An Essay on the Current Analysis of Capitalism in Turkey: A Holistic View of Class and Elite Theories - Türkiye'de Kapitalizmin Güncel Analizine Yönelik bir Deneme: Sınıf ve Elit Teorilerine Bütünsel Bakış (in Turkish), "Emek ve Siyaset" başlıklı derleme kitap içinde. (original) (raw)
Related papers
Donald Trump'ın ABD başkanlık seçimlerini kazanması gerek ABD'de gerekse dünya kamuoyunun ekseriyetinde büyük bir şaşkınlık yaratmıştır. Ancak makro bir bakış açısıyla ele alındığında bertaraf edilebilecek olan bu şaşkınlığı -tam da bu amaçla-Trump'un yığınlara vaat ettiklerini inceleyerek ve halihazırda yığınlara içkin olan ve Trump'ın söylemleriyle harekete geçen sosyolojik nitelendirmeleri tahlil ederek irdelemek gerekmektedir. Zira makro bir bakış açısıyla Trump'un zaferinin kapitalizmin kriziyle, küresel ölçekte sağ/muhafazakâr siyasetin yükselişiyle ve bu aşamada solun politik bir alternatif olmaktan çıkmasıyla/çıkarılmasıyla yakın ilişkisi bulunmaktadır. Bu noktadan hareketle ve çalışma kapsamında Trump'un başkanlık seçimlerini kazanması; politik analizlerden sürekli ve kasıtlı olarak dışlanmaya çalışılan ve fakat ortaya çıkan değerlendirmeler yetersiz görüldüğünde ele alınmak zorunda kalınan sınıfsal analiz üzerinden incelenmiştir. Bir başka deyişle, genelde mevcut kapitalist üretim tarzının betimsel analizi özelde ise bu üretim tarzına içkin sınıfsal ilişkiler Amerikan başkanlık seçimlerinin analizi noktasında araçsallaştırılmıştır. O halde sorulması gereken ilk soru günümüzde derin bir kriz içinde olan kapitalizm ile Amerikan seçimleri arasındaki korelasyonun ne olduğudur. Bahse konu soruyu cevaplandırmak adına ise insanlık tarihine bakmak gerekmektedir. Zira II. Dünya Savaşı öncesinde Avrupa'da aşırı sağın yükselişiyle 1929 ekonomik buhranı arasındaki ilgileşim oldukça aydınlatıcı bir tarihsel veridir. Hatırlanacak olursa 1929 ekonomik buhranıyla örneğin Almanya'da artan enflasyon ve işsizlik yığınların siyaseten Hitler'e meyletmelerini beraberinde getirmiştir. Ancak burada vurgulanması gereken nokta yığınların Hitler'e meyletmesinin dönemin Almanya'sındaki solun başarısızlığıyla yakından ilintili olduğudur. Dolayısıyla başta sorulan soruyu revize etmek gerekmektedir: Kapitalizmin mevcut krizi ve bu aşamada solun başarısızlığı ile Trump'ın zaferi arasındaki bağlantı nedir?
