Türkiye'deki Çeviri Konulu Makaleler Üzerine Bibliyometrik ve Tematik Bir Çözümleme (1985-2021) (original) (raw)
Related papers
Türkiye'deki çeviri konulu tezler üzerine bibliyometrik bir inceleme (1985-2020)
İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, 15, 35-73, 2021
Bu çalışmada, 1985-2020 yılları arasında Türkiye’de yapılan çeviri konulu lisansüstü tezlerin değişik parametreler çerçevesinde bibliyometrik bir incelemesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmanın bütüncesini (korpüs) oluşturmak için Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanında (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp) arşivlenen lisansüstü tezlere Gelişmiş Tarama seçeneğiyle herhangi bir filtreleme uygulamaksızın Çeviri anahtar kelimesiyle ulaşılmıştır. Yapılan tarama sonucunda 656’sı yüksek lisans, 157’si doktora ve 1’i sanatta yeterlilik olmak üzere toplam 814 tez araştırmanın bütüncesine dâhil edilmiştir. Bütünce kapsamındaki tezler, akademik düzey, yayın yılı, yayın dili, üniversite, enstitü, anabilim dalı, danışman, araştırma modeli ve veri toplama teknikleri gibi değişkenler açısından bibliyometrik bir çözümlemeye tabi tutulmuştur. Bu inceleme neticesinde; yıllar içerisinde çeviri konulu lisansüstü tez sayılarında gözle görülür bir artış olduğu, tezlerin en çok sırasıyla İstanbul, Marmara ve Sakarya Üniversitelerinde yapıldığı, enstitülere göre dağılımı bakımından ise en fazla tezin sosyal bilimler enstitüsü bünyesinde gerçekleştirildiği, diğer yandan enstitülerin Türk dili ve edebiyatı bilim/anabilim dallarıyla mütercim-tercümanlık/ çeviribilim bilim/anabilim dallarında gerçekleştirilen tez sayılarının koşutluk gösterdiği, tezlerin büyük çoğunluğunun yüksek lisans düzeyinde gerçekleştirildiği ve Prof. Dr. ünvanlı öğretim üyeleri tarafından yönetildiği ve son olarak araştırma yöntemi bakımından tezlerde genellikle çeviri amaçlı metin çözümlemesi yaklaşımı, veri toplama aracı olarak ise doküman incelemesi tekniğinin ön plana çıktığı görülmektedir.
Türkiye’deki çeviri konulu tezler üzerine tematik bir inceleme (1985-2020)
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 25 (Aralık), 1214-1257, 2021
Bu çalışmada, 1985-2020 yılları arasında Türkiye’de gerçekleştirilen çeviri konulu lisansüstü tezlerin tematik bir incelemesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, çalışmanın derlem (korpus)’ini oluşturmak için Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanında arşivlenen lisansüstü tezlere arayüzdeki Gelişmiş Tarama seçeneğinden herhangi bir filtreleme yapmaksızın Çeviri anahtar kelimesiyle ulaşılmıştır. Yapılan tarama sonucunda 656’sı yüksek lisans, 157’si doktora ve 1’i sanatta yeterlilik olmak üzere toplamda 814 teze ulaşılarak araştırmanın derlemi oluşturulmuştur. Ardından tezler doküman incelemesi tekniğiyle araştırma konularına (temalarına) ve anahtar kelimelerine göre sınıflandırılarak nicel bir çözümleme yapılmıştır. Çözümlemeler neticesinde tezlerin, araştırma konusu (teması) bakımından ağırlıklı olarak çeviri kitap, metin ya da karşılaştırmalı çeviri çalışmaları üzerine yoğunlaştığı görülmektedir. Ayrıca sayıca az olmakla birlikte disiplinlerarası çeviri incelemeleri üzerine de tezler yapıldığı ve bu tezlerin de temaları bakımından çeşitlilik gösterdiği gözlenmektedir. Diğer yandan, teorik çeviri incelemeleri bağlamında çok az sayıda tezin yazıldığı dikkat çekerken, sözlü çeviri çalışmalarına değin tezlerin ise yok denecek kadar az olduğu belirlenmiştir.
Akademik Dergilerde Yayınlanan Din Eğitimi Konulu Makalelerin Bibliyometrik Analizi (1925-2020)
Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2021
Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur. Makale en az iki hakem tarafından incelenmiş, Turnitin kullanılarak benzerlik raporu alınmış ve araştırma/yayın etiğine uygunluğunu teyit edilmiştir. Ethical Statement: It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carring out and writing this study and that all the sources used have been properly cited. The article was reviewed by at least two referees, a similarity report was obtained using Turnitin, and compliance with research/publication ethics was confirmed.
