ZORUNLU VATANDAŞLIK DAVRANIŞI İLE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ARASINDAKİ İLİŞKİDE BAŞARMA İHTİYACININ ROLÜNÜN KURAMSAL VE KAVRAMSAL AÇIDAN İNCELENMESİ (original) (raw)
Related papers
Yildiz Technical University, 2021
İnsan kaynağı, işletmelerin içerisinde bulundukları zorlu rekabet koşullarında mücadele edebilmeleri ve sürdürülebilir bir rekabetçi üstünlük elde edebilmeleri için üzerinde durmaları gereken en önemli unsurlardan birisidir. Zira işletmelerde insan kaynağını temsil eden çalışanlar işletmelerine ne ölçüde değer sağlarsa, bireysel ve örgütsel çıktılara o denli katkı sunacaklardır. Aynı şekilde işletmeler de çalışanlarına nasıl bir iş ortamı sunarsa, çalışanlar da yaptıkları işe ve işletmelerine o kadar bağlılık sergileyecektir. Zorunlu vatandaşlık davranışı kavramı son zamanlarda işletmelerin sıklıkla karşılaştıkları ve çalışanların örgüte olan bağlılıklarını ve diğer çıktılarını yakından ilgilendiren bir konu haline gelmiştir. Örgütsel vatandaşlık davranışının karanlık yüzü olarak nitelendirilen zorunlu vatandaşlık davranışı, örgütsel bağlılığı olumsuz yönde etkileyen unsurlardan birisidir. Bunun yanı sıra çeşitli fiziksel ve ruhsal sağlık sorunlarına rağmen işe gelmeye devam etmek olarak ifade edilen işte var olamama (presenteeism) da zorunlu vatandaşlık davranışı ile örgütsel bağlılık ilişkisinde etkisi olabileceği düşünülen bir diğer unsurdur. Başarma ihtiyacı kavramı ise literatürde üzerinde çok fazla durulmamış olan, ancak zorunlu vatandaşlık davranışı ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide rol üstlenebileceği düşünülen bir kavramdır. Bu doğrultuda çalışmanın temel amacı, zorunlu vatandaşlık davranışı ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide başarma ihtiyacının ve işte var olamamanın düzenleyicirolünün incelenmesidir. Bu amaçla Türkiye’de çeşitli sektörlerde beyaz yakalı olarak çalışan 374 kişiye online anket formu şeklinde yöneltilen sorulardan elde edilen veriler SPSS Statistics 26, SPSS Process ve AMOS istatistik paket programları aracılığıyla analiz edilmiştir. Analizlerden elde edilen bulgular neticesinde; katılımcıların zorunlu vatandaşlık davranışları ile örgütsel bağlılıkları arasında negatif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu ve bu ilişkide başarma ihtiyacının düzenleyici rol üstlendiği görülmüştür. Araştırmanın zorunlu vatandaşlık davranışı ve örgütsel bağlılık ilişkisini söz konusu düzenleyici değişkenler açısından ele almasıyla, literatüre hem teorik hem de uygulama bakımından önemli katkılar sunacağı düşünülmektedir.
DÖNÜŞÜMSEL LİDERLİĞİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞINA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL GÜVENİN ROLÜ
Ulusal Tez Merkezi, 2018
Bu çalışmanın amacı, dönüşümsel liderlik (DL) ve alt boyutlarının örgütsel güven (ÖG) ve örgütsel vatandaşlık davranışı (ÖVD) üzerindeki etkisini ve DL ve alt boyutları ile ÖVD arasındaki ilişkide ÖG’nin aracı (mediator) rolünü incelemektir. Dönüşümsel liderlik, yapılan keşifsel faktör analizinde iki boyutta ortaya konmuş, analizlerde DL ve “karizmatik motivasyon” ile “geliştiren ilgi” adı verilmiş olan iki alt boyut bağımsız değişken olarak alınmıştır. Sonuçta, DL ve saptanan alt boyutları ile örgütsel güven ve ÖVD arasında pozitif ve anlamlı ilişki bulunmuştur. Yapılan analizler, örgütsel güvenin dönüşümsel liderlik ve onun alt boyutlarının ÖVD’ye olan etkisinde kısmi olarak aracılık ettiğini (partial mediation) göstermektedir.
