Nowoczesne leczenie objawowe w stwardnieniu rozsianym (original) (raw)

Epidemiologia stwardnienia rozsianego Stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex) jest przewlekłą zapalno-demielinizacyjną chorobą ośrodkowego układu nerwowego (OUN), będącą najczęstszą przyczyną niepełnosprawności młodych dorosłych. Ponieważ SM rozpoczyna się najczęściej między 20. a 40. rokiem życia, to wpływa na wszystkie aspekty zawodowego, społecznego i rodzinnego życia chorych. Liczba chorych na SM na całym świecie przekracza 2,5 mln, przy czym prawie 940 tys. mieszka w Europie. Częstość występowania SM w Polsce wynosi 45-95 przypadków/100 tys. mieszkańców [1-3]. Zakładając, że choroba ma charakter postępujący i trwa całe życie, szacunkowo ponad 20 tys. osób z powodu inwalidztwa nie jest zdolnych do wykonywania podstawowych czynności życiowych i samodzielnej egzystencji, w związku z czym wymaga pełnej opieki (EMSO 2011) [1-2]. Objawy stwardnienia rozsianego a jakość życia Obecność rozsianych zmian demielinizacyjnych w obrębie praktycznie całego OUN warunkuje niezwykle bogatą symptomatologię SM: niedowład upośledzający samodzielne poruszanie się, zaburzenia czucia, zaburzenia widzenia, drżenie i ataksję, spastyczność, zaburzenia zwieraczy, ból, depresję, zaburzenia poznawcze, zawroty głowy, zaburzenia równowagi i zmęczenie. Spośród tych objawów największy wpływ na jakość życia mają upośledzone samodzielne poruszanie się, zmęczenie, ból, depresja oraz spastyczność [4, 5]. Ben-Zacharia [6] dzieli objawy, które występują u chorego na SM, na trzy kategorie. Za objawy pierwszego stopnia uznaje się: zaburzenia poruszania się, zmęczenie i znużenie, spastyczność, zaburzenia widzenia, dysfunkcje zwieraczy, ból, zaburzenia poznawcze i seksualne, problemy z mową i połykaniem. Do objawów drugiego stopnia zalicza się: zakażenia układu moczowego, uszkodzenia skóry (odparzenia, odleżyny), uszkodzenia układu kostno-stawowego (złamania, zwichnięcia stawów), nadmierną senność, infekcje układu oddechowego, upośledzenie codziennej aktywności. Do objawów trzeciego stopnia należą: depresja, zaburzenia psychiczne (myśli i próby samobójcze), izolacja społeczna, problemy finansowe, problemy rodzinne (trudności w zajściu w ciążę, trudności w sprawowaniu opieki nad dziećmi, rozwody) [6]. Samodzielne poruszanie się jest upośledzone u 90% chorych na SM. Spośród czynników wpływających na jakość życia 65-70% pacjentów za najważniejszy czynnik uznaje zaburzenia w samodzielnym poruszaniu się [4, 7]. Problem zmęczenia może dotyczyć 75-95% pacjentów cierpiących na SM. Prawie 69% pacjentów uważa zmęczenie za jeden z najważniejszych czynników upośledzających jakość życia [8]. Zmęczenie jest pierwotną determinantą obniżonej jakości życia u chorych na SM zarówno w aspekcie fizycznym, jak i psychicznym, niezależnie od stopnia niepełnosprawności [4]. Ból zgłasza około 86% pacjentów z SM. Doznania bólowe wykazują silną, dodatnią korelację z lę-brought to you by CORE View metadata, citation and similar papers at core.ac.uk provided by Via Medica Journals