PROGRAM VE BEYANNAMELERİNE GÖRE CHP İKTİDARI (1923-1950) DÖNEMİNDE KURULAN MUHALİF SİYASİ PARTİLERİN İKTİSAT POLİTİKALARINDA TARIM (original) (raw)
Related papers
Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2024
46 and farmers, came to power in the 1950 elections. It has been observed that most of the political parties established against the DP, which based its development policy on agriculture and agriculture-based areas during its rule, could not show their presence in the elections and continued the agriculture-based development policies of the DP. Although opposition political parties established for ideological reasons had different solutions to problems such as agricultural insurance, seasonal unemployment, and migration from rural to urban areas, it was observed that these parties could not show a presence in the elections. In this article, the agricultural practices of the opposition political parties established against the DP government are examined according to their programs and declarations.
Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2018
ÖZ Atatürk'ün, Cumhuriyet ile birlikte başlattığı karma ekonomi modelinde, bir yandan iktisadi devlet teşekküllerine ve bir yandan da özel kesimin özendirilmesine dönük iktisadi kalkınma modelinin, 1950 yılında iktidara gelen Demokrat Parti tarafından özel kesim ağırlıklı liberal iktisat politikalarına dönüştürüldüğü görülmektedir. Bu değişiklik küçük boyda işletme sayısını artırmış, işletmeci ve muhasebeci sayısını artırmıştır. İktisadi ve ticari ilimler akademileri ve yeni kurulan üniversiteler hızlı bir gelişme sürecine girerek bu ihtiyacı karşılama çabası içinde olmuşlardır. Yönetim muhasebesi, işletme finansı gibi disiplinlerin de eğitim dünyasına bu dönemde girmeye başladığı gözlenmektedir.
1950-1960 YILLARI ARASINDAKİ TÜRK SİYASAL HAYATI: İKTİDAR-MUHALEFET İLİŞKİLERİ
Ahi Evran Akademi, 2021
Bu çalışmanın ana amacı 1950-1960 yılları arasındaki Türkiye Cumhuriyetindeki siyasal düzen ekseninde iktidar muhalefet ilişkileri ele almaktır. Çalışmada ayrıca 1950-1960 yılları arasında hâkim partinin reform hareketleri belirtilerek 3 seçim dönemi her biri ayrıbaşlıklar altında analize tabi tutulmuştur. İktidar ve muhalefetin seçim sonuçları dikkate alınarak yaptığı siyasal adımlar incelenmiştir. Makalenin üçüncü başlığında Türk siyasal hayatında 1954-1957 dönemi ayrı bir başlık altında devlet arşivleri incelenerek Türkiye'deki ekonomik kriz artma sebepleri ve enflasyon oranının yükseliş sonuçlarının iktidara partiye etkisi analiz edilmiştir. 1955-1960 yılları arasındaki öğrenci hareketlerinin nedeni çalışmada ele alınmıştır. Hâkim parti tarafından Tahkikat Komisyonu'nun oluşturulma sebepleri makalede incelenmiştir. İlaveten de makalede iktidarı darbeye götüren hatalar ele alınarak irdelenmiştir. Anahtar kelimeler: Enflasyon, Ekonomik reform, Basın kanunu, Askeri darbe, Güç mücadelesi
DEMOKRAT PARTİ HÜKÜMET PROGRAMLARINDA TARIM (1950-1960)