2020
Havayolu taşımacılığı tüm dünyada giderek artan talep karşısında gelişimini ve değişimini sürdürmektedir. Değişen iş modelleri, ekonomik ve yasal düzenlemelerde yaşanan değişimler ülkemizde havayolu işletmelerini taşımacılık sektöründeki diğer operasyonel rakiplerine karşı avantajlı konuma getirmektedir. Bunların yanı sıra, havayolu sektöründeki firmalar için sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlamak amacıyla müşterilere verdiği değer kadar insan kaynağına da önem vermeleri gerektiği ortadadır. Ancak insan kaynağının artan önemine rağmen, iş stresinin ve emeğin yoğun olduğu havayolu sektöründe iş gücü devir oranının yüksek olması önemli bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Bu soruna çözüm olarak, personelin örgüte bağlılığını artırmak için, örgüt içi stresi azaltarak gönüllülük esasına dayanan örgütsel vatandaşlık davranışının (ÖVD) sergilenmesi ile hedeflenen örgütsel etkinliğe ulaşmak mümkündür. Dolayısıyla, bu çalışma, havayolu uçuş ekibinin karşılaştığı örgütsel stres ile sergilediği ÖVD arasındaki ilişkiyi ampirik olarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu maksatla, çalışmada örgütsel stres ve ÖVD kavramları öncelikle ele alınmış, akabinde mevcut yazın havayolu uçuş ekibi açısından değerlendirilmiştir. Belirlenen amaç doğrultusunda, 645 katılımcının yer aldığı araştırma verileri Türkiye bağlamında incelenmiş ve neden-sonuç ilişkilerinin belirlenmesi amacıyla da basit doğrusal korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon analizleri uygulanmıştır. Araştırma sonucunda örgütsel stresin, ÖVD’yi olumsuz etkilediği sonucuna ulaşılmış, böylelikle iki kavramın bahsedilen kapsamda incelenmesinde yetersiz kalan literatüre anlamlı düzeyde katkı sağlanmıştır.
DUYGUSAL EMEK İLE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI İLİŞKİSİ: BİR ARAŞTIRMA
Öz: Bu çalışmanın temel amacı, duygusal emek ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Üç ana bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde duygusal emeğin kavramsal çerçevesi ele alınmıştır. İkinci bölümde örgütsel vatandaşlık davranışı kavramı incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise, öğretmenlerin duygusal emek davranışları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilen araştırmaya yer verilmiştir. Araştırmaya; Tokat il merkezinde İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı okullarda çalışan toplam 598 öğretmen katılmıştır. Anket yöntemi ile elde edilen veriler, Gazi Üniversitesi Lisanslı IBM SPSS 20 programı kullanılarak, değişkenlerin özelliğine uygun istatistiksel analizler aracılığıyla değerlendirilmiştir. Araştırma sonucuna göre, öğretmenlerin duygusal emek ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Ayrıca duygusal emeğin alt boyutlarından yüzeysel davranış ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasında derinden davranış ve samimi davranış boyutlarına nazaran daha düşük bir ilişki bulunmaktadır. Bununla birlikte, örgütsel vatandaşlık davranışı ve duygusal emeğin öğretmenlerin cinsiyet, yaş, medeni durum ve hizmet süresine göre gruplar arasında anlamlı bir farklılaşma olduğu görülürken, eğitim durumuna göre gruplar arası farklılaşma görülmemektedir. Bu makale Prof. Dr. Enver AYDOĞAN danışmanlığında Yunus BIYIK' ın Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde hazırladığı, makale ile aynı başlıklı yüksek lisans tezinden üretilmiştir.
ÖRGÜTSEL DIŞLANMANIN DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
8. ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ KONGRESİ, 2021
Bu araştırmanın amacı çalışanların örgütsel dışlanma algılarının demografik özellikler açısından istatistiksel açıdan anlamlı farlılıkları olup olmadığını ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara OSTİM’de faaliyet gösteren bir sanayi işletmesinin 162 çalışanı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak çalışanlara iki bölümden oluşan bir anket uygulanmıştır. Birinci bölümde çalışanları tanımaya yönelik genel sorular ikinci bölümde ise tek boyut 13 maddeden oluşan örgütsel dışlanma ölçeği yer almaktadır. Katılımcıların örgütsel dışlanmaya ilişkin görüşlerinin demografik özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediği bağımsız örneklemler t testi ve varyans analizi ile test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda örgütsel dışlanma algısının cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi ve kadro açısından anlamlı farklılıklar gösterdiği saptanmıştır. Medeni durum, aylık gelir ve işletmede çalışma süreleri bakımından ise anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir.
