Μαρθάρη, Μ. 2024. Φωτεινή Ζαφειροπούλου (1931-2024) (original) (raw)

ΤA NEA ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ, Β' περίοδος, έτος 7ο, αρ. φύλλου1.980, 27-28 Απριλίου 2024, Εις Μνήμην, σ.68

............ Η Ζαφειροπούλου συνδεόταν στενά με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και Σάμου και με τον παλλόμενο κόσμο της έρευνας και της προσφοράς στις αρχαιότητες που βρισκόταν πίσω από αυτήν την ιστορική μονάδα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Είχε τοποθετηθεί στην περιοχή το 1963 και εκεί υπηρέτησε το μεγαλύτερο τμήμα του υπηρεσιακού της βίου. Όταν τοποθετήθηκα και εγώ εκεί στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ως επιμελήτρια πια αρχαιοτήτων, την ξανασυνάντησα. Από τότε συμπορευτήκαμε στον θαυμάσιο κόσμο της κυκλαδικής αρχαιολογίας. Με την Φωτεινή μοιραζόμασταν την αγάπη για τις Κυκλάδες που ήταν απόλυτη και για τις δυο μας, την αγάπη για τις σημαντικές αρχαιότητες αυτών των νησιών, για το ιδιαίτερο τοπίο τους, για τη μοναδική παραδοσιακή αρχιτεκτονική τους και για τους υπέροχους παραδοσιακούς χορούς τους. Το αξιολογότατο έργο της στα νησιά ήταν πολυσχιδές: ερευνητικό, ανασκαφικό, μουσειακό και σχετικό με την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων, με την προστασία των παραδοσιακών οικισμών και την καταπολέμηση της αρχαιοκαπηλίας. Η Ζαφειροπούλου ήταν πληθωρική στην έρευνα και πολυγραφότατη. Παρότι κλασική αρχαιολόγος εκινείτο με άνεση από τους προϊστορικούς χρόνους έως και την ύστερη αρχαιότητα. Μας άφησε σπουδαίες μονογραφίες και πλούσια αρθρογραφία αλλά και εξαιρετικούς οδηγούς που απολαμβάνουν οι πολυπληθείς επισκέπτες των κυκλαδικών μουσείων. Τα χρόνια από το 1981 έως τη συνταξιοδότησή της το 1995 που συνυπήρξαμε στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και Σάμου ήταν ταραχώδη. Ένα - ένα τα νησιά με τα κατάλοιπα του μοναδικού «κυκλαδικού πολιτισμού» της τρίτης χιλιετίας π.Χ. και τις περίφημες πόλεις και ιερά των ιστορικών χρόνων άρχισαν να καλύπτονται εφιαλτικά με oικoδoμές, μέσα στα πλαίσια μιας κακώς εννοούμενης τουριστικής ανάπτυξης: Μύκovoς, Θήρα, Πάρος, Νάξος. Τί να πρωτoπρoλάβει κανείς! Ο δυναμισμός, το πείσμα και η έμφυτη αισιοδοξία της Φωτεινής ήταν η αιχμή του δόρατος στov άvισo αυτόν αγώνα. Δεκάδες σωστικές ανασκαφές, παρακολουθήσεις εκσκαφών θεμελίων σε εκατοντάδες οικόπεδα, διακοπές παράvoμωv εργασιών, δίκες επί δικών στα δικαστήρια της Σύρου και της Σάμου. Και μέσα σε αυτό το χάος η Φωτεινή είχε πάντα το κουράγιο για ένα χαμόγελο, λίγo κραγιόν, μία σύντομη συvoμιλία για τα ταξίδια της στις χαμένες πατρίδες που λάτρευε μια που καταγόταν από τη Μάδυτο της Ανατολικής Θράκης, έτσι που κανείς ξέφευγε από την πίεση. ........ Θα μου μείνει αξέχαστη μια ζεστή καλοκαιρινή βραδιά του 2013 στο Επάνω Κουφονήσι, όταν γιορτάζαμε τα γενέθλια του αγαπημένου της φίλου Λόρδου Colin Renfrew, καθηγητή αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Κάποια στιγμή αρχίσαν τα βιολιά. Σηκώνεται επάνω, τραβάει τον Renfrew από το χέρι και αρχίζει να χορεύει μαζί του, αέρινη, τον κυκλαδίτικο μπάλο. Ήταν μια στιγμή που συμπύκνωνε τον παραδοσιακό κόσμο των Κυκλάδων και τον κόσμο της κυκλαδικής αρχαιολογίας, δυο σπουδαίους αλληλένδετους κόσμους στους οποίους αφιέρωσε τη ζωή της ολόκληρη.