14 Mayıs 1950’de yapılan genel seçimleri kazanarak iktidar olan Demokrat Parti, 1954 ve 1957’de yapılan genel seçimleri de kazanarak ülkeyi 10 yıl tek başına iktidar olarak yönetti. Bu olay Türkiye’nin siyasal hayatında demokratikleşmenin, iktisadi hayatında ise liberal politika ve yaklaşımların kapısını açarak Türkiye’nin gelişim sürecinde hızlı bir ivme yakalamasını sağladı. Demokrat Parti, 1940’lardan beri durağan hale gelen ekonominin canlandırılması için iktisadi hayatta değişimi ve gelişimi ön görmekteydi. Nitekim 1950’den itibaren parti liberal politikalarını yürürlüğe koyma çerçevesinde hızla yeni ve önemli adımlar atmaya başladı. Bu dönem içerisinde tamamı Adnan Menderes tarafından kurulan beş hükümet görev yaptı. Hükümet programları ülkenin siyasi, iktisadi, kültürel ve hukuki gelişimi açısından son derece önemliydi. Hükümet programlarında belirtilen hususlar ışığında, ülkenin gelişimi için gereken kanuni düzenlemeler yapılarak beklenen gelişim hedeflerini gerçekleştirilmeye çalışıldı. Demokrat Parti tarım sektörüne ayrıca önem vermekteydi. Bu nedenle kurulan beş hükümetin de programında yer alan en temel husus, tarımın iktisadi kalkınmanın ana unsuru olduğuydu. Ülke nüfusunun büyük çoğunluğunun tarım alanında çalıştığı bu dönemde, yapılan yatırımlar geçmiş dönemlerden oldukça fazla oldu. Programlarda tarım alanında en çok vurgu yapılan hususlar makineleşme, zirai sulama ve gübreleme, hastalıklarla mücadele, kredi imkânlarının arttırılması, bütçeden tarıma ayrılan payın arttırılması, karayollarının hızlı bir şekilde geliştirilmesi, kaliteli tohumluk üretimi gibi tarımsal gelişmede ivme yaratacak konular oldu. Çalışmamızda dönem içerisinde kurulan I. Menderes Hükümeti (22.05.1950-09.03.1951), II. Menderes Hükümeti (09.03.1951-17.05.1954), III. Menderes Hükümeti (7.05.1954-09.12.1955), IV. Menderes Hükümeti (09.12.1955-25.11.1957) ve V. Menderes Hükümeti’nin (25.11.1957-27.05.1960) programlarında tarıma ayrılan hususları ve program üzerine yapılan meclis görüşmelerinde dile getirilen eleştiri ve önerileri ortaya koymaya çalıştık. TBMM Zabıt Ceridesi (Tutanak Dergisi) üzerinden yapılan bu incelemelerin yanı sıra Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi’nden ilgili belgeleri değerlendirdik. Aynı zamanda hükümetlerin kuruluşu ve programları hakkında Zafer, Akşam, Milliyet, Vakit ve Ulus gazetelerinde yer alan haberler tespit edilerek ortaya koymaya çalıştık. Hükümet programları ışığında çıkarılan kanunları ise Kavanin Mecmuası’ndan (Kanunlar Dergisi) elde edilen bilgiler ışığında ortaya koymaya çalıştık.
TBMM’DE MUHALİF BİR MİLLETVEKİLİ: MEHMET FUAT KÖPRÜLÜ VE İKTİDARA YÖNELİK MÜTALAALARI (1945-1947)
TBMM’DE MUHALİF BİR MİLLETVEKİLİ: MEHMET FUAT KÖPRÜLÜ VE İKTİDARA YÖNELİK MÜTALAALARI (1945-1947), 2022
7 Ocak 1946’da Celal Bayar, Adnan Menderes, Mehmet Fuat Köprülü ve Refik Koraltan öncülüğünde kurulan Demokrat Parti, Türk siyasi yaşamı içerisinde çok önemli bir yere sahiptir. Demokrat Parti’nin kurucuları arasında yer alan Mehmet Fuat Köprülü, 1935’te girmiş olduğu siyaset arenasında, uzun süre göz önünde olmayan bir siyasi karakter olarak bilinmektedir. Ancak Köprülü, Türkiye Cumhuriyeti’nin üçüncü muhalefet partisi olan Demokrat Parti’nin kuruluş süreci ve sonrasında önde gelen siyasi bir kişilik olarak karşımıza çıkmaktadır. Öyle ki, 1945-1947 döneminde Köprülü’nün siyasi faaliyetlerine bakıldığında, ilmi kişiliği gibi siyasi kariyerinin de, oldukça parlak olduğu değerlendirmesine varılabilir. Bu bağlamda, muhalefet yıllarında iktidar partisinin adeta hedefinde olan Köprülü, muhalefetin dozajını öylesine sertleştirmiştir ki hakkında milletvekilliği dokunulmazlığının kaldırılması dahi düşünülmüştür. Demokrat Parti’nin muhalefet yıllarının bir bölümünün ele alındığı bu çalışmada, Köprülü’nün bu süreçteki siyasi faaliyetleri incelenmiştir. Köprülü’nün siyasi yaşamı ile ilgili birçok çalışma olmasına rağmen onun, özellikle Demokrat Parti’nin kurulmasından hemen önce ve sonraki süreci kapsayan muhalefet yılları ile ilgili müstakil bir çalışma vücuda getirilmemiştir. Çalışma ile bu spesifik alandaki boşluğun doldurulması hedeflenmiştir