Türkiye'de Eğitim Fakültesi Dergilerinde Yayınlanan Makalelerin Bibliyometrik Analizi
Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi - IJONASS, 2022
Eğitim fakülteleri yetiştirdikleri öğretmenler ve eğitime dair çalışmaları ile eğitim sürecinin önemli yönlendiricilerinden biridir. Her ne kadar bu fakültelerin öncelikli hedefleri çağın gerekliliklerine uygun, ihtiyaç duyulan noktalarda donanımlı öğretmenler yetiştirmek olsa da eğitim-öğretim alanında ürettikleri bilgi birikimleri ile de önemli bir role sahiptir. Eğitim araştırmaları eğitimin daha iyi şartlar altında sürdürülebilmesi için gereklidir. Ayrıca bu çalışmalar eğitim sistemine kuramsal dayanak oluşturmakta ve yeni anlayışlar kazandırmaktadır. Dolayısıyla eğitim alanında yapılan çalışmaların genel olarak değerlendirilmesi çalışmalardaki güncel eğilimlerin belirlenmesine katkı sağlayacaktır. Eğitim alanında yapılan çalışmaların okuyucularla buluşmasın noktasında ise eğitim fakültesi dergileri önemli bir görevi üstlenmektedir. Bu çalışma belirlenen eğitim fakültesi dergilerinin 2021 yılında yayınladıkları makaleleri çeşitli açılardan incelemek amacıyla hazırlanmaktadır. Araştırma nitel araştırma yöntemine uygun olarak tasarlanmıştır. Verilerin toplanmasında belge analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynaklarını belirlemede ölçüt örneklem yöntemi tercih edilmiştir. Belirlenen dergilerde 2021 yılı içinde yayınlanan makaleler araştırma yöntemi, deseni, örneklem/katılımcı gurubu, veri toplama araçları, yazar sayısı, yazar unvanı ve yazar kurumu değişkenleri açısından incelenmiştir. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından hazırlanan “Makale Tasnif Formu” kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre incelenen makalelerde en çok tercih edilen araştırma yönteminin nicel araştırmalar, en çok tercih edilen araştırma deseninin ise tarama deseni olduğu görülmüştür. İncelenen çalışmalarda öğretmen ve lisans öğrencilerinin diğer örneklem guruplarına göre daha fazla tercih edildiği anlaşılmıştır. İki ve tek yazarlı makalelerin üç ve daha fazla yazarlı makalelere oranla çok daha fazla olduğu araştırmada ulaşılan sonuçlar arasındadır. Araştırmada bu ve benzeri sonuçlar ilgili literatür ile birlikte değerlendirilmiş ve son olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Türkiye’de Turist Rehberliği Alanında Yayımlanan Makalelerin Bibliyometrik Analizi
Turist Rehberliği Dergisi (TURED), 2023
Bu araştırmanın amacı, "Google Akademik" platformunda yer alan turist rehberliği konusunda yayımlanmış makalelerin bibliyometrik analizini gerçekleştirmektir. Turist rehberliği alanında yayımlanan makalelerin bibliyometrik analizini gerçekleştirmek, turist rehberliği alanının akademik gelişimine katkı yapması açısından önemlidir. Yöntem: Araştırma nicel bir araştırma olup, bibliyometrik analiz gerçekleştirilmiştir. Ekim 2022-Ocak 2023 arasında "Google Akademik" platformunda "turizm rehberliği, turist rehberliği" anahtar kelimeleri aratılarak taranan ve erişilebilen 347 makale bibliyometrik analize dahil edilmiştir. Bulgular: Turist rehberliği alanında yayımlanan makalelerin sayısı 2012 yılından itibaren artmaya başlamıştır. Makalelerde en çok "turist rehberi" anahtar kelimesine yer verilmiştir. En fazla makale Özlem Köroğlu tarafından yayımlanmıştır. En fazla çalışılan konu turist rehberliği eğitimidir.
