason for the author, the content, the author’s views on the book. Rumi wrote separate dibâce in each volume of his Masnavi, which consisted of six volumes, some in Arabic and some in Persian, and in these debajas Rumi revealed the subject and content of Masnavi in general. In the first part of this thesis titled “Masnavi’s Debajas and Abd al-Ghani al-Nablusi’s al-Siratu al-Sawy Sharhu Debajat al-Masnavi”, explains the literature on the commentaries on the six dibâces of Masnavi and the examination of scholars commentaries. In the second part, the thesis investigates Nablusî’s aforementioned work among these debajas commentaries, his interest in Mawlawism in general in order to make sense of this effort of Nablusi, who made Masnavi as the subject of commentary. In this respect, it is assumed that the thesis will contribute to the studies in the field of Sufism, especially the works of Mawlawism, Masnavi and Abd al-Ghani al-Nablusi.
SAHAFLAR ŞEYHİZÂDE MEHMED ES'AD EFENDİ'NİN EL-VİRDÜ'L-MÜFÎD FÎ ŞERHİ'T-TECVÎD İSİMLİ ESERİ
2. MEHMED ES'AD EFENDİ'NİN HAYATI 2.1. İsmi ve Unvanları XIX. asrın ünlü âlim ve şairlerinden, Sahaflar Şeyhizâde ismiyle tanınmış, kıymetli ilmî ve mülkî görevleri yerine getirmiş olan Mehmed Es'ad Efendi; şiirlerinde Es'ad mahlasını, çalışmaya konu olan eserinde ise Seyyid Hüseyin Hamdi ismini kullanmıştır. Kaynaklarda geçtiği üzere Es'ad Efendi, babasının Sahaflar şeyhi olması sebebiyle Sahaflar Şeyhizâde, 1 üstlenmiş olduğu görevlerden dolayı da Vak'a-nüvis, Nakîbü'l-eşrâf ve Ma'ârif Nâzırı gibi unvanlarla anılmıştır. 2 2.2. Doğum Yeri ve Tarihi Mehmed Es'ad Efendi, 18 Rebîülevvel 1204 (6 Aralık 1789) yılında İstanbul'da Ayasofya civarında bir evde doğmuştur. 3
İslam'ın temel kaynağı olan Kur'ân-ı Kerîm'in nasıl tefsir edilmesi gerektiği ile ilgili olarak İslam tarihi boyunca Tefsîr usûlü çalışmaları kaleme alınmıştır. Yakın bir zamana kadar şark medreselerinde Nahiv, Sarf ve Mantık gibi alanlarda eserler yazılmasına rağmen Tefsîr Usûlü alanında pek kitap yazılmamış ve okutulmamıştır. Bu makalede 1949-1985 yıllarında yaşayan Muhammed Nurullah Seyda'nın hayatı ve ilmî kişiliği yanında, yazmış olduğu "Usûlu't-Tefsîr" risâlesinin Doğu ve Güneydoğu Medreselerinin ihyasındaki konumu ele alınmıştır. İlim ve irfânla meşgul olan Muhammed Nurullah Seyda'nın kaleme aldığı "Usûlu't-Tefsîr" risâlesi, medreselerde okuyan talebelere hitaben yazılmış ilk "Usûlu't-Tefsîr" çalışması olması hasebiyle önem arz etmektedir.
Fındıklılı Süleyman Efendi (?-1779)’s work, Mür’i’t-Tevârîh, is a chronicle that narrates the events beginning from the time of Prophet Adam until the year of 1142/1729. The book was penned as supplementary and commentary to Takvîmü’t- Tevârîh, a work of Kâtip Çelebi. This present study aims to focus on an unexamined chapter in Mür’i’t-Tevârîh, i.e., folios 180b-345a in which the events between 926/1520 and 1142/1729 was depicted, and make the transcription of the given text available to the researchers. This study consists of two chapters. The first chapter deals with the author’s biography, works, approach to history, and the context of the present work. The second chapter, on the other hand, is the full transcription of the 180b-345a folios. Key words: Fındıklılı Süleyman Efendi, Mür’i’t-Tevârîh, Kâtip Çelebi, Takvîmü’t-Tevârîh, History of the Ottoman Empire, chronicle.