TRANSFORMATION OF THE ELITES IN TURKEY: PETITE BOURGEISIE INTELECTUAL IN TURKISH NOVEL BETWEEN THE PERIODS OF 1960-1980 AND 1980-2000 (IN THE CONTEXT OF TUTUNAMAYANLAR, BİR DÜĞÜN GECESİ, KARA KİTAP AND YÜZ: 1981 NOVELS ), 2012
""Main aim of this thesis is to understand cultural transformation of petite bourgeoisie intelectuals, in sui generis periods of 1960-80 and 1980-2000, in Turkey’s modernization process. In accordance with this aim, it is tried to be understood that the transformation of petite bourgeoisie intelectuals perception of “east-west”, “intelectual-public”, “city-countryside” dualities and power and richness, by the novels which had been published between the periods of 1960-80 and 1980-2000; “Tutunamayanlar, Bir Düğün Gecesi, Kara Kitap, Yüz:1981”. “Hermeneutic technic”, one of the specific sort of documantary research, which is a qualitative research method, is used in this research and four novels had been used as data source which published in these two “20 years” periods. In the period of 1960-1980, petite bourgeoisie intelectuals approach to “east west” duality is to understand and explain the differences between these two different cultures. In the period of 1980-2000 they tend to synthesis two civilizations (eastern and western). Intelectuals in the novels, which had been published in the period of 1960-1980 are leftists. Because of their political ideals, they have to be within public, and by the public. This ideal had always been a mindset of leftist intelectuals. However, “intelectual public” alienation within the tradition of Ottoman Empire and Turkey, is also the basic dilemma of intelectuals of this period. By the way, in the period of 1980-2000, there are efforts and thoughts to go beyond of “intelectual public” duality. Countryside is negative for petite bourgeoisie intelectuals of both these two periods. For petite bourgeoisie intelectuals, “city countryside” duality and being in a distant position to countryside and insulting it, is more obvious in the period of 1960-1980. Petite bourgeoisie intelectuals of the novels of the period of 1980-2000, this duality is not important and there is a little emphasis about it. For petite bourgeoisie intelectuals of both periods, the symbol of power is the state and the people who represents state had a negative effect on them. Power is a problem for them and they had to be distant from it. There is a clear difference about the perception of richness of petite bourgeoisie intelectuals within both two periods. In the period of 1960-1980, richness is negative and it is a phenemenon which petite bourgeoisie intelectuals had to be distant. However in the period of 1980-2000 negative image of richness had been changed and it becomes something to be desired. Key Words: Petite Bourgeoisie Intelectual, Turkish Novel, Elites, Turkish Modernization ""
SINIFTAN KAÇIŞ: Türkiye'de Kapitalizmin Analizinde Sınıf Gerçekliğinden Kaçış
Sınıf olgusu, sosyal gerçeklik ile gerçekliği analiz etmeye yönelen sosyal bilimler arasında gerilimli alanlarından birini oluşturuyor. Gerçeklikle onu anlamaya ve açıklamaya çalışan teori arasındaki bu gerilim [i] , kapitalizme özgü sosyal ilişkiler geliştiği sürece daha da artıyor. Kapitalizmi dinamik kılan sermaye birikimi mekanizması yoğunluk kazanarak derinleşip (intensification) yaygınlaştığı (extensification) ölçüde, yaratılan zenginlikler sermaye ve servet olarak belirli ellerde toplanıyor (centralization of capital). Tüm bu gelişmelerin öznesi ve nesnesi olan farklı sosyal konumlar ise her geçen gün daha belirginleşip, daha bir biçim kazanıyor. Dünya ölçeğinde sermaye birikiminin artan belirleyiciliği değişim değerinin egemenliğini arttırdığı oranda, emeğin metalaşması daha da yoğunlaşmıştır. Dave Hill'in ifade ettiği gibi; " Sermayenin sosyal evreninde yaşadığımız ölçüde, sınıf olgusu bizim etrafımızda, bizim içimizde (insan sermayesi olarak) ve her yerde " çelişkili bir gerçeklik olarak önemini arttırmıştır " (Hill, 2001). Bir gerçeklik olarak sınıf olgusu önem kazanırken, sosyal teori ve analizlerde 'sınıflara' referans vermekten kaçınma, ya da sınıf olgusunun artık 'analiz nesnesi' olarak geçerliliğini yitirdiği yönündeki düşünceler sosyal bilimlerde gittikçe belirleyici olmuştur. Teorik düzlemde sınıftan kaçış, çok farklı kanallardan beslenmiştir. Fakat gerçeklik düzeyi ile teorik düzey arasındaki bu açıklığın bizzat kendisi sonuçta var olan sınıfsal konumları güçlendiren bir mekanizmaya dönüşmüştür. Sorun bu yönüyle eleştirel sosyal bilimciler için özel bir önem taşıyor. Sınıf gerçeğinden kaçışın nesnel temelleri nelerdir? Çok değişkenli bir süreçle biçimlenen sosyal teorilerden sınıf olgusunun dışlanmasının nedenleri nelerdir? Kaçışın temel nedeni bilgi kuramsal mı, yoksa kaçış için bilgi kuramsal temelleri hazırlayan varoluşa ilişkin bir mekanizma mı var? Belirli sınıflara atfedilen politik dönüştürücü olma işlevini yerine getirememe, bu sınıfın sınıf olma özelliğini ortadan kaldırır mı? Ercan,F (2003) " Sınıftan Kaçış: Türkiye'de Kapitalizmin Analizinde Sınıf Gerçekliğinden Kaçış " , Küresel Düzen: Birikim, Devlet ve Sınıflar (Korkut Boratav'a Armağan), der: A.H.Köse-F.Şenses ve E.Yeldan, İstanbul, İletişim Yayınları, sayfa 611-669.
