Dönüşümlü Felaket: Çürümüşlükten Çürümüşlüğe – Kırılganlıktan Kırılganlığa, YAPI Mimarlık no.484, Mart-Nisan, 2023 (original) (raw)

Pandemi, Yapısöküm ve Şans: Dünyanın Kırılganlığı Üzerine Düşünceler

Posseible: Felsefe Dergisi Cilt 12 Sayı 1, 2023

Öz Bu makalede şu soruya yanıt arıyoruz: Yapısöküm (déconstruction) kavramsısı (quasi-concept) pandemiyi (SARS-CoV-2) düşünmek bakımından hangi olanakları taşımaktadır? Bununla birlikte pandemi sorusu bizi dünyanın verili koşullarına gönderdiği için soruşturmamızı yapısökümün dünyayla başka bir ilişkiyi düşünmek bakımından taşıdığı olanaklara doğru genişletiyoruz. Dolayısıyla yapısöküm ile birlikte pandemi olayını düşünmeyi deniyoruz ve dünyayla kurduğumuz ilişki sorusuna da uzanıyoruz. Yapısökücü bir yazı hareketinin ördüğü bir güzergah içinde başka problematiklerle birlikte şu temaları ele alıyoruz: Pandeminin dünyanın içine dışarıdan gelen bir kötülük olduğu iddiası içsel saflık / dışsal kötülük ikiliğine dayalı bir yanılsamadır ve yapısöküme açıktır. Zira virüs saf ya da masum bir dünyanın başına dışarıdan gelmemiştir. Aksine, uygarlığın içinde vuku bulmuş ve uygarlığın mevcut koşulları altında bir pandemiye dönüşmüştür. Ayrıca, bedenler de bir yaralanabilirlik olanağından itibaren sarsıntıya uğramıştır. Pandemi olayının ve ürettiği soruların stabiliteleri sarsıcı karakteri de yapısökümle ilişkilenmektedir. Bedenin ve toplumsal yapının dekompozisyona açıklığı bizi yapısökümü düşünmeye davet eder. Pandemi insan dünyasının kırılganlığını yani yapısısökülebilir karakterini bize yeniden hatırlatmaktadır. Bu bağlamda Derrida’nın metin (texte) kavrayışı belirleyici bir role sahiptir. Pandemi sürecinde beliren belli bir insanlık imgesi de bizzat pandemi sürecindeki eşitsizliklere bağlı olarak bir yapısöküme uğramıştır. Bir diğer mesele ise pandemi olayının aktarım araçları olmanın ötesinde pandemi deneyimini belirleyen bir ortam oluşturan tele-teknolojilerle ilgilidir. Yaklaşımımız bir yandan bir doğallaştırma tutumunun, öte yandan araçsal bir medya kavrayışının yapısökümüyle ilişkilenmektedir. Ayrıca pandemi sorusu bizi dünyayla ilişkimiz sorusuna taşımaktadır ki dünyadaki şansımız onunla mevcut ilişkimizin yapısökümünden geçmektedir. Bir şemaya indirgenemez olan yapısöküm bu makale boyunca iş başındadır. Anahtar Sözcükler: Pandemi, yapısöküm, metin, şans, dünya, tele-teknolojiler

Devam Eden Bir Mimarlık Krizi Olarak Kentsel Dönüşüm: Amasya İçin Dönüşüm Fırsat mı Tehdit mi

Devam Eden Bir Mimarlık Krizi Olarak Kentsel Dönüşüm: Amasya İçin Dönüşüm Fırsat mı Tehdit mi, 2023

Sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan çöküntü alanlarını kaliteli mekânlara dönüştürmek, terk edilen bölgeleri yeniden kente kazandırmak amacıyla kentsel dönüşüm projeleri başlamıştır. Dünya’daki kentsel dönüşüm uygulamalarında mevcut dokunun korunduğu, iyileştirildiği ve yerel halkın fikirlerinin alındığı katılımcı planlama örnekleri bulunmaktadır. Türkiye’deki ise mevcut dokunun yıkılarak yeniden inşa edildiği, alt sosyal grubun yaşam alanlarının soylulaştırıldığı ve yerel halkın fikirlerinin yok sayıldığı dönüşüm uygulamaları olarak görülmektedir. Günümüzde dönüşüm olgusu küçük Anadolu kentlerinin bile kimliklerini tehdit eden ve kentli hakkının çiğnendiği bir kriz olmayı sürdürmektedir. Bu kapsamda topografik yapısı nedeniyle sınırlı yerleşim alanına sahip olan Amasya'da, gecekondu alanları olası kentsel dönüşüm süreci esnasında mevcut dokuya uygun dönüşümün yapılabilmesi çalışmanın ana problemini oluşturmaktadır. Bu problemden hareketle, Amasya’nın altı mahallesinin mevcut sokak dokusu, ada formları, binaların yoğunluğu, odak noktaları, yollar, yeşil alanlar, sokak analizleri ve sokak kesitleri ile analiz edilmesi ve olası dönüşüm uygulamalarına altlık oluşturması çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Sonuç olarak sorunlar, fırsatlar ve tehditler belirlenerek, alana yönelik tasarım ve planlama, yeni işlev, iyileştirme, yıkılma kararlarına ilişkin, kentsel alan, yerel halk ve yerel yönetime yönelik yedi kategoride öneriler sunulmuştur.

