Türkiye’de İnanç Turizmi: Bugünkü Durum, Sorunlar ve Gelecek (original) (raw)

İnanç Turizmine Genel Bir Bakış ve İzmir İçin Analitik Yaklaşımlar

DergiPark (Istanbul University), 2021

Uzun bir geçmişi olan inanç turizmi, kapsam ve uygulamalar açısından eskiye göre oldukça farklılaşsa da vazgeçilemeyecek bir turizm türüdür. Çünkü insanların ve toplumların inançla ilişkisi kesintisiz devam etmekte, aynı zamanda yeni inanışlar doğmakta, inanç turizminin ekonomik ve sosyal olumlu etkileri önemini korumakta, turizmde çeşitlendirme ve yeni destinasyon arayışlarına cevap verebilmektedir. Dolayısıyla bu niş pazarın eski ve köklü ziyaret yerlerine yenileri de eklenince, dünyanın her köşesinde yerelden evrensele inanç ziyareti yapılabilecek mekânlar çoğalmıştır. Bu çalışmanın amacı iki yönlüdür; birincisi, inanç turizmiyle ilgili başlıca kavramları, tarihsel gelişimi, yenilikleri, Dünya'da ve Türkiye'deki varlığını ana hatlarıyla ele almaktır. İkincisi, inanç turizmi için önemli kaynaklara sahip olmasına rağmen uluslararası pazarda belli bir konuma gelemeyen İzmir'in bu durumuna açıklamalar getirmektir. Genelden özele uzanan geniş kapsamlı bu konunun bir makale şeklinde düzenlenmesinde, Yüksel'in (2019) yapmış olduğu bir araştırma, ana motivasyon kaynağı olmuştur. Bulgulara göre İzmir merkez kenti ve ilçelerinde inanç turizmine açık eserler en fazla İslam dinine aittir. İzmir'de inanç turizmi, yalnızca ziyaretlerden oluşan tek yönlü bir profil çizmektedir. O nedenle de bu turizm türünün gelişme potansiyeli yüksek olmasına rağmen zayıf bir yapı sergilemektedir. İzmir'de inanç turizmine ivme kazandırabilmek için bu turizm türü ilin turizm stratejisindeki hedeflerden biri olmalı, dünyadaki yenilikçi gelişmeler izlenmeli ve çıkarımlar elde edilmelidir. Diğer öneriler ise; manevi turizm, yaratıcı turizm ve dönüşümsel turizm üçgeninde inanç turizmi yenilenmeli, talep ve ürün çeşitlendirmesine gidilmeli ve kişiye özel ürünler yaratılmalıdır. Ayrıca, yıl içinde çeşitli etkinlikler düzenlenmeli, inanç kaynaklarının özel kimliğinden uzaklaşıp turistikleşmesine izin verilmemeli, yerele ve maneviyata ait değerler İzmir'in marka yüzü olmalıdır.

Türkiye'de İnanç Turizmine Genel Bir Bakış ve Hıristiyanlığın Seyahate Verdiği Önem

Orta Çağda Roma İmparatorluğunun çöküşüne paralel olarak Avrupave Ortadoğu'daki turizm genişlemeye başlamış, ilk çağlarda girişilen eğlence, zevk, merak, dinlenme turizminin yerine din turizmini ön plana çıkarmış ve toplumlar etkilenmiştir. Orta çağın en önemli turizm hareketleri, İslam'ın hızlı yayılmasına paralel olarak her yıl bir çok insanın, Mekke ve Medine'yi ziyaret etmeleri, Hıristiyan ve Müslüman topluluklar arasında yaşanan Haçlı savaşlarının büyük kitlesel hareketlere dönüşmesi, dini amaçlı seyahatlerden sayılmaktadır.

