Cumhuriyet’in Cumhur Husumetinin Doruğu Olarak Dersim-Kırım (1937-38) (original) (raw)
Related papers
19. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı Devleti’nin Dersim’de Merkezî Otoriteyi Kurma Çabaları
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 2015
Osmanlı Devleti, fethedildiği tarihten itibaren Dersim bölgesinde gerçek anlamda bir otorite kuramamıştı. Buradaki aşiretler kendi hallerinde yaşar, devlete karşı olan yükümlülüklerini yerine getirmezlerdi. Üstelik çevrelerindeki yerleşim birimlerine zarar vermeleri alışılmış sıradan bir durumdu. Sultan II. Mahmut'la başlayan merkezîleşme politikasında, kontrol altına alınması hedeflenen en önemli bölgelerden biri Dersim olmuştu. Bu amaçla; Dersim bölgesine dört büyük harekât düzenlenmiş, ancak tüm çabalara rağmen Osmanlı yetkilileri bu bölgede istedikleri sonuca ulaşamamışlardı.
Tertele (1937-38): Cumhurunu Tehdit Olarak Gören Cumhuriyetin İç Fetih Sürecinde Dersim 1937-38’i Anlamlandırma Çabası/Cumhuriyet Ve Kürtler, 2023
Cumhuriyet’in iç-fetih sürecinin (1925-1950) bir parçası olarak Dersim’de yaşanan fetih süreci (1935-47) kapsamında, 1937 ve özellikle 1938 yılında yaşananları nasıl adlandırmamız gerektiğini ve bu bağlamda detayları bir yana bırakarak, mevcut literatürde yeterince işlenmiş olan bu yaşananları ‘soykırım’ olarak adlandırarak bu yazıya başlamak, meseleyi doğru anlamamıza ve anlamlandırmamıza yardımcı olacaktır.
Cumhuriyet ve Kürtler Dersim'de iç Kolonyal Politikalar ve Sol
Cumhuriyet ve Kürtler, 2023
This article examines the formation of the Turkish Republic and its internal colonial policies towards Alevi Kurds in Dersim. Sidelined by the Treaty of Lausanne, they subsequently became targets of the Republic, established based on Muslim-Turkish sovereignty. The article explores the internal colonial process through which Kurdish Alevis were perceived as threats to Muslim-Turkish sovereignty, leading to their physical destruction in their locations which was followed by a three-stage process of fragmentation and elimination through more sophisticated methods. The article discusses the implementation of this strategy, referred to as segregation, polarization, and conflict, against the Alevi-Kurdish bloc in Dersim, primarily through the leftist arguments.
Tarihsel Süreçte "Dersim Meselesi"
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2020
Tarih boyunca muhalif gruplara ev sahipliği yapmış olan Der-sim, Osmanlı Devleti'nin son döneminden itibaren bir "mesele" olarak ortaya çıkmıştır. Bahsedilen "mesele" bölgede yaşayan Kızılbaşların merkezi otoriteye karşı uzlaşmaz tutumu olarak ifade edilebilir. Mer-kezi otoritenin modernleşme arzusu doğrultusunda ülkenin her tarafın-daki topraklara egemen olma çabası Dersim'in feodal güçleri tarafından sonuçsuz bırakılmak istenmiştir. Aşiretler, zaman zaman kaza ve na-hiye merkezlerindeki hükümet binalarını işgal edip, memurları bölge-den kovmuşlardır. Hükümetin bu duruma tepkisi ise isyan eden aşiretin üzerine askeri harekât yapmak olmuştur. Tarihi birçok hadisenin etki-siyle ortaya çıkan Dersim meselesini anlamak göründüğünden çok daha karmaşıktır. Bu makalede tarihsel süreçte "Dersim meselesi" incelen-meye çalışılmıştır.
Yayın Kritiği: Darwin’den Dersim’e Cumhuriyet ve Antropoloji
Turk Tarih Eğitimi Dergisi, 2012
Giriş 1920'li yıllar, Cumhuriyet Türkiyesi için askeri başarıların ardından gelen siyasal dönüşümlerle geçti. Yapılan inkılâplarla yeni devlet düzeninin hukuki yapısı ve kurumları şekillendirilmeye çalışıldı. 1930'lu yıllara gelindiğinde ise siyasal yapısı önemli ölçüde şekillenen yeni devlet düzenine uygun bir toplum yaratabilme düşüncesiyle ulus-inşa sürecine girilmişti. "Kültürel Devrim" niteliğinde gerçekleşen bu süreç, aynı zamanda toplumu etkileyebilecek hemen her unsurun, ulus-inşası adına seferber edildiği bir dönem olmuştur. Bir anlamda araçsallaştırılan bu unsurlar arasında tarih, her ne kadar ilk akla gelen kavram olsa da Zafer Toprak'ın, "Darwin'den Dersim'e Cumhuriyet ve Antropoloji" adlı son kitabında da ortaya koyduğu üzere, Cumhuriyet'in erken döneminde bir "devlet bilimi" olarak ele alınan antropoloji alanında yapılan çalışmalar, tarih ve dil tezlerinin temelini teşkil etmişti. Zafer Toprak, 1969 yılında Ankara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümünden mezun oldu. 1971'de Londra Üniversitesi'nde Alan Araştırmaları (Area Studies) konusunda yüksek lisans çalışmasını yaptıktan sonra 1981'de yine aynı üniversitede ekonomi doktorasını tamamladı. Halen Boğaziçi Üniversitesi'nde Ekonomi ve Toplum Tarihi profesörü olarak görev yapmakta olan Toprak, Tarih Vakfı'nın başkan yardımcısı ve Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü'nün kurucu başkanıdır. Daha önce özellikle iktisat tarihi
Kursakta Kalan Anmanın Hikayesi: Dersim '38 Anıtı
Kursakta Kalan Anmanın Hikayesi: Dersim ’38 Anıtı, 2021
Dersim’in Mazgirt ilçesinde 2012 yılında yapımı yasaklanarak yarıda kalan Dersim ’38 Anıtı’nın hikayesine odaklanan bu makale, anma ve yüzleşme sözcüklerini kısa bir süreliğine Türkiye politik gündeminin anahtar sözcükleri haline getiren Dersim ’38 tartışmasına anma mekanları perspektifinden bakıyor. Dersim ’38 Anıtı’nın hikayesini anma mekanı oluşturmanın Dersim yerel politikasının bir parçası haline gelmesi bağlamına oturtarak başlayan makale, anıtsallaştırma fikrinin ortaya çıkışını ve anıtın yasaklanma sürecini irdeliyor. Anma pratiklerinin imkanları ve sınırlarına dair süregiden tartışmalara ‘kursakta kalan’ bir anma girişimi üzerinden katkı sunmayı amaçlıyor.