Türkiye'de Fındık İhracat Talebine Etki Eden Faktörlerin ARIMA Modeli ile Tahmin Edilmesi (original) (raw)
Related papers
ARIMA Modeli ile Türkiye Fındık Üretim Projeksiyonu
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi tarım ve doğa dergisi, 2018
Fındık, badem ve cevizden sonra dünyada üretimi en yaygın yapılan sert kabuklu meyvedir. Türkiye fındık üretiminde ve ihracatında dünyada ilk sıradadır. Bu nedenle uluslararası fındık piyasanın şekillenmesinde önemli rol oynamaktadır. Türkiye'de en fazla Karadeniz Bölgesinde yetiştirilen fındık, gıda sanayiinde birçok ürünün içeriğinde kullanılmasından dolayı katma değeri yüksek olan bir üründür. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de fındık üretiminde mevcut durumun incelenmesi ve geleceğe yönelik beş yıllık üretim tahminlerinin yapılmasıdır. Zaman serilerinin elde edilmesinde, TÜİK fındık üretim istatistiklerinden faydalanılmıştır. Fındık üretim miktarının tahmin edilmesinde ARIMA modeli kullanılmıştır. ARIMA yöntemi kullanılarak yapılan analizde en uygun modelin ARIMA (1,2,2) olduğu tespit edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, Türkiye fındık üretiminin 2018 yılında yaklaşık 639 bin ton, 2022 yılında ise yaklaşık 648 bin ton olacağı tahmin edilmiştir.
Türkiye’nin Otomotiv İhracat Gelirinin ARIMA modeli ile Tahmin Edilmesi
Journal of Yaşar University
Automotive industry has utmost importance in terms of the added value it creates, its contribution to employment, providing support to the development of many sectors, and the export revenue it provides to the country. Therefore automotive export revenue forecast data is an important piece of information used in the planning of investments in the sector and making strategic decisions. This study aims to develop an ARIMA model to forecast the export revenue of the automotive industry in Turkey. The monthly export revenue data from 2013 to 2018 is obtained from the Turkish Exporters' Assembly website. As a result of the analysis, ARIMA (1,2,1) (0,1,1)12 model is found to be suitable for forecasting. The monthly export revenue forecast of 2019 is obtained by using the fitted model. When the predicted figures are compared with the actual export figures of January, February, and March of 2019, it is seen that forecasted figures are in line with the actual numbers.
ABD İçin Geleneksel Avokado Satış Miktarı Üzerine ARIMA Modeli İle Tahmin
2021
Avokado; içeriğinde bol miktarda vitamin, mineral ve lif bulundurmasından dolayı bireylerin beslenmelerinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Dolayısıyla yaşadığımız bu fast food çağında avokadolara olan ilginin artmış olması çok da şaşırtıcı değildir. Avokado için ABD’nin öncülüğünde Amerika kıtası, Avrupa Birliği ülkeleri başta olmak üzere Avrupa kıtası ve Japonya liderliğinde Asya kıtası önemli ithalat pazarlarıdır. Böylece, avokado satış miktarının öngörülmesi, piyasada yapılacak yatırımların iyi planlanması ve ithalat ile ilgili stratejik kararların verilmesi aşamasında önemli olacaktır. Mevcut çalışmada, ABD’nin geleneksel avokado satış miktarını tahmin edebilecek, Box-Jenkins modelleri olarak da bilinen uygun bir ARIMA modelinin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla, Kaggle adlı sitede Justin Kiggins isimli kullanıcının ABD’de 2015-2018 yılları arasındaki Hass avokado satışına dair oluşturduğu haftalık veri kullanılmıştır. Veri seti geleneksel ve organik avokadolara yer vermekle birlikte ABD’nin 54 bölgesini kapsar. Ancak biz çalışmamızda ABD için bölgesel bakmayıp ABD’nin toplamına dair geleneksel avokado satış miktarını inceleyeceğiz. ABD’nin toplam geleneksel avokado satış miktarı verisi incelendiğinde; verinin trend ve mevsimsellik içerdiği gözlemlenmiştir. Serinin durağanlığını kontrol etmek için Dickey-Fuller testi kullanılmıştır. Test sonucu, serinin birim kök içerdiğini gösterip serinin durağan olmadığını göstermiştir. Çalışmada, serinin otokorelasyon fonksiyonu grafiğinden de durağan olmadığı anlaşılıp birinci fark alma işlemine gidilmiştir. Ancak birinci fark alma işlemi yeterli olmayıp mevsimsel fark alma işlemi uygulanmıştır. Durağanlık, zaman serisinin mevsimsel farkının alınmasıyla sağlanmıştır. Denenen modellerden parametre tahminleri anlamlı bulunan ve Akaike bilgi kriteri (AICc) değeri en küçük olan model tahminleri yapılmıştır. Yapılan analizler neticesinde, ARIMA(0,0,2)(1,0,0)[12] modelinin tahmin için uygun olduğu ortaya konmuştur. Modelin tahmin etme başarısı yapılan Ljung-Box testi ile kanıtlanmıştır. Önerilen model kullanılarak 2018 Nisan ayı ile 2020 Nisan ayı arasındaki aylık geleneksel avokado satış miktarı tahmini elde edilmiştir. Tahmin edilen değerler, 2015-2018 yılları için oluşturulan veri ile kıyaslandığında, modelin geleneksel avokado satış miktarında görece azalış olacağını tahmin ettiği görülmüştür.