İnanç Turizmi ve Türkiye'nin Tanıtımına Katkısı

Uluslararası Tanıtımda Medya ve Türkiye, 2016

Turizm insanların gezme, görme, merak, dinlenme, eğlenme, eğitim, sağlık, spor, alışveriş gibi çeşitli nedenler ile yapmış oldukları geçici seyahatleri, seyahatleri süresince en az bir gece konaklamaları ve turizm işletmelerinin ürettikleri ürünleri satın almaları ile ilgili olaylar bütünüdür. 1 İnanç turizmi ise, "insanların devamlı ikamet ettikleri, çalıştıkları ve her zamanki olağan ihtiyaçlarını karşıladıkları yerlerin dışına, dini inançlarını gerçekleştirmek, inanç çekim merkezlerini görmek amacıyla yaptıkları turistik amaçlı gezilerin turizm olgusu içerisinde değerlendirilmesi" dir. 2 İnanç turizmi kapsamında gerçekleştirilen seyahatlerde, milyonlarca insan farklı şehirlere, bölgelere veya ülkelere gitmekte ve gittikleri yerlere ekonomik açıdan katkı sağlamaktadır. Böylece inanç turizmi dünya turizminin gelişmesine, evrensel barışın ve anlayışın yaygınlaşmasına, ekonomik canlanmaya, sosyalleşmeye ve inanç çekim merkezlerinin gelişmesine katkıda bulunmaktadır. PEW Araştırma Merkezi'nin 2010 yılında yaptığı bir araştırmaya göre; dünya genelinde Hıristiyan, İslam, Hinduizm, Budizm ve Yahudi dinine mensup yaklaşık 5,5 milyar insanın olması inanç turizmi pazarının büyüklüğünü ve önemini göstermektedir. 3 Alternatif turizm çeşitleri içerisinde küresel ölçekte en fazla potansiyel turist sayısına sahip olması nedeniyle de inanç turizmi önem verilmesi ve geliştirilmesi gereken bir turizm çeşididir. Bugün dini amaçlarla seyahat eden yaklaşık 300 milyon turistin olduğu ve bu seyahatlerin ortalama 18 milyar $'lık bir değere sahip olduğu tahmin edilmektedir. 4 Bu çalışmada; ana hatlarıyla turizm ve inanç turizmi kavramları ile tanıtım kavramı tanımlanmış, bu kavramların kapsam ve önemi üzerinde durulmuştur. Bununla beraber büyük bir potansiyel olma yolunda hızla ilerleyen inanç turizmi dünya ve Türkiye ölçeğinde ele 1 Atilla Hazar, Meslek Yüksekokulları İçin Genel Turizm, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2010, s. 3. 2 http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR,9952/inanc-turizmi.html, (20.06.2016). 3 Ali Erbaş, "İslam Dışı Dinlerde Hac", Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5, 2002, s.110-120. 4 Tarlow, a.g.e.

Kastamonu İli Turizm Potansiyeli ve İnanç Turizminin Şehirdeki Yeri ve Önemi

Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 2020

Özet Araştırmanın amacı unutulmaya yüz tutmuş değerleri yaşatmak, turizm potansiyelini değerlendirmek, avantajlarını ve dezavantajlarını ölçmek, Kastamonu şehrindeki turizmin önündeki sorunları belirleyip çözüm önerileri sunmak ve son olarak da turizm bilinci geliştirmektir. Bu araştırmada sosyal bilimlerde araştırma yöntemlerinden olan nitel araştırma metodu kullanılmıştır. Bu araştırmanın veri toplama aracı ve analizi görüşme formu tekniğidir. Kastamonu'da inanç turizmi denilince akla ilk olarak Hz. Pir Şeyh Şaban-ı Veli gelmektedir. Kastamonu'da kış, inanç, kültür, gastronomi, ormancılık ve tabiat turizmi en çok bilinen turizm çeşitleri arasındadır. Kastamonu şehrinde az bilinen turizm çeşitleri arasında ise eko turizm, dağ/doğa yürüyüşü (trekking), doğa, kongre, kitle, av, deniz, sağlık, çiftlik ve macera turizmi gelmektedir. Sonuç olarak; Kendine has doğal, tarihi ve kültürel çekiciliklerinin olması, bunların muhafaza edilmesiyle Kastamonu diğer illerle kıyaslandığında bir farkındalık ortaya koymaktadır. Kastamonu ilinde birçok turizm türü uygulanabilmektedir; Kültür turizmi, kongre turizmi, ormancılık ve tabiat turizmi, inanç turizmi, deniz turizmi, kış turizmi ve kitle turizmi örnek gösterilebilmektedir. Evliyalar şehri olarak da anılan Kastamonu yaklaşık 17 bin evliyanın yaşadığı bir yer olarak dikkat çekmektedir.

