Şehrezûrî’de İlimler Tasnifi (original) (raw)

Meşâ’İrü’Ş-Şu’Arâ’Da “Hayâl Tasarimlari”

Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 2018

Edebiyat tarihi için en önemli kaynaklardan biri olan şuʿarâ tezkirelerinde birtakım kalıplaşmış sözcükler kullanılır. Bu sözcüklerin, sözlüklerde yer alan manalarının dışında belirli bir anlam çerçeveleri mevcuttur. Kimi zaman temel anlamlarıyla kullanılan bu kelimeler, çoğu zaman yan anlamlarıyla ya da benzetmeye dayalı edebi sanat oluşturacak biçimde kullanımlarıyla karşımıza çıkmaktadır. "Hayâl" sözcüğü bunların başında gelir. Bu çalışmada Âşık Çelebi'nin Meşâ'irü'ş-Şuʿarâ'sında kullanılan "hayâl" ibâresinin duygu tasarımları verilmiş ve şairlerin zevklerini, yeteneklerini ve şiir yazma kabiliyetlerini anlatırken farklı manalar, soyut tamlamalar, mecazla örülü anlamlar gruplandırılarak anlam çerçevesi belirlenmiştir.

İlim Tasniflerinde Tasavvufun Yeri

Bu makalede, İslâm tarihinin ilk dönemlerinden günümüze kadar Müslüman âlim, filozof ve mutasavvıflar tarafından yapılmış olan bazı ilim tasnîfleri ve bunlar arasında tasavvuf ilminin yeri meselesi ele alınmaktadır. Amacımız belli başlı ilim tasnîfleri içerisinde "Tasavvuf İlmi"nin ne kadar kabul gördüğünü tespit etmektir. Bu tespit çabası sırasında sadece tasavvuf ilmine yer verenlere değil, eserlerinde bundan bahsetmeyenlere de değinilmektedir.

Şehri̇yâr’In Şi̇i̇rleri̇nde Üslup Ve Akim Değerlendi̇rmesi̇

DergiPark (Istanbul University), 2018

Dünya edebiyatlarında edebi akımları benimsemiş olan sanatçıların değerlendirilmesi genellikle temayül gösterdikleri akıma göre gerçekleşir. Fakat Şehriyâr çağdaş edebiyat sanatçısı olarak İran şiirinde önde gelen bir yetenek olarak edebi akımlar bağlamında çok dikkat çeker. Dünya edebiyatı akımlarının incelenmesi bağlamında Şehriyâr'ın yazdığı Farsça-Türkçe şiirlerinin hangi akıma yakın olduğu pek anlaşılmaz. Kimisi Şehriyâr'ı hümanist olarak görmekte, kimisi ise onu klasizm akımını tercih etmiş bir şair gibi değerlendirmektedir. Şehriyâr, çağdaş edebiyat şairi gibi görünse de günümüz sanatçıları arasında ilginç bir kişiliğe sahiptir. Sanki asırlar öncesi şairleri gibi gösterişsiz, abartısız, duygularla coşup taşan bir şair niteliğini taşır. Bu özelliği de şiirlerinde açıkça görülür.

Taşköprülüzâde Ahmed Efendi̇’De İli̇mler Tasni̇fi̇

Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD)

İlimler tasnifi, düşünce tarihinde önemli bir yere sahiptir. Bu durumun temel nedenlerinden birisi ilimler hakkındaki sınıflandırmanın eğitim ve öğretim faaliyetlerinin düzenlenmesinde etkili olmasıdır. Düşünür ve ilim adamlarının ilimleri tasnif etmesinin arkasında yatan bir başka neden insanların varlık ve bilgi alanlarını daha bütüncül bir şekilde görme ve anlama istediğidir. Bir düşünürün paradigmasını yaptığı ilimler tasnifine bakarak anlamak mümkündür. Çalışmamızda ilimler sınıflandırmasında önemli bir yere sahip olan Taşköprülüzâde Ahmed Efendi'nin ilimler tasnifini ortaya koymaya çalışacağız. Bu bağlamda ilimlerin

