Stanisława Kamińskiego poglądy na cel nauki (original) (raw)

2011, Zagadnienia Naukoznawstwa

Stanisława Kamińskiego poglądy na cel nauki Artykuł przedstawia poglądy na cele nauki, wypracowane przez Stanisława Kamińskiego (1919-1986), uwzględniając uzupełnienia i aplikacje wprowadzone przez jego uczniów w środowisku metodologicznym KUL. Kamiński proponuje z jednej strony poręczne, ogólne kategorie, pozwalające uchwycić problematykę fi lozofi i nauki przez wykorzystanie kategorii celu nauki, z drugiej, zajmuje własne, wyważone stanowisko w kwestii celu nauki. Preferuje cele teoretyczne wobec praktycznych, sądząc jednak, że pozostają one komplementarne. Podobnie przedkłada wyjaśnianie nad opis, przyjmując przy tym, że wzajemnie się uzupełniają. Jego stanowisko wobec celu nauki jest pochodną szerokiego i pluralistycznego pojęcia nauki, nie ograniczającego się jedynie do nauk ścisłych (matematycznych i przyrodniczych), lecz obejmującego także (antynaturalistycznie) nauki humanistyczne, fi lozofi ę i teologię jako odrębne typy wiedzy wartościowej. Artykuł nie tyle dyskutuje poszczególne stanowiska w sprawie celu (celów) nauki, ile próbuje zdać sprawę z podstawowych kategorii, pozwalających odróżnić poszczególne sposoby rozumienia celu nauki. Mogą one służyć pogłębionym analizom problematyki celu nauki oraz zastosowaniu ich do charakterystyki nauki w ogóle oraz poszczególnych typów nauk i dyscyplin naukowych a także do badań, wykraczających poza jedną dyscyplinę lub jeden typ nauk: interdyscyplinarnych, transdyscyplinarnych czy multidyscyplinarnych. Stanisław Kamiński's Views on the Aim of Science This paper presents views on the aim of science worked out by Stanisław Kamiński (1919-1986) supplemented with applications added by his followers from the methodological school at KUL. On the one hand, Kamiński offers general and convenient categories enabling grasping the problems of the philosophy of science using the category of the aim of science. On the other, he adopts his own, carefully balanced, stand on the aim of science. He prefers theoretical aims to practical ones, but he considers them as complementary. Similarly, he prefers explanation to description, but he maintains that they complement each other. His position is derivative of his broad and pluralistic notion of science, not limited to mathematical or natural sciences but including also (as antinaturalists do) human sciences, philosophy and theology as kinds of valuable knowledge. The paper does not discuss particular positions on the aim (aims) of science, but reports on the basic categories used to distinguish particular ways to understand aim of science. They can help in the thoroughgoing analysis of the aim of science problems and they can be applied to characterize science in general, particular types of sciences, and studies that pass the limit of one discipline or one type of knowledge: interdisciplinary, trans-disciplinary or multidisciplinary studies.