İnanç Turizmi Faaliyetlerine Yönelik Olumsuz Etki Eden Faktörlerin Araştırılması: Kastamonu Örneği

2020

Bu calisma; Kastamonu’daki Inanc Turizmine Yonelik Olumsuz Etki Eden Faktorlerin Arastirilmasi amaciyla olusturulmustur. Bu calisma neticesinde inanc turizmine yonelik olumsuzluklar ve problemler ortaya konulmustur. Kastamonu Ili, dogal, tarihi ve kulturel ve dini degerler bakimindan onemli potansiyele sahip olmaktadir. Şehirde tanitim sorunu ile beraber bircok sorun olmasi inanc turizmi ve bundan dolayi da turizmi olumsuz etkilemektedir. Bu calisma Kastamonu’nun inanc turizmi alaniyla ilgili calisma yapacak kisilere onemli kaynak teskil etmektedir. Calisma kapsaminda nitel arastirma yontemi kullanilmis, tezler, makaleler, bildiriler ve sosyal medyadan faydalanilmistir. Inanc turizminin gelismesini engelleyen birtakim problemlerin asilmasiyla bu turizm turunden olabildigince yuksek gelir elde edilecegi tahmin edilmektedir.

Turizm Ve Kentsel Mekanın Yeniden Üretimi: Bursa’da İnanç Turizmi

Bursa kent merkezine yapılan turistik turların bir bölümü Ulucami, Kozahan, Kapalıçarşı, Muradiye Külliyesi, Hüdavendigar Külliyesi gibi kentin tarihi, turistik ve ticari mekânlarının yanı sıra Emir Sultan, Somuncu Baba, Üftade Külliyesi gibi İslami açıdan önemli sayılan kişilerinin mezarlarına yapılan ziyaretleri de kapsamaktadır. Genel olarak “inanç turizmi” başlığı altında incelenebilecek bu kent turları gerek katılımcıların kimliklerinin tartışılması gerekse kente özgü popüler turizm rotalarını farklılaştırmaları açısından dikkate değerdirler. Bu çalışmanın amacı inanç turizmini kentsel mekanı dönüştürme biçimlerinden biri olarak tartışmaktır. Çalışmada Türkiye’de son on yıllarda giderek yükselen İslami hareket geç kapitalist kültüre bir direnç kaynağı olarak incelenmek yerine, modernite sonrası koşulların ve küresel dönüşümün tanımladığı yeni toplumsal koşullardaki “kimlik” arayışlarından biri olarak ele alınmaktadır. Turizm; tüketim temeline dayanan bir hayat tarzı olarak popüler kültür ve İslamcı harekete özgü kültürün gündelik yaşam pratiklerinde “rekabet ve çelişki içerisinde” melezleşmesinin göstergelerinden biri olarak incelenmektedir. Bursa’da düzenlenen kent içi turlarda gerek paylaşılan mekansal pratikler gerekse ziyaret edilen mekanlara özgü anlatılan öyküler yoluyla kentsel mekanın yeniden üretilmesi üzerinde durulmuştur. Mekansal sürdürülebilirliğin ve kültürel sürdürülebilirliğin bu yeniden üretim süreçleri ile ilişkisi açıklanmıştır. Bu çalışmanın amacı küreselleşme etkisi altındaki tüketim kültürünün popülerleşmiş bir yaşamsal deneyimi olarak turizmin kentsel mekanları Urry’nin tanımıyla “tüketim”inin bir başka bakış açısıyla değerlendirilerek Certeau’nun tanımıyla “yeniden üretim” olarak okunabileceğini ortaya koymaktır. Anahtar Kelimeler: Bursa, mekan, küreselleşme, inanç turizmi, Michel de Certeau

