ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ KÜTÜPHANESİ SEYFETTİN ÖZEGE KİTAPLIĞINDA BULUNAN "NAME" VE "İYE" İSİMLİ YAZMA ESERLER (original) (raw)
Related papers
YATAĞAN TARİHTEN KÜLTÜRE BİR YOLCULUK, 2024
Pamukkale Üniversitesi İslami İlimler Enstitüsü Kütüphanesi’nde 700’den fazla yazma eser bulunmaktadır. Bu eserler; tefsir, tecvid, kıraat, hadis, kelam, fıkıh, nahiv, belâgat, mantık, münazara ve vaz‘iyye gibi çeşitli İslâmî ilim dallarına ait yazılı eserlerden oluşmaktadır. Yazma eserlerin tamamı, Osmanlı Devleti’nde 1770 yılı civarında Koca Hacı Mustafa Efendi (ö. 1226/1811) tarafından kurulan Yatağan Medresesi’ne aittir. Ancak, 1924 yılında tevhid-i tedrisat kanununun kabulüyle birlikte medrese eğitiminin sona ermesi ve binanın zamanla harap hale gelmesi nedeniyle bu yazma eserler, 2020 yılında aynı yerde kurulan Pamukkale Üniversitesi İslami İlimler Enstitüsü’nün kütüphanesine emanet edilmiştir. Yazma eserlerin günümüze kadar ulaşmasında ve korunmasında Akşit ailesinin büyük emeği olduğu için, bu koleksiyon “Akşitler Koleksiyonu” olarak adlandırılmıştır. İlk kataloglama çalışması, Konya’dan gelen kütüphane uzmanları tarafından gerçekleştirilmiştir. Ancak, bu çalışma sırasında bazı eksik ve hataların tespit edilmesi üzerine, Pamukkale Üniversitesi İslami İlimler Enstitüsü hocaları tarafından bir proje kapsamında yeniden kataloglama çalışması başlatılmıştır. Bu süreçte tüm yazma eserler tek tek incelenerek daha ayrıntılı bir katalog oluşturulmuş ve önceki hatalar düzeltilmiştir. Bu çalışma, söz konusu yeniden yapılan kataloglama çalışmasına dayanmaktadır. Yazma eserlerin tümünün incelenmesi, böyle bir çalışma kapsamında mümkün olmadığından, her bir alana ait eserler proje ekibi üyeleri arasında paylaştırılmıştır.2 Bu paylaşım sonucunda, tarafıma tevdi edilen kıraat ve tecvid alanıyla ilgili yazma eserler bu çalışmada incelenmiştir. Akşitler Koleksiyonu’nda kıraat ve tecvid alanıyla ilgili toplam 33 yazma eser tespit edilmiştir. Bu çalışmada, söz konusu yazma eserler detaylı bir şekilde ele alınmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, Osmanlı döneminde faaliyet gösteren Yatağan Medresesi’nin kıraat ve tecvid alanındaki ilmî seviyesini ortaya koymaktır. Ayrıca, bu yazma nüshaların araştırmacılara tanıtılması ve ülkemizdeki ya da yurt dışındaki kütüphanelerde bulunan diğer nüshalarla karşılaştırma yapılabilmesine imkân sunulması hedeflenmektedir. Böylece, bir eserin tahkikli neşrini veya ilmî incelemesini yapacak olan araştırmacılar, bu koleksiyonda yer alan nüshaları da dikkate alabileceklerdir
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 2022
Eski Türk edebi at tarihsel süreç içerisinde genellikle manzum eserlerle ön plana km t r. Manzum eserlerin gölgesinde kalan mensur eserler, a ld klar dönemler ve sonras nda gereken ilgiyi g rmemi ve fazla muhatap b lamam t r. Hâlbuki bu eserlerin Eski Türk edebi at ve Türk tarihi a s ndan önemi büyüktür. nsanlar, ge mi dönemlerde önemli b ld klar bilgileri, belgeleri e eserleri g n m deki imk nlar olmad i in bir not defteri gibi d nebilece imi mecmualarda biriktirmi lerdir. Genel olarak bu türün içerisinde bir konu s n rland r lmas b l nmad ndan mecm alar a ld d nem hakk nda tarih , edeb , din e si asi kon lar ile birlikte daha bir ok kon hakk nda bi lere nemli bilgiler s nmaktad r. al mam da Atat rk Üniversitesi Kütüphanesi Agâh S rr Le ent Koleksi on nda b l nan 544 MC. 1 n maral a ma incelenmi tir. Giri b l m nde mecm an n tan m , mecm alar n tarihsel geli imi e edebi at m daki öneminden bahsedilmi tir. Ard ndan mecm an n i eri inde tespit edilen manzum ve mensur eserler e b eserler erine ap lan al malar hakk nda bilgi erilmi tir. Yap lan inceleme sonras mecm a derle en ki inin, XVII. l n ikinci ar s ndan sonra Kahire de a am olan Hal eti e tarikatine ba l bir m tasa f old d n lmektedir.
Osman Ezici
Bu çalışma, Yusuf Ziyaeddin Ersal’in Nüvvâb’da okutulan İslâm tarihi dersleri için Osmanlı Türkçesiyle yazdığı ve Şumnu’da 1932’de basılan Tarih-i İslâm adlı eserinin detaylı tahlilini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma temelde iki bölüm olup birinci bölümde Yusuf Ziyaeddin’in doğumu, ailesi, eğitim hayatı, üstlendiği ilmî ve idari görevler ile Bulgaristan’daki faaliyetlerine ait bilgilere yer verilmektedir. İkinci bölümde ise Tarih-i İslâm adlı eser detaylı olarak tahlil edilmektedir. Bu eser, İslâm tarihinin muteber kaynaklardan faydalanılarak telif edilmiştir. Ders kitabı olmak üzere yazılan eserde konular ana hatlarıyla ve kronolojik sırayla yer almıştır. Yusuf Ziyaeddin, girişte klasik İslâm tarihi kaynaklarına benzer tarzda ama kendine has üslubuyla önce insan ve evrenin yaratılışından başlayarak Arabistan yarımadasının tarihini anlatmıştır. Sonrasında Câhiliye Arapları ve bölgedeki büyük İmparatorluklardan Roma ve Sâsânîler’in ahvaline kısaca değinmiştir. Sonrasında ise Hz. Peygamber’in (s) doğumundan vefatına kadar siyeri kendi düşünce ve açıklamalarıyla anlatmıştır. Devamında Hulefâ-i Râşidîn dönemini ve Emevîler’i yıkılışına kadar geçen süre zarfındaki tarihi hâdiseleri kronolojiye bağlı kalarak ele almıştır. Tüm bunların yanında o, öğrencileri bulundukları toplumunda karşılaşabilecekleri meselelere cevap verebilecek bir yetkinlikte olmalarına yönelik açıklamalarıyla kitaba kendi özgünlüğünü katmıştır. Günümüze kadar herhangi bir akademik çalışmanın yapılmadığı bu önemli eserin etraflıca ele alınmasıyla; Medresetü’n-Nüvvâb’da tarih bilincinin oluşmasının anlaşılması ve Yusuf Ziyaeddin’in tarih ve siyer algısının ortaya çıkarılması yönüyle alana katkılar sunması hedeflenmektedir. Anahtar Kelimeler: Yusuf Ziyaeddin Ersal, Bulgaristan, Medresetü’n-Nüvvâb, İslâm Tarihi, Hz. Muhammed, Râşid Halifeler, Emevîler.