YARGI KARARLARI IŞIĞINDA EBEVEYNE YABANCILAŞMA SENDROMUNUN ÇOCUK VELAYETİNDEKİ YERİ (original) (raw)

2023, İstanbul Barosu Çocuk Hakları Merkezi 20 KASIM DÜNYA ÇOCUK HAKLARI GÜNÜ ÖZEL YAYINI

Çatışmalarda ilk kurtarılması, güvenli bölgeye gönderilmesi gereken gruplar çocuklardır. Nitekim boşanma süreçlerinde, velayete dair konularda çiftler arasında yaşanacak çatışmada ilk korunması, çatışmadan güvenli şekilde çıkarılması gereken kişi, çocuktur. Ancak çatışmada bulunan çocuğun bu çatışmadan hasarsız çıkması mümkün gözükmemektedir. Burada hasarın en az şekilde, kalıcı olmadan atlatılması, çocuğun güvenliğinin sağlanması temel gayedir. Özellikle boşanma, velayet ebeveyne yabancılaşma sendromu iddiasının yer alması ile ebeveynler arası çatışmanın arttığı ifade edilebilir. Yabancılaştırıcı ebeveyn tarafından suçlayıcı, eleştirisel, manipülatif, iftira içerikli benzeri davranışlara inandırılan çocuğun diğer ebeveynle arasındaki bağ zedelenecek ve duygusal istismar gerçekleşecektir. Bu süreçte, çocuğun yaşayacağı ruhsal tahribatın derecesi artarak örselenmesi, çocuk hak ihlalleri yaşanması muhtemeldir. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin 3., 7. ve 18. maddeleri de çocuğun üstün yararına aykırı olmadığı sürece çocuğun her iki ebeveyn tarafından yetiştirilme ve geliştirilme hakkına sahiptir. Bu açıdan, ebeveyne yabancılaşma sendromunun gündeme geldiği velayet, kişisel ilişki vb. yargılamalarda mahkemenin incelemesini titizlikle ve etkili şekilde yapması; çocuğun üstün yararını öncelemesi, çocuğun her iki ebeveynle ilişkisini anlamlı şekilde sürdürmesi için gerekli önlemlerin alınması, istikrarın sağlanması temel gayelerdendir. Öncelikli olarak, uzman görüşleri ile ebeveynler arası çatışmanın derecesi tespit edilerek, gerekli olması halinde koruma tedbirleri alınmalıdır. Uzmanların çocuk ruh sağlığı konusundaki deneyimi, EYS kavramına tanışık olmaları dava seyri açısından önemli faktörlerdendir. Bu süreçte, iki ebeveynin uzmanlarca ayrı ayrı değerlendirilmesi ile birlikte gözlemlenmesi, çocuğun uzmanlarca dinlenmesi, sürecin daha iyi anlaşılmaya ihtiyaç duyulması halinde ise ebeveyn yabancılaşma sendromu davranışlarının gelişiminde yakınların etkisinin de incelenmesi oldukça önemlidir.