Eskişehir in İlinde İnanç Turizmi Üzerine Bir Değerlendirme: Odunpazarı Örneği

Turk Turizm Arastirmalari Dergisi, 2020

Geçmişten günümüze gelen değerler, bazı uygulama ve inanışlar toplulukların ve toplum içerisinde yaşayan bireylerin manevi kültür değerlerini oluşturmaktadır. Türk geleneğinde asırlardır varlığını sürdüren bu değerler içerisinde türbeler oldukça önemli ve büyük bir paya sahiptir. Bu araştırmada Eskişehir'in Odunpazarı ilçesinde bulunan yatır ve türbelerin turistler özelinde Eskişehir turizmine yapmış olduğu katkı belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın evrenini Odunpazarı ilçesindeki türbeleri ziyaret eden tüm turistler oluşturmaktadır. Bu doğrultuda turistlerden veri toplamak amacıyla dağıtılan anketler sonucunda 350 kişiye ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular kapsamında, gelen turistlerin büyük bir bölümü Eskişehir'i tekrar ziyaret etmek istemektedir. Ayrıca türbe ziyaretlerinden memnuniyet seviyelerinin oldukça yüksek olması, yaklaşık yarısının günübirlik ziyaret gerçekleştirmesi ve ziyaret esnasında Eskişehir ekonomisine alışveriş yaparak katkı sağlaması da araştırma bulguları arasında yer almaktadır.

Konya İli Örneğinde Kalkınma ve İnanç Turizmi

Hz. Mevlana'nın deyişi gibi " Gel, gel, ne olursan ol yine gel " , binlerce yıldır insanlar ilahi güce yakın olma arzusu ile kutsal sitelere seyahat etmektedir. Günümüzde İnanç turizmi yapılan destinasyonlar dünyanın en çok ziyaret edilen yerleri arasındadır. Birbirinden farklı inancı olan insanlar ya da hiç dini inancı olmayanlar bile tüm dünyada kutsal yerleri ziyaret etmektedir. Bu bağlamda çalışma inanç turizmine değinmekte, yerel halkın inanç turizmi algısı üzerinde durmakta ve bir durum çalışması olarak inanç turizminin Konya ilinin kalkınması üzerindeki etkilerini gözler önüne sermektedir. Çalışmada, nitel verilerle yerel halkın inanç turizmi algısı saptanmaya çalışılmış ve çalışmada temel olarak yapılandırılmamış görüşme formatı uygulanmıştır. İnanç turizminin Konya ekonomisi ve gelir üzerindeki etkileri, kültürel yapı ve değerlerin korunması, yeni iş alanları yaratmaya inanç turizminin etkisi, kadın istihdamı ve kadınlara yönelik yeni iş alanları, çevrenin korunması, eğitim düzeyi, okullaşma ve yabancı dil eğitimi alanlarında tespitler yapılarak Konya'daki inanç turizminin önemi ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. İnanç turizmi yerel yöneticiler, akademisyenler ve yerel halktan katılımcılar tarafından kenti şekillendiren ve kalkınmasına büyük oranda katkı sağlayan bir alan olarak görülmektedir. Çalışmadan elde edilen önemli bir sonuç da turistik potansiyelin karşılanması amacıyla kentte yapılaşmanın artması kaygı uyandırmaktadır. Bu bağlamda inanç turizmi alanında yapılacak çalışmalar bu alana olan ilgiyi ve inanç turizmi destinasyonlarının aslına uygun olarak korunması alışkanlığını arttıracaktır.