TÜRK MODERNLEŞME TARİHİ SÜRECİNDE ADALET PARTİSİ BAĞLAMINDA MUHAFAZAKÂR SİYASET ARAYIŞI
Türk modernleşme tarihi sürecinde Adalet Partisi bağlamında muhafazakâr siyaset arayışı, 2021
Justice Party (AP) constitutes an important point for undefined Turkish type conservatism. AP has founded several cabinets, tried to keep the balance between military tutelage and former DP staff despite her political predecessor. AP's location in conservative politics is related 1960's planned development, rapid industrialization, even in her political power era rapid development, lower inflation. So it has created differences among social classes, especially about grand bourgeoise and small-middle seize bourgeoise. It meant the decomposition for the conservative politics for the new political parties such as National Order Party (MNP), National Salvation Party (MSP), Nationalist Action Party (MHP). AP declared January 24, 1980 economic pocket, included the transition from import substitution to free market model. So it has reached neoliberal program with conservatism. It has reflected after 1980 military coup military junta and new political parties , in spite off AP's abolishing process. In the study AP's conservatism is compared with British conservatism why conservatism emerged in Britain. Also modern political science and historical process is used as methodology.
CUMHURİYET DÖNEMİNDE TÜRKİYE'DE LİMAN VE İSKELE POLİTİKALARI (1923-1960)
Öz Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren 1960 yılına kadar Türkiye'de liman ve iskele politikaları ile bu politikaların ekonomiye olan yansımaları çalışmanın konusunu teşkil etmektedir. Konu, Cumhuriyetin ilk döneminde liman ve iskele politikaları (1923-1950); Demokrat Parti (DP) döneminde liman ve iskele politikaları (1950-1960) ile sınırlandırılarak iki dönem halinde ele alınmıştır. Türkiye'de liman ve iskele politikaları ile bu politikaların ekonomiye olan katkıları sayısal veriler ışığında değerlendirilmiştir. Çalışmanın kaynak materyalini, Cumhuriyet arşivi belgeleri, resmi yayınlardan; zabıt ceridesi, kanunlar ve tutanak dergileri, resmi gazete, istatistik yıllıkları ve ayın tarihinin yanı sıra dönemin süreli yayınları arasında bulunan ekonomi dergilerinin makaleleri oluşturmaktadır. Konu incelenirken, deniz ticaretinin geliştirilmesinde liman ve iskelelerin yaptığı katkılar göz önüne getirilerek gerekli değerlendirilmelerde bulunulmuştur. Çalışmada elde edilen sonuç şudur: Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren yabancılar tarafından yürütülen liman hizmetleri 1925 yılında Türk sermayesi ile kurulan şirketlere devredilmiştir. 1939 yılında liman hizmetlerini devletin üstlenmesiyle Devlet Limanları İşletme Umum Müdürlüğü teşkil edilmiş, bu kurum 1944 yılında Devlet Denizyolları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğüne dönüştürülmüştür. Ayrıca çıkarılan kanunlarla liman ve iskeleler konusunda yasal boşluklar giderilmiştir. DP döneminde ise liman ve iskelelerin iç ve dış finans kaynakları artırılıp yeniden inşa, ıslah ve genişletilme çalışmalarına girilmesi ve limanların donanımlı hale getirilmesiyle yükleme-boşaltma kapasiteleri artırılmıştır. Bu suretle Türkiye'nin dış ülkelerle yapılan deniz ticaret hacmi genişletilerek millî ekonomiye önemli katkılar sağlanmıştır.