Türk Dizileri Konulu Akademik Çalışmalar: Bir Bibliyometrik Analiz
6. Uluslararası Karadeniz Modern Bilimsel Araştırmalar Kongresi, 23-25 Ağustos 2024, Trabzon, 946-969, Editör: Radoslav Baltezarević, ISBN: 978-625-367-832-6 (Çevrim içi) https://tr.blackseacountries.org/\_files/ugd/614b1f\_e4c5b85afe234a49a9fd8c0db1a8d446.pdf , 2024
Bu araştırma Türk dizileri konulu akademik çalışmaların bibliyometrik profilini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırma durum çalışması ile gerçekleştirilmiştir. WoS veri tabanında yer alan Türk dizileri konulu akademik çalışmalar; yıllara, türlere, yazarlara, WoS indekslerine, yazım diline, ülkelere göre ayrılarak, farklı değişkenler açısından incelenmiştir. Ayrıca VOSviewer yazılım aracı yardımıyla ağ haritaları oluşturulmuştur. Araştırma, “iletişim”, “sinema radyo televizyon” ile “kültürel çalışmalar” araştırma alanı içerisinde yer alan Türk dizileri konulu akademik çalışmalar ile sınırlandırılmıştır. İlk çalışmanın 2013 yılında makale türünde yazıldığı ve aynı zamanda en fazla atıfa sahip olan araştırma olduğu görülmüştür. En fazla akademik çalışma 2021 yılında yazılmıştır. Akademik çalışmalara en fazla atıf 2023 yılında yapılmıştır. En güncel çalışma 2024 yılında kaleme alınmıştır. Çalışmalar büyük oranda makale türünde, İngilizce ve SSCI indeksinde yazılmıştır. En fazla çalışmaya sahip araştırmacının Kaptan, Yeşim olduğu belirlenmiştir. En fazla akademik çalışmaya sahip ülkenin Türkiye olduğu, bu sıralamayı da Amerika, Katar ve Avusturya’nın takip ettiği görülmüştür. Ağ haritalarına bakıldığında, birçok kurum, yazar ve ülkenin ortak yazarlık ilişkisi içerisinde oldukları sonucuna varılmıştır.
Dergi Park ta Yayınlanan Turk Dunyası Icerikli Makalelerin Bibliyometrik Analizi
Öz Bu çalışmada, DergiPark platformunda yer alan akademik çalışmaların "Türk Dünyası" içeriğinde profilini çıkarmak amaçlanmıştır. Bu amaçla, 2023 yılı itibarı ile son 10 yılda DergiPark'ta yayınlanmış olan "Türk Dünyası" konulu makalelerin bibliyometrik profili ortaya konulmuştur. Söz konusu periyotta DergiPark platformunda yer alan toplam 238 makale bibliyometrik analiz yöntemi ile incelenmiştir. Elde edilen veriler, yazarları, yazarların kurumları, yazarların ünvanları, yayın dili ve anahtar kelimeleri itibarı ile analiz edilmiştir. Ayrıca incelenen makalelere ait anahtar kelimeler içerisinde "Türk", "Türk Coğrafyaları" ve "Türk Dünyası Turizm Varlıkları" içeriği dikkate alınarak tarama yapılmış ve çıkan sonuçlar bulutlama yöntemi ile özetlenmiştir. DergiPark'ta en çok makalenin 194 adet olmak üzere 2017-2021 yılları arasında yayınlandığı, yayın dili olarak Türkçe, İngilizce, Azerbaycan ve Kazak Türkçesi kullanıldığı, yayınlandıkları dergilerin sahipliklerine göre %60 oranında kamu dergisi ve makalelerin %80 oranında tek yazarlı olduğu tespit edilmiştir. Türk Dünyası içerikli makalelere en çok Gazi Üniversitesi ve Ege Üniversitesinin katkı yaptığı, bulutlama yönteminde en çok Azerbaycan, Dede Korkut ve Destan kelimelerinin öne çıktığı görülmüştür.