Türkiye'de Fındık Üretim Miktarı ve Fiyat İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı
2018
Karadeniz Bolgesi'nin en onemli gelir kaynagi olan findik, Turkiye'nin uretim ve ihracatta ilk sirada yer aldigi onemli bir tarim urunudur. Bu calismada findik uretim miktarinin findik fiyati uzerindeki etkisi gecikmesi dagitilmis otoregresif (ARDL) esbutunlesme sinir testi yaklasimi kullanilarak 1990-2016 donemi icin incelenmistir. Elde edilen bulgulara gore uzun donemde findik uretim miktarindaki %1'lik artis findik fiyatini %1.62 azaltmaktadir. Hata duzeltme terimi katsayisi -0.46 olup negatif isaretli ve istatistiksel olarak anlamlidir. Bu sonuca gore; kisa donem dengesizliklerin her donem 0.46'si duzelmekte ve kisa donem dengesizlikler (1/0.46) 2.17 donemde ortadan kalkmaktadir.
Arima Modelleri̇ İle Enflasyon Tahmi̇nlemesi̇: Türki̇ye Uygulamasi
Sosyal Ve Ekonomik Arastırmalar Dergisi, 2011
Fiyat istikrarsızlıkları önemli sorunlara ve birçok maliyete yol açmaktadır. Enflasyondaki belirsizlik finansal kesimde ve reel kesimde ekonomik birimlerin kararlarını etkilemektedir. Bu nedenle, doğru enflasyon tahminlerinin elde edilmesi ve beklentilerin oluşturulması önem taşımaktadır. Bu çalışma ile Türkiye için 2010-2012 dönemi için Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) serisinin tahmininin yapılması ve en başarılı sonucu veren model tipinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bunun için, 2003-2011 döneminin baz alındığı TÜFE serisinden yararlanılmıştır. Çalışmada enflasyon ve ilişkili kavramsal çerçeve, enflasyon tahminlemesine ilişkin literatür özeti ve araştırmada yararlanılan ekonometrik yöntemlere ilişkin bilgilerin yer aldığı bölümler bulunmaktadır. Son olarak, tahmin sonuçları ve genel değerlendirmelere yer verilmiştir.
Türkiye'de Fındık Üretim miktarı ve Fiyat ilişkisi ARDL sınır testi yaklaşımı.pdf
Karadeniz Bölgesi'nin en önemli gelir kaynağı olan fındık, Türkiye'nin üretim ve ihracatta ilk sırada yer aldığı önemli bir tarım ürünüdür. Bu çalışmada fındık üretim miktarının fındık fiyatı üzerindeki etkisi gecikmesi dağıtılmış otoregresif (ARDL) eşbütünleşme sınır testi yaklaşımı kullanılarak 1990-2016 dönemi için incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre uzun dönemde fındık üretim miktarındaki %1'lik artış fındık fiyatını %1.62 azaltmaktadır. Hata düzeltme terimi katsayısı -0.46 olup negatif işaretli ve istatistiksel olarak anlamlıdır. Bu sonuca göre; kısa dönem dengesizliklerin her dönem 0.46'sı düzelmekte ve kısa dönem dengesizlikler (1/0.46) 2.17 dönemde ortadan kalkmaktadır. period using the ARDL bounds testing approach. According to the findings, a 1% increase in hazelnut production amount decreases the price of hazelnut by 1.62% in the long run. The error correction coefficient is -0.46, it is negative and statistically significant. According to this result; 0.46 of the short-term imbalances are recovered in each period and the short-term imbalances (1/0.46) are eliminated in 2.17 period.