ÖRGÜTSEL ÖZDEŞLEŞME VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK İLİŞKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN DÜZENLEYİCİ ETKİSİ
Organizational citizenship and organizational identification concepts are those, which are supposed to increase the employee’s commitment and productivity. Thus, these are being cited much nowadays. Researchers noted that as the organizational citizenship perceptions rise, the identifications level also increase. However, these concepts are not handled by means of organizational support. This study aims to test hypothesis developed according to the supposition of relationship between organizational citizenship and organizational support. The results of the present study presents a positive and significant (R2=,100, p=,000) relationship between these three concepts. The context of the study includes 123 employee of a junior technical college. On the contrary organizational support is not found to have a regulatory effect on the relation between organizational identification and citizenship.
ÖRGÜT İKLİMİ VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI ARASINDAKİ İLİŞKİ: KALKINMA BAKANLIĞI ÖRNEĞİ
ÖZET İşletmelerin günümüz yoğun rekabet koşulları altında varlıklarını sürdürebilmeleri örgütsel etkinlik ve verimliliği ön plana çıkartmaktadır. İşletmelerde, etkinlik ve verimliliği sağlamanın araç ve yöntemlerine ilişkin özellikler örgütten örgüte farklılıklar gösterebilmektedir. Yapılan akademik araştırmalar, bu özelliklerin neler olduğu/olabileceği üzerine yoğunlaşmaktadır. Bu kapsamda, örgütsel yapı ve işgören davranışına ilişkin yapılan araştırmalara dayanılarak, örgüt iklimi ve örgütsel vatandaşlık davranışı gibi özelliklerin örgütlerin etkinlik ve verimliliğine pozitif yönde katkılar sağladığını göstermiştir. Bu yönüyle, örgüt ikliminin, işgörenler tarafından sergilenen örgütsel vatandaşlık davranışlarıyla olan ilişkinin tespiti, yöneticiler için insan kaynakları politikaları oluşturma sürecinde büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın konusu, örgüt iklimi ve boyutlarının işgörenler tarafından sergilenen örgütsel vatandaşlık davranışı boyutları arasında bir ilişki olabileceği düşüncesinden hareketle belirlenmiştir. Araştırmada örgüt iklimi ve alt boyutları bağımsız değişken olarak ele alınırken, örgütsel vatandaşlık davranışı bağımlı değişken şeklinde ele alınmıştır. Veriler Ankara ilinde bulunan Kalkınma Bakanlığı'nda basit tesadüfi örneklem yöntemiyle belirlenen katılımcılardan anket yoluyla toplanmıştır. Araştırma yapılan kurumda dolu kadro sayısı 456'dır. Mevcut personelin yurt içi ve yurt dışı görevlendirmeler, izinler vb. nedenlerle 300 kişiden oluştuğu tespit edilmiştir. Anketlerin 159 tanesi geriye dönmüş ve değerlendirmeye alınmıştır. anketlerin geri dönüş oranı % 53 ve örneklem sayısı evrenin %34,8' i şeklinde hesaplanmıştır. Araştırmada, Podsakoff ve arkadaşları (1990) tarafından geliştirilen örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği ve Litwin ve Stringer (1968) tarafından geliştirilen örgüt iklimi ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın analizi SPSS 17.0 programıyla yapılmış, ilişkiye yönelik kurulan hipotezler test edilmiş ve örgüt iklimi ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasında pozitif yönlü bir ilişki saptanmıştır (r= 0.475; p< .05).
PATERNALiST LiDERLiK iLE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI ARASINDAKİ İLİŞKİYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA
Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik AraĢtırmalar Dergisi, 2014
Paternalist liderlik, takipçileri tarafından otoriter, sorumluluk alan, doğrudan karar verici ve yardımsever görüntüsü baskın özellikler gösteren, aynı zamanda tatlı-sert babacan bir lider profili çizmektedir. Diğer yandan, işgörenin örgütün daha verimli faaliyet göstermesine yönelik, kendisine yüklenen görev tanımının da ötesine geçerek, örgüt için fayda sağlayacak davranışta bulunması ve kendini örgüte adaması, örgütsel vatandaşlık davranışı olarak ifade edilmektedir. Araştırmanın amacı; Konya ilinde faaliyet gösteren işletmelerde Paternalist liderlik ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasında ilişki olup olmadığını ortaya koymaktır. Amaca yönelik olarak, 261 kişi üzerinde gerçekleştirilen anket çalışması sonucu elde edilen veriler; frekans analizi, açımlayıcı faktör analizi, korelasyon ve regresyon analizleri yapılarak değerlendirilmiştir.