İslam Düşüncesinde İlimler Tasnifi

İstanbul üniversitesi sosyoloji dergisi, 2011

Özet: Bu makale İslam düşüncesinde ilimler tasnifı yazım geleneklerinin ortaya çıkışını ineeieıneyi amaçlamaktadır. Makalenin iddiası şudur: İslam öncesine ait felsefe eserlerinin tercümesiyle başlayan ilimler tasnifı yazım geleneği, esas itibariyle İslam düşüncesindeki akıl-vahiy veya din-felsefe ilişkisi sorununun bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Buna bağlı olarak İslam düşünürlerinin ilimler tasnifı iki ana teoriye dayanmıştır. Teorilerden birincisi, Farabi tarafından geliştirilen ve vahyi akli bilginin duyulur forında ifadesi olarak açıklayan nübüvvet teorisidir. Bu teori, İbnü'l-Ekfiinl'nin İrşiidü '1-kasıd adlı eserinde en sistemli ifadesini bulmuştur. Dini ilimler erbabı tarafından geliştirilen ikinci teori ise vahyi hakikatİn en kesin ifadesi olarak kabul ederek ilimleri İslam dininin asıllarından istidlal yoluyla çıkarılan ilimler ile salt akıl gücüyle ulaşılan ilimler olarak taksim eder. Bu teori, Taşköprüzade'nin Miftiihu 's-saiide adlı eserinde en gelişmiş ifadesini bulmuştur.

Karamanlı Nizâmî’nin Hâfız-ı Şirâzî Tahmisi

2020

Karamanli Nizâmi, XV. yuzyilda yasamis bir divan sairidir. Şairin bilinen tek eseri olan Divani’nin sonunda Farsca siirler bulunmaktadir. Bu Farsca siirlerden biri de Karamanli Nizâmi’nin Fars edebiyatinin zirve sairlerinden Hâfiz-i Şirâzi’nin yedi beyitlik bir gazeline yazdigi tahmistir. Tahmis, onceden yazilmis bir manzumenin beyitlerinin onune ayni vezin, kafiye ve muhtevada ucer misra eklenerek olusturulan bir nazim seklidir. Klasik Turk sairleri begendikleri, etkilendikleri sairlere, bazen de kendi siirlerine tahmisler yazmislardir. Karamanli Nizâmi Divani’nin mustakil Farsca siirler bolumunde Hâfiz-i Şirâzi’nin gazeline yazdigi bir tahmis bulunmaktadir. Calismamiza konu olan bu tahmisten hareketle Karamanli Nizâmi’nin Hâfiz-i Şirâzi’nin siirine yaklasimi ve siirini yorumlayis tarzi irdelenmis ve XV. yuzyilda yasamis bir sair olan Karamanli Nizâmi’nin Farsca siir soylemedeki becerisi belirlenmeye calisilmistir. Bu makalede birinci bolumde klasik Turk edebiyatinda cokca kullanil...

İlimler Tasnifi Literatürü Denemesi

2019

Bu makale Islam Dunyasinda yapilmis ilimler tasnifi calismalarini icermektedir. Ilimleri tasnif sureci tercume faaliyetlerinin artmasi ve felsefenin Islam cografyasina girmesiyle baslatilmaktadir. Musluman ilim adamlari ilimleri cesitli tasniflerle incelemislerdir. Calismamizda ilimler tasnifi alaninda 143 eser tespit edilmistir. Bu eserlerden 22 tanesi yazma, 7 tanesi ise gunumuze ulasmamistir. Bunlar icerisinde mustakil ilimler tasnifi kitabi veya iclerinden bazisi da ilimler tasnifi bolumu icermektedir. Bazi calismalar ilimler tasnifiyle alakali eserlerin degerlendirmesi mahiyetindedir. Makale konu ile ilgili diger calismalari da icermektedir. Bu anlamda konuyla ilgili 8 doktora tezi, 21 yuksek lisans tezi, 35 sempozyum, bir panel, 116 makale ve cesitli ansiklopedi maddeleri vardir. Ilimler tasnifi konusu her biri kiymetli olan calismalara ragmen ilim adamlarinin ilgisini beklemektedir. Zira uzerinde degerlnedirilme yapilmamis bir cok eser ve âlim halen mevcuttur.