Sertalp, Ezgi (2015). 1990’lar Hollywood Sinemasında Tüketim Toplumu, Erkeklik Krizi ve Şiddet Eleştirisi / Criticism of Consumer Society, Masculinity in Crisis and Violence in the 1990s Hollywood Cinema (original) (raw)

Bu çalışmada kültürel ürünlerdeki temsillerin incelenmesinin anlamlı ve değerli olduğu noktasından hareketle 1990'lar Hollywood sinemasından örneklem olarak seçilen Dövüş Kulübü (1999, Yön. David Fincher), Amerikan Güzeli (1999, Yön. Sam Mendes) ve Truman Show (1998, Yön. Peter Weir) filmleri, 1990’ların ekonomik, toplumsal ve politik gelişmeleri göz önünde bulundurularak tüketim toplumu, medya, erkeklik krizi ve şiddet temaları etrafında incelenmiş ve filmlerin söylemsel olarak ne derece eleştirel oldukları ve söz konusu eleştirilerin gelip dayandığı sınırların neler olduğu tartışılmıştır. Çalışmanın temel iddiası, örneklem alınan filmlerin tüketim toplumu, medya, erkeklik krizi ve şiddet gibi konularda eleştirel bakış açıları sundukları ve gerek kullandıkları eleştirel dil gerek ise biçimsel ve teknik özellikler bakımından klasik anlatı sinemasından farklılaştıkları ve “alternatif” olasılıklara göz kırptıkları; ancak bunun yanında kendilerinin de bir parçası olduğu ideolojik sınırların ve kapitalist ekonomik düzenin güvenli sığınaklarının tamamıyla dışına çıkamadıkları ve eleştirilerinin ancak belirli çerçeveler dâhilinde dile getirilebildiğidir. Bu bağlamda ilgili literatürün taranmasının ve kavramların kuramsal çerçevede tartışılmasının ardından filmlerin metin analizleri yapılmış, sinematografik unsurların anlamları üretmek/yeniden üretmek üzere nasıl kullanıldığı da incelemeye dâhil edilmiştir. Belirli bir tarihsel ve toplumsal bağlam içinde bahse konu temaların, her biri birer toplumsal ve politik inşa olan bu filmler aracılığıyla nasıl temsil edildiğini incelemenin egemen ve “alternatif” anlamların filmlerde nasıl yeniden üretildiğini ve dolaşıma sokulduğunu anlama çabasına katkı sağlayacağı düşünülmüştür. Çalışmanın sonunda filmlerin anlatısal, biçimsel ve görsel analizleri Hollywood sinemasının bağlı olduğu ideolojik ve ticari kodları göz ardı edemediğini ve eleştirilerinin ticari kaygıların gelip dayandığı noktada son bulduğunu yahut geçersiz kılındığını göstermiştir. Yine de filmlerin meselelere yüzeysel dahi olsa değinmelerinin kendisinin de değerli olduğu düşünülmektedir. Zira filmlerin hâlihazırda egemen ideolojiyi onaylayan ve kalıplaşmış düşünce ve kavramları yeniden üreten çoğu ana akım filmden bir nebze olsun ayrılarak en azından bireylerin bu meselelere ilişkin fikir yürütmesi ve kalıplaşmış düşüncelerin yerinden oynatılması yolunda bir adım attıklarını söylemek mümkündür. Anahtar Sözcükler Hollywood sineması, kimliğin toplumsal inşası, temsil, postmodernizm, tüketim toplumu, medya, erkeklik krizi, şiddet