UIA 2023 Mimarlar Kongresi Üzerinden Depremler Sonrası “Yeniden İnşa” Sürecine Bakmak

Mimarlık Dergisi, 2023

Bu çalışma, Temmuz ayında Kopenhag’da gerçekleştirilen Uluslararası Mimarlar Birliği (UIA) 2023 Dünya Mimarlar Kongresi’nde yer bulan afet, zorunlu göç ve bulaşıcı hastalıklar sonrası Pakistan, Bangladeş ve Tanzanya’daki mimari çözüm üretimlerini gündeme almaktadır. Batı merkezli örneklerden farklılaşan bu deneyimler üzerinden ülkemizde deprem sonrası “yeniden inşa” faaliyetlerine eleştirel bir bakış sunan metinde sürdürülebilir yöntemlerle deprem bölgesinin yeniden ayağa kaldırılmasına ilişkin öneriler geliştirilmiştir.

Kentsel dönüşümün artıkları – çıkmacılar: Enformel kentleşme ile yıkımların arasında

Toplum ve Bilim, 2016

Özet: Yapıya ait hurdanın yeniden kullanıma sunulduğu alanlar olarak tanımlayabileceğimiz çıkmacılar, İstanbul'da 20. yüzyılın özellikle ikinci yarısındaki enformel kentleşme ile 2000 sonrasında ivme kazanan neoliberal kentleşme süreçlerinin arakesitinde yer alır. Çıkmacılar, gecekondu yapılaşmasının kendi imkansızlıklarından türemiş bir aktör olarak enkazdan kurtarılan pencere, kapı ve vitrifiye gibi yapı elemanlarının biriktiği ve yeniden dolaşıma sokulduğu kişi ya da yerler olarak tariflenebilir. Gece-kondu, kentsel dönüşüm ve mahalle yıkımları ile ilişkilenen bu hurdalıklar, kentin çeperlerinde yer alan semtlerde karşımıza çıkıyor. İstanbul'un kentsel dönüşüm coğrafyasından hareketle küresel ile yerel ekonominin kesişiminde varlıklarını sürdürmeye çalışan çıkmacı hurdalıklarını, gecekondu yapı kültürü ile 'yıkıp yeniden yapma ve yerinden etme' mekanizmaları üzerinden işleyen totaliter kentleşmenin getirdiği yapı kültürü kapsamında inceliyoruz. Amacımız, çıkmacıların bugün kent coğrafyası ve çeperlerinde nasıl etkileri olduğunu inceleyerek kent ekolojisine ve kentsel müşterekle-rin inşasına yönelik çıkarımlara varılabilir mi sorgulamak. Bunu yaparken, çıkmacıları bir " ilişkisel altyapı " (Simone, 2015) yani fiziksel veya kamusal altyapıların yokluğun-da kent sakinlerinin hayatta kalmak ya da kente ayak uydurmak için geliştirdiği ilişki temelli çözümlere bir örnek olarak konumlandırıyoruz. Anahtar sözcükler: İstanbul ve çevresi, enkaz, ilişkisel altyapı, gayriresmî ekonomi, kentsel dönüşüm, kent ekolojisi.

Kuresel Salgin ve Mekan, Dosya No.47, TMMOB Ankara Mimarlar Odasi, 2020

2020

OuNing, Andrea Bagnato, David Harvey, Ilhan Tekeli, Sevin Yildiz, Franci "Bifo" Berardi, Gokhan Kodalak, Esra Sert, Yelta Kom, Nese Gurallar, Aybike Batuk, Arzu Erdem, Gurbey Hiz, Seda Zafer, Cansu Guller, Melis Sila Cicek, Cigdem Varol, Eylem Deniz Yildirim, Mohammad Damlakhi. Dosya Editor: Pelin Tan Dosya Koordinatoru: Prof.Dr.Nese Gurallar