"Ekonomik Sistem Olarak Kapitalizmin Evrimi Ve İstihdam" YAZAR: Oğuz BAL
Not: Derginizde yayınlanması için gönderdiğim makale; Kocaeli Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen IJOPEC konferansında sunulan bildiridir. Bilgilerinize sunar, başarılar dilerim. 2 ÖZET EKONOMİK SİSTEM OLARAK KAPİTALİZMİN EVRİMİ VE İSTİHDAM Her sistem gibi Kapitalizm de erken dönemlerden geliĢerek amaç kapsam ve hedefleri açısından dönüĢüme uğramıĢtır. Liberal dünya görüĢünün temel prensiplerine dayanan bu sistem, Fizyokratlar, Merkantilistler ve Klasik dönem iktisadın ana akımını oluĢturmakla birlikte sınıfsal bir yaĢam tarzına dönüĢmüĢtür. Sanayi devrimindeki deneyimlerle sistem, teoride ve pratikte daha karmaĢıklaĢmıĢ ve tepkilerini de beraberinde geliĢtirmiĢtir. Kapitalizm"in teorisyenlerine göre; sistemin merkezinde fiyat, kâr, rekabet gibi kavramlar yer alır. Sistem, tekelleĢme, kartelleĢme ve tröstleĢme aĢamalarından geçerek emperyalist bir sonuca ulaĢma sürecini gerçekleĢtirmiĢtir. Kapitalist sistemde, istihdam ve ücret oluĢumu, sistem içerisinde tepkisel düĢüncelere neden olmuĢtur. Sistemin iç dinamiğindeki aksaklıklar, savunucularınca eleĢtirilmiĢ, tepki gösterenler için daha insancıl bir görünüme sokulmaya çalıĢılmıĢtır. 1929 dünya ekonomik krizine kadar devam Klasik teorinin ardından uygulamaya konulan Keynesyen politikalar, sisteme yeni bir görünüm kazandırmakla birlikte pratikte müdahaleciliği, kısmen de sosyalist sistemi andırdığı için eleĢtirilere uğramıĢtır. Ekonomide gelir ve iktidar dağılımına önem veren Sanayi Toplumu"nun ve demokrasinin geliĢimi ile fertlerin kendi ekonomik kaderlerini kontrol etme düĢüncelerini temel alan Post Keynesyen uygulamalar bütün hızıyla sürdürülürken Milton Friedman tarafından karĢı devrimle teoride ve pratikte her Ģeyin Keynes öncesine dönüĢmesine katkıda bulunmuĢtur. 1970 lerde ABD"de yaĢanan yeni bir krizle Keynesyen politikalara karĢı politikalarla sistem yeni bir aĢamaya girmiĢtir. YaĢanan stagflasyon, politikaların arz yönüne kaydırılmasını ve Arz iktisadı kavramını gündeme getirmiĢtir. Neo-Liberal politikaların uygulanması 1980 ler boyunca devam ettirilmiĢtir. Bütünüyle sistem Rasyonel Beklentiler Teorisiyle yeni bir boyut kazanmıĢ ve her Ģekliyle Pre-Keynesyen konuma dönüĢtürülmüĢtür. Bildiri dört bölümden oluĢmaktadır. Birinci bölümde Kapitalist sistemin tarihi geliĢimi ve sistemin arka plânı ele alınmıĢtır. Tarihsel süreç içerisinde önemli temsilcilerine ve teorisyenlerin görüĢlerine yer verilmiĢtir. Ġkinci bölümde ise Kapitalist sistemin evrimi ve türleri üzerinde durulmuĢtur. Ülkemizde gerçekleĢtirilen Neo-Liberal politikaların neden ve sonuçları, yararları ve aksaklıkları irdelenmiĢtir. Üçüncü bölümde ise Neo-Liberal istihdam ve ücret politikaları ele alınmıĢtır. Güncel eleĢtiriler ve öneriler son bölümde yer almaktadır. 3 Anahtar kelimeler: Kapitalizm, Keynes, Sanayi devrimi, Klasik ekonomi,
Türkiye İşçi Sınıfı ve Emek Hareketi Küreselleşiyor mu?, 2008
Bandrol uygulamas›na iliflkin usul ve esaslar hakk›nda yönetmeli¤in 5. maddesinin ikinci f›kras› (b) çerçevesinde bandrol tafl›mas› zorunlu de¤ildir.
Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 1, 2013 Bahar, 2013
G Gi ir ri ifl fl Türkiye'nin kapitalist geliflme sürecinin bütünsel olarak anlafl›lmas› çabas›, bir yandan söz konusu sürecin ifllemesini sa¤layan iliflkilerin do¤ru kavramsallafl-t›r›lmas›n› di¤er yandan da süreklilik ve kopufllar›n izlenmesini zorunlu k›lmakta-d›r. Türkiye'nin kapitalist geliflme sürecinin nüvelerinin ortaya ç›kt›¤› dönemi ifade eden Osmanl›'n›n çözülüfl sürecinin analiz edilmesi de bu noktada önem ka-zanmaktad›r. Bununla birlikte, ‹mparatorlu¤un sosyal yap›s›n›n ve çözülüfl sürecinin analizinde kullan›lan kavramlar ya da teorik çerçeve, yaln›zca bu dönemi an-laman›n anahtar›n› oluflturmamakta, baflta Cumhuriyet süreci olmak üzere çözülüfl sonras› ortaya ç›kan birçok geliflmenin analiz edilmesinin yap› tafllar›n› döflemektedir. Bir di¤er ifade ile sürecin bafl›nda kullan›lan kavramlar, ileriki aflamalarda yaflanan geliflmeleri tan›mlamak için gelifltirilen teorik çerçeve üzerinde de belirleyici olmaktad›r. Bu çal›flmada, Türkiye'nin kapitalist geliflme sürecine dair günümüzde süregiden tart›flmalar›n asli zeminini ve kavramsal çerçevesini oluflturduklar› düflünülen yaklafl›mlar karfl›laflt›rmal› bir biçimde de¤erlendirilecek ve nihayetinde bugünkü tart›flmalara da alternatif bir çerçeve sunulacakt›r. Bu yaklafl›mlardan ilki, Osmanl›'dan Cumhuriyet'e geçifl sürecini Ba¤›ml›l›k Kuram›'n›n etkisi alt›nda ve 'iflbirlikçi gayr› müslim ticaret sermayesine karfl› 'milliyetçi-asker-ilerici' güçlerin 138 * Bu çal›flma daha önce Toros Üniversitesi ‹ktisadi, ‹dari ve Sosyal Bilimler Fakültesi taraf›ndan yay›mlanan Sosyal Bilimler Dergisi'nin birinci say›s›nda (2013) yay›mlanm›flt›r. Türkiye'nin güncel siyasi tart›flmalar›nda 'cumhuriyet' kavram› etraf›nda yürütülen tart›flmalar›n yeniden önem kazanmaya bafllamas› nedeniyle yaz›n›n daha farkl› okur çevresine hitap eden bir baflka yay›n olan SAV Almanak'ta da yay›mlanmas›nda fayda görülmüfltür. ** Yrd.Doç.Dr., Mersin Üniversitesi. ktmtmtm ktktk Metin etin 157