Türk Akademisinde Said Nursi Başlıklı Makalelerin Betimsel Bibliyometrik Analizi
Kocaeli İlahiyat Dergisi, 2024
Herhangi bir bilim dalında yapılan akademik araştırmalar nicelik bakımından belirli bir sayıya ulaştığında bu çalışmalar üzerinde analizler yapılmaktadır. Bu analizler sayesinde alan araştırmalarının hangi yöne doğru genişlediği, bilimsel ilgi trendinin ne tarafa ilerlediği panoramik bir bakışla görünür. Bu bakımdan bu tür analizlerle genç kuşak araştırmacılara bir nevi öneriler de sunulmuş olur. Türk akademisinde üzerinde en çok durulan isimlerden birisi de Said Nursi’dir. Özellikle ilahiyat fakültelerinde muhtelif anabilim dallarında pek çok akademisyenin Nursi özelinde makaleler kaleme aldığı görülmektedir. Anlaşılan Nursi ve eserlerine gösterilen entelektüel ilgi belirli bir düzeyde devam edecektir. Bu çalışmada işbu akademik makalelerin betimsel bir analizi amaçlanmıştır. Nursi hakkında kaleme alınan makaleler; yazarları, yazar sayıları, yayımlandığı yıl ve dergileri, konuları vb. parametreler özelinde analize tabi tutulmuştur. Yöntem olarak İsam ve Dergipark veri tabanlarından belirli anahtar kelimelerle yapılan taramada elde edilen 210 makaleye ait nicel veriler yorumlanmıştır. Bu bakımdan araştırmada karma bir yöntem uygulanmıştır. Sonuç olarak Nursi konulu makalelerin 2016 ve 2017 yıllarında nicelik bakımından zirve yaptığı, Nursi konusunda uzmanlaşacak derecede makale sayısı fazla olan tek bir araştırmacı olduğu, yazarların Nursi konusunda eleştirel olmaktan çok uzak bir şekilde betimleyici bir yöntemi benimsedikleri, toplam yayın sayısına oranla çok az makalenin ilahiyat fakültesi dergilerinde yayımlandığı ve en önemlisi de yayınların oldukça belirgin bir şekilde birkaç dergide yoğunlaştığı görülmüştür
Kitlesel Açık Çevrimiçi Derslerin eğitimde fırsat eşitliği sağlama, eğitimin demokratikleştirilmesini sağlama ve bilginin özgürleştirilmesini sağlama gibi amaçlara hizmet ettiği ifade edilmektedir (Bozkurt, Koçdar, Çağıltay, Eşref, Çelik, Karaman ve Kurşun, 2021). Bunun beraberinde Türkiye yükseköğretiminde Kitlesel Açık Çevrimiçi Derslere yönelik farkındalığın az olması ve ulusal alan yazındaki çalışmaların yetersiz olduğu vurgulansa da (Aydın, 2017) bir cazibe merkezi olduğu yönünde de dikkat çekici çalışmalar bulunmaktadır (Kesim ve Altınpulluk, 2014). İşte bu doğrultuda kitlesel açık çevrimiçi dersler ile ilgili Türkiye’de gerçekleştirilmiş yüksek lisans ve doktora tezlerinin bibliyometrik analiz yöntemiyle incelenerek ulusal mevcut durumun ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ulusal tez merkezi (YÖK TEZ) üzerinden tez adı alanında kitlesel açık çevrimiçi dersler ifadesinin yer aldığı 12 tez incelenmiştir.
Türkiye'deki çeviri konulu bildiriler üzerine kesitsel bir inceleme (1988-2019)
İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, (19), 191-205, 2023
Herhangi bir bilim dalında yapılan bilimsel ve akademik çalışmaların belirli aralıklarla sistematik olarak incelenmesi, o bilim dalındaki gelişim ve değişimleri belirlemede kritik bir öneme sahiptir. 2020 yılı itibariyle, bu çalışmada da geçtiğimiz 32 yıllık süreçte (1988-2019) Türkiye’de çeviri alanında gerçekleştiren belli başlı akademik yayın türlerinden biri olan bildiriler üzerine kesitsel bir bibliyometrik ve tematik çözümlemenin yapılması amaçlanmaktadır. İlk aşamada Yükseköğretim Akademik Arama veri tabanı üzerindeki arama motoruna Türkçe “çeviri” anahtar sözcüğü girilerek “bildiriler” kategorisine ulaşılmış, platformda yer alan filtreleme özelliğinden de yararlanılarak öncelikle “çeviri" konusuyla bağlantısı olabilecek “temel alanlar” ve bu temel alanların alt “bilim alanları” seçilerek araştırmaya dair derlemin (korpus) sınırları belirlenmiştir. Bu bağlamda, ilk etapta ulaşılan 1448 bildiri arasında ön bir eleme yapılarak sadece 3/5’nin, bir diğer ifadeyle 895’inin doğrudan “çeviri” konusu kapsamında olduğu değerlendirilerek araştırmanın derlemine dâhil edilmiştir. Ardından, söz konusu akademik çalışmalar ilk olarak; sunuldukları yıl, ülke, şehir, tür (özet, tam metin, poster, sözlü sunum), kapsam (ulusal ya da uluslararası) ve sunum dilleri gibi farklı bibliyometrik verileri bakımından çözümlenmiştir. Son aşamada ise bildiri başlıklarından hareketle tematik bir incelemeye gidilerek, sözü edilen zaman aralığında çeviri alanında ülkemizde gerçekleştirilen bu akademik yayın türündeki araştırmaların/ çalışmaların eğilimleri belirlenmeye çalışılmıştır.