Arima Yöntemi̇yle Türki̇ye ’Ni̇n Hava Yolu Kargo Talep Tahmi̇n Modellemesi̇ Ve Öngörüsü
Yönetim ve ekonomi araştırmaları dergisi, 2020
There are two important practical benefits of the more precise estimation of annual air freight quantity and determination of air freight demand forecasting model. The first one, as per micro prespective, is able to provide important input resource, such as they are enabling more accurate pricing for logistic companies operating in the industry, enabling optimal capacity management and more accuretly supply and purchasing needs planning, providing effective fleet planning for the freighters and forseeing the investors in this field and the second one, as per macro perspective, is able to provide opportunity for progression of state's economic and development plans. These reasons why that, in the study by using domestic and international actual total carried freight data between 1978-2017, via Auto Regresive Integrated Moving Average (ARIMA) method used in the analysis of univariate time series, determination of Turkey's air cargo demand model, and by means of this model forecasting the annual cargo quantity for the period 2020-2023 are the purpose of this study. As a methodology in the study, based on single variable time seires analysis depend on Box Jenkins Auto Regressive Integrated Moving Average (ARIMA) model was used and the optimal ARIMA model selected among the alternatives then in the framework of this model, forecasts have been done by using dynamic estimation model. After the optimal ARIMA model established, the Turkey's air cargo demand quantities forecasted for the period 2020-2023. it was seen that actual and forecasted values are fitted in the boundires of %95 confidence interval and proposed ARIMA Model's Mean Absolute Percent Error, Theil's Inequality Coefficent and Bias Proportion values are acceptable levels. Therefore, it was concluded that the proposed ARIMA Model is fit and power of the its estimation is reliable.
2011
amaclanmistir. Yatirim analizi kapsaminda Net Bugunku Deger (NBD), Fayda/Masraf Orani (FMO) ve Ic Karlilik Orani (IKO) kriterleri uygulanmistir. Net Bugunku Deger ve Fayda/Masraf Orani belirlenirken, Carsamba ovasi icin %13,37 ve Terme ovasi icin %13,47 indirgeme oranlari kullanilmistir. Arastirmadan elde edilen sonuclara gore, findik yetistiriciliginin yatirimina iliskin net bugunku degerler her iki ova icinde gecerli olan indirgeme oraninda pozitif (Carsamba ovasinda 245,65 TL/da ve Terme ovasinda 80,09 TL/da) bulunmustur. Fayda/masraf oranlari da her iki ovada 1’den buyuk (1,09 ve 1,03) belirlenmistir. Findik yetistiriciligine iliskin ic karlilik orani Carsamba ovasinda %18,29, Terme ovasinda ise %15,07 olarak tespit edilmistir. Arastirmadan elde edilen butun bu bulgular isiginda; her iki ovada da findik yetistiriciligine yapilan yatirimin ekonomik yonden uygulanabilir ve karli oldugu tespit edilmistir
Ege Akademik Bakis (Ege Academic Review), 2015
Karar verme zorunluluğunda olan tüm işletmeler, gelecekte mevcut durumlarını muhafaza etmek ve geliştirebilmek için gelecekteki olayları tahmin etmek ve iyi bir plan çerçevesinde uygun çözümler üretmek zorundadırlar. Tahminin amacı işletmelerin gelecekte karşılaşabilecekleri durumları önceden öngörmek, çeşitli veri ve teknikleri kullanarak önceden önlemler alınmasını sağlamaktır. Bu bağlamda yapılan çalışmada, istatistiksel talep tahmin tekniklerinden yapay sinir ağı modeli kullanılarak, Malatya ili kuru kayısı ürününe ait ihracat miktarlarının tahmini uygulaması yapılmıştır. Uygulama sonrası yapılan hata testi sonuçları, modelin yaptığı tahminlerin güvenilir ve tutarlı olduğunu göstermiştir.