DUYGUSAL EMEĞİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞIYLA İLİŞKİSİ: ÖĞRETMENLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA
çalışmada, eğitim kurumlarının ana yapı taşlarından olan öğretmenlerin duygusal emek gösterimlerinin, onların Örgütsel Vatandaşlık Davranışları (ÖVD) üzerine etkileri araştırılmıştır. Bu maksatla, Ankara'da orta öğretim kurumlarında görev yapan 169 katılımcıdan anket yoluyla elde edilen veriler analiz edilmiştir. Çalışmada değişkenler arası ilişkiler ve etkileri korelâsyon ve regresyon analizleri ile ortaya konurken, değişkenlere ait ölçeklerin doğrulanması esnasında yapısal eşitlik modelinden istifade edilmiştir. Elde edilen bulgular incelendiğinde, öğretmenlerin duygusal emeklerinin, ÖVD'leri üzerinde önemli etkilere sahip olduğu görülmüştür. Özellikle, görevleri esnasında yüzeysel rol yapan öğretmenlerin, ÖVD'leri düşük iken, duygularını doğal olarak yaşayabilenlerin ise ÖVD'lerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Derinden rol yapanların ÖVD'leri düşük olmasına karşın yüzeysel rol yapanların ÖVD'lerine göre artma eğilimi göstermektedir. Çalışmada, duygusal emeğin alt boyutları bazında, kişiye ve örgüte yönelik ÖVD'ye olan etkileri de ortaya konulmuştur. Abstract: In this study, the display of emotional labor of teachers who are important constituent of education system are examined on their Organizational Citizenship Behaviors (OCB). For this purpose, data are obtained and analyzed from 169 secondary school teachers working in Ankara. The relations and effects between variables are presented by correlation and regression analyses. The validity of scales are measured with structural equation model. According to the findings, it is seen that teachers' emotional labors have significant effects on their OCB. Particularly, while teachers' OCB who surface act are low, teachers' OCB who can behave natural are high. As for deep acted teachers, their OCB are also low, but there is an upward trend in terms of surface acting. On the basis of sub-dimensions of emotional labors' effects on organizational behaviors towards individuals (OCBI) and organizational behaviors towards organizations (OCBO) are also exerted. Furthermore depend on findings, some suggestions are made to the human resource executives of education institutions, school managers and principals for qualified and effective education.
Iktisadi Ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi, 2009
KELEŞ ışlarının bazı alt boyutları arasında anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Vatandaşlık Davranışı, Eğitim Düzeyleri, Hizmet İçi eğitim, Turizm eğitimi Öz: Bu araştırmanın amacı; işgörenlerin eğitim düzeyleri, turizm eğitimi alma durumları ve hizmet içi eğitim alma durumları ile gösterdikleri örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki farklılıkları belirleyebilmektir. Bu amaçla Ankara'daki üç, dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde çalışan 556 işgörene anket uygulanmıştır. Söz konusu amaca yönelik olarak uygulanan anket üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde işgörenlerin bireysel ve çalıştıkları işletmeye ilişkin çeşitli sorular yer almakta olup, ikinci bölümde eğitim düzeylerine ilişkin sorulara yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise örgütsel vatandaşlık davranışlarını belirlemeye ilişkin 19 ifade bulunmaktadır. Araştırmaya katılanların örgütsel vatandaşlık davranışları ile ilgili görüşlerinin; iki grup içeren değişkenler olan hizmet içi eğitim alma durumu ve örgün turizm eğitimi alma durumu için bağımsız örneklemler için t-testi; ikiden fazla grup içeren değişken olan eğitim düzeyi için bağımsız örneklemler için tekfaktörlü varyans analizi uygulanmıştır. Varyans analizinde grupların ikili olarak karşılaştırılmasında, çoklu karşılaştırma testlerinden Tukey testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, işgörenlerin eğitim düzeyleri, hizmet içi eğitim alma durumları ve turizm eğitimi alma durumları ile gösterdikleri örgütsel vatandaşlık davran